Transcript programmaboekje - Waterlands Kamerkoor

Drie eeuwen Russische spiritualiteit
Lutherse kerk Purmerend 20 september 2014
onder leiding van Hans Noyens
piano: Marije Rijsenbrij
Programma
Gyorgy Sviridov (1915 – 1998)
Getuigenis van een wonderbaarlijke geboorte
Alfred Schnittke (1934 – 1998)
Drie heilige hymnen
Bogoroditse devo
Gospodi Iisuse
Otche Nash
Maxim Berezovsky (1745 – 1777)
Eucharistische verzen
Gelukzalig is hij die Gij verkiest
Ik zal de beker van de bevrijding heffen
Sergej Prokofiev (1891 – 1953)
Visions Fugitives de delen 1, 3 en 6 (pianosolo)
Igor Stravinsky (1882 – 1971)
Ave Maria
Pater Noster
Nikolaj Kedrov (1871 – 1940)
Otche Nash
Pjotr Tschaikovsky (1840 – 1893)
Uit ‘Liturgische koorstukken’
Da ispravitsja
Izje Kheruvimi nr. 3
Izje Kheruvimi nr. 1
Sergej Prokofiev (1891 – 1953)
Visions Fugitives deel 7 (pianosolo)
Sergei Rachmaninov (1873 – 1943)
Concert voor koor
Gyorgy Sviridov (1915 – 1998)
Nachtliederen
Gyorgy Sviridov (1915 – 1998)
Uit ‘Koerskliederen’
De groene eik
Ah, wat een ongeluk
Wanjka kocht een zeis
1
Toelichting op het programma
In het programma 'Drie eeuwen Russische spiritualiteit' zingt het Waterlands Kamerkoor prachtige werken van de belangrijkste Russische componisten die aan de rijke traditie van de Russische koormuziek
bijdroegen. Deze unieke muziek kenmerkt zich door sterke nationale en muzikale tradities, gecombineerd
met invloeden van westerse muziek. Het conservatieve karakter van de orthodoxe kerkmuziek en de repressie door het communistische regime zijn duidelijk herkenbaar. De componisten hebben hier hun eigen idioom aan toegevoegd, waarmee deze fraaie en bijzondere muziek tot stand kwam. Drie eeuwen
Russische spiritualiteit is gebaseerd op de verschillende ontmoetingen en confrontaties tussen tradities
en vernieuwingen. Dit concert biedt een kijkje in de enorme rijkdom van de Russische vocale koorkunst.
Naast muziek van bekende namen als Piotr Tschaikovsky (1840 – 1893), Sergei Rachmaninov (1873 –
1943), Igor Stravinsky (1882 - 1971) en Alfred Schnittke (1934 – 1998), staan composities van Nicolaj
Kedrov (1871 – 1940), Gyorgy Sviridov (1915 – 1998) en Maxim Berezovsky (1745 – 1777) centraal. Hun
muziek is van grote klasse en verdient dan ook een plaats in het programma.
Het koor
Het Waterlands Kamerkoor zingt met passie en op kwalitatief hoog amateurniveau werken van componisten van de afgelopen vijf eeuwen. Het koor bestaat al bijna 40 jaar en verzorgt jaarlijks meerdere concerten op diverse locaties. Het Waterlands Kamerkoor streeft naar samenwerking en verbinding met culturele organisaties. De programmering is gevarieerd en kenmerkt zich door bekende en minder bekende
composities, die vaak in een concert worden gecombineerd.
Recent voerde het koor het Spaanstalige programma 'Te Quiero' uit: de Musica Popular van de traditionals, de volksmuziek van Zuid-Amerika en Cuba. Het Waterlands Kamerkoor voert ook regelmatig producties uit in eigen beheer, zoals het Requiem van Brahms in 2013.
In het verleden voerde het koor grote projecten uit zoals de Johannes Passion en de Hohe Messe van
Bach, het Te Deum van Pärt, de Carmina Burana van Orff en de Totentanz van Distler. Meer informatie
en geluidsfragmenten zijn te vinden op de site van het koor: www.waterlandskamerkoor.nl.
De dirigent
Vanaf november 2010 zingt het koor onder leiding van Hans Noyens. Hans studeerde koordirectie bij
Cees Rotteveel aan het Brabants Conservatorium en piano aan het Conservatorium in Maastricht. Tevens volgde hij de studie Muziekwetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Na het behalen van het diploma Uitvoerend Musicus Koordirectie zette hij zijn studie voort bij Eric Ericson in Stockholm. Hij volgde
cursussen bij onder meer Frieder Bernius, Daniel Reuss en Jos van Veldhoven. Als zanger was hij actief
bij ensembles zoals Currende (Brussel), Cappella Amsterdam en de Nederlandse Bachvereniging. Hij
werkte bij de NPS als programmasamensteller voor Radio 4.
Momenteel werkt Hans als adviseur vocale muziek bij Kunstfactor, het landelijk sectorinstituut voor de
amateurkunst. Naast het Waterlands Kamerkoor dirigeert hij Arte Vocale uit Hengelo. Ook wordt hij regelmatig gevraagd voor uiteenlopende projecten. In 2011 dirigeerde hij bij het Festival Oude Muziek–Nu
in Hoorn, de Missa Scala Aretina van Francesco Valls. Als docent koordirectie is hij verbonden aan de
Meerjarige Dirigentenopleiding in Utrecht (MDO).
De pianiste
Marije Rijsenbrij is 17 jaar en zit in 6 VWO. Marije heeft al jaren les van Pieter Grimbergen die haar van
klassieke muziek heeft leren houden.
Meezingen?
Met regelmaat kunnen wij zangers gebruiken voor verschillende stemgroepen. Op dit moment zoeken we
met name tenoren, maar zangers van alle stemgroepen kunnen zich altijd melden. Blijf onze website in
de gaten houden voor actuele informatie. Voor het lidmaatschap zijn vereist: een stem met voldoende
kwaliteiten en passend in de totaalklank van het koor, kennis van het notenschrift en in staat zijn om zelfstandig het repertoire in te studeren.
De meeste koorleden hebben zangles, of hebben dat gehad. Kandidaten leggen, na twee of drie keer een
repetitie te hebben bijgewoond, een korte auditie af.
De repetities zijn op woensdagavond in de Doopsgezinde Kapel, Julianastraat 7, Purmerend. Kijk voor
verdere informatie op www.waterlandskamerkoor.nl
2
Lustrum
In het najaar van 2015 brengt het koor een lustrumconcert ten gehore met medewerking van reünisten en
het jeugdkoor Classic Frogs van de muziekschool Waterland. Ook anderen die geïnteresseerd zijn om
eens met het Waterlands Kamerkoor mee te zingen, worden van harte uitgenodigd om zich aan te melden en aan het lustrumconcert deel te nemen. Tijdens het lustrumconcert zal het Waterlands Kamerkoor
onder andere het Missa Scala Aretina van Francisco Valls (1665-1747) zingen. De Classic Frogs verzorgen een eigen deel tijdens het concert, maar zingen samen met het Waterlands Kamerkoor ook het 40
stemmige Spem in Alium van Thomas Tallis (1505-1585).
Heb je belangstelling om in het najaar van 2015 mee te zingen als reünist of projectzanger? Houd dan
deze website in de gaten. Je kunt ook vast een mail sturen naar [email protected] om je belangstelling kenbaar te maken. De definitieve data en het programma voor het lustrumjaar volgen binnenkort.
Vriend of donateur-vriend worden?
Wil je op de hoogte gehouden worden van concerten en andere activiteiten van het koor? Stuur dan een
mail naar [email protected], waarin je aangeeft dat je vriend wilt worden Je krijgt dan periodiek via de mail nieuws van het Waterlands Kamerkoor.
Je kunt je sympathie voor het koor ook omzetten in een jaarlijkse donatie. Dit helpt ons door te gaan met
het geven van concerten die voor iedereen gemakkelijk toegankelijk zijn. Je kunt vriend-donateur worden
door je per mail aan te melden bij info@waterlandskamerkoor, en € 20,-of meer te storten op
NL59RABO0342309277 t.n.v. Waterlands Kamerkoor te Purmerend, onder vermelding van ‘vrienddonateur’. Als vriend-donateur word je periodiek via de mail op de hoogte gehouden van concerten en
andere activiteiten van het Waterlands Kamerkoor. Bovendien krijg je korting op concerten.
3
Teksten en vertaling
Waarom ondergaan de mensen van nu deze oude muziek toch zo diep, terwijl we er letterlijk geen woord van
verstaan? Misschien komt dat juist wel omdat je het niet verstaat. Misschien gaat verstilling, 'worship', aandacht
voor elkaar wel beter en dieper zónder woorden. In die Russische kerkmuziek - het zijn natuurlijk ook wel de
grote componisten, die zich er niet voor schaamden hun talent in te zetten voor 'gebruiksmuziek', bruikbaar voor
de liturgie - voel je ook zonder de woorden te kennen dat die kerk door de eeuwen heen verdrukking, verdriet
én troost heeft ervaren. 'Even in de hemel zijn', was de bedoeling van al die aangrijpende schoonheid in beeld
en klank, en dat zomaar op aarde, te midden van oorlog, dreiging en geweld.
Getuigenis van een wonderbaarlijke geboorte (Gyorgy Sviridov)
Gyorgy Sviridov dacht veel na over het lot der mensheid. Hoe bestaat het, vroeg hij zich af, dat een mooi wezen
als de mens, zo lelijk kan zijn?
Over die vraag gaat “A wondrous Birth”. Je zou verwachten dat het over de geboorte van Christus gaat, maar
dat is het niet alléén. Wel is Christus natuurlijk de mens bij uitstek. Sviridov spreekt over de mens als wonderbaarlijk wezen. De eerste regel van het lied maant tot inkeer. De tweede tot actie: ben je ingekeerd, omarm dan
het heelal in jezelf. Dan voel je rust.
'Chello vek' betekent 'nederig mens'. Maar wel een mens met zo'n juweel ('umstra') van binnen - het juweel van
het innerlijk heelal. Omarm dat heelal in jezelf, kleine mens.
Het Halleluja vertolkt als het ware de Russische ziel, met 'zuchten' van heel klein naar heel groot. Het begint
pianissimo, gaat naar piano, en dan via forte tot fortissimo: het maakt de adem van het heelal voelbaar. Bij de
tweede ronde alleluja's is die adem al veel groter, met een zonnestraal erbij ten slotte héél groot: de “wondrous
birth” van de titel heeft plaats. De bassen geven er een dieptedimensie bij, zo hard alsof een carillonspeler uit
alle macht zijn klokken laat klinken.... Niet Ik in de wereld, maar de wereld in mij.
Strannoye rozhdestvo videvshe
ustranimsia mira
um na nebesa prelozhim
Tovo radi Visokiy Bog
na zemli yavilsia smirenniy chelovek
Allieloeja!
Strannoye Rozhdestvo videvshe
ustranimsia mira
um na nebesa prelozhim
Tovo radi Visokiy Bog na zemliu snide
Da nas na nebesa vozvedet vopiyushchih Yemu
Allieloeja!
We zijn getuige geweest van een wonderbaarlijk
geboorte
Laat ons als vreemdelingen zijn in deze wereld
en onze ziel naar de hemel richten
De Almachtige God verscheen
op aarde als een nederig mens
Halleluja
We zijn getuige geweest van een wonderbaarlijke
geboorte
Laat ons als vreemdelingen zijn in deze wereld
en onze ziel naar de hemel richten
De Almachtige God daalde af naar de aarde
opdat hij ons, die Hem bezingen, verhogen zal.
Halleluja
Drie heilige hymnen (Alfred Schnittke)
Bogoroditse devo, radujsia
Wees gegroet Maria
Alfred Schnittke was een zeer religieus mens. Opmerkelijk is zijn uitspraak: 'In iedere kerk krijg ik het gevoel van
de aanwezigheid van de mensen uit de eeuwen vóór mij.' Hij hóórt al die stemmen, en maakt dat voor ons in
zijn “Ave Maria” hoorbaar. Het verklaart de vele dissonanten in het Bogoroditsje: de mensen zongen vroeger
anders. Luister daar aandachtig naar, want in de kerk zijn al die stemmen er nog steeds, laag over laag. Het is
in de religie steeds: geven en nemen om alle stemmen aan bod te laten komen.
4
Bogoroditse devo, radujsia.
Blagodatnaja Marije,
Gospod s Toboju;
blagoslavenna Ty v zhenakh,
i blagoslaven plod chreva Tvojego,
jako Spasa rodila jesi dush nashikh.
O moeder van God, verheugt en jubelt
O heilige Maria, vol van genade
De Heer is met u
Gezegend zijt gij onder de vrouwen
En gezegend is Jezus de vrucht van uw schoot
Want bij u is geboren de redding van onze zielen.
Gospodi Iisuse Khriste
Het “Gospodi”, is zeer betekenisvol voor de Russen: het is hun favoriete gebed. De biecht wordt erin uitgesproken, 'vergeef me'. Het Gospodi is hun gebed vóór ze de kerk betreden, hun gebed voor momenten van hoop,
maar ook dat van hun wensen.
In de laatste maten zijn progressie-akkoorden te horen, en elk akkoord drukt iets anders uit: hoop - wrijving,
misschien een oordeel - dramatiek - enzovoorts.
Schnittke is in zijn religie zeer intiem, hij staat als mens alleen tegenover God, met heel die regenboog aan
emoties.
Gospodi Iisuse Khriste,
Syne Bozhij, pomiluj ma greshnogo.
Heer Jezus Christus
Zoon van God, ontferm u over ons zondaars
Otche Nash
Onze vader
Het Otche Nash is het ons bekende Onze Vader: het gebed zoals Christus het ons geleerd heeft. De ziel zoekt
verzoening met God, en die ligt in het feit dat God onze Vader is.
Schnittke zelf zei over zijn Otche Nach, dat 'Schmerz' (welk woord is een goed Nederlands equivalent?)
scherper wordt als we de kerk binnengaan. Er is voortdurend een onzichtbare oorlog gaande tussen engelen en
duivels, goed en kwaad, licht en donker. De mens is het meest kwetsbaar na een bezoek aan de kerk. Hij heeft
nieuwe kracht opgedaan, maar verliest daarbij aan waakzaamheid. De kerk is een som van zorgen en rust,
twee tegenkrachten.'
In dit “Otche Nach” zit die voortdurende spanning: tussen rust en spanning, licht en donker. Dit geheel van
spanning leidt uiteindelijk tot rust en hoop.
Otche Nash,
Izhe jesi na nebesekh.
Da svatitsa ima Tvoje,
da priidet Tsarstvie Tvoje,
da budet vola Tvoja
jako na nebesi i na zemli.
Khleb nash nasushchnyj dazhd nam dnes.
i ostavi nam dolgi nasha,
jako zhe i my ostavlajim
dolzhnikom nashim.
I ne vedi nas vo iskushenije,
No izbavi nas ot lukavago.
Jako tvoje jest Tsarstvo
i sila i slava vo veki.
Amin.
Onze Vader in de hemel,
laat uw naam geheiligd worden,
laat uw koninkrijk komen
en uw wil gedaan worden
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons vandaag het brood
dat wij nodig hebben.
Vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij hebben vergeven
wie ons iets schuldig was.
En breng ons niet in beproeving,
maar red ons uit de greep van het kwaad.
Want aan u behoort het koningschap, de macht
en de majesteit tot in eeuwigheid.
Amen.
5
Eucharistische verzen (Maxim Berezovsky)
Maxim Berezovsky werd geboren in Oekraïne in 1745 en werd maar 27 jaar oud. Berezovsky was één van de
grondleggers van de Oekraïense school voor religieuze koormuziek Hij componeerde ook opera’s, symfonieën
en vioolsonates en was tevens een gevierd zanger. Hij was de eerste Oekraïense componist die bekend was
door heel Europa. Hij heeft een paar jaar in Italië gewoond en gestudeerd en heeft daar de opera Demofonte
gecomponeerd die in 1773 in Livorno in première is gegaan. Er is niet veel over zijn leven bekend en veel van
zijn composities zijn helaas verloren gegaan.
In de Russisch-Orthodoxe kerk worden tijdens de eredienst geen muziekinstrumenten bespeeld. Er wordt alleen
a capella gezongen. Tijdens de Eucharistie (het delen van brood en wijn) zingt een koor liederen.
Die liederen worden ook wel eucharistische liederen/verzen genoemd.
Gelukzalig is hij die Gij verkiest
Blazjenie jazje iezbral
ie priejal jesie Gospodie.,
Ie pamjatj ieh w’rod ie rod
Allieloeja
Gelukzalig is hij die Gij verkiest,
en doet naderen.
En de gedachtenis aan U van generatie op generatie.
Halleluja.
Ik zal de beker van de bevrijding heffen
Tshashoe spasjenieja prieiemoe
iemja. gospodnje, priezowoe
Allieloeja
Ik zal de beker van de bevrijding heffen,
de naam aanroepen van de HEER.
Halleluja.
PIANOSOLO MARIJE RIJSENBRIJ
Visions Fugitives (Sergej Prokofiev)
Visions Fugitives is een verzameling van twintig korte pianostukjes, gecomponeerd door de Russische
componist Sergej Prokofjev in de periode 1915 – 1917. Marije Rijsebrij speelt de delen 1 (lentamente),
3 (allegretto), 6 (con eleganza) en, later in het programma, deel 7 (pittoresco).
Prokofiev componeerde deze “miniatuurtjes” nadat hij een intensieve periode doorgemaakt had die tot uiting
kwam in het maken van heftige composities. Hij kwam tot rust. Er is een duidelijke verdieping van de ziel van de
componist merkbaar. De stukjes werden “Visions fugitives” genoemd naar een gedicht van Konstantin Balmont:
In ev´ry fugitive vision I see worlds full of the changing play of rainbow hues.
Ave Maria (Igor Stravinsky)
In het voorjaar van 1926, bijna dertig jaar nadat hij de religie de rug had toegekeerd, keerde Igor Stravinsky
terug naar het Russisch-Orthodoxe geloof. Dit besluit had mede te maken met een wonder dat de componist
enkele maanden eerder had beleefd: vlak voor een optreden in Venetië werd hij op onverklaarbare wijze verlost
van een abces aan zijn rechterwijsvinger. Kort daarna componeerde hij
“Pater Noster”. en in 1934 “Ave Maria”.
Ave Maria, gratia plena.
Dominus tecum, benedicta tu in mulieribus,
et benedictus fructus ventris tui, Jesus.
Sancta Maria, Mater Dei,
ora pro nobis peccatoribus,
nunc et in hora mortis nostrae.
Amen.
Wees gegroet, Maria, vol van genade.
De Heer zij met u, gezegend zijt gij onder alle vrouwen
en gezegend is de vrucht van uw schoot, Jezus.
Heilige Maria, Moeder Gods,
bid voor ons, zondaars,
nu en in het uur van onze dood.
Amen.
6
Pater Noster (Igor Stravinsky)
Pater noster qui es in coelis,
Sanctificetur nomen tuum;
adveniat regnum tuum;
fiat voluntas tua sicut in coelo et in terra;
panem nostrum quotidianum
da nobis hodie;
et dimitte nobis debita nostra,
sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.
Et ne nos inducas in tentationem,
sed libera nos a malo.
Onze Vader in de hemel,
laat uw naam geheiligd worden,
laat uw koninkrijk komen,
en uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel.
Geef ons vandaag het brood
dat wij nodig hebben.
Vergeef ons onze schulden,
zo ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was.
En breng ons niet in beproeving,
maar red ons uit de greep van het kwaad.
Otche Nash (Nikolaj Kedrov)
Onze vader
Net zoals in de katholieke liturgie neemt dit gebed in de Russisch-orthodoxe liturgie een belangrijke plaats in en
om die reden werd het door vele componisten op muziek gezet (het koor zingt vandaag drie uitvoeringen van
het Onze Vader). Nicolaï Kedrov was leraar aan het conservatorium van Sint-Petersburg. Later, na de Russische revolutie, verhuisde hij naar Parijs en stichtte daar het ‘Kedrov Vocaal Kwartet’ dat veel concerten gaf in
Europa en Noord-Amerika. Dit Otche Nash is zo beklijvend dat ze ook in onze streken bekend is geraakt. Het is
eenvoudig, maar gekruid met harmonieën waar je koude rillingen van krijgt.
Otche nash,
Izhe jesi na nebesekh.
Da svatitsa ima Tvoje,
da priidet Tsarstvie Tvoje,
da budet vola Tvoja
jako na nebesi i na zemli.
Khleb nash nasushchnyj dazhd nam dnes.
i ostavi nam dolgi nasha,
jako zhe i my ostavlajim
dolzhnikom nashim.
I ne vedi nas vo iskushenije,
No izbavi nas ot lukavago.
Jako tvoje jest Tsarstvo
i sila i slava vo veki.
Amin.
Onze Vader in de hemel,
laat uw naam geheiligd worden,
laat uw koninkrijk komen
en uw wil gedaan worden
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons vandaag het brood
dat wij nodig hebben.
Vergeef ons onze schulden,
zoals ook wij hebben vergeven
wie ons iets schuldig was.
En breng ons niet in beproeving,
maar red ons uit de greep van het kwaad.
Want aan u behoort het koningschap, de macht
en de majesteit tot in eeuwigheid.
Amen.
Liturgische koorstukken (Pjotr Tschaikovsky)
In november 1884 tot de zomer van 1885 componeerde Tschaikovsky de “ negen liturgische koorstukken”. Het
koor zingt hieruit drie delen. Het Izhe Kheruvimi Nr. 3 componeerde hij toen hij zijn doodzieke vriend Iosif Kotek
ging bezoeken in Davos. In een briefwisseling met Mily Balakirev – leider van de hofkapel – stelde Tschaikosky
dat dit Izhe Kheruvimi Nr. 3 het mooiste stuk is. Mily Balakirev was het daar niet mee eens. Concludeert u zelf
maar.
7
Da ispravitsja
Da ispravitsa molitva moja,
Jako kadilo pred Toboju,
Vozdejanije ruku mojeju zjertva
Vetsjernjaja.
Laat mijn gebed voor U
als wierook oprijzen
Mijn geheven handen
als een avondofferande.
Polozji, Gospodi, chranenije ustom mojim
I dver ograzjdenija o ustnach mojich.
Zet een wacht voor mijn mond,
O Heer, een post voor mijn lippen,
Ne ukloni serdtse moje v slovesa lukavstija
Nepsjtevatini viny o gresech.
Neig mijn hart niet tot woorden van toorn
om mijn zonden te rechtvaardigen.
Izhe Kheruvimi Nr. 3
Izhe kheruvimi tayno obrazuyushche
Izhivotvoryashchey troytsye
TRisvyatuyu pyesn’ pripyevayushche
Vsyakoye nïnye zhityeskoye otlozhim’
Popyecheniye. Amin
Yako da Tsarya vsyekh podïmyem vsyekh
Podïmem!
Angelskimi nyevidimo dorinosima chinmi,
Allieloeja.
Laten wij de Cherubijn op mystieke wijze
verzinnebeelden
En de driemaal heilige hymne toezingen
aan de aan de levenschenkende Drievuldigheid en
alle aardse zorgen afleggen. Amen
Opdat we de koning van het heelal mogen ontvangen
Die binnentreedt, onzichtbaar begeleid
door zijn engelenscharen.
Halleluja.
Izhe Kheruvimi Nr. 1
Voor tekst en vertaling zie hierboven
PIANOSOLO MARIJE RIJSENBRIJ
Visions Fugitives (Sergej Prokofiev)
Deel 7
Concert voor koor (Sergei Rachmaninov)
Rachmaninov was een groots pianist (hij had inderdaad ook grote handen). Hij componeerde veel werken voor
piano. Zijn pianoconcerten worden nog steeds zeer frequent gespeeld. Toch componeerde hij ook veel werken
voor de zangstem. Het “Concert voor koor” is gebaseerd op tekst en melodie van middeleeuwse RussischOrthodoxe kerkmuziek. Het is een indrukwekkend zevenstemmig werk.
V molitvakh nyeusypayushuyu bogoroditsu,
I v pryedstatel’stvakh mira
Nyeprelozhnoye upavaniye
Grob i umershvleniye nye uderzhasti
Yakozhe bo zhivota mater’k zhivotu predstavi.
Vo utrobu vselivyj sya prisnodyev stvennuyu
In het gebed verzonken,
eeuwigwakende maagd
In het pleit voor de eeuwige rust, een standvastige hoop
Graf noch dood konden hem overwinnen
Hij die het leven gaf, aan de moeder van het leven
door zichzelf te nestelen in de schoot die altijd
maagdelijk bleef
8
Nachtliederen (Gyorgy Sviridov)
Vladimir Minin, een vriend van Sviridov gedurende 40 jaar, was kenner en vertolker van de muziek van Sviridov.
Hij schreef: "Ik associeer de muziek van Sviridov met de eeuwige zoektocht van de mens naar het ideale. Ik heb
nog nooit het kwaad in zijn muziek gehoord, maar alleen de reflecties van het goede. Dat is de reden waarom
zijn muziek zo populair is. Bij de vertolking van zijn werken in het buitenland, was ik altijd getuige van het
succes daarvan. Georgy Sviridov's muziek wordt over de hele wereld gezien als een weerspiegeling van het
eeuwige Rusland, die, in weerwil van alle rampen en veranderingen, de innerlijke wereld van de Russische ziel
laat zien."
Georgy Sviridov was een van de belangrijkste Russische componisten in de 20e eeuw.
Paljoebiela Joerachkoe za kozjanoe toezjoerachkoe,
za to, shto parjenj zalatoj, za to, shto wolas zawietoj.
Ik had Joerochka lief om zijn leren jasje,
Omdat hij een gouden kerel is, omdat zijn haar krult.
Razljoebiela Joerachkoe, nashoe platok
w’nahmoerachkoe,
nashoe w’nahmoerachkoe platok, na njom wsjewo
adien tzwjetok.
Ik heb Joerochka niet meer lief, ik draag mijn sjaal
met een frons,
ik draag mijn sjaal met een frons, met maar een
enkele bloem erop.
Iegrawoj moj, iegrawoj ie djot daroshkaj paljewoj.
Iedjot w’sjemnatzatie ljetah ie wsja dorozjenjka
v’tzwjetah.
Mijn speelse vriendje loopt op het pad in het veld,
Hij is zeventien jaar oud en het hele pad is met
bloemen begroeid.
Prawadie mjenja damoj poljem njebaronjenym.
Drolja moj, da drolja moj, na sjertze oeronjenyj.
Loop met mij naar mijn huis door het ongeploegde
veld,
Mijn lief, mijn lief, die mijn hart heeft veroverd
Na rjabienah wsjoe njedjeljoe vsjo kriechat karastjelie.
Njeoezjelie dagljadjelie kak my wrjemja prawjelie
Op de lijsterbessen roddelen de kwartelkoningen al
de hele week.
Hebben ze echt gezien hoe we de tijd hebben
doorgebracht?
Doemala, ljoebofj iegroeshka a v’sljezah iedo damoj
Nje roegaj mjenja, padroezjka, on, padroezjka, mielyj
moj.
Ik dacht dat de liefde een spel was, en nu loop ik in
tranen naar huis.
Wees niet boos op me, vriendinnetje, hij is toch mijn
liefje.
Ranjshe tshasam shla ie pjela a tjepjerj nje da tawo.
Ranjshe dwoeh droezjkof iemjela, a tjeperj nie
adnawo.
Vroeger liep ik zingend rond,. Nu heb ik er geen zin
meer in.
Vroeger had ik twee vriendjes en nu geen enkele.
Prawadie mjenja damoj bjerjegam rakietawym,
Loop met mij naar mijn huis langs de met wilgen
begroeide rivieroever,
Mijn lief, mijn lief, voor mijn hart een vertrouwde
vriend
Drolja moj, da drolja moj, sjertzoe droek iespytanyj.
Zjoltyj liest s’bjerjozy swalietza, zjeljonyj boedjet zjietj.
Zabywaj nje zabywajetza, nje znajoe, s’kjem
droezjietj.
Een geel blad zal van de berkenboom vallen, een
groen blad zal doorleven,
Ik wil je vergeten maar het lukt me niet. Ik weet niet
wie ik kan liefhebben.
9
Uit ‘Koerskliederen’ (Gyorgy Sviridov)
Gyorgy Sviridov woonde vanaf de dood van zijn vader (Sviridov was toen 4) in Koersk. Zijn moeder was
onderwijzeres, en heeft hem ongetwijfeld de liefde voor de Russische folklore en volksmuziek meegegeven.
Sviridov vernieuwde en transformeerde daarvan zowel de thema’s als de muziek zelf. In 1964 heeft hij op
teksten uit het volk de “Koerskliederen” gecomponeerd. De Koersk-liederen genoten een buitengewoon succes.
In deze cyclus gaat het over drie stadia uit het leven van een vrouw. “De groene eik” verbeeldt haar jeugd, in
die tijd krijgt de vrouw verkering. Ze houdt van haar ouders, maar haar vriendje is haar nog dierbaarder.
Vervolgens bezingt een moeder het afscheid van haar dochter die gaat trouwen in “Ah, wat een ongeluk”. Dat
is een ongeluk, want haar jeugd is ze met haar huwelijk kwijt. Nu is ze nog mooi, haar witte schoonheid
(zwaantje) straalt. Maar met het kind in de wieg wachten haar hard werken en weinig vreugde. Alleen de
opvoeding geeft nog wel geluk. Maar nu haalt ze haar vlecht los - beeld van haar jeugd - om haar haar onder
een doek te verbergen. (haar jeugd is voorbij, nu wacht haar het lot van een getrouwde vrouw, slechts het
opvoeden van haar kinderen brengt nog enig geluk). Het toppunt van ellende volgt dan in “Wanjka kocht een
zeis”.Wanjka die een zeis kocht, niet om het gras van zijn eigen vrouw, maar dat van zijn buurvrouw te maaien.
Het is een lied om naar hartenlust te schelden op de bedriegende echtgenoot, de vele sisklanken onderstrepen
dit. Zelfs de mannen zijn kwaad op die Wanjka.
BIOLOGISCHE SPECIAALZAAK KLAVERTJE DRIE
WORMERPLEIN 73 PURMEREND
Email: Klavertjedriepurmerend.nl
Telefoon: 0299-424799
10
De bloemen voor dit concert zijn verzorgd door
Bloemenspeciaalzaak Peperbloem
Peperstraat 31 Purmerend
11
12