Transcript Altijd te laat komen

L14 LETTEREN
DE STANDAARD
VRIJDAG 24 JANUARI 2014
LETTEREN L15
DE STANDAARD
VRIJDAG 24 JANUARI 2014
FENOMEEN V/D WEEK
STIJGER&DALER
DE STIJGER
Boeken van vrouwen zouden niet goed verko­
pen, schreef Saskia de Coster vorige week in
‘De Morgen’. Niets is minder waar. In deze top
tien is twee derde van vrouwelijke kunne, aan­
gevoerd door Zusje van Rosamund Lupton. In
de top twintig best verkochte fictietitels van
2013 prijken dertien boeken van vrouwen (bij
wie voor het gemak Nicci French is gerekend).
Vrouwelijke schrijvers rukken op, daar had De
Coster wel gelijk in.
DEBUUTROMAN DROMEN VAN DE WARE LIEFDE
Altijd te
laat komen
DE DALER
Ook Oorlog en terpentijn van Stefan Hert­
mans was in 2013 een top­twintigtitel. Die lijst
werd beheerst door Amerikanen én Vlamin­
gen, naast Hertmans ook Pieter Aspe, Dimitri
Verhulst, Saskia de Coster en Griet Op de
Beeck. Geen enkel Nederlander haalde de top
twintig. Deze week moet Hertmans enkel de
nieuwe roman van Haruki Murakami laten
voorgaan, sowieso geen schande.
Ish Ait Hamou kan dansen. Zijn eerste
roman over de zoektocht naar echte liefde
bewijst dat hij ook kan schrijven.
MARIA VLAAR
De schrijver: danser en choreograaf.
Het boek: een ogenschijnlijk romanti­
sche debuutroman over een eerste
grote liefde.
ONS OORDEEL: een wrede plot, fasci­
nerende personages en ingenieuze
wendingen. Een droomdebuut.
¨¨¨¨è
DE EERSTE ZIN
HART HARD
Het was alsof de zon voor het
eerst door de wolken brak.
En dat bedoel ik niet als een
metafoor voor geluk of zo –
het voelde letterlijk alsof het
de eerste keer was. Ik had me
nog nooit zo gevoeld, nooit
eerder had mijn toekomst
zich zo spannend en onbe­
kend voor mij uitgestrekt.
H
et móet. Iedere ge­
neratie
opnieuw
moeten
jonge
schrijvers romans
schrijven over de
allesverzengende eerste liefde,
over het hevige verlangen naar die
Ene Allesvervullende. Goethe
schreef Het lijden van de jonge
Werther op zijn vijfentwintigste.
Ish Ait Hamou is zesentwintig.
Zoals het hoort in weltschmerz­
romans over grote liefdes staat al­
les op het spel. Geen literaire spel­
letjes, geen postmoderne fratsen
passen bij dat hooggestemde lief­
desideaal. Hamou lijkt ongeremd
romantisch. Maar de naïviteit die
lang en goed gedoseerd de boven­
toon voert in Hart hard, blijkt een
zorgvuldig uitgezet dwaalspoor.
Uiteindelijk knalt door de zoete
klanken van Hamou’s liefdesge­
schiedenis een duistere en drei­
gende ondertoon, en blijkt niets
wat het lijkt.
Ish Ait Hamou is bekend als dan­
ser, choreograaf en jurylid van de
VTM­dansshow So you think you
can dance. Hij komt uit een Vil­
voordse familie; zijn broer Mounir
is acteur, onder meer in de film
Les Barons. Als kind ontdekte Ish
Ait Hamou breakdance en besloot
daarin uit te blinken. Op zijn acht­
tiende had hij al zijn eerste grote
opdracht als choreograaf binnen.
Op het eerste gezicht geen cv voor
een schrijver, maar daar heeft Ha­
mou lak aan.
Getraumatiseerd
De hoofdpersoon van Hart hard is
de jonge Amerikaan Tom. Hij
komt uit een ‘koud nest’; de liefde
tussen zijn ouders had ‘een houd­
baarheidsdatum
van
negen
maanden’ en zijn ouders geven
schijnbaar ook niet om hem.
Toms rolmodel is zijn tien jaar ou­
dere broer die ’s nachts uit het
raam klimt, op zoek naar eroti­
sche avontuurtjes. De roman be­
gint als Tom het ouderlijk huis
verlaat om aan de universiteit van
Boston kunstgeschiedenis te gaan
studeren. Als hij komt zeggen dat
hij weggaat, antwoordt zijn moe­
der: ‘Dat weet ik, schat, maar je
staat voor de tv.’
In Boston hoort de eenzelvige jon­
gen de stem van een meisje op de
eerste rij van de collegezaal, en hij
weet meteen: dit is ze. De moeiza­
me verovering van de geheimzin­
nige Rachella beslaat de rest van
de roman. Tom is als de dood dat
hij iets fout doet, waardoor ze af­
haakt, en door die angst gedreven
doet hij juist iets grondig fout,
wat ik hier niet verklappen zal.
Hamou beschrijft de verbeten­
heid waarmee Tom in zijn dagdro­
men gelooft en zijn verwoede po­
gingen om Rachella’s liefde te
winnen op een laconiek­ironische
toon die aan Arnon Grunberg
doet denken. ‘Voor haar stond een
leeg bord met kruimels. Ik was
slechts vijf minuten te laat en toch
was ze er al in geslaagd iets te be­
stellen en het op te eten.’
So you think you can sing
Tom komt altijd te laat; Rachella
zit altijd te eten; in de werkelijk­
heid zijn de geliefden verre van
uniek of elkaars droombeelden,
FICTIE & LITERAIRE NON­FICTIE INFORMATIEVE NON­FICTIE
1
Haruki Murakami
De kleurloze Tsukuru Tazaki en
zijn pelgrimsjaren
Atlas/Contact
2
3
4
5
6
maar twee getraumatiseerde jon­
ge mensen voor wie liefde en ge­
weld in elkaar overvloeien.
Drie schitterende bijfiguren cre­
eert Ish Ait Hamou en passant:
Toms buren juffrouw Blake en me­
neer Proctor, allebei rond de tach­
tig en elkaars grote liefde, en het
eenzame meisje Candice dat een
platenzaak runt met de muziek­
collectie van haar overleden va­
der. Zij is de enige in de roman die
zich ontwikkelt, en die uiteinde­
lijk worden kan wie ze is: zange­
res. De anderen zitten vast in de
echte of valse droom van de ware
liefde.
Hart hard is een droomdebuut.
Hamou serveert een ingenieuze
plot, een soepele maar niet alle­
daagse schrijfstijl en psycholo­
gisch interessante personages die
nooit saai of voorspelbaar wor­
den.
Natuurlijk zijn er zaken op af te
dingen. Zo is de ontknoping niet
helemaal een verrassing. De mo­
noloog van Rachella aan het einde
van de roman is minder natuurlijk
geschreven dan de maalstroom
van Toms gedachten, die de lezer
juist helemaal meevoert. Maar
ach, wat zal ik zeuren. Ish Ait Ha­
mou: chapeau.
Tom is als de
dood dat hij iets
fout doet, en
door die angst
gedreven doet hij
juist iets grondig
fout.
ISH AIT HAMOU
Hart hard.
Manteau, 160 blz., 15 €. Ligt vanaf
volgende week in de boekhandel.
7
8
9
10
Lannoo
Stefan Hertmans
Oorlog en terpentijn
Rudi Westendorp
Oud worden zonder het te zijn
De Bezige Bij
Atlas Contact
Khaled Hosseini
En uit de bergen kwam de echo
J.H.J. Andriessen
WOI
De Bezige Bij
Rebo Productions
Rosamund Lupton
Zusje
Han van Bree
Het aanzien van 2013
Meulenhoff Boekerij
Spectrum
Kristien Hemmerechts
De vrouw die de honden eten
gaf
Rudolf Vrba
Ik ontsnapte uit Auschwitz
De Geus
Ish Ait Hamou debuteert ijzersterk met ‘Hart hard’. © Shed Mojahid/www.shedmojahid.com
Lieve Blancquaert
Birth day
Omniboek
Betty Mahmoody
In een sluier gevangen
Sophie Allegaert
In Vlaamse velden
The House of Books
Kannibaal
Donna Tartt
Het puttertje
Bert Kruismans
Meneer de notaris
De Bezige Bij
Van Halewyck
Griet Op de Beeck
Vele hemels boven de zevende
Snoecks 2014
Prometheus
Snoecks
Isabel Allende
Ripper
Sophie De Schaepdrijver
De Groote Oorlog
Wereldbibliotheek
Linkeroever
Harlan Coben
Eens beloofd
Geert Noels
Econoshock 2.0
Meulenhoff Boekerij
Lannoo
Bron: GfK Retail Technology en Boek.be
WEG MET BOEKEN
WEB
DOE DE BOEKEN TOE EN GA LITERATUUR BELEVEN
1
BRUSSEL
Guy Vaes (1927­2012), een Vlaming die in het
Frans romans, gedichten en essays schreef, was
ook een begenadigd fotograaf, zo blijkt uit een
tentoonstelling in Brussel. In 1963 publiceerde
hij Londres ou Le labyrinthe brisé, ‘een logboek
van een groot wandelaar, overpeinzingen over de
macht van beelden’. De beperkte oplage was geïl­
lustreerd met foto’s: de overwoekerde begraaf­
plaats van Highgate, een straathoek in Hamp­
stead, Nelson’s Column met schoorstenen op de
achtergrond... Foto’s nemen was voor Vaes een
manier om dichter bij ‘de magie van een plaats te
komen, die niet in woorden te vatten is’. Boek­
handel Quartiers Latins op het Martelarenplein
in Brussel toont Vaes’ foto’s tot 28 februari.
2
BRUSSEL
Schrijfster Hyam Yared (1975), een van de pro­
minente vrouwelijke stemmen uit de Libanese
hoofdstad Beiroet, praat op dinsdag 28 januari
om 20 uur in het internationaal literatuurhuis
Passa Porta met RTBF­journaliste Hadja Lahbib
over leven en werken tegen de achtergrond van
de permanente oorlogsdreiging in het Midden­
Oosten. Yared, wier moedertaal het Frans is,
schreef drie dichtbundels en drie romans, L’ar­
moire des ombres, Sous la tonnelle en La malé­
diction. Ze ontving verschillende literaire prijzen.
Nog tot 3 februari verblijft Yared in het schrij­
versappartement van Passa Porta.
www.passaporta.be
3
COLOFON
¨¨¨¨¨ onmisbaar ¨¨¨¨ uitstekend
¨¨¨ goed ¨¨ net niet ¨ zwak
De man is een zwijn
ANTWERPEN
Filosofiehuis Het zoekend hert in Berchem toont
werk van Frans Masereel. Weinig kunstenaars
hebben zich zo onverdroten ingezet tegen oorlog
en geweld als de Belgische graficus Frans
Masereel (1889­1972). In Berchem worden voor
het eerst twintig originelen uit een Mechelse pri­
vécollectie getoond: het zijn zincografieën voor
het pacifistische blad La Feuille, dat vanaf 1917
in Genève uitgegeven werd. Masereel was er
‘huistekenaar’, die dagelijks werk afleverde. De
expo La Feuille. Een blad in de storm, waarop
ook beeldend kunstenaar Jan Vanriet ‘in dialoog
met Masereel’ gaat, wordt op zondag 26 januari
om 13 uur geopend met lezingen.
Inschrijven via www.hetzoekendhert.be
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse
Letteren is een website die al jarenlang pri­
maire en secundaire Nederlandstalige litera­
tuur verzamelt. Sinds kort komt in de nieuwe
rubriek ‘Een gedicht belicht’ maandelijks een
poëziekenner aan het woord over één ge­
dicht. Carl De Strycker, directeur van het
Gentse Poëziecentrum, opent de debatten met
‘Kind met het bleek gelaat’, een gedicht uit de
bundel De modderen man (1920) van Karel
van de Woestijne.
Het gedicht is een innerlijke monoloog van
een verteller die bij de aanblik van een kind
met een vale teint ‘doorschoten’ raakt van
‘laaie drift’. Vleselijke behoeften brengen
hem danig uit evenwicht, en dus straft en
geselt hij zichzelf. ‘Want ’k heb de straffe zélf
in ’t lillend vleesch geslagen’.
De man is een zwijn, luidt de conclusie van
De Strycker. ‘Hier is dus iemand aan het
woord die ervan overtuigd is dat zijn liefde
onkies is en dus best niet gemanifesteerd
wordt, daaronder hevig lijdt, maar net geniet
van die ongelukkige toestand.’
Ik kijk al uit naar het volgende gedicht dat
onder de lamp wordt gelegd. (hcn)
www.dbnl.org/gedichtbelicht
Hoofdredacteuren: Bart Sturtewagen, Karel
Verhoeven ­ Chef DSL: Veerle Vanden Bosch
­ Artdirector: Johan Dockx ­ Redactie:
Hans Cottyn, Peter Jacobs, Karel De Weerdt
(fotoredactie), Celine Poppe (vormgeving) ­
Medewerkers: Frank Albers is schrijver
en Shakespearevertaler, Guus Bauer is uitge­
ver, schrijver en recensent, Kathy Mathys is re­
censente, Willem van Zadelhoff is schrijver en
recensent, Pascal Verbeken is journalist en
schrijver, John Vervoort is thrillerspecialist,
Maria Vlaar is recensente ­ Coverfoto: © Do­
minic Nahr/Magnum Photos ­ Contact: veer­
[email protected], 02­467.22.66