Transcript HF-VSA - Netpublicator

HF-VSA
kingspuls krijgt. Moderne, kwalitatief hoogstaande HF-voorschakelapparaten hebben bovendien een functie waarmee de stroom voor
deze voorverwarming sterk wordt gereduceerd of helemaal wordt
uitgezet, wanneer de fluorescentielamp eenmaal aan is. Dit is een
belangrijke functie met betrekking tot energiebesparing, maar ook
om de T5-lichtbron bij optimale temperatuuromstandigheden te
kunnen gebruiken.
Werking
Op het moment van ontlading en ontsteking van de lamp, regelt het
HF-voorschakelapparaat de benodigde parameters voor gelijkmatig licht, ongeacht variaties in de voedingsspanning. Bovendien
controleert het HF-voorschakelapparaat de werking van de lichtbron
Waarom HF-voorschakelapparatuur?
Uit onderzoeken is gebleken dat mensen op werkplekken met armaturen die voorzien zijn van HF-voorschakelapparatuur zich beter
en minder moe voelen en beter presteren. Hoewel niet iedereen
zich echt bewust is van de flikkerende fluorescentielamparmaturen
met gewone starters, worden de flikkeringen wel door de hersenen
geregistreerd.
HF-voorschakelapparatuur gaat effectiever om met energie,
d.w.z. dat het verlies kleiner wordt, waardoor ook minder warmte
vrijkomt. Hierdoor kan voor koel- en airconditioningsystemen met
een lager vermogen worden volstaan. Zo kan bespaard worden op
de aanschaf-, maar ook op de bedrijfskosten.
De onderhouds- en servicekosten nemen af dankzij de langere
levensduur van de lichtbronnen. Bij het vervangen van de lampen
kan de starter blijven zitten, omdat de starter in de HF-voorschakelapparatuur is ingebouwd.
en schakelt deze uit bij een storing. Er zijn tevens HF-voorschakelapparaten op de markt die via de lichtbron kunnen “signaleren” of er
sprake is van een storing in de aangesloten netspanning, bijvoorbeeld overspanning.
Bedrading
Bij de constructie van lichtarmaturen voor HF-voorschakelapparaten
moet veel aandacht worden besteed aan de bedrading. Interne
leidingen naar de fluorescentielamp moeten zorgvuldig worden gelegd om de werking niet te verslechteren. Te lange interne stroomdraden naar de fluorescentielamp kunnen ook tot storingen (EMC)
leiden.
Bovendien moet voldoende rekening worden gehouden met inkomende stroomdraden. Stroomvoerende draden mogen vanwege
EMC-eisen niet samen worden gelegd met interne draden. Daarom
zit er in het armatuur meestal een apart kanaal of een rij klemmen
om deze stroomdraden gescheiden te houden.
HF-voorschakelapparatuur is een milieuvriendelijke keuze.
HF-voorschakelapparatuur is milieuvriendelijk. Het grootste
voordeel voor het milieu is de energiebesparing die de HF-voorschakelapparatuur bewerkstelligt. Ook de langere levensduur van
de lampen met gemiddeld 15 % is uit milieuoogpunt interessant,
omdat de kwikbelasting van het milieu wordt verlaagd.
Master-slave
Zogenaamde master-slave oplossingen, waarbij twee op elkaar
aangesloten armatuureenheden worden bediend door een HFvoorschakelapparaat dat in de ene unit is geplaatst, kunnen we
alleen aanbevelen voor HF-VSA (dus niet -dim) en in die gevallen
Functie
Voordelen HF-voorschakelapparatuur:
Een HF-voorschakelapparaat verhoogt de frequentie van de fluor-
i
escentielamp tot ca. 40 kHz, waarbij de fluorescentielamp geheel
• Snel, flikkervrij opstarten.
gelijkmatig brandt, zonder flikkeringen. Tegelijkertijd verbetert het
• Flikkervrij licht en geen 50 Hz gezoem.
rendement met ca. 10 %.
• Zeer klein magnetisch veld.
Ontsteking
• Verlengt de levensduur van de lichtbron.
• De lichtbron werkt onder optimale omstandigheden en geeft de juiste lichtstroom,
ongeacht variaties in de voedingsspanning.
Een HF-voorschakelapparaat start de fluorescentielamp gecontroleerd op. Door de warme start wordt ongelijkmatige emissie van de
kathoden voorkomen, waardoor de levensduur van fluorescentie-
• Kleine totale harmonische vervorming (THD).
• Schakelt kapotte lampen uit (geen hinderlijk knipperen).
• Bespaart minimaal 20 % energie. Een besparing tot wel 60 % is mogelijk met lichtregeling, constant-lichtsturing en/of bewegingssensoren.
lampen die regelmatig aan- en uitgaan tot wel 50 % kan toenemen.
• Lichtregeling van fluorescentielampen is alleen mogelijk met HF-voorschakelapparatuur.
Met een HF-voorschakelapparaat met warme start worden de
• Geringe hoeveelheid vrijkomende warmte (verlies).
kathoden voorverwarmd voordat de fluorescentielamp zijn ontste-
488
• Geen stroboscoopeffect.
www.fagerhult.nl
HF-VSA
apparaat in het desbetreffende product is geplaatst. Tc-max varieert
Light output
per fabricaat en type en geeft de hoogst toegestane temperatuur
100%
aan waarbij het apparaat niet beschadigd raakt.
90%
tisch beter dan die met een lage Tc-max. De fabrikant van het HF-
70%
voorschakelapparaat kan ervoor hebben gekozen het referentiepunt
60%
op een koele resp. warme plaats op het apparaat te plaatsen.
50%
De levensduur van een HF-voorschakelapparaat wordt aange-
40%
temperatuur. Normaal geven de fabrikanten een levensduur van
Spreiding levensduur HF-voorschakelapparatuur. Na 50.000 uur werkt minimaal
90 % van alle HF-voorschakelapparatuur indien de temperatuur in het Tc-punt van
het voorschakelapparaat (referentiepunt) niet hoger is dan de door de fabrikant
aangegeven waarde.
waarin de interne stroomdraden korter dan 1 m gehouden kunnen
worden. Master-slave oplossingen voor HF-dim (met gezamenlijk
HF-VSA) worden niet aangeraden vanwege het zeer grote risico van
een gebrekkige werking.
In de master–slave oplossingen die in het hoofdstuk Lichtregeling
worden beschreven, gaat het controlesignaal uitsluitend vanaf het
HF-VSA van het masterarmatuur om dan het HF-VSA in het slavearmatuur aan te sturen. Dat is niet dezelfde procedure als beschreven in de vorige alinea.
50.000 uur met een maximale vermindering van 0,2 %/1000 uur,
wat overeenkomt met 10 % uitval.
Hoe koeler de Tc-temp, des te langer de levensduur. Een vuistregel
is dat een 10 °C lagere temperatuur op het Tc-punt een verdubbeling
van de levensduur oplevert, terwijl een temperatuur die 10 °C hoger
ligt, de levensduur halveert.
HF-voorschakelapparatuur voor veeleisende omgevingen, HF
Industry
HF Industry maakt VSA's die bestemd zijn voor gebruik in lastige,
veeleisende omgevingen. Voorbeelden zijn industriële omgevingen
waar:
• Sprongen in de netspanning een probleem vormen.
• De lucht wat stoffiger is dan normaal.
• De lucht wat vochtiger is dan normaal.
• Sterke trillingen voorkomen.
Levensduur
De levensduur van een HF-voorschakelapparaat is begrensd, net
zoals andere elektronische componenten. De levensduur hangt
onder meer af van de keuze van componenten, netstoringen, het
aantal ontstekingen en vooral van de omgevingstemperatuur in het
armatuur. Onjuiste frequenties in de elektronische componenten
veroorzaken bij een klein aantal HF-voorschakelapparaten uitval
tijdens de eerste bedrijfsuren. Hierna vertoont de uitval van HFvoorschakelapparaten een normaal patroon.
De VSA's zijn berekend op een levenduur van 100.000 uur (10 % uitval) op voorwaarde dat de temperatuur onder een bepaald niveau
blijft (volgens de spec. voor het HF-voorschakelapparaat). Ze zijn
tevens voorzien van IVG (Intelligent Voltage Guard), een zgn. intelligente spanningsbewaker die waakt voor en waarschuwt tegen
zowel over- als onderspanning. De VSA's zijn ook zo vormgegeven
dat ze sprongen in de netspanning tot max. 4 kV kunnen doorstaan.
Met zo'n robuuster VSA worden de onderhoudsintervallen verlengd,
Levensduur en werking kunnen worden verkort en verslechterd door
onjuiste hantering bij de installatie. Het HF-VSA kan bijv. worden
beschadigd door:
industrie
Time
systeem
90 000
spots
70 000
hetgeen de onderhoudskosten tot een minimum beperkt.
De VSA's zijn verkrijgbaar als HF-dim of in een zgn. slank formaat,
hetgeen maakt dat ze niet in alle armaturen gebruikt kunnen
decoratief
50 000
worden. De VSA's zijn primair bestemd voor producten in een in-
• Een onjuist gemeten isolatieweerstand.
dustriële omgeving, producten die dikwijls zijn uitgerust met hoge
• Stroompieken, veroorzaakt door machines op de werkplek.
• Te hoge temperaturen, als het armatuur wordt gebruikt in ruimtes
met verhoogde temperatuur (normaal is deze temperatuur
> 25 °C ). De Ta (max. toegestane omgevingstemperatuur) van het
armatuur is in de meeste gevallen 25 °C, maar ook armaturen met
een verhoogde Ta komen voor.
lampvermogens waar fysiek ruimte is voor de VSA's. Gebruik van
de VSA's in andere types armatuur, bijvoorbeeld kantoorarmaturen,
biedt normaliter geen voordelen in vergelijking met het gebruik van
nood­verlichting
30 000
een HF-std.
Zie voor het productassortiment de productpagina's in het hoofdstuk Industrie.
De levensduur van het HF-voorschakelapparaat is, zoals eerder beschreven, o.a. afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Normaliter
lichtbronnen
10 000
opbouw + pendel
gelijk aan Tc-max, maar het kan ook aangegeven zijn bij een lagere
20%
downlighters
geven bij een bepaalde temperatuur op het Tc-punt. Soms is dit
30%
10%
inbouw
HF-voorschakelapparaten met een hoge Tc-max zijn niet automa-
80%
is op het HF-voorschakelapparaat een temperatuurcontrolepunt
www.fagerhult.nl
techniek
(Tc-punt) aanwezig, dat moet worden gecontroleerd wanneer het
489
HF-VSA
i
Beleid van Fagerhult
Terminologie HF-VSA
Warme start
Een goed geoptimaliseerde ontsteking van fluorescentielampen, waarbij de kathoden
in de uiteinden van de lamp worden voorverwarmd tot de juiste temperatuur, zodat
de ontlading gecontroleerd plaatsvindt. Op die manier worden de beste voorwaarden
geschapen voor een optimale levensduur van de lamp.
Bij de constructie van de armaturen hebben wij erop toegezien dat de
Koude start
De fluorescentielamp wordt gestart zonder voorverwarming van de kathoden. Dit leidt
ertoe dat de emissiestoffen van de kathoden sneller worden verbruikt. Voordeel van
deze startmethode is dat kleinere, goedkopere elektronische voorschakelapparaten
kunnen worden gebruikt. Deze zijn zeer geschikt in industriële ruimtes of andere
plaatsen, waar fluorescentielampen maximaal 1–2 keer per dag worden aan- en
uitgedaan.
gebruikte Fagerhult armaturen is de levensduur van het HF-voorscha-
Nominale spanning
Op het typeplaatje van het armatuur vermelde bedrijfsspanning. Normaal gesproken
wordt ervan uitgegaan dat HF-voorschakelapparatuur probleemloos binnen ±10 %
variatie van de nominale spanning kan werken. Controleer of de spanning juist is,
omdat een te hoge of een te lage spanning de elektronica kan beschadigen. De meeste
HF-voorschakelapparatuur werkt op gelijkstroom.
temperatuur van het HF-voorschakelapparaat (Tc) niet te hoog wordt
om een lange levensduur te garanderen. Voor juist geïnstalleerde en
kelapparaat minimaal 50.000 uur met maximaal 10 % uitval (zie het
schema op de vorige pagina). Dit geldt bij omgevingstemperaturen van
25 °C (Ta), tenzij anderszins voor het product wordt aangegeven.
Naast de door de fabrikanten van HF-voorschakelapparaten aangegeven Tc-temperatuur passen wij ook een eigen beleid toe, waarbij we
onze eigen, hogere, eisen stellen. We hebben er vrijwillig voor gekozen
Harmonische overtonen
bij de keuring een extra algemene veiligheidsmarge van 5 °C toe te
Overtonen zijn een distorsie en vervorming van de golfvorm van de stroom, veroorzaakt door een niet-lineaire belasting van het stroomnet. Overtonen kunnen leiden tot
zwerfstroom, hoge magnetische velden en storingen in gevoelige elektronische apparatuur. Computers, koppelomvormers en gewoon gecompenseerde armaturen zorgen
voor veel overtonen. De richtwaarde voor computers is ca. 80 % THD, voor gewone
armaturen ca. 20 % THD en voor HF-voorschakelapparatuur ca. 10 %. Ook kwalitatief
slechte HF-voorschakelapparatuur kan veel overtonen veroorzaken.
passen. Deze marge kan als klein beschouwd worden, maar leidt wel
THD
Totale som van overtonen. Staat voor “Total Harmonic Distorsion”.
Bedrijfsfrequentie
De frequentie van de ontladingsstroom (lichtopwekkende stroom) in de lamp. In
armaturen met HF-VSA’s is deze gelijk aan de stroomnetfrequentie van 50 Hz. Een HFvoorschakelapparaat zet de netfrequentie om in ca. 25–50 kHz. Tegelijkertijd verbetert
de effectiviteit van de fluorescentielamp met ca. 10 %. Omdat de bedrijfsfrequentie
ook het licht moduleert, kan dit soms tot problemen leiden met infrarooddetectors in
alarmsystemen en lichtregelingen. Dit is echter te ondervangen door het gebruik van
de juiste HF-voorschakelapparatuur.
Kathode
Ook wel elektrode genoemd. Kathoden zijn in beide einden van de lamp geplaatst,
gemaakt van wolfraamgloeidraden en gecoat met berylliumoxide. Bij het verwarmen van de kathoden komen elektronen vrij, die de ontladingsstroom van de lamp
activeren. Een onjuiste kathodetemperatuur verkort de levensduur van de lamp. Vooral
bij dimmen, waarbij het vermogen in de lamp daalt, kan koude emissie de levensduur
van de lamp aanzienlijk verkorten. Door het gebruik van kwalitatief hoogwaardige HFvoorschakelapparatuur kunnen dergelijke problemen worden voorkomen.
tot een verwachte langere theoretische levensduur van onze producten
dan wanneer we alleen de gegevens van de de fabrikanten van VSA's
zouden gebruiken.
De keuze van het juiste HF-voorschakelapparaat voor elk product
is ook belangrijk. Helaas is momenteel geen HF-voorschakelapparaat
verkrijgbaar dat in alle technische opzichten perfect is. Een aantal apparaten heeft betere EMC-eigenschappen dan andere, sommige zijn
koeler en een aantal heeft een lagere lekstroom. Ook qua grootte variëren de HF-voorschakelapparaten nog steeds behoorlijk. Bij de keuze
houden wij rekening met deze parameters om vervolgens het apparaat
te kiezen dat voor het lichtarmatuur het best geschikt is.
Fagerhult gebruikt in haar armaturen alleen kwalitatief hoogwaardige HF-voorschakelapparaten van toonaangevende fabrikanten
(A-merken).
Temperatuurvoorbeelden
Hieronder geven we voorbeelden van temperatuurmarges voor een
aantal armaturen. De aangegeven marges gelden voor armaturen met
standaard HF (dus geen HF-dim). De marge wordt weergegeven in verhouding tot de Tc-temperatuur die de fabrikant als de maximale heeft
aangegeven. Alleen dan geldt een levensduur van minimaal 50.000 uur
en een maximale uitval van 10 %. Wilt u gegevens voor andere producten, dan verzoeken wij u contact op te nemen met onze afd. Customer
Support (030-688 99 00).
Product
Opbouw- en pendelarmaturen
Loop Light
Ten° Line
Closs
Excis
Inbouwarmaturen
MultiFive Basic
Indigo Clivus
Indigo Combo
Pozzo
Industriële armaturen
Inducon (ta35)
Densus
AllFive
Downlighters
Pleiad Comfort G2
Pleiad Compact opb.
Pleiad Compact G2
Decoratieve armaturen
Discovery
Discovery Space
490
www.fagerhult.nl
Vermogen
Temperatuurmarge
3⊗35 W
3⊗28 W
2⊗35 W
4⊗54 W
> 20 °C
> 15 °C
> 15 °C
> 5 °C
2⊗49 W
2⊗54 W
2⊗28 W
1⊗60 W
> 10 °C
> 5 °C
> 20 °C
> 15 °C
2⊗49 W
2⊗49 W
2⊗35 W
> 15 °C
> 5 °C
> 15 °C
1⊗32 W
1⊗26 W
2⊗26 W
> 10 °C
> 20 °C
> 15 °C
1⊗26 W
2⊗18 W
> 10 °C
> 15 °C