6 | La Cadena april '14

interview Interview met Bas Knuttel, oprichter van Utrechtse tangoschool State of Tango

‘Ik leg aan iedereen uit waarom ik de gebruiken van de tango salón zo belangrijk vind’

La Cadena april '14 | 7 Bas en zijn danspartner Anabel Saldaña Martinez

Foto: Gerardmartha Tango

Had iedere grote stad twintig jaar terug een of twee dansscholen die Argentijnse tango onderrichtten, anno 2014 kan het aantal oplopen tot tien. Ook Utrecht is weer een dansschool rijker. Hoe komt iemand ertoe een dansschool op te richten als het aanbod al zo groot is? Je moet wel idolaat van tango zijn om vol enthousiasme de concurrentie aan te willen gaan. Bas Knuttel is zo iemand. Gek van tango, en begiftigd met leraarschap om anderen op weg te helpen, is hij een tangoschool begonnen: State of Tango. Want naast tangodansen doet Bas niets liever dan lesgeven.

Door Mirella Colauto Ik ontmoet Bas Knuttel (43) bij hem thuis in Utrecht waar hij net een privéles gegeven heeft. De banken zijn aan de kant geschoven en zijn vrouw Mariyana komt met een prachtig baby’tje op haar arm aangelopen. Zij zal er gedurende het interview bij zijn en Bas aanvullen. Bas schuift de banken op hun plek en steekt van wal over allerhande zaken, maar ik wil naar het begin van zijn tangopassie.

Bas vertelt dat hij zich in 2001 tijdens zijn studietijd door een vriend liet mee slepen naar een tangoles. Maar niet van harte: “Bij tango dacht ik aan gel in het haar en een roos in de mond, het hoofd zwiepend van links naar rechts. Het leek mij niks.” Gelukkig klopte dit beeld niet, dus nam hij zonder bezwaren zijn eerste tangolessen. Na zijn studie Civiele techniek aan de Technische Universiteit Delft kreeg hij een baan in die richting. In de avonduren volgde hij een opleiding aan de Kunstacademie in Den Haag. Van dansen kwam niet veel meer. Hij ver volgt: “Ik vond mijn werk leuk, maar er ontbrak iets artistieks. Toch moest ik na anderhalf jaar de conclusie trekken dat ik niks met de kunstopleiding ging doen. Toen had ik opeens iedere avond vrij en ben ik weer gaan tangodansen, vijf avon den in de week.” In 2005 vroeg tangoschool Tango Centro in Den Haag of hij bij hen les wilde geven. Dat beviel hem zo goed, dat tango les geven zijn andere passie is geworden.

Er volgden jaarlijkse reisjes naar Buenos Aires, in 2005 zelfs drie keer. Daar ging een nieuwe wereld voor hem open. Vooral de warmte tussen mensen onder ling vond hij weldadig en veranderde zijn leven. “Je komt bij de kapper, je gaat weg en krijgt een zoen; je gaat naar je dansle rares, je hebt haar nooit gezien en je krijgt bij binnenkomst een omhelzing. Het is er zo warm en zoveel fysieker dan ik gewend was. Toen ik de eerste keer terugging naar huis en op het vliegveld stond tussen Nederlanders in de rij, stond het huilen me nader dan het lachen. De mensen in Argentinië zijn niet beter of slechter dan de mensen hier, alleen de manier waarop men zich uit verschilt enorm.”

Verblijf Argentinië

Veel fanatieke tangoliefhebbers hebben de neiging nogal monomaan te worden: hun leven draait enkel nog om tango. Bas: “Bij mij gaat ook alles aan de kant voor tango. Ik vind heel veel dingen leuk die ik – vooral sinds mijn tijd in Argentinië – niet meer doe vanwege mijn tangopassie.” Dat Argentinië een belangrijke rol speelt in zijn leven, wordt gaandeweg het interview steeds duidelijker. Bas heeft altijd al een tijdje in het buitenland willen wonen. In 2009 liep hij tijdens de tango marathon in het Lloydhotel zijn huidige vrouw Mariyana tegen het lijf. Zij zag het wel zitten om een jaar in Buenos Aires te verblijven. Hij vertelt: “Mijn idee was: ik ga daar heen om op professioneel niveau te leren dansen. Dus veel lessen volgen, veel oefenen, veel dansen. Mariyana ging

‘Bepaalde gebruiken zijn niet voor niets ontstaan, ze hebben een essentiële functie’

niet alleen voor de tango, maar ook om Spaans te leren.”

Inspirator Carlitos Pérez

Gaandeweg begon Bas in zichzelf te geloven, met name door zijn ontmoeting met Carlitos Pérez. Bas: “Pérez was mijn belangrijkste leraar. Hij vroeg de hele tijd:

‘

waarom doe je zus, waarom beweeg je zo?’ Dat vond ik enorm inspirerend. Voordat ik hem tegenkwam nam ik dans les van veel verschillende dansers, maar Pérez zei: naar het

‘

beperk je nou tot drie leraren die dansen in een stijl die bij jou past'.

Op een dag vroeg Pérez aan ons of we

Mundial de Tango

gingen , het wereldkampioenschap tangodansen. Ik antwoordde naïef dat we geen kaartjes hadden. Maar hij bedoelde of we zelf meededen aan de competitie. Pérez was heel positief over onze manier van dan sen; hij vond dat ik op Di Sarli danste als een milonguero uit de jaren vijftig. Hij beloofde dat als wij ons voor het

Mundial de Tango

zouden inschrijven, hij ons een gratis privéles zou geven. Hij heeft wel vijf van de twaalf wereldkampioenen les gegeven, dus toen hij dat zei, was ik snel om.”Winnen deden ze niet, maar ze waren wel een bijzondere ervaring rijker. Pérez nodigde hen ook bij hem thuis uit om te praten over tango en het oprichten van een dansschool. Een tweede boost voor zijn profes Bas en zijn vrouw Mariyana met Carlitos Pérez sionele aspiraties was de samenwerking met de professionele Argentijnse danseres Anabel Saldaña Martinez. Die had hij in de laatste maand van hun verblijf in Buenos Aires ontmoet op de dansvloer en dat klikte danstechnisch zo goed dat ze nog dezelfde avond de (on)mogelijkheden bespraken om een danskoppel te vormen. Bas had voor zijn vertrek naar Argentinië al een tangoschool in naam opgericht bij de Kamer van Koophandel in zijn woonplaats Utrecht. Hij wist niet zeker of hij er daadwerkelijk zijn brood mee kon verdienen in tijden van crisis. Omdat Mariyana geen aspiratie had om tangoles te gaan geven, belde hij bij terugkomst in Nederland Anabel op en spraken ze af een paar maanden samen te gaan werken in Nederland om te trainen, op te treden en les te geven. Een vliegende start voor zijn school. Lesactiviteiten sloegen boven ver wachting aan, wat hem motiveerde door te gaan.

Villa Urquiza-stijl

“Ik geef op mijn school les in

tango salón

, in de ‘Villa Urquiza’ stijl zoals ik die heb ervaren in Buenos Aires.” Deze stijl is tussen 1940 en 1950 ontstaan in de wijk Villa Urquiza. Het omschrijft zich het bes te als elegant, strak en vloeiend. ‘Glijdend’ lopen is hierbij essentieel. “Mijn favoriete dansers,

milongas

en leraren zijn allemaal verwant met deze

barrio

en de daaraan gekoppelde dansstijl.

“Met

tango salón

kun je veel kanten op. In principe dans je

close embrace,

maar de embrace opent regelmatig een beetje voor een figuur. Het sluit aan bij alle leeftijden en culturen.” Naast technische verfijning, is hij in zijn lessen voornamelijk bezig zijn leerlingen muzikaliteit en improvi satie bij te brengen. Bovendien wil hij de belangrijke gebruiken uit de Argentijnse salons overbrengen, zoals de

cabeceo

,

Tableau d’Alain Laborde Laborde

17

th

Festival of Argentinian tango

16 - 24 August

2014

Tarbes

France Maestros

Murat & Michelle Erdemsel Ernesto Terri & Cynthia Fattori Horacio Godoy & Magdalena Gutierrez Fernando Sanchez & Ariadna Naveira Diego Amorín & Cecilia Capello Maurizio Ghella & Martin Maldonado Dante Sánchez & Inés Muzzopappa Milongas every day till 5 hours In all the city... Apéritifs-tango, shows, concerts, dancing lesson, music, singing and DJ, projections, free initiations

tandas

om

tandas

en en

cortinas tango salón cortinas

. Omdat salons met alleen klassieke tangomuziek in Utrecht schaars zijn, hebben Bas, Mariyana en Anabel begin 2012 ook een salon opgericht te kunnen dansen. Want toen Anabel Saldaña naar Nederland kwam, was er nergens in Utrecht een salon die qua traditionele setting leek op wat zij hadden erva ren in Buenos Aires. Dus zijn ze er op de maandag zelf een gestart waarin nadrukkelijk nage leefd werden. Naast de maandagsalon hebben zij ook nog een tijdje een salon op woensdag georganiseerd.

Tandas en cortinas

Dansen op een tanda (blok van vier dansen) en naar de kant lopen als een cortina (pauzemuziekje) klinkt; voor Bas en zijn vrouw zijn dit essentiële onderdelen van een salon. Niet om alles uit Buenos Aires klakkeloos te kopiëren, maar omdat tanda's en cortina's hun nut volgens hen over duidelijk bewezen hebben als het om het sociale aspect gaat op een salon. En juist dat vinden zij heel belangrijk. Mariyana vertelt: “We vinden het belangrijk dat iedereen danst, maar ook dat je een babbeltje maakt.” Bas vult aan: “Als iedereen zich aan de tanda houdt, met elkaar danst en tijdens de cortina de dansvloer ver laat, dan heeft iedereen weer nieuwe kansen bij de volgende tanda. Zo blijft het leuk. Als je maar blijft vast houden aan eenzelfde partner omdat hij of zij zo lekker danst, dan ben je niet langer bezig met je omgeving. Wisselen vind ik heel belangrijk; er wordt vanzelf meer gerouleerd als er cortina’s en tanda’s zijn. Als je per se meer met iemand wilt dansen, zoek je La Cadena april '14 | 9

‘De tangodans is voor traditionele tangomuziek gemaakt, het past als een handschoen.’

Bas en Mariyana in Hoog Catharijne.

Foto: Jacob Braaksma

elkaar later op de avond gewoon nog een keer op.” Bas en zijn vrouw hebben dan ook een voorkeur voor ondansbare cortina’s. Mariyana was één van de huis-dj’s van hun salon: “Soms bleven de mensen toch op de vloer staan als ik een cortina draaide. Dan zei Bas tegen mij: ga maar net zolang door met de cortina tot ieder een de dansvloer heeft verlaten.” Bas: “Tijdens mijn lessen leg ik ook aan ieder een uit waarom ik dit zo belangrijk vind. Bepaalde gebruiken zijn niet voor niets ontstaan, ze hebben een essentiële func tie. Als meer mensen daar aan meedoen, wordt de sfeer in de salon socialer.”

Cabeceo

De

cabeceo (het hoofdknikje)

, is ook zo’n praktisch gebruik uit Buenos Aires. Ze vinden het allebei essentieel dat ook in Nederland dansers elkaar middels oogcon tact ten dans vragen. Het is een systeem waarin mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn. “Iedereen denkt altijd dat de man de vrouw vraagt, maar dat is niet zo. De man en vrouw vragen elkáár door middel van oogcontact. Als een van de twee wegkijkt, gaat het dansje niet door. En als vijf dan sers wegkijken, en danser zes wil wel, dan heeft niemand gezien dat de eerste vijf jou afgewezen hebben. Bovendien breng je de dames niet in verlegenheid.” Mariyana kan daarover meepraten: “Ik vind het heel moeilijk iemand te weigeren die voor mijn neus staat en mij ten dans vraagt. Dan voel ik me voor het blok gezet”.

La época de oro

Een ander aspect in Bas’ tangolessen is de muziek uit de

época de oro

. Hij wil leerlingen neo tangomuziek niet ont houden, maar hij moedigt zijn studenten voortdurend aan om vooral veel naar traditionele tangomuziek te luisteren en daarop te dansen. “De muziek en dans uit die periode hebben zich samen ontwik keld. De finesse, de gedetailleerdheid en het gevoel: het zijn dingen die ik in neo tango niet tegenkom. De tangodans is voor traditionele tangomuziek gemaakt, het past als een handschoen. Je kunt ook op andere muziek dansen, maar dan voelt het alsof je een want draagt.” Tot slot pakt Bas een foto van zijn over grootmoeder Meina Irwen die tango dans te in Hotel Krasnapolski in Amsterdam. Middels de zegeningen van het internet is hij op allerhande foto’s en recensies van haar gestuit. Bas vertelt: “Ik wist dat zij een danseres was, maar wij wisten niet dat mijn overgrootmoeder er in 1914 mee in het theater heeft gestaan. Ik kwam daar pas achter toen ik in Argentinië zat. Toen had ik al besloten voor de tango mijn leven om te gooien.” Als de tango in je bloed zit, kun je ook niet anders. 