Transcript Untitled

wa
.
8 . l
.
b!j\
/ '/I
.
EERSTE SUGGESYIE VOOR NAAKGEVING AAN DE VOORNAAMSTE
ELEMENTEN I N DEN XOORDOOSTELIJI(EN POLDER.
---..-------I
De p o l d e r .
Gemalen.
-
Het i s gewenscht b i j de naarngeving i n de Zuiderzeep o l d e r s e e n z e k e r e r e g e l m a a t t e volgen, I n a a n s l u i t i n g
a a n d e n naam Wieringermeer zou voor den Noordoostpolder
van Urkermeer gesproken kunnen worden, voor de Z u i d e l i j k e
p o l d e r s van Marker- e n Flevomeer. I n t e g e n s t e l l i n g met de
Wieringermeer is Urkermeer e c h t e r geen b e s t a a n d e naam e n
dan is h e t o n e i g e l i jk om den p o l d e r "meer" t e noemen: Het
s c h i j n t dus b e t e r om, den naam'van h e t n a n s l u i t e n d e e i land aanhoudende, t e s p r e k e n v a n . U r k e r p o l d e r o f -land.
Ook zou d e Noordoostpolhor n a a r h e t e i l a n d Schokland .
genoemd kunnen woreen; de naam Schokland i s e c h t e r minder
e i c : n a a r d i g , ondat d e p o l d e r een v e e l u i t g e b r e i d e r l g c b i e d
omvat dan o o i t to!; i t i t e i l a n d h e e f t behoord. Bovendien i s
Urk b e l a n g r i j k e r ?::a Schokland en z a l ook i n de toekomst
.van b e t e e k e n i s blj.:ven. Urkerland zou daarom mijns, i n z i e n s
d e voorkeur verdi---:en.
D a a r b i j moet r:og worden b e d a c h t , d a t gemeente en
w a t e r s c h a p vermoe&elijkden~clfdennaamz u l l e n dragen. A l s
naam d e r gemeente s c h i j n t Urkerland meer bevredigend dan
Urkerpolder.
In n a v o l g i n g van een v e e l v u l d i g g e b r u i k hebben d e
g e m l e n van d e Wieringermeer persoonsnamen gekregen. D i t
s t e l s e l ware ook b i j de v e r d e r e Z u i d e r z e e p o l d e r s t e v o l gen. I n d e Wieringermeer z i j n voor de namen van de gem l e n gekozen d i e van d e mannen, d i e een b e l a n g r i jke r o l
b i j h e t m k e n van h e t p l a n hebben gespeeld. Voor den
Noordoostpoldcr zouden de namen gekozen kunnen worden
van d e b e l a n g r i j k s t e s t r i j d e r s voor d e p l a n n e n , mot name
Buma, d e o p r i c h t e r van d e Z u i d e r z e e v e r e e n i g i n g , V i s s e r i n g ,
el
d i e da plannen v o o r a l economisch en f i n r ~ ? c i ~ verdedigde
en Smeenge, d i e z i c h k r a a h t i g aan de meer p o p u l a i r e propaganda wijdde. Dez, Z r i e namen aanhoudende i s aangewezen
h e t gemaal b i j Ler.:ar dennaam Bwna, d a t b i j Urk dmnaam
V i s s e r i n g -en d a t b 1 . j de Voorst d a n a a m Smeenge t e geven.
---
Bevolkingskernen
Het i s gewenscht de bevolkingskernen zoo mogel i j k namen t e geven van v r o e g e r b e s t a a n hebbende
p l a a t s e n binnen den p o l d e r Emmeloord en Ens, g e l e g e n
op Schokland z i jn p u n t e n , welke i n d e n p o l d e r b l i jven b e s t a a n en minder e i g e n a a r d i g g e b r u i k t zouden
worden voor op a n d e r e p l a a t s e n i n den p o l d e r g e l e g e n
dorpen,
Een a a n t s l plaatsnamen van d i t i n d e W d d e l e e w e n onder :::en naam Suthergo ( Z u i d e r g q o ) bekend
s t a a n d e gebie?., d a t z i c h van d e g r o o t e F r i e s c h e
meren t o t Urk e n Schokland u i t s t r e k t e , e i j n bewaard
g e b l e v e n , h e t z i j i n d e K a p e l l e n l i j s t van h e t S t .
Odulfsklooster, t e Stavoren, h e t z i j i n c h a r t e r verzamelingen. Behalve Urch of Orckel (Urk) ,
Emelwerd (Emmeloord) en Enesc of Aens ( E n s ) komen
de volgende namen van dorpen v o o r , . waarvan de l i g g i n g met b e h o o r l i j k e z e k e r h e i d kan worden.bepaald.
Reeds voor h e t j a a r 1000 wordt Nakala, l a t e r
genaamd Nagele, gerioemd,.dat volgens d e meeste
a u t e u r s moet worden gezocht i n h e t centrum van h e t
gebied van den Noordoosiqolder:
en overl e v e r i n g l a g e n de kerken van I
Nagele i n 66n li jn.
Meer n o o r d w e s t e l i jk w o r d t
Rutne, door Ramaer gemodernise
N i e t v e r van Emmeloord ve
k l e i n d o r p , m t name Wenhuysen.
Volgens v e r s c h i l l e n d e gegevens bevonden z i c h
op h e t e e r t i j c ' s g r c o t e r e e i l a n d Urk, b e h a l v e Urch
nog b e e . o f I:.ccr dcrpen. Eenstemmigheid b o s t a a t we1
t e n a a n z i e n vzin E s p e l of E s p e l b e r g h ; v o l g e n s
Ramaer zou een a n d e r h e t i n d e k a p e l l e n l i j s t voorkomende Algodeldorp of A l g o t e d o r p z i j n , welke naam
samenhangt met Al-mere, de middeleeuwsche naam v a n
d e z u i d e l i j k e kom d e r Zuiderzee.
I n v e r s c h i l l e n d e opgaven w o r d t met Kuinre
geccmbineerd een vermoedeli j k w e s t e li jk d a a r v a n
gelegen p l a a t s Vene of Veenhusen.
Het s o h i j n t amt;-wezen aan de kernen A , B , D l E , en
F resp. de ouae nalnen Nagele , Maanhuizen, Algodeldorg,
Espel en Rutne t o e t o kennen. Wellicht is h e t mogelijk
de woorden Algodeldorp en Rutne nog w a t t e moderniseeren.
Poor d e kern G zou d c naam Veenhuizen i n aanmerking komen,
a l s deze plaatsnaam n i e t r e e d s bestond. Ook a1 omdat deze
kern l i g t aan den rand van een veenachtig gebied, d a t z i c h
t o t Kuinre u i t s t r e k t , l i g t h e t voor de hand dmoudennaam
Vene t e doen v o o r t b e s t a a n i n Kuinderveen.
Het dorp C l i g t op h e t bekende Xamperzand, zoodat voor
deze kern de naam Kamperzand i n aanmerking komt.
-
Alle a m a t e r i n g s - e n scheepvaartkanalen z i jn. i n de
Wieringermeer aangeduid met h e t woord v a a r t . D i t voorbeeld
ware ook i n den Noordoostpolder t e volgen. De volgende
namen s c h i j n e n a,mgewezen:
voor h e t kanaal A
Le~mcr: Lemstervaart,
11
II
II
A
Urk: Urkervaart, en
II
11
11
A
Ik Voorst: Zwolsche v a a r t .
-
-
De naam Lemstersluis voor de p o l d e r s l u i s b i j Lemmer zou
v e m a r r i n g veroorzakcn; daarom wwe deze s l u i s F r i e s c h e
s l u i s t e noemen. De s l u i s b i j Urk kan U r k e r s l u i s h e e t e n
en d i e b i j de Voorst V o o r s t e r s l u i s . De s l u i s i n den p o l d e r
zou Maanhuizersluis genoemd kunnen worden.
-
jvaarten
!
Do v a a r t e n , welke n a a r de dorpen l e i d e n , z u l l e n duid e l i jkheidshalve aangeduid moeten worden met den naam van
h e t dorp, waar z i j heenvoeren. Zoo z a l de v a a r t n a a r F
Rutnervaart h e e t e n , n a a r E E s p e l e r v a a A , n a a r D Algodelv a a r t , n a a r C Zandvaart en n a a r Kuinre Kuindervaart. De i n
w e s t e l i j k e r b o h t i n g gaande v a a r t bezuiden F z a l Westvaart
kunnen h e e t e n , d i e t e n Zuidwesten van A'Zuidvaart en d i e
tusschen A en B Oostvaart. De k l e i n e v a a r t n a b i j de Voorst
welke n i e t o p z e t t e l i j k i s gebaggerd, maar b e s t a a t u i t een
uitgebaggerd keileemveld, ware Leemvaart t e noemen. Tens l o t t e z a l de v a a r t b i j B Maanhuizervaart kunnen heeten.
-
"
P r i m i r e wegen,
Bet i s gewensollt fie primaire wegen e v e n a l s i n de
.\ .
.
~ i e r i n ~ c h n e de er n-.,::en t e geven van de voornaamste p l a a t s e n , waarop z i j u i t e i n d e l i jk g e r i c h t z i jn. Zoo z a l d e weg
van A naar Ramspol -.:Gmpemeg kunnen heeten; d i e van A . .
n a a r Urk Urkenveg; (?,ie van A naar kmmer ~ e m s t e r w e ~d;i e
van A naar Vollenlibve Zwolsche weg en d i e van B n a a r
Blokzi j l en Steenwi jk Steenwi jkenveg.
.
Hiervoor ii jn de volgende namen gedacht :
Secundaire wegen.
van A naar E Espelenveg, van A n a a r h e t gemaal Buma
Bwnaweg, van' A n a a r Kuinre Kuindenveg. V i e r d e e l e n van
den ringweg i n den p o i d e r waren aan t e duiden met Noorder-,
Wester-, Zuider-.
.- -..en Oosterringweg.
De weg van Urk naar E ware Staartweg t e noemen, d i e van
E n a a r F Zuid Frier:che weg en d i e van F naar den Burcaweg
Noord F r i e s c h e weg, de weg n a a r de Worstsloot d i e op
S c h o t e r z i j l i s g e r i c h t , Schoterweg, de wegen l a n g s d e kust:
van Lemmer n a a r Kuinre Hcpweg, van Kuinre n a a r B l o k z i j l
Uiterdijkenweg,.van B l o k z i j l n a a r de Voorst Vollenhovenscheweg en van de Voorst n a a r Kadoelen Kadoelenveg. Verder is
a l s naam gedacht vocr den weg van B naar de Voorst Smeengew a , van den Smeengewcg n a a r C EGzmperzandweg, van C b a r D
Schokkenveg en van Schokkerhaven over D naar den Ringweg
Schokkerhavenweg.
T e n s l o t t e eou l e weg van Urk t o t D Domineesweg kunnen
h e e t e n als h e r i n n e r i n g aan den legendarisehen Urker Dominee,
d i e z i c h ongeveer volgsns de r i c h t i n g van dezen weg n a a r
Schokland h e e f t begoven met h e t bekende t r a g i s c h e gevolg.
7
,'
Wateren b u i t e n
aen polder.
-
De haven aan h e t eind van den vaarweg Z w a r t s l u i s
ZJsselmeer kan Schokkerhaven h e e t e n , omdat deze de haven
e n de r e e van Schokland vervangt.
De v a a r g e u l van de Schokkerhaven t o t I t o o s t e l i j k
einde van den leidani b i j Ramspol, kan worden genoemd
Ramsdiep, de a f w a t e r i n g s g e u l b i j d e Ramspol Ramsgeul h e t
Boezemmeer voor h e t h p e r e i l a n d , waarin h e t Zwartewater
l o o s t , Zwartemeer, de s l u i s b i j Kadoelen d e Kadoelersluis
en h e t langs h e t 1and.van Vollenhove loopende kanaal
B l o k z i j l - Kadoelen Vollenhovensch kanaal.
De nieuwe IJsselrnond, gegravendoor den Kattenwaard
z a l Kattendiep k.nnen heeten en de s l u i s i n h e t Ganzendiep
Ganzensluis.