Transcript Presentatie Nynke Talstra Friesland

Gebiedsontwikkeling
Midden Limburg
Kennistour – bijeenkomst:
‘Leefbaarheid en kleine kernen’
27 mei 2014
Nynke Talstra
Inleiding
• Wie ben ik?
• Wat is Doarpswurk?
• Situatie in Fryslân:




gemeenten
inwoners
dorpen, dorpshuizen, dorpsbelangen
streekagenda’s
Inhoud presentatie vanmiddag
Drie krimpgerelateerde projecten:
1. Woningverhuurcoöperatie Wûns
2. Ons dorp in 2020
3. Dorpsontwikkelingsmaatschappijen
(DOM’s) Dongeradeel
 opzet, werking, proces, leerpunten
 rol Doarpswurk, provincie & gemeenten
 budgetten
1. Woningverhuurcoöperatie
Wons, gemeente Sùdwest-Fryslân
ongeveer 275 inwoners
woningcorporatie Elkien
6 bestaande huurwoningen, 2 nog te
bouwen
• sociale huur voor en door dorpsbewoners
– een dorpseigen vastgoed
verhuurorganisatie; gericht op
instandhouding van de leefbaarheid in
het dorp
•
•
•
•
1. Woningverhuurcoöperatie
• coöperatieve vereniging Mienskip Wûns
i.o.: www.mienskipwuns.nl
• krimpexperiment in het kader van het
Experimentenprogramma
bevolkingsdaling (Platform 31)
• unieke factoren:
 coöperatie
 besluitvorming o.b.v. sociocratie
 business model Canvas
 bottum-up
1. Woningverhuurcoöperatie
• huidige stand van zaken
• rollen provincie, gemeente,
Doarpswurk, externe
procesbegeleiders
• succesfactoren:
 ‘sense of place’ en ‘sense of ownership’
 rol Elkien
 intrinsieke motivatie
1. Woningverhuurcoöperatie
Budget:
• fase 1 (dec. 2012 – nov. 2013):
opstellen woonvisie en projectplan verhuurcoöperatie



•
Platform 31 en provincie: beide
€ 5.000,-
fase 3 (zomer 2014)
realisatie (oprichting) coöperatie

•
€ 6.600,€ 5.000,€ 10.000,-
fase 2 (dec. 2013 – heden):
voorbereiden van de realisatie van de coöperatie

•
Elkien
gemeente
provincie
aanmelding leden á € 2.500,-
€ 1.000,-
fase 4 (najaar 2014)
bouwen van de woningen; kosten (excl. grond): +/

financiering uit het dorp
externe financiers
???
???
€ 100.000,-
1. Woningverhuurcoöperatie
Leer-, aandachts- en vraagpunten:
 hoe loopt het proces zonder externe
procesbegeleiders?
 kennis, tijdsinvestering
 eigen belang procesbegeleiders
 draagvlak, draagvlak, draagvlak
 komt de financiering rond?
 langdurig proces
2. Ons dorp in 2020
• onderdeel van het project ‘Burgerschap in krimpregio’s’
van het ministerie van BZK
• doelstelling van dit project:
 Kennis vergroten bij dorpsbewoners over demografische
ontwikkelingen
 Inzicht bij dorpsbewoners vergroten over de gevolgen van deze
ontwikkelingen op de leefbaarheid van hun dorp
• pilot in 4 Friese dorpen (en in Limburg, Drenthe en
Gelderland)
• andere partijen/financiers: KNHM, provincie Fryslân, LVKK
• benodigde werkzaamheden:
 maken van een werkboek voor de dorpen
 vinden en opleiden van vrijwillig procesbegeleiders
 begeleiden van de pilotdorpen
2. Ons dorp in 2020
• Hoe bereidt een dorp zich voor op de
toekomst?
• Dorpsvisie ‘2.0’:
 demografie als integraal onderdeel
 samenwerken met buurdorpen
 opleiding en inzet van vrijwilligers als
procesbegeleiders
2. Ons dorp in 2020
• Leerpunten en conclusies:
 het niveau van het dorp overstijgen blijft een
uitdaging en laat zich niet sturen
(‘olifantenpaadjes’)
 toegevoegde waarde van demografisch
cijfermateriaal
 urgentie werd alleen gevoeld bij een directe
aanleiding
 eigenaarschap van het probleem laat zich
niet opleggen: wie pakt het op?
3. Dorpsontwikkelingsmaatschappijen
(DOM’s)
• gemeente Dongeradeel (Dokkum), 2010
• aanleiding: verpaupering Holwerd, sociale
situatie, krimp van de bevolking
• ‘hoe kunnen we onze beschermde
dorpsgezichten leefbaar houden?’
• krimpexperiment in het kader van het
Experimentenprogramma
bevolkingsdaling (Platform 31)
3. Dorpsontwikkelingsmaatschappijen
Holwerd:
3. Dorpsontwikkelingsmaatschappijen
(DOM’s)
• projectorganisatie met o.a. gemeente, provincie,
Doarpswurk, rijksdienst cultureel erfgoed, CMO
Fryslân
• top-down benadering met professionals
• eerst scepsis in met name Holwerd
• doel I: van fysieke naar bredere ‘leefbaarheids’insteek
• doel II: inzet van burgers, niet (alleen) vanuit
gemeente!
• creatief proces + drieledige verkenning
uitgangssituatie (cultuurhistorisch, bouwhistorisch en
sociaal) + rapport adviesbureau leidde tot schets
DOM’s
3. Dorpsontwikkelingsmaatschappijen
(DOM’s)
Dorpsverkenning
3. Dorpsontwikkelingsmaatschappijen
(DOM’s)
• bemensing:
 op basis van profielschets gesprekken gevoerd
 3 tot 5 leden
 link met dorpsbelang (‘linking pin’)
• financieel:
 oprichting: Platform 31 / provincie /
gemeente onbetaalde ureninzet
 uitvoering: voor 4 jaar (2012 – 2015) van
provincie en gemeente elk € 750.000,- =
€ 1.500.000
3. Dorpsontwikkelingsmaatschappijen
(DOM’s)
• subsidieverordening: budgetten per
onderwerp (private woningen, openbare
ruimte, grote projecten, kansenpot) en per
dorp
• toekenningsbesluit: door ‘koepeldom’:
 voorzitters DOM’s
 2 gemandateerde wethouders
• altijd cofinanciering; max. financiering door
DOM = 40%
• zelfwerkzaamheid van belang (aanzicht
panden)
3. Dorpsontwikkelingsmaatschappijen
(DOM’s)
Leerpunten en aanbevelingen:
• instellen van een ‘oliemannetje’
• ‘gewoon doen’
• bestuurders die ‘ervoor gaan’
• ‘pot met geld’ hielp sommige dorpen over de
streep
• flexibiliteit (proces, subisidieverordening…)
• integraal werken
• communicatie en verwachtingenmanagement
Vragen