Transcript Artikel lezen - Tandtechnisch Magazine

Oplossing voor brandende mondsyndroom
High impact monomeervrije gebitsprothese met extreem lage krimp
Kunststoffen zijn onlosmakelijk verbonden met dentale branche. Als grondstof in bijvoorbeeld cementen toegepast in de restauratieve tandheelkunde
of in de vorm van een gebitsprothese die daarmee een volledige functie
overneemt. Al sinds de jaren 50 uit de vorige eeuw is polymethylmethacrylaat (PMMA) de standaard voor deze toepassing. Dit materiaal verving
destijds de vaak moeizaam geproduceerde gevulkaniseerde rubberen
protheses. Een overstap die relatief snel verliep vanwege de superieure
kwaliteiten van een PMMA werkstuk ten opzichte van de rubberen prothese.
Connie Peterse - van der Koppel, Directeur Operations Vertex Dental BV
Ondanks de razendsnelle ontwikkelingen op het gebied van kunststoffen wordt na meer dan 60 jaar het
merendeel van de gebitsprotheses
nog steeds geproduceerd van
producten gebaseerd op een
tweecomponenten MMA-PMMA
systeem. Inmiddels zijn er vele
varianten ontwikkeld en wordt de
techniek steeds sneller. In tegenstelling tot de vorige eeuw waarbij alle
werkstukken nog werden geperst is
nu gieten de standaard. Waarom is
er dan toch een behoefte aan
nieuwe materialen c.q. technieken
voor de gebitsprothese.
monomeer of andere componenten
(bijvoorbeeld kleurstoffen of
prothese-reinigingsvloeistoffen)
kunnen dergelijke klachten worden
veroorzaakt. Het risico hierop is het
hoogst direct na het plaatsen van
een nieuwe gebitsprothese of na een
reparatie. Daarbij speelt het
productieproces een belangrijke rol
in de hoeveelheid restmonomeer die
kan vrijkomen. Koudpolymerisaten
(veelal voor reparaties en rebasingen
toegepast) verliezen in het begin
meer restmonomeer dan heetpolymerisaten (veelal voor nieuwe
prothesen toegepast).
Allergie
Brandende
Mondsyndroom
Door de steeds verdergaande
toepassing van lichaamsvreemde
materialen en de ontwikkeling van
tandheelkundige en tandtechnische
materialen lijkt het aantal allergische
reacties ook toe te nemen. Naast de
vele bekende allergenen, zoals
restmonomeer, peroxides en
metalen, neemt het aantal ongewenste reacties ook toe op prothesebasismaterialen.
De prothese kunststof van een
gebitsprothese bestaat vaak niet
alleen uit PMMA maar ook uit andere
toegevoegde kunststoffen en kleurstoffen. Door het uitlekken van rest-
Een frequent voorkomende klacht die
het dragen van een prothese vrijwel
onmogelijk maakt betreft mondbranden of tongbranden. Klachten die
lijken op het zogenoemde ‘Brandende Mondsyndroom’ (Engels: Burning
Mouth Syndrome) waar naar
schatting 1 tot 5% van de volwassenen last van heeft. BMS betreft een
pijnlijk, brandend gevoel van de orale
mucosa zonder onder-liggende
dentale of medische oorzaak voor
deze symptomen. De pijn kan in
ernst variëren gedurende de dag en
kan jaren aanhouden. Het is een veel
voorkomende klinische klacht,
Magazine voor Tandartsen en Tandtechnici, 2011 jaargang 19, 101
waarbij meestal niets afwijkends aan
de mucosa kan worden waargenomen. Bijna 70% van de BMS
patiënten hebben smaakstoornissen
(dysgeusia). De smaak die er
ontstaat in de mond is over het
algemeen bitter, metaalachtig of
allebei.
De meeste patiënten geven aan dat
de klacht van mondbranden een
grote invloed heeft op de kwaliteit
van hun leven. De oorzaak wordt
vaak gerelateerd aan bio-incompatibele reacties op stoffen die uit de
prothese kunnen lekken en locaal
een toxische of allergische reactie
opwekken. Alleen patiënten die
daadwerkelijk, met een juist
toegepast dermatologisch onderzoek,
een allergische reactie vertonen zijn
gebaat bij het vermijden van het
allergeen.
Alternatieven
Naast het persen en/of gieten van
gebitsprotheses vanuit een MMAPMMA systeem zijn er in de afgelopen 40 jaar vele andere technieken
aan bod gekomen. Van lichtuithardende pastasystemen tot magnetronpolymerisatie en van gesloten
injectietechniek tot thermoplastische
systemen. Vooral de laatste techniek
kent vele varianten en mogelijkheden
11
die mondjesmaat worden toegepast
om diverse redenen. Het flexibele
karakter en vaak slechte uitziende
kwaliteit van de materialen heeft
ertoe geleid dat deze producten nooit
echt populair zijn geworden in
Europa.
Toch zijn er vele redenen te noemen
waarom thermoplastische producten
prima thuishoren in de tandtechniek.
Naast het volledig vrij zijn van
restmonomeren, versnellersystemen
en stabilisatoren hebben thermoplastische producten altijd een homogene samenstelling en zijn consistent in
hun gedrag tijdens de verwerking.
Daarnaast vormen thermoplastische
materialen geen belasting voor de
verwerker en het laboratorium door
de afwezigheid van gevaarlijke
stoffen. Het is het gebrek aan
ontwikkeling van het materiaal en de
daarbij behorende techniek die de
echte doorbraak van de thermoplasten heeft verhinderd.
Thermoplasten
Thermoplasten zijn polymeren die
door temperatuurverhoging reversibel vloeibaar kunnen worden
gemaakt. Wanneer zij in gesmolten
toestand in een vorm worden
gebracht wordt deze gefixeerd na
afkoeling. Binnen de tandtechniek
komen we diverse thermoplastische
materialen tegen. Naast polymethylmethacrylaat (PMMA), die ook prima
thermoplastisch verwerkbaar is, zijn
de nylons (polyamiden - PA) het
meest bekend. Ook gebruikt maar
veel minder bekend zijn acetal
(polyoxymethyleen - POM), polystyreen (styreen acrylonitril - SAN) en
polycarbonaat. Door hun fysische
eigenschappen en diversiteit maakt
het dat deze materialen stuk voor
stuk uniek zijn in verwerking en
toepassing.
Thermoplasten gebaseerd op POM
kenmerken zich door een hoge
12
breuk sterkte, slijtvastheid en
flexibiliteit maar missen de natuurlijke vorm van translucentie die zo
kenmerkend is voor PMMA. Polycarbonaten daarentegen zijn wel
translucent en hebben voldoende
flexibiliteit en breuk sterkte maar
zijn gevoelig voor slijtage. Voor
tijdelijk werk zijn zij toepasbaar
maar niet voor permanente situaties.
PMMA als thermoplastisch product
lijkt het ideale product maar door de
hoge verwerkingstemperatuur en
viscositeit niet eenvoudig verwerkbaar.
Polyamiden
De meest gebruikte thermoplastische
producten zijn gebaseerd op PA.
Polyamiden kenmerken zich vooral
door hun flexibiliteit, taaiheid, hoge
breuksterkte, transparantie en hitte
en chemische bestendigheid. Dit
maakt dat het materiaal tot nu toe
voornamelijk in landen als Amerika,
Azië en Oost-Europa gebruikt wordt
als alternatief voor de dure frame
prothese. Opvallend in deze markten
is de tweedeling. Een privé sector
waarbij relatief dure PMMA protheses worden gemaakt en een
overheidssector waarbij relatief
goedkope PA protheses worden
gemaakt. Bij de laatste groep zijn de
kwaliteitsnormen minder hoog
gesteld en wordt daardoor minder
gelet op de ‘uiterlijke’ kenmerken
van het gebit. Door de lage lonen
van tandtechnici, maakt het
financieel gezien minder uit om
langer aan een prothese te werken.
Vooral het polijsten kost relatief veel
tijd doordat ‘eenvoudige PA’
materialen niet eenvoudig glanzen.
Vertex ThermoSens
Vertex-Dental BV stelt, als producent
van gebitsprothesematerialen, hoge
eisen aan de kwaliteit van het
eindproduct en herkent de behoefte
van de markt om een laag allergeen
gebitsprothesemateriaal met een
betrouwbare verwerking en die
geaccepteerd wordt door de
tandheelkundige wereld. Hiervoor
was ontwikkeling van een nieuw
thermoplastisch materiaal en
bijbehorende techniek noodzakelijk.
Op de IDS in Keulen zal het nieuw
materiaal Vertex ThermoSens
worden geïntroduceerd. Dit speciaal
ontwikkelde polyamide zal niet alleen
voor frame vrij partieel werk
geschikt zijn maar ook voor volledige
gebitsprotheses (inclusief overkappingsprotheses) en splints.
De keuze voor Vertex-Dental BV om
met polyamiden te werken is
gebaseerd op de fysische eigenschappen en mogelijkheden van
deze materialen. Van alle andere
thermoplasten onderscheiden de
polyamiden zich door een zeer kort
smelttraject van enkele graden, wat
zeer gunstig is voor de thermoplastische eigenschappen van het
materiaal. De uitstekende vloeieigenschappen van gesmolten
polyamide maken het materiaal
geschikt voor verfijnde werkstukken
met een hoge mate van reproduceerbaarheid. Polyamiden hebben
een aantal mechanische en fysische
eigenschappen die het toelaten zeer
dunne werkstukken te produceren
zonder afbreuk te doen aan de
kwaliteit. Denk hierbij aan grote
mechanische sterkte, hoge stijfheid
(lees elasticiteit), grote slijtweerstand en slagvastheid.
Ook bij hoge en lage temperaturen
blijft de taaiheid behouden en
blijven zij bestendig tegen vermoeidheidsverschijnselen. Door de
semikristallijnen samenstelling
hebben zij een goede chemische
resistentie. De kristallisatiegraad
zorgt ervoor dat het materiaal bij
hogere temperaturen in een
gefixeerde toestand blijft tot aan het
smeltpunt (meer dan 240 graden
Celsius).
Magazine voor Tandartsen en Tandtechnici, 2011 jaargang 19, 101
Dit betekent een hoge mate van
vormstabiliteit in de mond.
Bij de ontwikkeling van Vertex
ThermoSens zijn diverse eigenschappen verbeterd ten opzichte van een
standaard polyamide producten.
Vooral de gecontroleerde flexibiliteit,
extreem lage krimp en homogene
gekleurde samenstelling maakt dat
dit product ook uitstekend geschikt
is voor een volledige prothese.
Daarnaast is door de verwerkingstechniek polijsten nauwelijks nodig
en relatief eenvoudig.
Injectietechniek
De injectietechniek met Vertex
ThermoJector in combinatie met
canules bied de mogelijkheid om
diverse stappen in het verwerkingsproces te automatiseren. Vooraf
ingestelde programma’s, zonder
weeg- en mengproblematiek en een
duidelijk protocol maakt de kans op
fouten minimaal. Daarnaast zorgt de
injectietechniek voor een hogere
dichtheid van het materiaal wat de
oppervlakte van het materiaal ten
goede komt. Vertex ThermoSens is
een uitstekend alternatief voor
patiënten met een gevoeligheid voor
restmonomeer, versnellersystemen
of PMMA voor zowel een partiële als
volledige gebitsprothese.
Over de auteur
Connie Peterse – van der Koppel is
werkzaam als Director Operations bij
Vertex-Dental BV en binnen deze
functie onder andere verantwoordelijk voor de R&D afdeling. Zij is
organisch chemicus met als specialisme polymeren.
Mechanische hechting van de kunststof elementen. Uitbedden van de prothese.
Vertex ThermoSens.
Eindresultaat.
Magazine voor Tandartsen en Tandtechnici, 2011 jaargang 19, 101
13