Transcript Tips voor groepen - CM

Groote
Oorlog
Tips voor groepen
De Groote Oorlog
achterna
De herdenking van de ‘Groote Oorlog’ zal in Vlaanderen niet onopgemerkt
voorbijgaan. In de Westhoek, de Martelaarsteden en elders te lande wordt druk
gewerkt aan nieuwe projecten, tentoonstellingen, wandelingen en fietstochten,
vredeswakes, evenementen, …
Ook in onze verenigingen kunnen en willen we niet achter blijven. En we zijn fier om
je deze brochure en de activiteiten te kunnen aanbieden. Het gaat om kant en klare
activiteiten waarop je als afdeling kan intekenen.
Fort van
Breendonk
H
et Fort van Breendonk speelt niet alleen een
grote rol tijdens de Tweede Wereldoorlog
wanneer het dienst doet als opvangkamp
(SS-Auffanglager) van de bezetter voor politieke
gevangenen, Joden, gijzelaars, weerstanders, ...
Tijdens de ‘Groote Oorlog’ maakt het deel uit van de
Antwerpse fortengordel.
De stad Antwerpen wordt sinds 1859 beschouwd als
Nationaal Reduit, een oninneembare vesting waar
het leger en de regering zich kunnen terugtrekken,
zelfs als de rest van het land bezet is. Na de val
van de Luikse en Naamse forten,
vervullen de Antwerpse forten hun
verdedigingsopdracht in septemberoktober 1914. Eén voor één moeten deze
forten capituleren of evacueren. Dankzij
de sterke Duitse artillerie moet ook het
Fort van Breendonk zich op 8 oktober
1914 overgeven nadat een toevalstreffer
de fortcommandant doodt. Zo valt de Belgische
strategie in duigen en is de weg naar Antwerpen nu
helemaal vrij voor de Duitse troepen. Niettemin is
de rol van de versterkingen niet te onderschatten
want hun weerstand biedt de mogelijkheid aan het
Belgische leger, de koning en de regering om zich
terug te trekken naar de Westhoek. Uiteindelijk zal
daar het westelijke front vastlopen.
Vanaf oktober 2014 wordt dit minder gekende verhaal
van het Fort van Breendonk in de Eerste Wereldoorlog
verteld in de toenmalige gangen van het fort. We
gaan niet alleen na wat de de rol van het
fort was en wat deze oorlog betekende
voor Willebroek, maar we leggen ook
de link met de Tweede Wereldoorlog.
Oudstrijders van ’14-’18, die ook in ’40’44 tegen de bezetter reageerden (en
daardoor als gevangene in het fort terecht
kwamen), komen aan het woord.
www.breendonk.be
Dat betekent niet dat het om platgetreden paden gaat! Integendeel, om naar het
In Flanders Fields museum te gaan heb je ons niet nodig. Wat we je wel bieden zijn
authentieke verhalen die het dagelijkse bestaan van de mensen en soldaten tijdens
de oorlog tot leven brengen. Deze verhalen kunnen op verschillende manieren vorm
krijgen: wandelingen, fietstochten, vertellingen of lezingen, een workshop … Ook de
vredesboodschap en de herinneringseducatie vormen voor ons naast het toeristische en
geschiedkundige karakter een belangrijk element van een activiteit.
Wat ook uniek is aan deze brochure is dat Pasar, kwb, Femma en Ziekenzorg CM de
handen in elkaar hebben geslagen om dit aanbod te realiseren. Jouw afdeling kan met
andere woorden intekenen op alle activiteiten die in deze brochure staan. Het maakt
niet uit welke organisatie de activiteit uitgewerkt heeft, ook niet voor de prijs die je als
afdeling betaalt. Al wat je moet doen is de vermelde contactpersoon contacteren en een
concrete afspraak maken.
De activiteiten zelf starten in 2014. Je kan met deze brochure in de hand eerder plannen
en afspreken. Of je kan later instappen in de actie Groote Oorlog. Want ons aanbod
blijft geldig tot in … 2018.
Je vindt alle informatie ook op de websites van Pasar, KWB-Govaka, Femma en
Ziekenzorg CM.
We zijn benieuwd of jij ook enthousiast bent over het programma.
Inhoud
3 Inleiding
5 Wandeling: Mesen, stad van vrede en verzoening
7 Wandeling: Terug naar de hel
8 Vertelwandeling: Familie op de vlucht
9 Vredeswandeling: Met Franciscus op vredespad
11 Theaterwandeling: De laatste avond aan het front
12 Wandelen en fietsen: Oorlogserfgoed in het Meetjesland
13 Fietsen voor de vrede van Ieper naar Diksmuide en terug
14 Fietsen in het spoor van de Grooten Oorlog
15 Fietstocht met gids: Renés dagboek
18 Autocaruitstap: 14-18 route
19 Autocaruitstap: Dagtrip in de Westhoek
20 Lezing: Landbouw en voedselbevoorrading tijdens en na WO I
21 Lezing: Scherven van 14-18
22 Lezing: Van worteltaart tot oorlogskonijn
23 Workshop: Romans over de Groote Oorlog
25 Topbezienswaardigheden Groote Oorlog
Activiteit toegankelijk
voor rolstoelgebruikers
Deze brochure is een gezamenlijk initiatief van Pasar, kwb, Femma en Ziekenzorg CM.
Verantwoordelijke uitgever: Michel Vandendriessche, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.
Foto’s: Westtoer, Toerisme Vlaanderen, Hugo Demarcke/Bert Gunst, www.HetVirtueleLand.be Centrum Agrarische Geschiedenis
4
Op stap met een gids
Mesen, stad van
vrede en verzoening
Wat dacht je van een boeiende
wandeling in de kleinste stad
van België met een erudiete
gids die herinneringen ophaalt
aan de Eerste Wereldoorlog?
In Mesen, een stad met
minder dan 1.000 inwoners,
werden recent nog nieuwe
oorlogsrestanten opgegraven.
Ze bezorgen deze wandeling
van 3 km een bijzonder cachet.
Pasar-medewerker Johan
Dierynck verdiepte zich in
de oorlogsgeschiedenis van
Mesen, laat je kennismaken
met herinneringen aan die
verschrikkelijke oorlog en
brengt een boeiend verhaal.
De tocht start aan de kerk
waar je o.a. de crypte bezoekt.
Die werd tijdens de oorlog
als hospitaal gebruikt en ene
Groote Oorlog
Adolf Hitler verbleef er in
14-18 en schilderde er zelfs
de ruïne van. Je maakt er ook
kennis met de Vredesbeiaard,
die werd gezegend en ingeluid
door paus Johannes-Paulus II
in 1985. Het gaat verder langs
het Peace Village Messines
en het Messines Ridge
British Cemetry, waar 1.500
oorlogsslachtoffers begraven
liggen. Johan vertelt je ook
meer over de Pool of Peace en
het Nieuw-Zeeland Memorial
Park, dat 800 Nieuw-Zeelandse
soldaten herdenkt. Op deze
site bleven ook twee Duitse
bunkers bewaard.
Iers Vredespark
Een bijzondere blikvanger
vormt het Iers Vredespark
met een indrukwekkende
Praktisch
Prijs: 50 euro voor de gids.
Duur van de wandeling: 2 uur.
Toegankelijkheid: sommige
bestemmingen tijdens deze
tocht zijn moeilijk toegankelijk
voor minder mobiele personen
of rolstoelgebruikers. Heb je
deze mensen in je groep, meld
dit vooraf bij contactname met
Johan, die de tocht dan aanpast.
Contactpersoon:
Pasar-medewerker Johan
Dierynck, t. 0495-12 46 13,
[email protected].
hoge ronde toren die in 1998
gemeenschappelijk werd
gebouwd door jongeren uit de
Noord-Ierse en Ierse republiek
en op 11 november dat jaar
werd ingehuldigd door de Ierse
presidente Mary McAleese.
In de toren staan de namen
vermeld van 49.000 Ierse doden
uit WO I. De wandeling gaat
vervolgens verder langs het
Betleem Farm Cemetry, de
Internationale Vredesschool en
het Bayernwald. Mesen is een
stad die ijvert voor pacifisme
en verzoening, aspecten die
eveneens in de uiteenzetting van
Johan aan bod komen.
5
Ontdek met
jouw groep
de Hoofdstad van het Goede Leven!
Enkele mogelijkheden:
Hop en plezier in Poperinge
Stad achter het front
9.30u. Onthaal met koffie.
10.30u. Ontvangst door de gids op de stadhuissite met
uitleg over de dodencellen en de executieplaats.
10u.
Bezoek aan het Hopmuseum met degustatie
van een streekbiertje.
12u.
Lunch in een Poperings restaurant.
14u.
Start van de volkssportnamiddag met een
pannenkoek en koffie en stangenbiljart.
15.30u. Bij een abdijbier speel je het mannetjesspel.
17u.
Een partij baanbolling en een Poperings
Hommelbier sluiten de dag af.
Prijs: 39 euro/persoon (alles inbegrepen). Gids in het
Hopmuseum = 35 euro/groep tot 30personen.
11.15u.
Lijssenthoek Military Cemetery is de indrukwekkende getuige van meer dan vier jaar oorlogsgeweld. Hier was het grootste evacuatiehospitaal
uit de Ieperboog gevestigd. Het bezoekerscentrum
vertelt het verhaal van deze unieke site.
12.30u. Tijd voor een belegde boterham en het pudespel.
14.30u. Na het tafelkegelspel geniet je van een lekkere
pannenkoek met koffie.
16u.
Bij een abdijbiertje waagt je groep zich aan
het toptafelspel.
17.30u. Een Poperings Hommelbier en het hamertjesspel
sluiten deze volkssportroute af.
Prijs: 19 euro/persoon
+ 50 euro/groep voor de gids in de voormiddag.
Voor meer informatie, mogelijkheden en
boekingen: Toerisme Poperinge, Grote Markt 1,
8970 Poperinge.
T. 057 34 66 76; [email protected]
www.toerismepoperinge.be
Op stap met een gids
Terug naar de hel
Merkem, nu deelgemeente
van Houthulst, oogt als een
ingeslapen en lieflijk klein
dorp, maar ooit was het de
hel op aarde.
Iedereen die geboeid is door
de Eerste Wereldoorlog kent
uiteraard het IJzerfront en de
Ieperboog. Rond de Vlaamse
steden Nieuwpoort, Diksmuide
en Ieper werd vier jaar lang
fel gestreden om elke meter
grond. Minder bekend is het
dorpje Merkem, dat tussen
Diksmuide en Ieper ligt. Het
is een vergeten oord, zeker
binnen het kader van het grote
oorlogsverhaal. Het is nu een
bijzonder charmant, bijna
ingeslapen lieflijk dorpje dat na
de oorlog volledig uit het puin
herrees. Want Merkem werd
na felle en verbeten gevechten
tussen Fransen, Belgen en
Groote Oorlog
Duitsers rond de gehuchten
Drie Grachten, Luigem en
Noordeinde compleet van
de kaart geveegd. Door veel
frontsoldaten werd de plek
trouwens als de gruwelijkste
plaats – de hel – aan het front
bestempeld.
Zenuwgas
Er werd herhaaldelijk felle
strijd geleverd, vooral aan de
Drie Grachten, die in 1915
in Duitse handen vallen en
pas in augustus 1917 terug
door de Belgische troepen
worden ingenomen. In de
hieropvolgende winter proberen
de Duitse troepen opnieuw
Merkem in te nemen en
ze gebruiken hiervoor zelfs
zenuwgas.
De heropbouw van het volledig
verwoeste dorp start al in 1919.
Dan zijn al 450 inwoners er
Praktisch
Prijs: de gids kost 100 euro.
Deze wandeling duurt 2.30 u.
Contactpersoon:
voor deze unieke wandeling met
gids is Miguel Bouttry,
t. 0488-40 74 40,
mailen kan ook op
[email protected], meer info
ook op www.rentaguide.be.
teruggekeerd. Uiteindelijk
zullen een 1.200-tal inwoners
niet meer terugkeren na de
oorlog. In 1920 wordt gestart
met de heropbouw van de
St.-Bavokerk, het gemeentehuis
en de pastorie; in 1922 volgt het
klooster en in 1923 het kasteel.
De gids neemt je mee op een
wandeling van 6 km langs de
voornaamste plaatsen uit dit
gruwelijke verhaal en brengt
aan de hand van getuigenissen,
dagboekfragmenten en uniek
fotomateriaal de hel van weleer
terug tot leven. Een ervaring die
je nooit meer zult vergeten!
7
Vertelwandeling met paard en kar
Familie op de vlucht
8
‘Familie op de vlucht’ brengt
het waar gebeurde verhaal
van het gezin DepoorterVanlerberghe.
familie op vlucht en we maken
ook mee wat er ondertussen
op het thuisfront in Langemark
gebeurt.
In oktober 1914 ging
weduwe Romanie met haar
vijf kinderen op de vlucht
voor de oprukkende oorlog.
Dochter Augusta schreef het
familieverhaal neer. Ze vertelt
hoe de oorlog hun leven bruusk
verstoorde en hoe ze bij hun
terugkeer alles weer moesten
opbouwen.
Pasar-medewerkers Greta Frans
en Johan Verweirder voeren je
langs de locaties van toen en
laten de twee verhaallijnen door
elkaar lopen. Greta brengt het
verhaal van dochter Gusta, een
Vlaamse vrouw op de vlucht
voor de oorlog, terwijl Johan in
de huid kruipt van een Duitse
frontsoldaat. Ze volgen de
Langemark
Deze boeiende wandeling speelt
zich af in en rond Langemark.
Deze tocht van ca. 2,5 km kan
facultatief begeleid worden door
een huifkar met paard.
Tal van bezienswaardigheden
herinneren nu nog aan de Eerste
Wereldoorlog in fusiegemeente
Langemark-Poelkapelle zoals
het indrukwekkende Franse
Guynemer-monument in
Poelkapelle, een gedenkteken
voor jachtpiloot Georges
Guynemer, een pionier van
de oorlogsluchtvaart die in
1916 en 1917 heroïsche
luchtgevechten uitvoerde in het
luchtruim boven Poelkapelle.
Hij verdween in 1917 tijdens
Praktisch
Prijs: beide gidsen samen
kosten 120 euro. Tijdens een
pauze onderweg krijg je een
hapje en drankje (inbegrepen
in de prijs). Maximum: 40
deelnemers. Wil je gebruik
maken van de huifkar met twee
paarden? Meld dit dan bij je
contactname (kostprijs:
150 euro).
Deze wandeling is 2,5 km lang en
duurt 2 u.
Een deel van deze wandeling
trekt door het veld en is niet
geschikt voor rolstoelgebruikers.
Voor hen biedt de huifkar een
oplossing.
Contactpersoon:
Pasar-medewerkers Greta Frans,
t. 057-48 73 10,
[email protected] en
Johan Verweirder,
t. 058-23 75 98 of
0494-57 03 76,
[email protected].
een verkenningsvlucht boven
Ieper. Een andere opmerkelijke
blikvanger is het Deutscher
Soldatenfriedhof in Langemark
waar 44.000 soldaten
begraven liggen.
Vredeswandeling in Heuvelland
Met Franciscus
op vredespad
In Heuvelland, de streek
tussen Ieper en de Franse
grens, stond na de Eerste
Wereldoorlog nog nauwelijks
een huis of boom overeind.
Dat Heuvelland kan je
nu ontdekken tijdens een
vredeswandeling. Twee
wandellussen – uitgetekend op
het wandelnetwerk Heuvelland
– leiden je doorheen een
uniek natuurlandschap en
kruisen elkaar ter hoogte
van de Rodeberg, zodat de
twee lussen ook het parcours
kunnen vormen van één grote
wandeling.
Regelmatige haltes, in de
grond gemarkeerd door een
keramische tegel, nodigen je uit
om letterlijk en figuurlijk stil te
staan bij wat vrede brengt. Twee
Groote Oorlog
gebalde teksten illustreren het
grote mededogen en de kleine
goedheid. Korte, sprekende
verhalen uit deze tijd die
aansluiten bij sappige verhalen
uit het leven van Franciscus
van Assisi, die ook vandaag
nog mensen van alle gezindten
aanspreekt.
Twee lussen
Je hebt keuze uit twee
startplaatsen: de kerk van
Westouter of de kerk van Loker.
Elke wandellus is ongeveer 7,5
km lang. Reken op twee uur
voor een lus, de tijd inbegrepen
voor de verhalen.
Voor de grote wandeling
met twee lussen van 7,5
km (= ongeveer 15 km)
vertrek je best aan de kerk
van Westouter. Halfweg de
Praktisch
Prijs: de begeleidende brochure
kost 7 euro (verzending niet
inbegrepen) en is te koop via
[email protected] en
bij de Toeristische Dienst van
Heuvelland, Sint Laurentiusplein 1, 8950 Heuvelland (Kemmel),
[email protected],
t. 057-45 04 55. De teksten zullen
ook beschikbaar zijn als applicatie
voor smartphone en tablet.
Dit is een initiatief van de Vlaamse
Minderbroeders-Kapucijnen in
samenwerking met o.a. Pax Christi
Vlaanderen en het Centrum voor
Vredesethiek KU Leuven.
Contactpersoon:
Stefaan Decrock, t. 057-45 04 72
(dienst cultuur), kapucijn Kenny
Brack, [email protected].
Meer info: www.heuvelland.be
en www.paxchristi.be.
tocht kan je picknicken op de
Rodeberg. Het heuvelachtige
parcours is jammer genoeg
niet toegankelijk voor
rolstoelgebruikers.
9
ravage
kunst en cultuur in tijden van conflict
20.03.14 >< 01.09.14
www.ravage1914.be
Theaterwandeling in Nieuwpoort/Antwerpen
De laatste avond
aan het front
Het moet voor vele soldaten
van de Groote Oorlog een
bijzonder gevoel geweest zijn:
de laatste avond aan het front
voor de vrede.
Dat gevoelen wil Pasarmedewerker Bert Gunst alvast
oproepen tijdens een bijzondere
wandeling met vertelling en
enscenering in Nieuwpoort,
toch een van de cruciale plekken
tijdens de Eerste Wereldoorlog
waar je ook het bekende
momument van Koning
Albert I vindt.
Toneelspelers
Bert Gunst gaat met jou op
stap voor een wandeling van
3 kilometer in Nieuwpoort.
Onderweg ensceneren
toneelspelers diverse
personages. Hun acteerwerk is
daarbij gestoeld op basis van
opzoekingswerk en overlevering.
Tussenin is er ook een pauze
voorzien met een vuurkorf en
een glühwein.
Het programma vindt alleen
’s avonds plaats, en dat
van begin oktober tot eind
Praktisch
Prijs: 300 euro (in Nieuwpoort)
of 400 euro (in Antwerpen) all-in.
Het complete programma duurt
2.30 u. Het richt zich tot groepen
van minimum 45 en maximum
70 personen.
Toegankelijkheid: het parcours
is haalbaar voor minder
mobiele mensen.
Contactpersoon:
Pasar-medewerker Bert Gunst.
Hij is de verteller van het verhaal
en wordt daarbij bijgestaan door
figuranten die het verhaal ter
plekke tot leven brengen.
Bert Gunst, t. 0474-65 80 99,
[email protected]. Je krijgt
alvast een voorsmaakje op
www.bertgunst.be.
februari. Dit omwille van de
sfeerschepping, want het dient
buiten donker te zijn.
Het is dus niet alleen een
wandeling en een vertelling
maar tezelfdertijd ook een
aangrijpend evenement.
De organisatoren hebben
bovendien de keuze: het
evenement kan in Nieuwpoort
of in Antwerpen, bij de loopgravengordel, plaatsvinden.
© Lamia Joreige, Beirut, Autopsy of a City, 2010 (fragment)
Groote Oorlog
11
Wandelen en fietsen
Oorlogserfgoed in
het Meetjesland
Als landelijke grensregio
tussen Brugge en Gent
heeft het Meetjesland nog
veel zichtbaar en verborgen
oorlogserfgoed.
Cultuuroverleg Meetjesland
(COMEET) zet zich als
intergemeentelijke cultuurdienst
in om dit erfgoed in kaart te
brengen. Een greep uit de vele
mogelijkheden:
- Fietstocht langs de bunkers
van de Hollandstellung. Twee
lussen van 30 km. Startpunt
in Eeklo.
-Fietstocht WOI in Maldegem.
Met brochure.
-Wandeling Kleine Stad in
een Grote Oorlog in het
centrum van Eeklo langs
de gebouwen waar Duitse
diensten gevestigd waren.
Met brochure, er kan ook een
gids geboekt worden.
12
-Wandeling Ertvelde,
hoofdplaats in Etappengebiet
door de dorpskern van
Ertvelde. Met brochure, in
combinatie met een bezoek
aan de tentoonstelling kan
een gids geboekt worden.
- Belevingswandeling met
gids Vluchtroute ’14 is een
dropping op de smokkelroute
naar de Nederlandse grens.
Start in Boekhoute, met
bezoek aan tentoonstelling.
Overdag en ’s avonds te
boeken.
- Belevingswandeling met
gids Klein België: de wijk
Moershoofde in Sint-Laureins
werd door een elektrische
draadversperring van de rest
van België afgesloten.
- Belevingsfietstocht met
gids langs bunkers van de
Hollandstellung. Start in
het Bardelaeremuseum.
Praktisch
Prijs: belevingswandelingen
(diverse formules), vanaf 18 euro/
persoon (vanaf 15 personen);
belevingsfietstocht: 100 euro
per gids. De brochures zullen
digitaal beschikbaar zijn op
www.toerismemeetjesland.be.
Afhaalpunten vind je op de
website. Sommige wandelingen
en fietstochten kan je met
een brochure volgen (zonder
gids). De meeste wandelingen
kan je ook met gids boeken.
De belevingswandelingen
zijn enkel met gids te doen.
De wandelingen in Eeklo en
Evergem zijn toegankelijk voor
rolstoelgebruikers. Heb je minder
mobiele mensen in je groep?
Meld dit a.u.b. bij
uw contactname.
Contactpersoon:
Toerisme Meetjesland,
Stationsstraat 21, 9900 Eeklo,
t. 09-377 86 00,
[email protected],
www.toerismemeetjesland.be.
Via Lembeke, Oosteeklo
en Ertvelde. Combinatie
mogelijk met bezoek aan de
tentoonstelling in Ertvelde.
Meer informatie
op de website www.
eerstewereldoorlogmeetjesland.be.
Van Ieper naar Diksmuide en terug
Fietsen voor de Vrede
Deze bijzondere fietstocht
voor de vrede, start op de
Grote Markt van Ieper,
Vredestad bij uitstek.
Ieper is vandaag een stad
die op bijzondere wijze het
streven naar vrede behartigt als
antwoord op de gruwel waarvan
het slachtoffer werd tijdens de
Eerste Wereldoorlog.
Vanuit Ieper fiets je richting
Ieperlee-kanaal. Volg er de
linkerkant van de vaart: daar
is een heel mooi fietspad langs
het water tot in Boezinge.
Verder langs het kanaal tot
aan de brug in Steenstraete.
Bezoek er het monument van
de gebroeders van Raemdonck
te midden van de velden
waar de eerste gasaanvallen
plaatshadden. Even verder
staat ook een groot kruis ter
herdenking van de slachtoffers
Groote Oorlog
van de eerste gasaanvallen.
Hierbij stelt zich de vraag:
‘Hoe stelt zich het probleem
van massavernietigingswapens
vandaag? Wat is er aan te doen?’
Verder langs het kanaal tot in
Merkem; daar ligt De Boot
waar je even halt kunt houden.
Nooit meer oorlog
Langs het water tot aan
Knokkebrug en verder richting
Diksmuide. Nu is het nog 4
km tot aan de IJzertoren,waar je
kunt picknicken. De boodschap
van de IJzertoren Nooit meer
oorlog is tegelijk een oproep en
een uitdaging. Je kan nog even
doorfietsen langs de IJzer naar
Stuivekenskerke. Onderweg
kom je de dodengang tegen, een
plaats van bezinning.
Vanuit Diksmuide of vanaf
de dodengang gaat het terug
naar Ieper over Woumen en
Praktisch
Prijs: vanaf 15 december
2013 kan je de brochure met
wegbeschrijving en suggesties
rond aspecten van het vredesthema
bestellen. Deze brochure
kost 5 euro (verzending niet
inbegrepen) en kan besteld
worden bij Vredeswinkel Pax Christi
Vlaanderen, Italiëlei 98a,
2000 Antwerpen, t. 03–225 10 00,
[email protected].
Contactpersoon:
Jo Hanssens, Pax Christi
Vlaanderen, Italiëlei 98 a, 2000
Antwerpen, t. 03–225 10 00,
[email protected]; Liliane
Bruynooghe-Hendrik Pauwels,
Diksmuide,
t. 0498–11 28 73,
[email protected];
Frank Pauwels, Houthulst,
t. 0476–26 80 04,
[email protected].
Klerken, via Houthulst en
Langemark-Poelkapelle, met
zowel een soldatenkerkhof van
de geallieerden als van Duitse
soldaten. Deze fietstocht is
ongeveer 40 km lang.
13
Fietsen in het spoor van
de Grooten Oorlog
Het waren enkele
medewerkers van Pasar
Fietsclub Oostende die enkele
jaren terug een boeiende
fietstocht in het spoor
van de ‘Grooten oorlog’
uitstippelden.
Deze fietslus – met keuze
uit drie afstanden (28, 34 of
45 km) - kan je nog steeds
verkennen. Ze werd uitgetekend
op het knooppuntennetwerk en
vertrekt op de Kompascamping
in Nieuwpoort.
Tijdens de rit kom je voorbij
heel wat monumenten die
aan de Eerste Wereldoorlog
herinneren.
Een eerste is het Albert
I-monument, een werk
van Karel Aubroeck en een
huldebetoon aan de vorst van
de oud-strijders. Vlakbij bevindt
zich de Ganzepoot, een cruciale
plek uit de Eerste Wereldoorlog.
14
Dit sluizencomplex waar
zes kanalen uit verschillende
richtingen samenkomen,
speelde een belangrijke rol
in de oorlog, nadat het duo
Karel Cogge uit Veurne en
schipper Hendrik Geeraert
uit Nieuwpoort, de sluizen
openzetten waardoor de
IJzervlakte onderliep en een
vier jaar lange stellingenoorlog
begon. Het gaat verder langs
o.a. het Vlaams Natuurreservaat
IJzermonding en het
Nationaal Visserijmuseum in
Oostduinkerke.
Frontzate en
Dodengang
Dra sta je aan de Frontzate, de
bedding van de oude spoorlijn
Nieuwpoort-Diksmuide en
tijdens W.O. I de frontlijn waar
de Duitse opmars in oktober
’14 tot stilstand kwam. Toen
de sluizen van de Ganzenpoot
Praktisch
Prijs: gratis. Er is keuze uit drie
afstanden nl. 28, 34 of 45 km. Er
is geen begeleiding voorzien.
De fietslus (route plus kaart)
en de beschrijving van de
blikvangers langs de route zijn
gratis. Wil je een gedrukte versie
dan kan je hiervoor terecht aan
het onthaal van de Kompas
camping in Nieuwpoort.
Je kunt een digitale
versie downloaden op
www.pasar@be/grooteoorlog.
werden opengezet, stond
het hele gebied tussen deze
spoorwegdijk en de IJzer blank.
Andere blikvangers tijdens de
tocht vormen ongetwijfeld de
Belgische militaire begraafplaats,
het ‘Ramscapelle Road Military
Cemetry’, de Dodengang (langs
de grote lus) e.a.
Het leuke aan deze fietslussen
is dat je ze individueel kunt
verkennen met behulp van een
gedetailleerde routebeschrijving
met kaart en een informatietekst
over de historische bezienswaardigheden onderweg. Een
boeiende tocht!
Fietstocht met gids
René’s dagboek
Lo-Reninge is het vertrekpunt
voor een ongewone fietstocht
die het leven aan en achter het
front schetst aan de hand van
dagboekfragmenten van de
Belgische soldaat René.
Lo-Reninge is een vredig
polderstadje in Bachtende-Kupe. Het grenst in het
oosten voor een groot deel aan
het kanaal Ieper-IJzer. Langs
dat kanaal en nabij het dorp
Noordschote, dat deel uitmaakt
van de stad, lag bijna vier jaar
lang het front van de Eerste
Wereldoorlog. Je maakt er van
nabij kennis mee tijdens een
boeiende 30 km lange fietstocht
die start in Lo-Reninge. Aan
de ene kant bevonden zich de
Duitse troepen en aan de andere
Groote Oorlog
kant afwisselend de Belgen en
de Fransen.
Sappige verhalen
Miguel Bouttry is de
professionele gids die u
begeleidt tijdens deze tocht. Hij
is gepassioneerd door de Eerste
Wereldoorlog en maakte van
zijn hobby zijn beroep. Hij kent
de Westhoek en zijn bewogen
geschiedenis als zijn broekzak
en schenkt tijdens deze tocht
uitgebreid aandacht voor het
leven aan en achter het front.
Miguel kan op een bijzonder
sappige wijze en met veel gevoel
voor couleur locale vertellen. Zo
zal hij aandacht besteden aan
het verhaal van de onbekende
Zouaaf, komt de medische
evacuatie aan bod, laat hij u
Praktisch
Prijs: de gids kost 100 euro.
De fietstocht duurt 3 uur. We
vertrekken met maximum 25
personen, bij meer deelnemers
wordt een tweede gids ingezet.
Je kunt fietsen huren aan 7 euro
(vooraf melden bij contactname).
Contactpersoon:
Miguel Bouttry,
t. 0488-40 74 40,
[email protected],
www.rentaguide.be.
kennismaken met de verdwenen
begraafplaats van Reninge en
de executie in Pollinkhove,
de eerste gasaanval... Het zijn
slechts enkele van de verhalen
die tijdens deze rit uitgebreider
aan bod komen. Bovendien
krijg je bij elk verhaal ook een
dagboekfragment te horen van
de Belgische soldaat René. Zijn
wedervaren zal u ongetwijfeld
aangrijpen en er bestaat wellicht
geen betere manier om te
begrijpen hoe het er inmiddels
bijna 100 jaar geleden echt aan
toeging in de Westhoek.
15
01 /11 / 2 013 — 3 0 / 0 6 / 2 014
Soldaten en ambulanceS Soldaten en pSychiaterS
1914–1918
In Flanders
Fields Museum
Ieper
1914–2014
Museum
Dr. Guislain
Gent
De CONFRONTATIE met
de Eerste Wereldoorlog
IEPER
www.inflandersfields.be
Reservaties: In Flanders Fields Museum: reservaties.IFFM @ieper.be of 057/23 92 20
Museum Dr. Guislain Gent: [email protected] of 09/216 35 95
Met de steun
van de Vlaamse
overheid
Het Museum Dr. Guislain is een
realisatie van de Broeders van Liefde
www.1418herdacht.be
14-18 route met
de autocar
Op 28 juni 1914 werd
aartshertog Franz Ferdinand
in Sarajevo vermoord. Hij
werd het eerste van de
1.000.000 slachtoffers van de
Eerste Wereldoorlog.
Velen hiervan vonden in de
streek van Ieper en Heuvelland
hun laatste rustplaats. Europa’s
grootste legers botsten op elkaar
in de velden van Vlaanderen.
De vraag blijft: ‘Wat zou er met
het kleine België gebeurd zijn,
als er niet zo vele duizenden
jonge mannen bereid waren
geweest, om de moeilijkste
weg te gaan?’
Je hebt keuze uit twee
rondritten.
Ieperboog Noord
Deze rondrit vertrekt in Ieper
en brengt een bezoek aan
Essex Farm Cemetry en de
verbandpost waar John Mc
18
Crae werkte. Deze Canadese
dokter schreef het beroemde
gedicht In Flanders Fields.
We nemen ook een kijkje in
Yorkshire Trench en Dugout,
een loopgraaf, vervolgens
bezoeken we de Duitse
begraafplaats in Langemark
en gaat het naar de grootste
Britse dodenakker, Tyne
Cot Cemetry in Passendale
waar we ook langsgaan in
het bezoekerscentrum. Via
frontgemeente Zonnebeke
rijden we langs de Franse
begraafplaats Charles de Potyze
en keren we terug naar Ieper.
Ieperboog Zuid
Deze tocht start in Kemmel
en doorkruist het fraaie
Heuvelland. Bij de toeristische
dienst bekijken we de
documentaire film Zero Hour,
o.a. over de mijnenslag van
7 juni 1917. Hierna gaat het
Praktisch
Prijs: de prijs voor de gids
bedraagt 75 euro (voor 3 u.).
Elke rondrit duurt ongeveer 3
uren; voor de autocar moet je
zelf zorgen.
Toegankelijkheid:
sommige bestemmingen zijn
moeilijk toegankelijk voor minder
mobiele mensen, meld dit vooraf
dan wordt de rondrit aangepast.
Contactpersoon:
Pasar-medewerkster Christiane
Versavel, Hospicestraat 29A,
8953 Wijtschate.
T. 057-44 56 78, 0479-53 69 61,
[email protected].
naar de Spanbroekmolenput,
een litteken van die
mijnenslag. In Wijtschate
bezoeken we de Duitse
loopgravensite Bayernwald
waar 320 m loopgraven werden
gereconstrueerd. Vervolgens gaat
het naar de Britse begraafplaats
Bedford House Cemetry
met meer dan 5.000 zerkjes.
We bezoeken ook Hill 60,
het laatste stukje authentieke
slagveld in Vlaanderen.
Een daguitstap in de Westhoek
Speuren naar sporen van
de Eerste Wereldoorlog
Veel in de Eerste Wereldoorlog
gesneuvelde soldaten vonden
hun laatste rustplaats in de
Westhoek waar Europa’s
grootste legers op elkaar
botsten. Aan de vooravond
van de 100-jarige herdenking
van de Groote Oorlog, werkte
de reisdienst van kwb & Pasar
samen met de toeristische dienst
van Ieper een aantrekkelijke
daguitstap uit in Ieper en de
frontstreek.
we je om 10 u. in Ieper. Het
voormiddaggedeelte is voor
iedere groep gelijk. Na een
welkomstkoffie met een lokale
specialiteit trek je naar het
vernieuwde In Flanders Fields
Museum voor een interactief
bezoek. ’s Middags is een
middagmaal gereserveerd in
een Iepers restaurantje. In de
namiddag is er een ruim aanbod
aan stadswandelingen waaruit
je kan kiezen of een rondrit met
de autocar in de Westhoek met
verschillende stops. Indien je
tot ’s avonds in de kattestad kan
blijven, kan je met de groep aan
de Menenpoort de Last Post
meemaken van op de eerste rij.
Waaier aan
activiteiten
Je kan kiezen voor een kant
en klare daguitstap. Als
afdeling of groep verwachten
Of je kan zelf een programma
kiezen uit de activiteiten in deze
brochure pagina’s 5, 7, 8, 9, 13,
14, 15 en 18. Wij doen dan
de rest.
De Eerste Wereldoorlog eiste
miljoenen slachtoffers. Tijdens
deze dagtrip ga je op zoek
naar sporen van de Groote
Oorlog.
Groote Oorlog
Praktisch
Prijs: De daguitstap inclusief
gidsen, inkomgelden en
maaltijden kost 32 euro/persoon.
Je kan het hele jaar de daguitstap
naar Ieper boeken behalve op
maandag en tijdens de
maand januari.
Als je zelf een keuze maakt uit
deze brochure verschilt de prijs
per initiatief.
Toegankelijkheid:
bepaalde activiteiten zijn
moeilijk toegankelijk voor
rolstoelgebruikers; het is mogelijk
een daguitstap samen te stellen
die rolstoelvriendelijk is.
Raadpleeg de uitgebreide
infobrochure Daguitstappen
Groote Oorlog met alle activiteiten
en prijzen (zie hieronder).
Reservaties gebeuren via het
formulier dat aan de infobundel is
toegevoegd.
Infobrochure?
Reservaties?:
Reisbureau kwb op vakantie &
Pasar (Govaka)
Urbain Britsierslaan 5,
1030 Brussel, t. 02-246 52 46,
[email protected].
19
Bron: www.HetVirtueleLand.be Centrum Agrarische Geschiedenis
Geïllustreerde lezing
Landbouw en voedselbevoorrading tijdens
en na WO I
Het verhaal van de Eerste
Wereldoorlog in ons land
bleef lange tijd beperkt tot het
analyseren van de militaire
en politieke aspecten. Deze
lezing gaat dieper in op het
leven van alledag.
Voor het leven van alledag was
er lange tijd geen aandacht.
Naar aanleiding van de
herdenking van de oorlog in
2014-2018 groeit echter de
interesse voor het verhaal van
de gewone man tijdens de
moeilijke oorlogsjaren van
1914 tot 1918.
Het Centrum Agrarische
Geschiedenis, het erkend
expertisecentrum voor het
erfgoed van landbouw,
platteland en voeding,
onderzoekt in opdracht
van het beleidsdomein
20
Landbouw & Visserij van de
Vlaamse Overheid de situatie
van de landbouw en de
voedselbevoorrading tijdens en
na de Eerste Wereldoorlog. Er
wordt gewerkt aan een aantal
publicaties en activiteiten over
het onderwerp.
Burgers in de oorlog
Concreet voorziet het CAG
info- en/of vormingsmomenten.
In de opmerkelijke presentatie
met tal van afbeeldingen
wordt er onder meer aandacht
besteed aan de uitbuiting
van de bezetter door bv.
massale opeisingen; maar
ook aan het gebruik van
landbouwgrondstoffen zoals
mest, zaad en voeders voor het
vee; het imago van de boer;
de voedselbevoorrading in
bezet België; het herstel van
Praktisch
Prijs: 75 euro (+ verplaatsing).
Duur van de presentatie: 1.30 u.
Benodigdheden: beamer,
scherm, laptop en eventueel ook
een micro bij een grote opkomst.
Contactpersoon:
en begeleiding: Brecht
Demasure, projectcoördinator
Centrum Agrarische Geschiedenis
(CAG), Naamsestraat 63,
3000 Leuven. T. 016-32 35 42,
[email protected].
de Belgische landbouw en de
invloed van de oorlog op het
naoorlogse landbouwbeleid.
Kortom: een boeiend verhaal
dat eens niet de verschrikkelijke
gebeurtenissen aan het front
belicht. Een verhaal over hoe
het leven in die oorlogsjaren
voor de doorsnee burger
verliep, waar tot nog toe te
weinig aandacht naar ging, en
dat een (ander) licht werpt op
het dagelijkse leven tijdens de
Groote Oorlog.
Bewogen vertelling
Scherven van 1914-18
In een bewogen vertelling
schetst Pasar-medewerker
Emiel De Cock het
verbijsterende verhaal van een
waanzinnige oorlog.
Toen de Duitse legers in
augustus 1914 ten strijde
trokken, deden ze dat op basis
van een aanvalsplan dat hen
met een omtrekkende beweging
door België binnen de 42
dagen in Parijs moest brengen.
Ze trokken, met een bloem in
het geweer en begeleid door
triomfantelijke marsmuziek,
enthousiast ten strijde. Met
Kerst zou iedereen terug thuis
zijn. Helaas, liep het helemaal
anders. Meer dan vier jaar
lang zaten de legers in een
patstelling die tot 1918 zou
aanhouden. Emiel De Cock
vertelt, ondersteund door een
Groote Oorlog
powerpointpresentatie, het
verbijsterende verhaal van een
waanzinnige oorlog. Met ook
ontroerende verhalen zoals dat
van de Canadese legerarts John
McCrae die de dag nadat zijn
22-jarige kameraad aan flarden
werd geschoten, het gedicht In
Flanders Fields schreef.
Voordracht in
twee delen
In een eerste luik komen twee
thema’s aan bod: hoe het tot
de Eerste Wereldoorlog kwam
en de eerste oorlogsmaanden
in België vanaf de inval op 4
augustus tot het einde van de
slag aan de IJzer op 30 oktober.
Voor de inhoud van het tweede
deel kan je als organisator kiezen
uit een 14-tal thema’s waaronder
de inzet van gaswapens door
de Duitsers, het dagelijks leven
Praktisch
Prijs: 70 euro + verplaatsingskosten. Te boeken van
1 september tot 15 november en
van 1 maart tot 15 juni ’s avonds,
in de namiddag (ook zaterdag
en zondagvoormiddag, als de
verplaatsing niet te ver is). Tussen
15 november en 1 maart enkel
tijdens de dag en als de loactie te
bereiken is met openbaar vervoer.
De organisatoren zorgen zelf voor
beamer en scherm. Duur: twee
delen van ongeveer 1 uur met een
pauze van 15 minuten.
Contactpersoon:
Pasar-medewerker Emiel De Cock.
T. 0476-54 41 41,
[email protected].
onder de Duitse bezetting,
soldatenleven achter het front,
geneeskunde en verpleging aan
en achter het front enz. Af te
spreken met Emiel De Cock.
Het verhaal wordt
geïllustreerd met gedichten,
liedjes, krantenuittreksels
en fragmenten uit brieven,
dagboeken enz.
21
Workshop: heb je deze al gelezen?
Geïllustreerde lezing
Van worteltaart tot
oorlogskonijn
Met de herdenking van de
honderdste verjaardag van
het uitbreken van de Eerste
Wereldoorlog, staan oorlog
en honger weer in
de belangstelling.
Wie kent er geen worteltaart
en aardappelwafels? Dit
zijn eigenlijk gerechten die
ontstaan zijn in de oorlog
toen bloem vervangen werd
door aardappelzetmeel en men
creatieve oplossingen zocht om
van niets, iets lekkers te maken.
22
Oorlog en honger: ze zijn
vaak onlosmakelijk verbonden
met elkaar. In die barre
jaren groeide een bijzondere
keuken die aangepast was
aan de omstandigheden van
ravitaillering (bevoorrading) en
rantsoenering.
Tijdens dit infomoment
bekijken we deze keuken van
dichterbij. We bekijken wat
er (niet) op tafel kwam, hoe
liefdadigheid werkte, waarom
de gezinsmaaltijd zo belangrijk
was, welke nieuwe dingen men
Praktisch
Prijs: 45 euro + 0,25 euro/km
verplaatsingskosten. Duur van de
voorstelling 1.30 u. Materiaal: pc
en beamer of overheadprojector
(zelf voor zorgen).
Begeleiding: freelance lesgevers
Ziekenzorg CM opgeleid door
Eddie Niesten, auteur van het
boek Tweemaal oorlog, driemaal
honger.
Contactpersoon:
Hilde Heyvaert, t. 02-246 57 14,
[email protected] of
via het regionaal Ziekenzorg CM
secretariaat.
leerde eten en hoe men creatief
omging met de crisis. Want één
ding is zeker: de oorlog is voor
een groot stuk gewonnen
door de creatieve kokkinnen
van toen.
Romans over de
Groote Oorlog
Laat je tijdens een boeiende
workshop meeslepen
door romans die zich
afspelen tijdens de Eerste
Wereldoorlog.
Je maakt met je groep een
keuze uit zes romans die allen
betrekking hebben op de Eerste
Wereldoorlog. Als deelnemer
lees je de roman vooraf. Nadien
kom je samen met je groep om
het boek te bespreken onder
deskundige begeleiding van een
Femma-lesgever. Maak er een
echte leesclub van en organiseer
deze activiteit meerdere keren
per jaar.
Je hebt de keuze uit de volgende
boeken in onze lijst:
Groote Oorlog
- Post voor Mevrouw Bromley
- Stefan Brijs (512 pagina’s)
- Dood van een soldaat Johanna Spaey (Manteau,
300 pagina’s)
- Het kielzog van de oorlog Ellen La Motte (De Bezige
Bij, 158 pagina’s)
- Het lied van de loopgraven
- Sebastian Faulks
(Prometheus, 486 pagina’s)
- De witte veer - John Boyne
(318 pagina’s)
- Over het kanaal - Annelies
Beck (uitgeverij De Geus,
347 pagina’s).
Stuk voor stuk brengen ze
beklijvende en meeslepende
verhalen die zich situeren tijdens
of verwijzen naar de Eerste
Wereldoorlog.
Praktisch
Prijs: 30 euro + verplaatsingsvergoeding lesgever. Sessie van
1 x 2 u. Te plannen vanaf
januari 2014.
Contactpersoon:
Isabelle Van de Kerckhof,
t. 02-246 51 48,
[email protected].
Enkele tips:
- Neem tijdig contact op met
de plaatselijke bibliotheek en
reserveer er de nodige boeken
(of laat je bibliothecaris een
aantal exemplaren opvragen
bij naburige bibliotheken als
hij die niet in voorraad heeft).
- Zorg er vooral voor dat
elkeen voldoende tijd heeft
om het voorgestelde boek te
lezen en geef de beschikbare
boeken door.
23
De Kinkhoorn
Ravelingen
OOSTENDE
De Kinkhoorn en Ravelingen zijn reeds meer dan 50 jaar de
specialist in het organiseren van daguitstappen in de Westhoek.
Ons gidsen stellen een op maat gemaakt pakket voor u samen.
WEEKENDVERBLIJF
MIDWEEK VERBLIJF
✔ 2 nachten in half pension van vrijdag
tot zondag
✔ Alle maaltijden in buffetvorm,
1 drankje inbegrepen
✔ Beleveniswandeling
✔ Workshop
✔ Gratis zwemmen en fitness
HALF PENSION
VOL PENSION
€107
p.p. ,2
€130
p.p.
TOT
TOT
DE KINKHOORN VZW
Zeedijk 330
8400 OOSTENDE
059/701697
[email protected]
www.dekinkhoorn.be
€118
p.p. ,2
€141
p.p.
✔ 4 nachten in vol pension van
maandag tot vrijdag
✔ Alle maaltijden in buffetvorm,
1 drankje inbegrepen
✔ Animatieprogramma:
beleveniswandeling, bingo,
dansavond, knutselen, ochtendgym
✔ Gratis zwemmen en fitness
VOL PENSION
€204
p.p.
TOT
€256
p.p.
(uitgezonderd bouwverlof)
RAVELINGEN VZW
Zeedijk 290
8400 OOSTENDE
059/552755
[email protected]
www.ravelingen.be
Belangrijkste bezienswaardigheden
Groote Oorlog Westhoek
1. IJzertoren Diksmuide
De eerste IJzertoren wordt ingehuldigd in 1930 als
gedenkteken voor de Vlaamse soldaten die in de
frontstreek het leven lieten. Die toren wordt echter in
1946 tijdens een aanslag tot ontploffing gebracht. Uit
de ruïnes verrijst in 1965 een nieuwe toren. Sinds enkele
jaren huisvesten de 22 verdiepingen van die toren een
museum over ‘Oorlog, Vrede en Vlaamse Ontvoogding’.
Vanaf de 84 m hoge toren geniet je ook van een
schitterend panorama over de Westhoek en het IJzerfront.
Naast ons groepsaanbod
dat je eerder in deze
brochure ontdekt, geven
we hier graag ook nog tien
top blikvangers over WO I
in de Westhoek voor wie er
graag eens individueel of
met de familie of vrienden
op uittrekt.
Open van 1 april tot 30 september van 9 tot 18 u.,
van 1 oktober tot 31 maart van 9 tot 17 u.
Adres: IJzerdijk 49, 8600 Diksmuide.
Info: t. 051-50 02 86 – www.ijzertoren.org.
Groote Oorlog
25
2. Koning Albert I-monument
Nieuwpoort
Aan het sluizencomplex staat het gedenkteken
voor de Belgische frontsoldaten en hun aanvoerder
Koning Albert I. Dit monument opgetrokken uit
klei van langs de IJzer, kwam er op initiatief van
de nationale (oud)strijdersbond in 1938. Bovenop
het monument geniet je van het uitzicht op de
IJzervlakte en Nieuwpoort.
Gesloten op zaterdag, zon- en feestdagen. Eerlang
opent hier een nieuw bezoekerscentrum.
Adres: Kustweg 1, 8620 Nieuwpoort.
Info: t. 058-23 55 87 – www.nieuwpoort.be.
3. Menenpoort Ieper
De Menenpoort geldt als het algemene symbool
voor de Eerste Wereldoorlog. Het monument,
in de vorm van een klassieke triomfboog, is een
ontwerp van Sir Reginald Blomfield. Aan de
binnenzijde staan de namen van ongeveer 55.000
Commonwealth soldaten, die vóór 15 augustus
1917 als vermist werden opgegeven. Elke avond
weerklinkt hier stipt om 20 u. de Last Post om de
gesneuvelde soldaten te herdenken.
PANORAMA360°
360°
PANORAMA
Bezoekhet
het
Bezoek
Koninklijk
Koninklijk
Legermuseum
Legermuseum
Eenwereldwijde
wereldwijdereferentieverzameling
referentieverzameling
Een
voor14-18
14-18met
metunieke
uniekecollectiestukken…
collectiestukken…
voor
Jubelpark
- 1000Brussel
Brussel
- Gratis
toegang- www.klm-mra.be
- www.klm-mra.be
Jubelpark
3 3- 1000
- Gratis
toegang
26
Adres: Meensestraat, 8900 Ieper. T. 057-23 92 20.
Info: t. 057-23 92 20 – www.lastpost.be.
4. Talbot House Poperinge
Aalmoezenier Clayton opende in december
1915, in opdracht van de Britse legerleiding,
een soldatenclub in Poperinge. Het huis kreeg
de naam Talbot House. Het was een oord van
rust en vrede. Soldaten vonden er een thuis,
ontspanning en konden de oorlog eventjes
vergeten. Je kan het bezoeken en er nu zelfs een
kamer boeken.
Dagelijks open van 10-17.30 u. Gesloten op
maandag.
Adres: Gasthuisstraat 43, 8970 Poperinge.
Info: t. 057-33 32 28 - www.talbothouse.be.
Groote Oorlog
27
6. Tyne Cot Cemetery Zonnebeke
Tyne Cot Cemetery is de grootste
Commonwealth begraafplaats op het vasteland
en de belangrijkste getuige van de bloedige Slag
van Passendale. Ongeveer 12 000 soldaten liggen
hier begraven. Op het indrukwekkende Tyne
Cot Memorial staan nog eens 35.000 namen van
soldaten zonder bekend graf, die na 15 augustus
1917 sneuvelden. In 2007 werd een opmerkelijk
bezoekerscentrum ingehuldigd.
5. Memorial Museum
Passchendaele 1917 in
Zonnebeke
In het kasteelpark in Zonnebeke vind je het
Memorial Museum Passchendaele 1917. Het
houdt de herinnering levendig aan de Slag van
Passendale, waarbij in 1917 in honderd dagen
tijd een half miljoen slachtoffers vielen voor een
terreinwinst van amper 8 kilometer. In de aanloop
van 2014 opent in Zonnebeke het vernieuwde
en uitgebreide MMP1917. De uitbreiding omvat
een nieuw museumgebouw specifiek over de Slag
van Passendale en herinneringsgalerij. Blikvanger
wordt een netwerk van Duitse en Britse
loopgraven in open lucht.
Dagelijks open van zonsop- tot zonsondergang.
Gratis toegankelijk.
Adres: Tynecotstraat 22, 8980 Passendale
(Zonnebeke).
Info: t. 051-77 04 41.
Bayernwald is gereconstrueerd op basis van
archeologisch onderzoek en laat je 10% van de
oorspronkelijke constructie uit WO I zien.
Dagelijks open van 9 tot 18 u.
Adres: Voormezelestraat 2, 8953 Wijtschate
(Heuvelland).
Info: t. 057-45 04 55.
7. Dodengang Diksmuide
Langs de IJzer in Diksmuide vind je het laatste
stukje Belgisch front uit WO I. De Dodengang is
een loopgravenstelsel waar Belgische troepen vier
jaar lang stand hielden tegen de vijand. De naam
verwijst naar het grote aantal slachtoffers dat viel
in deze loopgraven.
Dagelijks open; van 16/11 tot 31/3 open op dinsdag
en vrijdag. Gratis.
Adres: IJzerdijk 65, 8600 Diksmuide.
Info: t. 051-50 53 44 - www.diksmuide.be.
Dagelijks open van 9 tot 17 u., gesloten in december
en januari.
Adres: Ieperstraat 7a, 8980 Zonnebeke.
Info: t. 051-77 04 41 - www.passchendaele.be.
8. Bayernwald Wijtschate
In het vroegere Croonaertbos in Heuvelland is
een stuk van een Duits loopgravenstelsel te zien.
De Duitse troepen veroverden deze plek op de
Fransen in 1914 en doopten de site ‘Bayernwald’.
THE PASSCHENDAELE
EXPERIENCE
9. In Flanders Fields
Museum Ieper
Indrukwekkend museum in de Lakenhalle in
Ieper. De nieuwe museumindeling geeft je aan de
hand van nieuwe invalshoeken en persoonlijke
verhalen een inleiding op het verhaal van de
Eerste Wereldoorlog. De belforttoren maakt een
verbinding tussen het binnen- en buitenverhaal.
Als bezoeker ontdek je bovenop de toren het
landschap als laatste getuige van de oorlog. Een
bezoek is de ideale aanloop voor een visite aan de
frontstreek.
Adres: Lakenhalle- Grote Markt 34, 8900 Ieper.
Info: t. 057-23 92 20 - www.inflandersfields.be.
Meer info: www.toerismewesthoek.be en
www.100jaargrooteoorlog.be.
KASTEEL ZONNEBEKE CHATEAU
Ieperstraat 7A, B-8980 Zonnebeke, Belgium — T +32 (0)51 77 04 41
[email protected] — www.passchendaele.be
28
Museum
TRENCHES
DUGOUT
Groote Oorlog
29
10. Expo 14-18 – Dit is onze
geschiedenis Brussel
Voor onze tiende blikvanger verlaten we de
Westhoek en vermelden we nog de opmerkelijke
interactieve en scenografisch indrukwekkende
Expo 14-18 – Dit is onze geschiedenis die in
het Brusselse Legermuseum zal plaatsvinden.
Die omvat 4 grote luiken: de laatste jaren van
vrede, augustus-oktober 14, het bezette België en
het ereveld. Er gaat – aan de hand van speciaal
voor hen gekozen voorwerpen – ook bijzondere
aandacht naar kinderen. De exacte datum voor
de expo is nog niet bekend. Die zal aanvangen in
de winter 2013.
Adres: Jubelpark 3, 1000 Brussel.
Info: www.klm-mra.be.
De Frans-Belgische Moeren, gesitueerd tussen Veurne en Duinkerke, vormen een uitgestrekt gebied
onder zeeniveau van ongeveer 3.500 hectare goede landbouwgrond. In 1622 kwamen de eerste
gedeelten van de meerbodem vrij en in 1626 kwam de definitieve drooglegging. In de jaren 1640
van de 17de eeuw werden De Moeren opnieuw onder water gezet om een verdedigingsgordel te
vormen rond de belangrijke militaire havenstad Duinkerke. Ook tijdens de Eerste Wereldoorlog
bewezen De Moeren eens te meer hun strategische waarde. Toen de Duitsers het vliegveld van
Koksijde uitschakelden werd hier een nieuw aangelegd. Wanneer de Britse troepen de sector
Nieuwpoort-De Panne overnamen tijdens WOI, verhuisde de koninklijke familie van hun villa in
De Panne naar het kasteel Sint-Flora in De Moeren. Dichtbij dit kasteel grazen de koeien
van kaasboerderij De Moerenaar middenin deze vruchtbare groene regio.
Bezoek hun hoevewinkel en proef hun overheerlijke kazen.
Kaasboerderij
KAASBOERDERIJ •
HOEVEWINKEL • BEZOEKEN
De Moerenaar
Waarom kaas uit
De Moeren zo heerlijk
smaakvol is ?
Omdat het gras
er groener is dan
aan de andere kant
van de heuvel ...
Internationale groepsreizen
met de trein?
Reserveer via het Contact Center NMBS Europe Groepen
Middenweg 7 • 8630 Veurne • T 058 299 149 • gsm 0473 31 36 74 • www.demoerenaar.be
Info en aankoop
Thijs Dewicke
Duinse Polders in Blankenberge
verwelkomt zowel families als groepen
Middenweg 7 • 8630 Veurne
in een hartelijke, familiale sfeer. Strand,
Tel. 058 299 149 • gsm 0473 31 36 74 • fax 058 298 757
duinen en zee op 100 meter.
www.demoerenaar.be - [email protected] Vakantie aan zee.
Iedereen
welkom in
Duinse Polders
30
Contact Center NMBS Europe Groepen* > 070 79 79 81 (€ 0,30/min)
van maandag tot vrijdag van 9u tot 17u
[email protected] - www.nmbs-europe.com
T. 050 43 24 00
[email protected]
www.duinsepolders.be
* Bij aankopen via het Contact Center Groepen vragen wij een dossierkost.
Op de ‘Wegen van de herinneringen
‘14-‘18’ maak je kennis met donkere
pagina’s uit ons verleden, maar
je ontdekt er ook boeiende
oorlogsgeschiedenis en prachtige
stukjes Wallonië.
Bergen
De begraafplaats van SaintSymphorien, met uitzicht op weidse
(slag)velden, werd in augustus 1914
aangelegd door de Duitsers.
Begeleid bezoek in eigen autocar – +/- 3 u. – € 90/
gids (€ 112,50 op zon- en feestdagen en na 17u30).
Contact: [email protected]
Komen-Waasten
‘Plugstreet 14-18 Experience’ is
een gloednieuw WO I-centrum in
Ploegsteert vol kaarten, historische
films, archieven en verhalen
+/- 1.30 u. – € 5/pers. – € 20/gids (max. 25 pers.
/ gids). Combineer een bezoek met de geleide
wandeling ‘Chemin du souvenir’ met anekdotes
over Britse en de Duitse troepen
(5 km – 3 u. – € 4/pers. - €45 / gids)
www.villedecomines-warneton.be
[email protected]
www.1418herdacht.be
© WBT- SOV
Op de Wegen
van de Herinneringen
‘14-‘18
Luik
Het befaamde
Fort van Loncin
maakte deel uit
van de versterkte gordel rond Luik.
Gids of audiogids – 3 u. – € 4/pers. (min. 10 pers.) - €2 /scholen).
www.fortdeloncin.com - [email protected]
Het indrukwekkende Memorial voor de
Intergeallieerden in art-decostijl is een geallieerd
bedankje voor het Luikse verzet van 1914.
Contact: [email protected]
In het Fort van Boncelles vind je het
interpretatiecentrum ‘La Tour d’Air’, gewijd aan
het Luikse militaire patrimonium.
Gids of audiogids – tussen 1 en 3 u. – € 4/pers. (min 10 pers.); € 3/pers.
(min. 40 pers.)
www.latourdairboncelles.be
Meer informatie op www.wallonie-toerisme.be
Luxemburg
De Toeristische Federatie van
Belgisch Luxemburg geeft
een gratis kaart (in het Frans)
uit met daarop monumenten,
begraafplaatsen en dorpen die te
lijden hadden onder de oorlog.
www.ftlb.be/fr/publication/brochures/brochenligne.php