Transcript Jaargang 9, nummer 3, 2014

GGzE
www.ggze.nl
jaargang 9 • nummer 3 • 2014
Betere nachtzorg met minder mensen
GGzE De Boei maakt zich op voor de Wmo
Een bijzondere en inspirerende Dag van de Zorg
-
Colofon
Dit magazine verschijnt vier keer per jaar.
Negende jaargang nr. 3 – 2014.
Oplage: 1.250 exemplaren.
Het volgende nummer verschijnt in
Betere nachtzorg Maar liefst 90 fulltime krachten regelen
met minder mensen op iedere afdeling afzonderlijk de zorg
voor cliënten door nachtdiensten te
september 2014.
Vormgeving/dtp
Huisdrukkerij GGzE
Drukwerk
GrafiPrint BV
Beeldmateriaal
Karin Quint,
Afdeling Communicatie GGzE
Tekst
Arnold Otten,
Karin Quint,
José van der Waerden,
Afdeling Communicatie GGzE
6-7
GGzE De Boei
maakt zich op voor
de Wmo
8
draaien. Door de nachtzorg te centrali-
seren verwacht GGzE efficiënter te kunnen werken.
Dagbestedingsactiviteiten, inlopen,
woonbegeleiding en maatschappelijke
steunsystemen worden straks betaald via
de Wmo. Hierdoor bepalen de gemeenten of en hoe ze gebruik willen maken
van de activiteiten van GGzE De Boei.
Redactiesecretariaat
GGzE, afdeling Communicatie
Postbus 909, 5600 AX Eindhoven
tel. (040) 297 05 06
e-mail: [email protected]
Foto voorpagina:
Nachtzorg
Een bijzondere en
inspirerende Dag
van de Zorg
16
Op 12 mei verzorgden eigen medewerkers
die ‘verleid’ waren hun talenten te delen
met collega’s twintig inspirerende workshops. Twee samenwerkingsprojecten
die uitblinken in mensgerichte zorg
ontvingen de JAK-award.
Verder in dit nummer
Gezinspoli nieuw initiatief van GGzE, OPSY en
GGzE is een HKZ-gecertificeerde
organisatie.
Het magazine wordt met zorg samen-
gesteld. Toch kan het voorkomen dat er
Uitgaan van je eigen kracht.....................................................................................4
Cliënten GGzE participeren...................................................................................... 5
Proef met ‘spiegelgesprek’ bij De Woenselse Poort........................................9
Meer bereiken met minder geld...........................................................................10
Belangrijke rol voor GGzE bij nieuw onderzoeksproject.............................. 11
High Care Unit wint Spirit of Planetree Award 2014 ...................................12
onjuistheden in staan. Aan de inhoud
‘Doe-middag’ triadisch werken in stadhuis Eindhoven . ............................12
worden ontleend.
Nieuw Aanmeld en Adviesteam............................................................................13
van dit magazine kunnen geen rechten
Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
worden zonder schriftelijke toestemming
van afdeling Communicatie van GGzE.
2
Combinatie Jeugdzorg................................................................................................ 3
GGzE Magazine
De Slappe Band vangt zwerffietsen TU/e op...................................................13
Verrassende acts op Grote Beekpop................................................................... 14
2013: Meer mensen geholpen voor minder geld........................................... 14
ForCA Quickscan vergroot de kans op succes..................................................15
Pleeggezinnen gezocht............................................................................................ 18
Column Raad van Bestuur....................................................................................... 19
Gezinspoli nieuw initiatief van GGzE, OPSY en Combinatie Jeugdzorg
Het gezin: meer dan de
som der delen
Psychische problematiek bij ouders of kinde-
met consultatiemogelijkheden voor bijvoor-
Meer spanning
moet daarom meer energie worden gesto-
lijke wijkteams. Soms zal iemand van het
ning, constateert Grimbel du Bois. “Onder
ren heeft vaak impact op het hele gezin. Er
ken in een samenhangende en gezinsgerichte aanpak. Dat vinden de initiatiefnemers
van de Gezinspoli, die in juni van start gaat.
GGzE, regionaal centrum OPSY en Combinatie Jeugdzorg werken hierin samen.
“Als een of meer gezinsleden specialistische
hulp nodig hebben, wordt daar in de GGZ
beeld huisartsen en de nieuwe gemeente-
wijkteam met het advies van de Gezinspoli
zelf vooruit kunnen, soms kan het aanleiding
zijn om een gezin aan te melden voor de
poli.” Het gezin wordt uitgenodigd voor een
intakegesprek, op een doordeweekse avond.
“En als het echt nodig is, doen we dat bij
mensen thuis.”
vooral op individueel stoornisniveau naar
Grimbel du Bois benadrukt dat ouders de
gezin er vaak onder lijdt. Daar moet meer
ondersteunt daarbij en betrekt als het nodig
gekeken. Terwijl in zo’n situatie het hele
aandacht voor komen.” Marleen Grimbel
du Bois, programmamanager bij regionaal
centrum OPSY, weet waar ze het over heeft.
Rondom ‘gezinsdenken’ heeft OPSY al wat
ervaring opgedaan met GGzE Centrum
Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Met name
wanneer kinderen problemen ondervinden
doordat een ouder een licht verstandelijke
beperking heeft, licht Bert van den Boomen,
programmamanager GGzE Centrum Kinderen Jeugdpsychiatrie, toe.
regie houden en doelen bepalen. “De intaker
Kwetsbare gezinnen staan vaker onder spanandere door de economische crisis. Als een
autistische vader zijn baan verliest, kunnen
er in het gezin allerlei problemen ontstaan.
Dan moet je je eerder dáár op richten dan op
het autisme van die vader.” Het gezin moet
meer gewaardeerd worden, vindt Van den
Boomen. “We moeten ervoor zorgen dat gezinsleden het weer leuk hebben met elkaar.
Het gezin is de belangrijkste beschermende
schil. Het is meer dan de som der delen.”
is andere gespecialiseerde hulpverleners. Dit
De Gezinspoli is op 10 juni gestart met een
steld gezinsplan dat gericht is op mogelijk-
trum van GGzE op Landgoed De Grote Beek.
gebeurt aan de hand van een samen opgeheden, oplossingen en herstel.”
Deze aanpak sluit volgens Van den Boomen
prima aan bij een belangrijk uitgangspunt
van de decentralisatie jeugdzorg: 1 gezin,
aftrapbijeenkomst in het conferentiecen-
Daarbij waren ook collega-instellingen en
gemeenten aanwezig. Meer informatie:
www.gezinspoli.nl. Of bel (040) 261 35 50.
1 plan. “Die transitie heeft ons inhoudelijk
zeker getriggerd om hiermee aan de slag te
gaan.”
Grimbel du Bois en Van den Boomen
raakten er steeds meer van overtuigd dat
een Gezinspoli een grote meerwaarde kan
bieden aan ouders en kinderen. Maar dan
moest het wel breder aangepakt worden.
Nu doen Combinatie Jeugdzorg en de centra
voor volwassenenzorg van GGzE dus mee.
“Bij alle centra hebben we veel casuïstiek
verzameld. Wat we zagen, was dat er geen
paraplu over die gezinnen heen lag. Het was
ontzettend gericht op behandeling, behandeling, behandeling.”
Consultatie
De Gezinspoli kiest voor een andere bena-
dering, vertelt Van den Boomen. “Dat begint
GGzE Magazine 3
Uitgaan van je eigen kracht
Meer eigen regie?
Ook voor medewerkers!
Meer eigen regie en zelfredzaamheid, dat
kan, maar op zoek gaan naar wat wel kan.
tie. Maar na een aantal gesprekken zag hij
het vreemd dat medewerkers nog vaak
nemen”, vertelt Van Montfoort. “Dat zou ook
Medewerkers in hun eigen kracht zetten,
is wat GGzE wil voor haar cliënten. Dan is
‘betutteld’ worden en verantwoording
moeten afleggen voor kleine beslissingen.
Maar ook daar komt langzaamaan verandering in.
Directeur Ankie Lubbers en Geneesheer-
directeur Robert van Montfoort van Divisie
Volwassenen- en Ouderenpsychiatrie
besloten zo’n anderhalf jaar geleden dat het
anders moest. “We leren cliënten dat het
voor herstel belangrijk is om uit te gaan van
je eigen kracht. Niet benadrukken wat niet
Meer eigen verantwoordelijkheid en de regie
voor onze medewerkers moeten gelden. Veel
mensen doen verantwoordelijk werk, ook
buiten GGzE. Ze zijn bijvoorbeeld penningmeester van een voetbalclub. Maar als ze
hier een telefoon moeten bestellen, moeten
ze zes formulieren invullen. Dan behandelen
in dat het precies is wat GGzE nodig heeft.
zodat ze meer zelfsturend kunnen werken.
“En uiteindelijk werkt dat door naar onze
cliënten. Want een medewerker die niet be-
tutteld wordt, doet dat ook niet bij cliënten.
Wat je zelf ervaart, geef je door.”
we ze alsof ze onverantwoordelijke pubers
Andere inrichting
Via een collega kwam Van Montfoort in aan-
organisatie, zegt Lubbers. “Meer durven
zijn.”
raking met StrengthsFinder, een Amerikaans
programma om talenten te ontwikkelen.
‘Een vaag verhaal’, dacht hij in eerste instan-
Het betekent een andere inrichting van de
loslaten, een cultuur creëren waarin we met
elkaar in gesprek gaan, vragen wat mede-
werkers nodig hebben om hun werk goed
te doen. Stimuleren in plaats van frustreren.
Deze veranderingen passen ook heel goed
binnen het Planetree-proces, ze dragen bij
aan een hogere klant- en medewerkerstevredenheid.”
Het is niet binnen een jaar of twee geregeld. “Hier zijn we zeker drie tot vijf jaar
mee bezig”, zegt Lubbers. “Maar het is
goed om te zien dat teams nu al met
eigen voorstellen komen, dat ze zichzelf
afvragen met welk doel ze hier zitten en
hoe ze hun werk zo goed mogelijk kunnen
inregelen. Op een aantal plekken zijn we
zelfs ervaring aan het opdoen met zelfsturende teams. “
Divisie Volwassenen- en Ouderenpsy-
chiatrie is niet de enige waar deze ontwikkeling gaande is, merken Van Montfoort
en Lubbers. “Op verschillende plekken in
de organisatie zijn initiatieven ontstaan”,
zegt Lubbers. “Het is de tijdsgeest; we
hebben de afgelopen jaren voortdurend
regels op regels gestapeld, nog meer controles ingevoerd. Dit is een tegenbewe-
ging.” Een tegenbeweging die een nieuw
GGzE zal vormen. “Niet omdat het mode
is, maar omdat het leidt tot betere zorg.”
4
GGzE Magazine
Cliënten GGzE participeren
Cliëntenbelangenbureau
wil blikvanger zijn
Een nieuwe lente, een nieuw geluid. Het
Cliëntenbelangenbureau (CBB) van GGzE
gaat zich dit jaar letterlijk en figuurlijk
prominent op de kaart zetten. Het CBB is
dé informatie-, advies- en inloopplek voor
cliënten. Dat moet meer zichtbaar worden.
Het Cliëntenbelangenbureau, gevestigd op
Landgoed De Grote Beek, bestaat al sinds
1996. Christ Wesenbeek, ervaringsdeskun-
dige en programmamanager Cliëntenparticipatie, is er vanaf dag één actief bij betrok-
ken. Het CBB speelt een belangrijke rol voor
cliënten, vertelt hij. “We doen veel om het
stigma rondom psychiatrie weg te nemen.
Participatie is de rode draad. We geven
informatie aan cliënten, familie en mede-
Karen Mathijssen en Christ Wesenbeek
werkers en bieden een luisterend oor. Elke
vraag kan hier gesteld worden. Verder orga-
niseren we activiteiten zoals de Week van de
Psychiatrie en themabijeenkomsten.”
Het CBB is ook een plek waar cliënten vrijwilligerswerk doen om hun vaardigheden
te vergroten. Zij maken bijvoorbeeld deel
uit van de participatiedienst die afdelingen
bezoekt om nieuwe cliënten te informeren
over CBB-activiteiten en de patiëntenver-
De Halte zijn daar mooie voorbeelden van”,
Kracht
Markieza, de academie voor herstel en
lante cliënten een minder vanzelfsprekend
vindt Wesenbeek. Hetzelfde geldt voor
ervaringsdeskundigheid. “Markieza is bij het
CBB ontstaan toen er middelen beschikbaar
kwamen voor een opleiding ervaringsdes-
kundigheid. Vervolgens zijn Summa College
en Fontys erbij betrokken.”
trouwenspersoon.
Sinds 1 januari is Markieza een zelfstandige
cliëntenorganisatie van GGzE. De andere
academie naar een eigen pand verhuizen.
Het CBB vormt één van de poten van de
poot bestaat uit de cliëntenraden. “Die
houden zich bezig met medezeggenschap
en hebben dus een andere rol”, vertelt Karen
Mathijssen, manager bedrijfsvoering cliëntenorganisatie GGzE.
Kraamkamer
Het Cliëntenbelangenbureau blijkt een
kraamkamer van activiteiten die na verloop
van tijd zelfstandig verder gaan. “Bezin-
ningshuis Het Klaverblad en herstelplek
organisatie. In de loop van dit jaar zal de
Een goed moment om het CBB-gebouw een
facelift te geven en het Cliëntenbelangen-
bureau weer eens goed onder de aandacht
te brengen, zegt Mathijssen. “Met een groep
Dat het CBB voor de groeiende groep ambuontmoetingspunt is, erkent Wesenbeek.
“Onze kracht is vooral het ondersteunen van
mensen die op De Grote Beek verblijven. Zij
zijn 24 uur per dag van deze plek afhankelijk.
Voor hen geven de inloop en het vrijwil-
ligerswerk structuur, afleiding en een doel.
Ambulante cliënten hebben in hun eigen
omgeving vaak ook mogelijkheden om informatie en steun te krijgen.”
De Woenselse Poort heeft een ‘eigen’ CBB,
genaamd Cliëntenservicepunt. De twee
belangenbureaus werken nauw samen.
vrijwilligers maken we plannen voor de
Het CBB heeft een eigen website:
klus. Het gebouw moet een echte blikvanger
Informatie over de cliëntenraden is te vinden
opknapbeurt en een heropening, een leuke
worden zodat meer mensen er spontaan
binnenlopen. Ook de bekendheid bij
www.cbbggze.nl.
op www.clientenradenggze.nl
behandelaren en andere medewerkers kan
beter.”
GGzE Magazine 5
Pilot centralisering nachtzorg succesvol
Betere
nachtzorg met
minder mensen
GGzE telt 90 volledige banen in de nacht-
weg in alle gebouwen, hebben ze de juiste
als jij ergens heen moet, houden de anderen
cliënten door. Door de nachtzorg te centra-
cliënt wel de juiste zorg?”, somt hij op. “Het
delen. Per afdeling kan precies bepaald
zorg. Want ook ‘s nachts gaat de zorg voor
liseren, verwacht GGzE dat deze beter en
efficiënter wordt, en met minder mensen
uitgevoerd kan worden. Eerst was er
scepcis, maar de eerste ervaringen zijn
positief.
In de huidige situatie regelt iedere afdeling
zijn eigen nachtzorg. Op elke afdeling is
altijd iemand aanwezig. Medewerkers wach-
ten tot er ergens hulp nodig is. Soms moeten
zij in actie komen, maar er zijn ook nachten
waarin niets gebeurt.
Wanneer de nachtzorg gecentraliseerd
wordt, zijn er op afdelingen zelf ’s nachts
geen hulpverleners meer aanwezig. Zij zitten
op één centrale plek (de cockpit) en houden
alles met behulp van technologie in de ga-
ten. Daardoor hoeven er minder medewerkers ingezet te worden.
“Natuurlijk roept zoiets heel veel vragen op”,
zegt Joep Verbugt, voorzitter van de Raad
van Bestuur. “Zijn hulpverleners wel snel
genoeg ter plaatse als er iets is, weten ze de
6
GGzE Magazine
informatie per cliënt voorhanden, krijgt de
is heel begrijpelijk dat mensen deze zorgen
hebben.”
Pilot
Zijn deze zorgen terecht? In de afgelopen
maanden is bij OPSY, De Catamaran en bij de
woningen van De Schakel een pilot gehouden. Op de afdelingen werden camera’s en
sensoren opgehangen in gemeenschap-
pelijke ruimtes en gangen. Cliënten kregen
op hun kamer een spreek-luisterverbinding
en er kwam glasvezelkabel voor extra snelle
communicatie. Vanuit de cockpit kan de
nachtzorg de camerabeelden bekijken en
oproepen van cliënten ontvangen. “In het
begin was er weerstand, maar als mensen in
de praktijk zagen hoe het werkt, werden ze
enthousiast”, vertelt Luc van Dijk, assistent-
centrummanager van De Catamaran. “Wanneer je in de oude situatie werd weggeroepen, had je geen controle meer over wat er
ergens anders gebeurde. Nu heb je dat wel.
Je zit met een aantal mensen in de cockpit;
de rest in de gaten.” En er zijn meer voor-
worden wat er aan elektronica nodig is voor
goede nachtzorg. “Vroeger was een medewerker beperkt in wat hij in de gaten kon
houden. Nu kun je je voor bijna iedere lastige
situatie indekken,” zegt Van Dijk. En dat kan
op maat; bij de ene afdeling zijn er mis-
schien meer camera’s nodig dan bij andere.
Met behulp van elektronica is het ook
gemakkelijker om te bepalen wanneer moet
worden ingegrepen. Bijvoorbeeld wanneer
een cliënt ‘s nachts gaat dwalen. “Eerder
moest de nachtzorg zo’n cliënt gaan zoeken.
Nu kunnen we zien waar hij of zij naar toe
gaat en hoeven we niet in te grijpen als de
situatie het toelaat. Als een cliënt gewoon
even in de woonkamer wil zitten, is dat
prima.”
Ondanks de inzet van elektronica blijft er
genoeg ruimte voor ‘menselijke’ zorg. Die
wordt soms zelfs beter. “Ook nu gaat de
nachtzorg bij een cliënt langs als dat nodig
is. Door de spreek-luisterverbinding is er
direct contact en kun je de cliënt vertellen
hoe lang het duurt voor er iemand bij hem
beeld nodig dat op een High Care Unit altijd
zo, is de ervaring zegt Van Dijk. “Mensen zijn
zorg ergens bezig was, moest de cliënt maar
strak vast te houden aan het idee dat alle
lingen te maken hebben. Ze vinden het werk
kan zijn. Dat kon voorheen niet. Als de nachtafwachten hoe lang het zou duren.”
iemand aanwezig is. Het is niet goed om te
nachtzorg gecentraliseerd móet zijn.”
juist alerter omdat ze met veel meer afdedaardoor aantrekkelijker geworden.”
Investering
Overdracht
Om hun werk goed te doen, zijn de mede-
kent een forse investering in apparatuur en
dracht van de dagzorg op de nachtzorg
deel afhankelijk van een optimale werking
Het centraliseren van de nachtzorg bete-
infrastructuur. Uiteindelijk zal het kostenbe-
sparend werken, zegt Verbugt. “Dat betekent
niet dat dit vooral is ingezet als bezuini-
gingsmaatregel. Maar als het goedkoper kan
én het is beter en efficiënter, dan moeten we
dat zeker doen. Vooropgesteld dat het altijd
verantwoord blijft.”
Uit de pilot bleek dat een aantal zorgen
direct kon worden weggenomen. Bijvoor-
beeld de snelheid waarmee de nachtdienst
ter plekke kan zijn. Wel kwam naar voren
dat niet alle afdelingen geschikt zijn voor
de nieuwe werkwijze. “We hebben geleerd
Uit de pilot bleek ook dat een goede overonontbeerlijk is. “Voordat we begonnen,
hebben we gekeken bij andere instellingen
die de nachtzorg hebben gecentraliseerd”,
vertelt Van Dijk. “Daar zagen we dat als er
geen goede overdracht was tussen dag-
en nachtzorg, er snel weer slaapdiensten
werden ingesteld.” Verbugt: “De overdracht
moet heel gestructureerd en gediscipli-
neerd gebeuren. Dat gaan we met middelen
ondersteunen. Hoe beter de overdracht, hoe
groter de kans dat de nachtzorg het minder
druk heeft.”
dat we per situatie moeten bekijken of een
Alerter
per locatie op maat moeten inrichten”, zegt
nachtdienst voor medewerkers minder
afdeling geschikt is en dat we de nachtzorg
Van Dijk. “We zijn gespecialiseerd in een
moeilijke doelgroep, dat maakt het bijvoor-
Je zou denken dat door centralisering de
werkers van de nachtzorg voor een groot
van de techniek. Verbugt en Van Dijk erkennen dat dit in theorie een probleem zou
kunnen zijn, maar overal is aan gedacht.
“Het systeem is dubbel beveiligd”, zegt
Van Dijk. “Als er een storing is, neemt een
ander systeem het over.” In de pilot zijn er
wat technische problemen geweest, vertelt
Verbugt. “Maar daar is het een pilot voor, het
is goed dat we dat soort problemen al vroeg
hebben kunnen oplossen.”
Inmiddels is er een uitgebreide audit van de
pilot geweest. Dit onderzoek wordt bespro-
ken met de Ondernemingsraad. Aansluitend
zal de nachtzorg ook voor andere afdelingen
worden ingevoerd.
interessant wordt, omdat ze veel naar beeldschermen zitten te kijken. Toch is dat niet
GGzE Magazine 7
GGzE De Boei maakt zich op voor de Wmo
Sommige mensen hebben
altijd hulp nodig’
Nog een dik halfjaar, dan bepalen de ge-
meenten of en hoe ze gebruik willen maken
van de activiteiten van GGzE De Boei. Die
worden straks betaald via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
GGzE De Boei is druk bezig om de organisatie aan te laten sluiten bij de nieuwe
ontwikkelingen. “Het is een spannend jaar.”
GGzE De Boei ondersteunt en begeleidt
mensen met psychiatrische en/of psychosociale problemen bij hun herstel. Dit gebeurt
onder meer via dagbestedingsactiviteiten
zoals De Boei Kunst, zorgboerderijen, een
fietsenwerkplaats, activiteitencentra en
inlopen. Daarnaast zijn er (beschermde)
woonvormen, ambulante woonbegeleiding
naar maatwerk wordt een groter beroep
loslaten en cliënten zullen dat merken. Als
GGzE De Boei is actief in Eindhoven en
collectieve maatschappelijke veld (buurt,
in Bladel wil, worden de reiskosten nu nog
en maatschappelijke steunsystemen.
regio-gemeenten.
Nu wordt alles nog via CIZ-indicaties
bepaald en via de AWBZ betaald. “Vanaf
1 januari kloppen onze klanten bij hun eigen
gemeente aan voor ondersteuning. Dus
moeten wij met die gemeenten afspraken
gedaan op de sociale omgeving en het
vrijwilligers, verenigingen, bedrijfsleven).
Bovendien neemt de concurrentie tussen
aanbieders toe, verwacht Van der Velden. In
‘haar’ vier gemeenten gaat gewerkt worden
met open contracten. “Elke organisatie die
aan de kwaliteitseisen voldoet, mag zorg
verlenen. Ik verwacht daarom een toename
iemand uit Geldrop naar een zorgboerderij
vergoed. Straks niet meer, want het uit-
gangspunt van de Wmo is ondersteuning in
de buurt.” Van der Velden vult aan: “Het kan
wel, maar dan moet de cliënt die reiskosten
zelf betalen, of iemand uit z’n omgeving
moet hem brengen. Die keuzevrijheid blijft.”
van kleine partijen en ZZP’ers.”
Aansluitend op de nieuwe ontwikkelin-
ten willen het wat anders gaan organiseren.
GGzE De Boei wil graag in beeld blijven en
gebieds-gerichte teams. De ervaring met
familie, vrijwilligers en andere informele
kan aansluiten op de informele zorg. Want
maken”, vertelt Jeroen van Heel, programma-
coördinator bij GGzE De Boei. En die gemeenZij koersen op meer ondersteuning door
netwerken, zoals het onderwijs en wijkverenigingen.
Maatwerk
De gemeenten staan voor de uitdaging om
met minder middelen die zorg te bieden die
nodig is. “Licht waar het kan, zwaar waar het
moet”, vertelt Ans van der Velden-Coolen.
met de gemeenten bekijken hoe ze goed
er blijven volgens Van Heel altijd mensen
aangewezen op professionele begeleiding.
“Vertrouwen in de eigen kracht van mensen,
eigen regie; daar staan we achter. Maar voor
een bepaalde groep moet je toch zaken
organiseren. Wel zullen we dat vaker samen
met andere partijen doen.”
Zij werkt als kwartiermaker Sociaal Domein
Loslaten
Geldrop-Mierlo en Waalre. Bij het streven
krimp is een realiteit. “Wij moeten projecten
voor de gemeenten Nuenen, Son en Breugel,
8
Jeroen van Heel en Ans van der Velden-Coolen
GGzE Magazine
Dat GGzE De Boei te maken krijgt met
gen start GGzE De Boei met zelfsturende
maatschappelijke steunsystemen komt
daarbij goed van pas. “Die werkwijze, waarbij
ook ervaringsdeskundigen een rol spelen,
zorgt ervoor dat je laagdrempelig met de
doelgroep in contact kunt komen.” Verbindingen leggen met informele buurtnet-
werken gebeurt al geruime tijd. Dat gaat
niet vanzelf, merkt Van Heel op. “Rondom
psychiatrie zijn mensen soms minder
tolerant dan je zou willen.”
Proef met ‘spiegelgesprek’ bij De Woenselse Poort
Cliënten aan zet,
medewerkers luisteren
Laat een groep cliënten vertellen wat er
den goed met de cliënten besproken. Van
Levend houden
medewerkers in diezelfde ruimte een stoel
de mening van medecliënten. Het doel is
ze het fijn vonden dat ze gehoord werden.
op hun afdeling anders en beter kan. Geef
en vertel dat ze alleen mogen luisteren. Het
‘spiegelgesprek’ is een spannend expe-
riment bij De Woenselse Poort. Leidt het
tot een uur klagen of levert het bruikbare
adviezen voor de toekomst op?
“De reacties op het eerste spiegelgesprek
waren positief”, vertelt centrummanager
Alice Stokkink. “Enkele praktische zaken die
belang is respectvol praten, met ruimte voor
breed gedragen ervaringen boven tafel te
krijgen. Verder gaat het om leren en niet om
afrekenen.” De onafhankelijk gespreksleider,
van buiten GGzE, speelt hier een belangrijke
rol bij, benadrukt Stokkink. “Hij stuurde de
dialoog erg goed. Bijvoorbeeld door vanuit
een individuele mening aan andere cliënten
te vragen: ervaar jij dat ook zo?”
Van cliënten hoorde Stokkink terug dat
Maar ook werd duidelijk dat zij boter bij
de vis verwachten. “Het kan dus niet zo
zijn dat het bij dat gesprek blijft. Het
team en leidinggevenden moeten dit
levend houden, onder andere door regel-
matig het gespreksverslag erbij te pakken.
Cliënten kunnen de vinger aan de pols
houden tijdens afdelingsoverleggen. Zij
mogen daar best actiever in worden, en
cliënten inbrachten, zijn snel opgepakt. Er
Aan het eind van het spiegelgesprek konden
serviesgoed op de afdeling was. Dat was
leiders, vaktherapeuten, behandelaren,
Ook de medewerkers reageerden na af-
begeleiders) enkele vragen te stellen ter ver-
erg onwennig om alleen te luisteren. Na
werd bijvoorbeeld gemeld dat er te weinig
eenvoudig op te lossen door extra servies
te bestellen. Ook gaven cliënten aan dat ze
de hulpverleners (verpleegkundig bege-
maatschappelijk werkers en activiteiten-
bepaalde informatie misten bij de overgang
duidelijking. “Cliënten vertelden bijvoorbeeld
Daar gaan we nu iets voor organiseren, met
meer stimuleren om aan groepsactiviteiten
van de opname- naar de behandelafdeling.
inbreng van cliënten.”
Het idee van een spiegelgesprek voor cliën-
tenfeedback kwam van Alice Stokkink zelf. In
dat ze het fijn vinden als medewerkers hen
mee te doen. Medewerkers waren benieuwd
hoe ze erachter kunnen komen dat iemand
wij moeten ze daarbij helpen.”
loop positief. “In het begin vonden ze het
een tijdje ging dat vanzelf en was het
vooral interessant om te horen wat
cliënten vertelden; soms waren dat voor
medewerkers echte eyeopeners.”
dat graag wil.”
2011 volgde ze er een workshop over tijdens
de jaarlijkse Planetree-conferentie in de
Verenigde Staten. “Ik zag daar hoe cliënten
letterlijk op de eerste rij zaten, met achter
hen een rij hulpverleners. Een onafhanke-
lijk gespreksleider ging met de cliënten in
gesprek over behandeling, verblijf en beje-
gening. De medewerkers luisterden alleen.”
Stokkink raakte geïnspireerd en legde het
idee in de week bij De Woenselse Poort. Nu
loopt er een pilot van drie spiegelgesprekken
op drie klinische afdelingen.
Respectvol
Dat medewerkers aarzelend waren over het
project, vindt Stokkink begrijpelijk. “Ze waren
bang dat het één klaaguur zou worden.
Daarom zijn vooraf doel en randvoorwaar-
In scène gezet ziet een spiegelgesprek er zo uit:
cliënten op de eerste rang, het team hulpverleners
erachter. Alice Stokkink vervult in deze fictieve
opstelling de rol van onafhankelijk gespreksleider.
GGzE Magazine 9
Meer bereiken met minder geld
Eerste ervaringen ‘blended
care’ zijn positief
De geestelijke gezondheidszorg, dus ook
GGzE, zet steeds vaker e-health in. Hierdoor
vermindert het aantal face-to-face contacten. Daarmee bespaar je niet alleen geld,
maar lijkt ook de zorg beter te worden.
Dat ervaren cliënte en ervaringsdeskundige
Barbara Huisman en GZ-psycholoog
Siepie Zonderland.
Verandering is altijd lastig, Daarom zag
Barbara Huisman het eerst helemaal niet
zitten dat haar face-to-face contacten met
haar behandelaar deels vervangen werden
door groepsbehandeling en een e-health
module. “Ik wilde niet opgeven wat ik had.”
Maar nu is ze ‘om’. Want online behandelen
blijkt juist een goede aanvulling te zijn op
de reguliere behandeling. Huisman vindt het
een groot voordeel dat ze haar eigen dossier
beheert en op die manier kan terugzien
Siepie Zonderland en Barbara Huisman ‘in gesprek’
zo vooraf voorlichting geven. Hopelijk
maken mensen dan een bewustere keuze.”
wat ze met haar behandelaar online heeft
E-health nodigt volgens Zonderland cliënten
kun je op je computer nalezen hoe je daar
nemen. Ze worden ook beter geïnformeerd.
besproken. “Wanneer je een terugslag hebt,
eerder mee bent omgegaan. Je kunt dan
weer veel sneller verder.”
Blended care
Ook Siepie Zonderland ziet vooral voordelen
in ‘blended care’, zoals de mix tussen
traditionele behandelvormen en e-health
wordt genoemd. Ze is GZ-psycholoog
bij GGzE Direct, waar blended care in de
startfase zit. Het centrum werkt aan een
uit om actiever te worden en zelf de regie te
“Omdat ze zaken kunnen teruglezen, beklijft
het beter. Vervolgens kun je bij een face-toOok blijkt online contact voor sommige
“Via de startmodule laten we met filmpjes
zien hoe de training eruit ziet. We kunnen
10
GGzE Magazine
10
GGzE Magazine
e-healthmodules aangepast worden aan
de specifieke situatie van een cliënt. “Zodat
die weet: dit is echt voor mij gemaakt.”
het verdriet te gaan. Soms is het voor een
zien hoe technische hulpmiddelen kunnen
cliënt gemakkelijker om in een e-mail tot de
kern te komen.”
voordelen aan blended care. Toch vinden ze
van wat de training inhoudt”, legt ze uit.
Volgens Huisman is het belangrijk dat
Het GGzE e-lab hield in februari een aantal
kan heel lastig zijn om in een gesprek naar
out bij deze training is op dit moment
zich moeilijk een voorstelling kunnen maken
daadwerkelijk kloppen.”
cliënten drempelverlagend te werken. “Het
Passend
behoorlijk groot. Dat komt doordat cliënten
het effectiever en efficiënter is, straks ook
face gesprek veel meer de diepte in.”
startmodule voor cliënten die een emotieregulatietraining gaan volgen. “De drop-
verwachtingen die we hebben, namelijk dat
Zonderland en Huisman zien allebei veel
dat er goed bekeken moet worden wan-
neer en bij wie e-health wordt ingezet. “Het
moet natuurlijk passend zijn bij de klacht
en de hulpvraag”, zegt Zonderland. “Het is
belangrijk om goed te onderzoeken of de
inspiratiedagen om medewerkers te laten
bijdragen aan betere en efficiëntere zorg.
Er waren verschillende workshops. Zo
konden deelnemers ervaren hoe het
e-healthplatform Minddistrict werkt,
hoorden zij hoe ervaringsdeskundigheid
bij e-health ingezet kan worden en
konden ze met elkaar discussiëren over de
voor- en nadelen van e-health. Na afloop
maakten de deelnemers met een tablet
een filmpje waarin zij vertelden hoe
zij de inspiratiedag hadden beleefd.
Belangrijke rol voor GGzE bij nieuw onderzoeksproject
Kwaliteit van leven vraagt
om maatwerk
Hoe zorg je ervoor dat mensen met ernstige
psychiatrische problemen zo ondersteund
worden dat ze een goede kwaliteit van leven
behouden? Geen eenvoudige vraag want
iedereen heeft eigen beelden bij kwaliteit
van leven. Een groot landelijk onderzoeksproject waar GGzE bij betrokken is, moet
leiden tot meer maatwerk.
Het project is op 1 juni gestart en loopt tot
en met mei 2019. “Het is veelomvattend”,
verklaart Chijs van Nieuwenhuizen, als
onderzoeksprogrammaleider/behandelaar
verbonden aan GGzE. Over het onderwerp
kan ze niet anders dan enthousiast zijn. “Het
bouwt voort op mijn proefschrift uit 1998. Ik
heb toen een gestructureerd interview ont-
Innovatief
Ethiek
psychiatrische cliënten te meten. Mensen
nen bijzonder, vindt Van Nieuwenhuizen. “De
in de zorg gaat snel. Ook daar gaat het
wikkeld om kwaliteit van leven bij chronisch
worden bevraagd over verschillende levensdomeinen, zoals wonen, relaties, gezond-
heid, zingeving, zelfwaardering, veiligheid
en vrijetijdsbesteding. Daar komt dan een
profiel uit.”
In dat profiel tellen alle domeinen even
zwaar mee. Daar zit een kans voor verbe-
tering in, aldus Van Nieuwenhuizen, want
een bepaald domein kan voor de ene cliënt
zwaarder wegen dan voor de andere. “We
Het onderzoeksproject is om meerdere redeaanpak is heel innovatief. Het gestructureerde interview dat een medewerker afneemt,
wordt omgevormd naar een visuele web-
based vragenlijst. Een soort app met foto’s,
collages en game-achtige mogelijkheden.
Cliënten kunnen ermee aan de slag wanneer
het hen uitkomt.” Het sluit allemaal mooi
aan bij doelstellingen van GGzE, vindt ze:
Planetree, technologische innovatie en regie
bij de cliënt.
willen nu een instrument ontwikkelen waar-
Voor het web-based instrument is al
domeinen die voor alle cliënten belangrijk
van Quality of Life Measurement. En als
bij we eerst een ‘kerndeel’ vaststellen met
zijn. Beleidsbeslissers moeten die zaken via
de basiszorg en behandeling goed regelen.
Daarnaast gaan we aanvullende individuele
domeinen vaststellen die een rol spelen bij
ondersteuning op maat. Cliënten kunnen
daarmee aangeven wat voor hen zwaarder
weegt.”
een naam bedacht: QoL-ME. “Een afkorting
je het uitspreekt klinkt het als ‘call me’,
oftewel: roep mij, betrek mij erbij”, legt
Van Nieuwenhuizen uit. De QoL-ME wordt
ontwikkeld voor drie groepen: mensen met
ernstige psychiatrische aandoeningen,
forensisch-psychiatrische cliënten en dak- en
thuislozen. GGzE is betrokken bij de eerste
twee doelgroepen.
De ontwikkeling van internettoepassingen
project aandacht aan besteden. “We willen
de ethiek van de techniek onderzoeken. Zo’n
web-based instrument is natuurlijk heel
mooi, maar wat heeft het voor gevolgen voor
het contact tussen cliënt en hulpverlener?
Welke positieve of negatieve veranderingen
brengt het teweeg, en voor welke groepen
cliënten werkt zo’n aanpak wel en niet? Dat
willen we weten.”
En dan de laatste bijzonderheid: de nadruk
op co-creatie. Het project is een samenwer-
king tussen Tilburg University, Erasmus MC,
het RIVM en zes maatschappelijke organisaties: GGzE, De Regenbooggroep, CVO, IVO,
De Waag, en VUMC Academische Werkplaats
De Nieuwe Kans. En bovenal is het een
samenwerking met de doelgroep, want
zij zijn bij alle stappen actief betrokken. De
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) financiert het
onderzoek.
GGzE Magazine 11
High Care Unit wint Spirit of Planetree Award 2014
De High Care Unit van GGzE Centrum
deelde alle inzendingen op positieve
belangrijk positief verschil maken voor cli-
landelijke Planetree-congres op donder-
kers of organisatie, vernieuwing, overdraag-
inzendingen is hoog: inzendingen variëren
Psychotische Stoornissen kreeg tijdens het
dag 13 maart de Spirit of Planetree Award
uitgereikt. Een prachtige prestatie en
effecten en impact op cliënten, medewerbaarheid en toekomstwaarde.
een erkenning voor de mensgerichtheid
Erkenning en uitwisseling
namen Toine Lamberts, Joris Hendrickx
uitgereikt en zijn bedoeld als stimulans
in de zorg die we bieden. Namens GGzE
en Joachim Mertens trots de Award in
ontvangst.
De Planetree Awards worden jaarlijks
voor zorgverleners om (vernieuwende)
initiatieven in de praktijk te brengen die een
Recordaantal inzendingen
Voor de felbegeerde Spirit of Planetree
Award werd maar liefst een recordaantal
van 92 projecten ingediend. Planetree
Nederland nomineerde uit dit aantal vijf-
tien initiatieven voor de Spirit of Planetree
Award 2014. Vervolgens koos een externe
jury de drie winnaars.
Beoordeling jury
De jury bestond uit vertegenwoordigers
van cliëntenraden (LSR), zorgmedewerkers
(FWG), deskundigen uit de zorgsector
(SKIPR) en Planetree Nederland. Zij beoor-
‘Doe-middag’ triadisch werken in stadhuis Eindhoven
Op donderdag 3 juli vindt in het Stadhuis van Eindhoven een bijzondere ‘doe-middag’
triadisch werken plaats. De essentie van de triadische aanpak rondom herstel is een
goede samenwerking tussen cliënt, hulpverlener én familieleden. Met name deze drie
partijen worden dan ook uitgenodigd voor de interactieve middag ‘Niet één, niet twee,
maar drie’.
In het naastenbeleid van GGzE is triadisch werken het uitgangspunt, maar de praktische
uitvoering staat nog in de kinderschoenen. Want hoe doe je dat met elkaar? Hierover
bestaan nog veel vragen. De doe-middag speelt hierop in en probeert deelnemers op weg
te helpen.
De bijeenkomst begint om 13.00 uur en wordt geopend door de Eindhovense wethouder
Lenie Scholten. Daarna vertelt Giel Verhaegh over het naastenbeleid bij GGzE. Theatergezelschap ‘Goed is Goed’ speelt praktijksituaties waarbij de aanwezigen betrokken
worden. Werkende weg wordt duidelijk hoe de deelnemers triadisch werken zien. Ook
een panel van deskundigen levert hier een bijdrage aan. Doel is om te komen tot een
levendige gedachte-wisseling en bouwstenen voor de toekomst. Het programma wordt
geleid door dagvoorzitter Piet Verbraak, oud-bestuursvoorzitter van GGzE.
De organisatie van de doe-middag is in handen van familieorganisatie Labyrint-In
Perspectief, Familie als Bondgenoot, GGzE en de cliëntenorganisaties van GGzE.
Aanmelden kan tot 26 juni via e-mail: [email protected].
12
GGzE Magazine
Leo Paesen, klinisch psycholoog
ënten en medewerkers. De diversiteit van de
van speciale aandacht voor individuele
cliënten tot gerealiseerde nieuwbouwprojecten.
De Slappe Band vangt zwerffietsen TU/e op
Sinds februari werken de fietsliefhebbers
duceerd tijdens de introductieweek. Ook
activiteiten, projecten en openingstijden
Universiteit Eindhoven (TU/e) samen.
de TU/e. Daarnaast zijn er plannen om de
onderdeel van GGzE De Boei.
van De Slappe Band en de Technische
Er is afgesproken dat de zwerffietsen in de
volgt een artikel in Cursor, het magazine van
fraaie ‘houtenspatbordfietsen’ (Glorianen) te
op www.slappeband.nl. De Slappe band is
presenteren in de exporuimte van de TU/e.
Juryprijs JAK Award 2014
zienlijk aantal fietsen, waardoor De Slappe
De Slappe Band
Slappe Band de juryprijs van de Joseph
verzekerd is.
dagbesteding aan cliënten. In de werkplaats
fietsenrekken van de TU/e onderdak krijgen
bij De Slappe Band. Het gaat om een aanBand van een goede aanvoer van fietsen
Samenwerken
Daarnaast wordt De Slappe Band na de
zomer aan nieuwe TU/e studenten geïntro-
De Slappe band biedt arbeidstraining en
worden zwerffietsen opgeknapt en verkocht
aan cliënten van GGzE en aan particulieren.
Ook kun je er terecht voor allerlei fiets-
Tijdens de Dag van de Zorg ontving De
Alexis Kerff Award. Deze award is in het
leven geroepen om samenwerkingsprojecten en goede initiatieven in het kader van
mensgerichte zorg te belonen.
reparaties. Kijk voor meer informatie over
Nieuw Aanmeld- en Adviesteam: nooit meer van kastje naar de muur
Dagelijks komen er bij GGzE Centrum
stuk ingewikkelder. En dat roept nog meer
Een belangrijke nieuwe taak is contact met
binnen. Van verwijzers, ouders en jeugd-
Adviesteam bestaat dan ook uit acht mede-
ten, Spilcentra en gezondheidscentra.
Kinder- en Jeugdpsychiatrie veel vragen
instellingen. Nu gemeenten verantwoordelijk worden voor jeugdzorg, kloppen ook
vragen op. Het nieuwe Aanmeld- en
werkers.
zij regelmatig aan voor advies. Reden voor
Meer taken
team op te starten.
het voormalige voordeurteam”, zegt
het centrum om het Aanmeld- en Advies-
Wie vragen had, advies wilde of een kind
voor behandeling wilde aanmelden, kwam
tot voor kort terecht bij het ‘voordeurteam’
van GGzE Centrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Vier medewerkers hadden om de beurt
bureaudienst; zij hielden dan hun agenda
leeg voor dit soort contacten.
Nu de wereld van de (jeugd)zorg zo heftig
in beweging is, blijkt dat niet voldoende. De
decentralisatie van de jeugdzorg en de
invoer van de Basis GGZ maken alles een
“Ons team heeft veel meer taken dan
Maria Wigman van het Aanmeld- en Advies-
team. “Niet alleen beantwoorden we vragen,
geven we advies en screenen we nieuwe
cliënten; we zitten ook bovenop alle ontwikkelingen. Zelfs voor ons is het af en toe een
oerwoud aan informatie. Kun je je voorstellen hoe ouders zich voelen. Wij willen niet
en consultatie aan, onder andere, gemeenBijvoorbeeld door aan te schuiven bij een
casusbespreking. “We willen onze vakinhou-
delijke kennis goed uitventen”, zegt Wigman.
“We zien nu dat gemeenten ons soms pas
aan het eind van het traject om advies
vragen. Liever zitten we er bij het begin al
bij, zodat we goed kunnen bekijken of het
om psychiatrie gaat of niet. En zodat we de
psychische zorgvraag kunnen normaliseren,
waardoor er minder geïnstitutionaliseerd
wordt.”
dat zij van het kastje naar de muur worden
gestuurd. En soms hebben ze gewoon even
een luisterend oor nodig, of iemand die ze
helpt een knoop door te hakken.”
Niet alleen ouders hebben advies nodig,
ook verwijzers of collega-instellingen.
GGzE Magazine 13
Verrassende acts op Grote Beekpop
Op zondag 3 augustus wordt op Landgoed
jaar staan onder andere De Coronas en Her
een vleugje disco, soul en funk. Met Her Ma-
Beekpop gehouden.
Grote Beekpop werd voor de eerste keer
van The Beatles. Deze Beatles Tribute Band
De Grote Beek de vierde editie van Grote
Opnieuw heeft GGzE een aantal bekende
en bijzondere acts weten te boeken. Dit
Majesty op het podium.
gehouden in 2010. Ondanks het slechte weer
en daardoor het tegenvallende bezoekersaantal werd besloten om van het festival
een traditie te maken. Geen slechte keuze,
want vorig jaar bezochten meer dan duizend
mensen het gratis festival op Landgoed De
Grote Beek.
Ook dit jaar staan er weer verrassende acts
op het programma. De Coronas kunnen alles
spelen en doen dat ook: het publiek bepaalt
wat de band laat horen.
Voor wie van stevige muziek houdt, zijn er
The Dirty Denims. Zij zijn geïnspireerd door
jesty gaan we terug naar de hoogtijdagen
heeft als frontman de populaire singer/
songwriter Bertolf.
Muzikant Leif de Leeuw, die onlangs de
prestigieuze Sena Young Talent Guitar
Award won, komt met onvervalste Neder-
landse blues. Zanger en gitarist Toon Alone
zorgt voor de vrolijke noot.
Nieuw dit jaar is dat er alcoholvrij bier
getapt gaat worden; net als voorgaande
jaren blijft Grote Beekpop alcoholvrij.
Voor meer informatie en het programma:
www.grotebeekpop.nl
bands als The Donnas, AC/DC, The Hellacopters en Joan Jett. De band Strax zorgt voor
2013: Meer mensen geholpen voor minder geld
Afwachten was geen optie. Dat was voor
zorgen over ‘de zorg’. De veranderingen die
label levert het bewijs dat we staan voor
participatiesamenleving’ centraal kwam
overheids- en zorgorganisatie, maar bovenal
nog meer verbindingen aan met zowel
GGzE snel duidelijk toen in 2013 ‘de
te staan. GGzE heeft zich hier met ver-
schillende organisatieveranderingen op
voorbereid. Daarnaast hebben we door
vroeg in te spelen op bezuinigingen, door
onder andere een vacaturestop en slimmer
en efficiënter werken, gedwongen ontsla-
gen voorkomen en zijn de boeken gesloten
met een positief resultaat.
Resultaat 2013
GGzE is tevreden over het behaalde resultaat
in 2013. De cliënttevredenheid en de mede-
werkerstevredenheid zijn licht gestegen, het
aantal gegronde klachten is gedaald, er heb-
ben minder separaties plaatsgevonden én de
organisatie is financieel gezond gebleven.
Met minder kosten lukt het ons om meer te
doen. Met 24 medewerkers minder hebben
we bijvoorbeeld 5% meer cliënten kunnen
helpen. We sluiten het jaar af met een positief resultaat van 4,3 miljoen. Dit biedt ons
de noodzakelijke buffer voor alles wat er nog
van de cliënten en hun naasten. Vraag is of
daar altijd voldoende ruimte zit. Niet ieder-
een heeft een (groot) netwerk dat zorgtaken
op zich kan nemen. Dit kan in de toekomst
bij hen voor problemen zorgen.
Toenemende regeldruk
Door de aanhoudende stelselwijziging zijn
GGZ-instellingen tussen de 16,7 en 19,5 van
hun uitgaven kwijt aan administratieve
lasten. Maar liefst 17,2% van de personele
capaciteit gaat op aan het voldoen aan de
verplichting van de overheid en financiers.
Daarnaast is de bekostig van de GGZ en de
DBC-systematiek is zo ingewikkeld geworden dat het praktisch onuitvoerbaar is.
Accountants van GGZ instellingen ervaren
zo weinig duidelijkheid over normen, dat
zij geen volledige accountantsverklaring af
willen geven. Wij pleiten dan ook voor een
versimpeling van het systeem.
komen gaat.
Toekomst
Zorgen om de zorg
Nederland naar alle waarschijnlijkheid het
Ondanks een goed resultaat maken we ons
14
komen gaan vragen om flexibiliteit van
GGzE Magazine
In 2014 zal GGzE als eerst GGZ-instelling in
internationale Planetree-label behalen. Dat
mensgerichte zorg. Daarnaast gaat GGzE
zorg- als overheidsorganisaties. Alles om de
cliënten zo goed mogelijk te kunnen blijven
ondersteunen.
ForCA Quickscan vergroot de kans op succes
Gedragsinterventie werkt
niet ‘vanzelf’
Gedragsinterventies zijn er in alle soorten
en maten. Denk aan een leefstijltraining,
een module budgetteren of een leerpro-
hun gevoel van what’s in it for me, zodat ze
voldoende gemotiveerd raken.”
gramma rondom cognitieve vaardigheden.
Workshops
met een goede implementatie. Daar schort
weliswaar bij GGzE, maar in nauwe samen-
Het succes van zo’n interventie staat of valt
het wel eens aan. Daarom is bij GGzE een
hulpmiddel ontwikkeld: de ForCA Quickscan.
Het ontwikkelen van de Quickscan gebeurde
werking met alle deelnemers van ForCA. Hier
lag een belangrijke taak voor onderzoeks-
assistent Thomas Widdershoven. Hij organiseerde in het hele werkveld workshops.
Enerzijds om input te verzamelen voor de
ontwikkeling van de Quickscan, anderzijds
om de eerste versie te testen en evalueren.
“Zo kwamen we er bijvoorbeeld achter dat
sommige vragen wat lastig aansluiten bij
een methodiek voor een brede doelgroep.
Onderzoekers Chijs van Nieuwenhuizen en
Ilja Bongers van GGzE kregen twee jaar
geleden van het Forensisch Consortium
Adolescenten (ForCA) het verzoek om
wetenschappelijke kennis naar de praktijk
te vertalen. Ze ontwikkelden een instrument
waarmee organisaties de implementatie van
gedragsinterventies kunnen verbeteren.
Binnen ForCA (www.forca.nu) werken
diverse partijen samen om beter zicht te
krijgen op de behandeling en zorg voor jon-
geren met een juridische maatregel, ernstige
gedrags- en/of andere problemen.
Juiste doelgroep?
Een gedragsinterventie werkt niet ‘vanzelf’.
Vooraf moet je je bewust zijn van rand-
voorwaarden, legt Ilja Bongers uit. “Zijn de
medewerkers voldoende opgeleid, is de
juiste doelgroep uitgekozen, is iedereen
in de organisatie er bekend mee, worden
medewerkers voldoende gesteund door het
management?”
Ze geeft een voorbeeld. “Als een moeder belt
met de vraag: ‘Mijn zoon volgt neurofeed-
back bij jullie, bij wie moet ik dan zijn?’, dan
moet de secretaresse weten waar het over
gaat, zodat die moeder snel bij de juiste
persoon terechtkomt.” Van belang is ook de
bereidheid in de hele zorgketen om kennis
te delen en van elkaar te leren. “En je moet
jongeren vooraf goed informeren over het
Ilja Bongers tijdens een van de workshops
belang van een interventie. Inspelen op
GGzE Magazine 15
vervolg pagina 15
Via de FAQ op de website maken we daar
mensen attent op, zodat ze daar rekening
mee kunnen houden bij het lezen van de
resultaten.”
Widdershoven heeft met veel plezier aan
het project gewerkt. “Ik vond het mooi dat
de beleving van de mensen die met gedragsinterventies werken, goed meegenomen
is. Daardoor is het geen theoretisch model
geworden, maar een hele praktisch handreiking.”
Ilja Bongers hoopt dat de ForCa Quickscan
Medewerkers delen talenten
Bijzondere én inspi
Dag van de Zorg
ook buiten het forensisch werkveld wordt
Zachte, ritmische trommelgeluiden vullen
‘Kaarsen maken’. “Leuk om eens een keer van
school voor moeilijk lerende kinderen vroeg
Muziektherapeute Monique Schuurman-
kijken”, aldus Gonny. “Het werk van vandaag?
ingezet. “De scan is breed toepasbaar. Een
me pas: kunnen wij dit ook gebruiken?
Mijn antwoord: ja!”
een kleine ruimte van Het Ketelhuis.
Hess oefent met vijf GGzE-medewerkers
op de djembé. Als ze ritme en tempo wisselt,
Expositie
te pikken. “De kunst van het leven”, lacht
expositie geopend in het bestuursgebouw.
Monique.
De workshop ‘Djembé’ is een van de ruim
twintig workshops tijdens de landelijke
Dag van de Zorg op 12 mei. Allemaal verzorgd
door eigen medewerkers die zijn ‘verleid’
om hun talenten te delen met collega’s.
“We wilden een keer wat anders”, vertelt
Ellen Knippers, een van de coördinatoren.
Het enthousiasme om een workshop te
geven was, zeker voor een eerste keer, erg
groot. “En het aanbod enorm gevarieerd.
Organisaties kunnen kosteloos via
www.forcaquickscan.nl vragen beant-
woorden waarmee ze snel inzicht krijgen
in de implementatie van hun gedragsinterventie. Een grafiek laat zien wat
goed gaat (groen) en welke aandachts-
punten er zijn (rood). De terugkoppeling
geeft aan welke mogelijkheden benut
kunnen worden om zaken te verbeteren.
Het gebruik van de scan wordt op de site
uitgebreid uitgelegd en toegelicht.
16
GGzE Magazine
Tja, dat blijft liggen tot morgen.”
raken de vijf collega’s langzaam maar zeker
de draad kwijt om die vervolgens weer op
Hoe werkt de ForCA Quickscan?
je werkplek af te komen en ergens anders te
Heel leuk”, vindt Ellen.
Dat is Gonny Wernaart, secretaresse bij de
afdeling Onderzoek en Ontwikkeling, met
haar eens. Gonny bezoekt de workshop
Tijdens de Dag van de Zorg wordt ook een
Onder de titel ‘Dit ben ik ook’ is werk te zien
van twaalf medewerkers. Foto’s, schilderijen,
textielkunst; ook hier weer een mooi beeld
van de veelzijdigheid van medewerkers. “Veel
mensen hebben onvermoede talenten.
Deel die talenten en doe inspiratie op bij je
collega’s, dat is de boodschap van deze dag”,
zegt Ellen Knippers. Zelf bezoekt ze de
workshop ‘Nothing is good or bad’, gege-
ven door Anne ten Brinke en Naima Trouk.
Normaal gesproken werkt de laatste als
casemanager bij een van de FACT-teams,
vandaag deelt ze haar passie met een tiental
medewerkers. “Dit gaat over gedrag en
identiteit, over licht en luchtig denken, over
communicatie. Moeilijk om in een paar
rerende
woorden uit te leggen, maar de deelnemers
zijn heel enthousiast.”
JAK Awards
De Dag van de Zorg wordt afgesloten in Het
Ketelhuis. En over talent gesproken: daar
treedt de GGzE-band Big Creek Boys op.
Stevige rock van oudere jongeren, met zelfs
een gastoptreden van bestuursvoor-zitter
Joep Verbugt. In Het Ketelhuis worden ook
de JAK Awards uitgereikt. Maar liefst dertig
inzendingen waren er dit jaar. “Pareltjes van
samenwerking en mensgerichte zorg”, aldus
bestuurder Marie-Louise Vossen. Eigenlijk
kwamen ze allemaal in aanmerking voor een
prijs. Toch kunnen er maar twee winnen:
de publieksprijs is voor Proud2Meet, een
project van het team Herstel en Ervaringsdeskundigheid; de juryprijs gaat naar De
Slappe Band, het fietsenproject van De Boei.
Al met al een bijzondere én inspirerende
Dag van de Zorg.
GGzE Magazine 17
Pleeggezinnen gezocht!
Idris (5 jaar) is een spontane en ondernemende gezonde kleuter. Hij
speelt graag met andere kinderen en maakt makkelijk contact
Fabrice (9 jaar) is leergierig en zit vol ideeën. Hij houdt van vissen,
vindt het leuk om dingen in elkaar te zetten en speelt graag buiten.
Achtergrond
Idris verblijft nu al ruim een
jaar in een observatie- en
behandelgroep. Hij heeft zich
bijzonder positief ontwikkeld;
hij is minder angstig, geniet
van aandacht, is leergierig en
kan goed luisteren. Idris gaat
naar een gewone basisschool.
Hij heeft twee zussen die beiden in pleeggezinnen wonen. Twee
van de drie kinderen hebben ook korte tijd met elkaar in een pleeggezin gewoond maar dit werkte niet goed. Zij blijken los van elkaar
beter te functioneren en zich beter te ontwikkelen dan in elkaars
nabijheid. De ouders van Idris vinden het moeilijk dat ze niet zelf
voor de kinderen kunnen zorgen. De bezoeken met hen vinden
onder begeleiding plaats.
Achtergrond
De ouders van Fabrice zijn gescheiden toen hij 1 jaar was. Na
de scheiding heeft Fabrice veel
wisselingen van woonomgeving en opvoeders gehad. Dit
heeft hem een groot gevoel
van onveiligheid gegeven.
Sinds 2010 woont Fabrice in
een behandelgroep van Combinatie Jeugdzorg in Veldhoven. Hij
volgt in Eindhoven speciaal onderwijs in groep 6. Hij ziet zijn vader
iedere 14 dagen en logeert om de twee weken een weekend bij
zijn moeder. Zijn ouders zouden graag voor Fabrice zorgen, maar
gezien de zwaarte van zijn problematiek lukt hen dat nu niet.
Beschrijving
Idris is een spontaan en ondernemend mannetje maar ook erg
gevoelig. Hij maakt gemakkelijk contact met andere kinderen en
vindt het ook leuk om met hen te spelen. Hij is leergierig en onthoudt
bijzonder veel van dingen die hij meemaakt of die gezegd
zijn. Zijn spraak- en taalontwikkeling is bovengemiddeld, waardoor
het risico bestaat dat er te veel van hem wordt gevraagd. Idris is een
jongen die de grenzen van een opvoeder opzoekt en over grenzen
heen kan gaan, waarbij een rustige, duidelijke benadering noodzakelijk is.
Wie zoeken we voor Idris?
Voor Idris zoeken we een pleeggezin waar hij op kan groeien. Een
pleeggezin dat in staat is grenzen te stellen, geduld en niet te hoge
verwachtingen heeft. Een gezin met andere (oudere) kinderen kan,
maar als er geen andere kinderen aanwezig zijn, is het ook prima.
Het is belangrijk dat het pleeggezin openstaat voor contact met zijn
zussen en een bezoekregeling met ouders.
Fabrice en Idris zijn kinderen die bij
Combinatie Jeugdzorg op de wachtlijst
staan voor een plek in een pleeggezin.
Omdat we voor zowel Fabrice als Idris op
zoek zijn naar pleegouders met bovengemiddelde pedagogische vaardigheden is
het (helaas) nog niet gelukt om voor hen
een geschikt pleeggezin te vinden.
We hebben daarom besloten om ons breder te oriënteren door organisaties te benaderen waar professionals werken die
over deze vaardigheden beschikken.
We zijn dan ook dankbaar dat GGzE ons de
mogelijkheid biedt om deze oproep bij u
onder de aandacht te brengen.
18
GGzE Magazine
Beschrijving
Fabrice is een inventieve en leergierige jongen maar heeft weinig
zelfvertrouwen en veel behoefte aan duidelijkheid en structuur. Als
hij niet precies weet wat er gaat gebeuren, wordt hij boos en weet
dan niet zo goed wat hij moet doen. Hij heeft mensen om zich heen
nodig om hem te helpen zich positief te ontwikkelen. Er is bij hem
sprake van hechtingsproblematiek en hij heeft kenmerken die passen binnen het autistisch spectrum.
Wie zoeken we voor Fabrice?
Voor Fabrice zoeken we pleegouders die hem, samen met zijn ouders, willen helpen opgroeien. Een pleeggezin waar hij veiligheid
en geborgenheid mag ervaren. Waar hij duidelijk te horen krijgt wat
er van hem verwacht wordt en waar hij ook best eens boos mag
zijn. Pleegouders die niet snel van slag raken en hem helpen weer
opnieuw te beginnen als hij zelf even niet meer weet wat hij moet
doen. Bij voorkeur in een gezin waar geen andere kinderen zijn.
Bent u het pleeggezin voor
Fabrice of Idris?
Spreekt het profiel van Fabrice of Idris u
aan en wilt u meer informatie? Neem dan
contact op met Evelyn Nieuwenhuis en
Claudia van Heumen van Combinatie
Jeugdzorg via (040) 245 19 45.
Meer weten over pleegzorg?
Dan kunt u vrijblijvend een van onze
maandelijkse
informatieavonden
bijwonen. De volgende zijn op 9 september,
9 oktober en 11 november bij Combinatie
Jeugdzorg aan de Nuenenseweg 4 in
Eindhoven. U kunt zich hiervoor aanmelden bij Triangel, het centrum voor
pleeggezinnen van Combinatie Jeugdzorg via [email protected]
of (040) 245 19 45. Hier kunt u ook een
informatiepakket aanvragen.
Ontdek de pleegouder in jezelf:
doe de test!
Op www.pleegzorg.nl vindt u meer informatie over pleegzorg inclusief ervaringsverhalen en dagboeken van pleegouders.
Ook staat hier een test die u kunt doen
om erachter te komen of er een pleegouder in u schuilt.
Column Raad van Bestuur
Beeldvorming
Onlangs werd het dorp Herten bij Roermond
Mensen met een psychische aandoening
had zich met zijn negen weken oude kind
komen ze vaak in de media in beeld. Toch
opgeschrikt door een ‘gijzeling’: een vader
opgesloten in zijn eigen huis. De hulpdiensten sloegen direct groot alarm en schaal-
den op tot het hoogste niveau. Dat laatste
had alles te maken met een gijzeling eind
vorig jaar in het naburig gelegen Reuver.
Die gebeurtenis kende een dramatisch
verloop en eindigde met twee doden waaronder een driejarig kind. Gelukkig verliep
het deze keer anders. Al vrij snel bleek dat
veroorzaken meestal overlast. Althans zo
is dat een mythe. Een kwart van de bevol-
king heeft regelmatig last van psychische
klachten. Slechts een héél klein deel daarvan
veroorzaakt ook overlast. De meeste mensen
met een psychische aandoening kunnen
redelijk normaal functioneren; hebben een
baan, voeden hun kinderen goed op en zijn
actief in de samenleving.
er geen sprake was van een gijzeling maar
Stigmatisering kan erger zijn dan de psychi-
kwaads van zin was geweest. Achteraf bleek
psychische aandoeningen en de houding
van een wat verwarde man die niets
zelfs dat de man geen strafbare feiten had
gepleegd.
Dagblad De Limburger kopte de volgende
dag pontificaal op de voorpagina: ‘Vader in
behandeling’. Dat was blijkbaar het grootste
nieuws dat overgebleven was. Over het hoe
en wat van die behandeling had de krant
nagenoeg niets te melden. Maar dus wel het
feit dát hij in behandeling is!
Zeker met het dramatisch verlopen incident
in Reuver in het achterhoofd is de massale
inzet van de hulpdiensten goed te verklaren.
Nu echter duidelijk is geworden dat er niet
zoveel aan de hand was, is die inzet wel
sterk overdreven geweest. Maar goed, dat is
achteraf makkelijk praten. Beter teveel inzet
sche aandoening zelf. De vooroordelen over
naar deze mensen zorgen ervoor dat men
geïsoleerd raakt, dat men uitgesloten wordt
van dagelijkse activiteiten en dat men
moeilijker een baan en een huis vindt. Hele
gewone dingen worden dan steeds moeilijker, want ze kunnen steeds minder een
‘normaal’ leven leiden.
Heel veel mensen zijn gebaat bij behandeling. Ze krijgen weer nieuw perspectief en
vinden een manier om met de aandoening
om te gaan. Dat geldt hopelijk ook voor de
vader uit Herten. Dat hij in behandeling is,
is in elk geval niet zo bijzonder want dat
geldt voor een kleine miljoen Nederlanders.
Dát gegeven zou een betere kop voor de
voorpagina zijn geweest.
die niet nodig bleek dan te weinig inzet en
te kort te zijn geschoten. Daarover berichtte
De Limburger pas een paar dagen later!
De expliciete kop ‘Vader in behandeling’
doet wel wat met de lezers. Het roept allerlei
beelden en associaties op. Bijvoorbeeld dat
een verwarde man gevaarlijk is, of dat een
verwarde vader agressief is, of dat iemand
die in behandeling is onbetrouwbaar is, of
zelfs dat een behandeling niet zoveel helpt,
want anders zou men toch zijn eigen kind
niet gijzelen?
Joep Verbugt
Voorzitter Raad van Bestuur
GGzE Magazine 19
Ronald,
cliënt
Ronnie Walraven,
vrijwilliger
“De weg naar GGzE toe was
moeilijk. Toen ik hier eenmaal in behandeling was,
viel het me juist mee.”
“Of je nou poetser of psychiater bent, ieder
mens is gelijk. Want iedereen kan te maken krijgen met psychische problemen. Die
boodschap heb ik van GGzE meegekregen
tijdens mijn introductieperiode. Daarom ben ik blij dat ik bij deze organisatie als vrijwilliger aan de slag
ben gegaan.”
Steffie,
cliënt
Joke, cliënt
“Ik merk dat ik sterk ben geworden door de therapie die ik
anderhalf jaar gehad heb. Ik zit
nu in de nabehandeling en ben
veel meer mezelf. Ik zie het
leven zeker weerzonnig
in.”
“Wat ik zo fijn vind, is dat de gastheren en –vrouwen in De Grijze
Generaal zo behulpzaam zijn als ze in
de gaten krijgen dat ik slechtziend
ben. Ik kom hier graag en word
altijd goed geholpen. Ik zeg wel
eens: dankzij GGzE zie ik het
nog steeds zitten!”
Wat heeft je
positief
verwonderd?
Hetty,
medewerker
Dorien van den Eijk,
leidinggevende catering
De Grijze Generaal
“We hebben zoveel leuke contacten met
cliënten. Er worden recepten uitgewisseld, ze
vragen om tips voor het koken en laten hun
handwerk-producten zien. Wij zijn voor veel
cliënten een vertrouwd gezicht. Sommige
mensen komen eerst chagrijnig binnen,
maar na een tijdje kennen ze ons en dan
krijg ik een glimlach van ze.”
“Het was mooi dat ons hele team, ondanks alle drukte, aanwezig kon zijn
bij het afscheid van een collega die
met pensioen ging. Iedereen had er
in zijn volle agenda tijd voor vrijgemaakt. Dat dit gelukt was,
vond ik best bijzonder.”