Oncologie, oncogenese en
Download
Report
Transcript Oncologie, oncogenese en
Oncologie, oncogenese
en kankerzorg
Asia Ropela, internist-oncoloog
St.Jansdal ziekenhuis
27 september 2014
Oncologie
Deel
van de geneeskunde dat kanker
bestudeert en probeert te genezen
Medische wetenschap die zich bezighoudt
met kanker en de behandeling daarvan
Gezwelleer, wetenschap betreffende de
gezwellen (met name de maligne)
Neoplasma= nieuwvorming
Autonome
groei van cellen of weefsels tot
goed- of kwaadaardige gezwellen
Autonoom: niet in achtnemend van
normale weefselgrenzen
Benigne neoplasma
goed ingekapseld
houdt zich deels aan anatomische grenzen
goed gedifferentieerd (lijkt op oorspronkelijke
orgaan)
alle cellen hebben dezelfde karakteristieken
metastaseert niet
kan problemen geven door uitoefenen van druk
Benigne neoplasmata
Benigne neoplasmata
lipoom
atheroom
meningeoom
fibroom
neurinoom
prostaathypertrofie
darmpoliepen
Maligne neoplasmata
houdt
zich niet aan anatomische grenzen
groeit andere weefsels in (infiltratieve
groei)
cellen zijn niet gedifferentieerd (lijken niet
op cellen van het oorspronkelijke orgaan)
bestaan uit verschillende soorten cellen
cellen kunnen loslaten en elders in het
lichaam innestelen (metastasevorming)
Maligne neoplasmata
Maligne neoplasmata
Carcinomen:
ontstaan uit epitheelcellen
Sarcomen: ontstaan uit steun- en of
bindweefsel
Hematologische maligniteiten
Melanoom
Maligniteiten centrale zenuwstelsel
Carcinomen
Adenocarcinoom
Plaveiselcelcarcinoom
Gonadale
carcinomen
Immature teratoom
testiscarcinoom
Carcinomen: adenocarcinomen
colon
ovarium
mamma
bronchus
prostaat
maag
pancreas
parotis
oesophagus
nier
schildklier
Carcinomen:
Plaveiselcelcarcinomen
huid
bronchus
anus
hoofd/hals-tumoren
cervix
penis
oesophagus
Sarcomen
osteosarcoom
lipoom
rhabdomyosarcoom
leiomyosarcoom
chondrosarcoom
angiosarcoom
Hemolytische maligniteiten
leukemie
lymfoom
plasmocytoom,
multipele myeloom
Gonadale maligniteiten
testiscarcinoom
immature
teratoom van ovarium
Stadiering
TNM
T
classificatie
tumor Tis, 0-4
N nodes =lymfeklieren 0-3
M metastasen 0-1
Stadiering: per tumor soort
FIGO
stadiering bij gynaecologische
maligniteiten
Dukes stadiering bij coloncacinomen
Good, intermediate en poor risc bij
testiscarcinomen
Aparte stadiering voor hematologische
maligniteiten:
laaggradig versus hooggradig
acuut versus chronisch
FIGO stadiering
Oefening 1
Vrouw
28 jaar wordt op de mammapoli
gezien ivm verdenking van een
mammacarcinoo
cT1cN0 ER+PR-Her2Neu+
Wat
zegt dat? Hoe moet je het
interpreteren?
Oefening 1
Er
volgt een ablatio en SNP
PA pT1bN1SNG3 ER+PR-Her2Neu+
Wat
zegt dat? Hoe moet je het
interpreteren?
Oefening 1
Patiënte
krijgt lymfeklierdissectie
PA pT1bN1G3 ER+PR-Her2Neu+
Oefening 1
Er
volgt chemotherapie, immunotherapie
en hormonale therapie
Kankerzorg
Curatief:
gericht op genezing
Palliatief:
geen genezing mogelijk, gericht
op :
verlenging van leven
klachten bestrijden
verbeteren van kwaliteit van leven
Curatieve zorg
chirurgie
radiotherapie
immunotherapie
chemotherapie
hormonale
therapie
nucleotiden behandeling
combinaties
Oefening 2
Mw
89 jr, pulmonaal belast
wijkverpleegkundige voelt een knobbel in li
borst
patiënte gaat naar mammapoli waar een
biopsie wordt verricht: ductaal carcinoom,
met positieve receptoren voor estrogeen
en progesteron
patiënte wil niet geopereerd worden
ze start met hormonale therapie
Oefening 2
Is
er sprake van palliatieve of curatieve
behandeling?
Oefening 2
6
maanden later wordt groei gezien,
patiënte laat zich overtuigen tot ablatio
Oefening 2
Is
er sprake van palliatieve of curatieve
behandeling?
Oefening 3
dhr,
18 jr
kort van adem bij de inspanning
via HA wordt een X-thorax gemaakt met
multipele longmetastasen
bij lichamelijk onderzoek wordt een
afwijking gevoeld bij de linker testis
er wordt hemicastratie verricht, in PA: nonseminoma testis met mature
teratoomcomponent
Oefening 3
Is
er sprake van palliatieve of curatieve
situatie?
Oefening 3
patiënt
wordt behandeld met 4x BEP
op controle CT scan worden rest
afwijkingen longen gezien
Oefening 2
Is
er sprake van palliatieve of curatieve
situatie?
Oefening 3
Bij
VATS worden meerdere wigresecties
verricht
PA laat mature teratoom zien
Is er sprake van palliatieve of curatieve
situatie?
Curatieve zorg
Neoadjuvante
therapie: voorafgaand aan
locale tumor behandeling
Locale tumorbehandeling
Adjuvante, aanvullende therapie
Voorbeeld:
neoadjuvante chemotherapie
en immunotherapie, gevolgd door ablatio
mammae en adjuvante hormonale
therapie
Palliatieve zorg:
chirurgie
radiotherapie
immunotherapie
chemotherapie
hormonale
therapie
best supportive care = symptomen
bestrijding
combinatie
Betrokken specialismen
artsen
verpleegkundigen
paramedici
Artsen: diagnostisch traject
MDL artsen
dermatologen
internisten
huisartsen
radiologen
pathologen
neurologen
longartsen
nucleair geneeskundigen
Artsen:
snijdende specialismen
urologen
gynaecologen
orthopeden
KNO-artsen
mond-, kaakchirurgen
oncologische chirurgen
neurochirurgen
oogartsen
plastische chirurg
Artsen: andere specialismen
radiotherapeuten
medisch
oncologen
revalidatieartsen
anesthesisten
geriaters
psychiaters
klinische geneticus
verpleegkundigen
coördinerende
oncologie
verpleegkundigen COV’s
afdelingsverpleegkundigen
specialistische verpleegkundigen
stomaverpleegkundige
mamma care verpleegkundige
Paramedici
psychologen
diëtisten
fysiotherapeuten
oedeemtherapeuten
seksuologen
Oefening
Schematisch
tekening van de kankerzorg
in Nederland
Uitgangspunt is patiënt
Voorbeeld: patiënt met mammacarcinoom
Casus 1
Mw
A 56 jaar
Bij bevolkingsonderzoek wordt een
afwijking gezien bij haar linker borst
Er wordt voor haar een afspraak gemaakt
bij een mammapoli
Vervolg casus 1
Met
welke specialismen krijgt deze
patiënte te maken?
Wie is de hoofdbehandelaar?
Vervolg casus 1
Er
wordt diagnose ductaal carcinoom
vastgesteld
Voorstel behandeling:
ablatio en SNP
of MSO, SNP en radiotherapie
Patiënte
kiest voor MSO, SNP en
radiotherapie
Na operatie wordt indicatie chemotherapie
en hormonale therapie gesteld
Vervolg casus 1
Wie
is de hoofdbehandelaar gedurende
chemotherapie?
Wie gaat patiënte daarna vervolgen?
Wie moet patiënte raadplegen bij
problemen?
Welke rol heeft huisarts?
Wie verwijst patiënte naar bv psycholoog?
Casus 2
Mw
78 jaar, heeft bloed bij de ontlasting,
verwijzing naar MDL arts
Colonoscopie: sigmoidtumor, niet te
passeren met een scoop
CT lever: 14 kleine levermetastasen
Geen curatieve opties, voorstel palliatieve
chemotherapie
Casus 2
Welke
specialist wordt nu
hoofdbehandelaar?
Casus 2
patiënt
blijkt passageklachten te hebben:
pijn voor defecatie, moeizame defecatie,
soms misselijk
oncoloog verwijst patiënt naar chirurg voor
aanleggen stoma
daarna begint patiënt met chemotherapie
Casus 2
5
dagen naar de eerste kuur bemerkt
patiënt bloed in zijn stomazakje
wie is de eerste aanspreekpunt?
stoma verpleegkundige
chirurg
huisarts
COV
oncoloog