Transcript Factsheet gevolgen Miljoenennota 2015 voor BUIG-budget

Koningin Wilhelminalaan 5 | 3527 LA Utrecht
Postbus 2758 | 3500 GT Utrecht
T 030 - 233 23 37 | [email protected]
Postbank 194416 | KvK 40532318 Midden-Nederland
Notitie
Datum:
Onderwerp:
Aan:
Van:
23 september 2014
Factsheet gevolgen Miljoenennota 2015 voor BUIG-budget
Divosa-leden
Evert Jan Slootweg | T 030 – 233 2337 | [email protected]
In deze factsheet worden de belangrijkste feiten over het inkomensdeel WWB in de Rijksbegroting
2014 op een rij gezet.
Macrobudget BUIG
In tabel 1 staan de cijfers die het kabinet berekent voor het macrobudget voor de BUIG. Met de Wet
BUIG zijn vanaf 2010 de bijdragen aan gemeenten voor de uitvoering van diverse wetten
samengevoegd. Het betreft de Participatiewetuitkering, (bestaande uit WWB-inkomensdeel en
loonkostensubsidies), de IOAW, de IOAZ en de Bbz (alleen het onderdeel tijdelijke uitkeringen
levensonderhoud voor startende ondernemers). Hierdoor ontvangen gemeenten één budget voor de
bekostiging van uitkeringen op grond van de genoemde wetten.
Voor 2015 wordt het macrobudget geraamd op € 5.512 miljoen. Hiervan wordt een bedrag van
€ 25 miljoen gereserveerd voor de in 2015 uit te keren incidentele (IAU) en meerjarige aanvullende
uitkeringen (MAU) over het jaar 2013. De IAU en MAU betreffen incidentele en meerjarige aanvullende
uitkeringen onder voorwaarden voor gemeenten die tekort komen op hun deel van de
Participatiewetuitkering.
Tabel 1: Extracomptabel overzicht BUIG (x € 1.000.000)
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
5.426
5.469
5.217
5.285
5.407
5.556
5.691
189
213
240
267
291
308
320
IOAZ
24
25
26
27
28
30
31
Bbz-lo
28
30
30
30
30
30
30
5.667
5.736
5.512
5.608
5.755
5.923
6.072
Participatiewetuitkering
(WWB I-deel)
IOAW
BUIG-budget
Bron Begroting SZW 2015, pagina 44
Het definitieve BUIG-budget is 490 miljoen lager dan vorig jaar in de begroting was opgenomen.
Dat is 72 miljoen hoger dan in juli bij de bepaling van het nader voorlopig budget. Zie voor de
ontwikkeling van het BUIG-budget tabel 2.
Tabel 2: Ontwikkeling van het BUIG-budget (x € 1.000.000)
bedrag
percent
Voorlopig BUIG-budget (september 2013)
6.226,8
100%
Nader Voorlopig BUIG-budget (juli 2014)
5.664,4
91,0%
Definitief BUIG-budget (september 2014)
5.736,4
92,1%
Bron Begroting SZW 2014 en 2015, Toelichting Nader voorlopig budget op gemeenteloket
Het voorlopige BUIG-budget voor 2015 is zo'n 225 miljoen lager dan het definitieve BUIG-budget in
2014. De daling van het BUIG-budget van 2014 op 2015 wordt met name veroorzaakt door de daling
van de Participatiewetuitkering. Deze daling komt door een aantal wetswijzigingen die in 2015 in
werking treden, waaronder de Wet maatregelen WWB en de invoering van de Wet hervorming
kindregelingen.
Daarnaast wordt de afname veroorzaakt door de verwachte daling van de werkloosheid en de
doorwerking daarvan op het aantal Participatiewetuitkeringen. De meerjarige oploop van de uitgaven
van de Participatiewetuitkering hangt verder samen met de invoering van een aantal wetswijzigingen
vanaf 2015, waaronder de invoering van de Participatiewet en het wetsvoorstel ZZP-pensioenregeling.
Zie voor de verschillen in het BUIG-budget tussen de begrotingen van 2014 en 2015 tabel 3 (en tabel
8 achterin de factsheet).
Tabel 3: Verschil BUIG-budget in begroting 2014 en 2015 (x € 1.000.000)
2014
2015
2016
2017
2018
2019
BUIG-budget (o.b.v. 2015)
5.736
5.512
5.608
5.755
5.923
6.072
BUIG-budget (o.b.v. 2014)
6.227
6.126
6.531
6.868
7.159
-490
-613
-923
-1.113
-1.236
Verschil
Bron Begroting SZW 2014 en 2015
Naast de Participatiewetuitkering bestaat het BUIG-budget uit een aantal kleinere regelingen.
IOAW
> De IOAW-uitgaven nemen de komende jaren toe. Deze mutatie wordt met name veroorzaakt door
een hogere verwachte instroom in de IOAW, als gevolg van een hogere verwachte uitstroom van
de WW in de IOAW en door de verhoging van de AOW-leeftijd.
> De IOAW wordt met ingang van 1 januari 2015 geleidelijk afgeschaft door uitsluitend werknemers
die voor 1 januari 1965 zijn geboren aanspraak te geven op deze uitkering na het doorlopen van
de WW-uitkering.
Bbz
> Voor de verstrekking van bedrijfskapitaal en uitkeringen voor levensonderhoud van gevestigde
zelfstandigen ontvangen gemeenten een afzonderlijke specifieke uitkering Bbz. Deze uitgaven
maken geen onderdeel uit van het gebundelde BUIG-budget. De uitgavenraming voor de nietgebundelde uitgaven bedraagt voor 2015 € 50 miljoen. Dit is een voortzetting van de daling van
eerdere jaren (zie tabel 4).
> De normuitgaven per 1 januari 2014 zijn voor een startende zelfstandige maximaal € 35.130 en
voor een gevestigde zelfstandige maximaal € 190.812.
> Het budget voor de tijdelijke uitkeringen voor levensonderhoud van startende ondernemers
(€ 30 miljoen structureel) maakt onderdeel uit van het gebundelde BUIG-budget.
Tabel 4: Begroting regeling Bbz-gevestigde zelfstandigen (x € 1.000)
Bijstand zelfstandigen
Bron Begroting SZW 2015, pagina 44
2
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
70.952
66.216
50.205
47.708
47.708
47.708
47.708
Ontwikkeling volume
Naast de budgetten is het natuurlijk van belang hoeveel mensen een beroep gaan doen op de
bijstandsregelingen. Volgens het CPB in de MEV neemt het aantal bijstandsuitkeringen toe tot 385.000
in 2014 en 395.000 in 2015. Vanwege de invoering van de Participatiewet wordt de instroom in de
Wajong beperkt tot volledig en duurzaam arbeidsongeschikten en vindt geen instroom meer plaats in
de WSW. Deze maatregelen leiden extra instroom in de bijstand.
Tabel 5: Uitkeringsvolumes uitkeringsgerechtigden 2013-2015 (x 1.000)
realisatie 2013
raming 2014
raming 2015
WWB / IOAZ / IOAZ
362
385
395
Werkloosheidsuitkering
335
370
370
Wajong
189
200
205
Bron: MEV 2015, pagina 59
Het aantal van 395.000 mensen dat een beroep doet op een bijstandsuitkering is hoger dan het CPB
in het voorjaar voorspelde. Overigens laten de ramingen van het CPB de laatste 2 jaar zien dat men in
het voorjaar positiever is over de ontwikkeling van het aantal bijstandsgerechtigden dan in het najaar
(zie tabel 6).
Tabel 6: CPB voorspellingen over het aantal mensen in de WWB/IOAW/IOAZ (x 1.000)
2012
2013
2014
2015
MEV 2015
331
362
385*
395*
CEP 2014
330
361
385*
390*
MEV 2014
330
370*
410*
CEP 2013
330
355*
380*
Bron: CEP 2013 en 2014 en MEV 2014 en 2015 (aantallen met een * betreffen ramingen)
Het ministerie van SZW heeft in de begroting ook een raming gemaakt over het aantal huishoudens
dat een beroep doet op de kleinere regelingen (zie tabel 7).
Tabel 7: Beleidsrelevante kerncijfers 2013-2015 (x 1.000 huishoudens, jaargemiddelden)
realisatie 2013
raming 2014
raming 2015
13,0
15,0
17,0
Volume IOAZ
1,5
1,5
1,6
Volume Bbz
4,1
4,1
4,1
Volume IOAW
Bron: Begroting SZW, pagina 48 en 52
Geen aanpassing alimentatieregels
In de begrotingsafspraken 2014 was op verzoek van D66 en ChristenUnie de afspraak gemaakt om de
alimentatieregels zodanig aan te passen dat de uitgaven aan de bijstand dalen. Daarnaast is
overeengekomen om de prikkelwerking van de Participatiewet te verbeteren waardoor gemeenten
(nog) actiever proberen het aantal bijstandsontvangers te beperken. Deze beleidsmaatregelen
moesten volgens de Voorjaarsnota 2014 in 2015 140 miljoen opleveren en structureel 180 miljoen.
Omdat is gebleken dat aanpassing van de alimentatieregels niet tot een substantiële besparing op de
Participatiewet leidt, wijzigt het kabinet de alimentatieregels niet. Beoogd wordt de besparing van de
maatregel prikkelwerking WWB in te vullen door, met behoud van het uitgangspunt van een
kostengeoriënteerde verdeling, de maatstaf bijstandsontvangers in de verdeelsystematiek van het
Gemeentefonds vanaf 2016 aan te passen. Onderzoek naar de mogelijkheden om de maatstaf aan te
passen, geschiedt als onderdeel van de herijking van het cluster werk en inkomen in het
Gemeentefonds.
3
Tabel 8: Extracomptabel overzicht BUIG-budget volgens begroting 2014 (x € 1.000.000)
WWB I-deel
IOAW
IOAZ
Bbz-lo
BUIG-budget
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
4.770
5.426
5.969
5.858
6.258
6.588
6.873
143
189
205
214
219
224
229
23
24
25
25
26
28
29
29
28
28
28
28
28
28
4.965
5.667
6.227
6.126
6.531
6.868
7.159
Bron Begroting SZW 2014, pagina 43
Concrete vragen, suggesties, toevoegingen en op- of aanmerkingen kunt richten aan
Evert Jan Slootweg, bereikbaar via 030 – 233 2337 en het mailadres [email protected].
4