Transcript [Click here and type return address]

Federale Raad voor Wetenschapsbeleid (FRWB)
Vergadering van 30 juni 2014
______________________________
uw kenmerk
ons kenmerk
contactpersoon
e-mail
bijlage(n)
telefoon
datum
De vergadering heeft plaatsgevonden in de lokalen van Belspo, Louizalaan 231, 1050 Brussel om
16 uur.
Aanwezig Prof. Anne ADAMS (UA); dhr. Ait ABDERRAHIM (SCK); Dr. Jo BURY (VIB); Prof. Patrick
DE BAETSELIER (VUB); Baron Andreas DE LEENHEER (UGent); Dhr. Luc DE SIMPELAERE; Prof.
Marie-Paule DELPLANCKE (ULB); Mevr. Catherine GERNAY (VKI); Prof Michel GEVERS (UCL); Dhr.
Peter GROGNARD (Septentrio); Prof. Véronique HALLOIN- HELBIG DE BALZAC (FNRS); Dhr. Luc
LAUWERS (Janssen Pharmaceutica); Prof. Ignace LEMAHIEU (UGent); Dhr. Elie MISRACHI (ULB);
Prof. Caroline PAUWELS (iMinds SMIT); Prof. Bernard RENTIER (ULg); Dhr. Vincent REUTER
(Union wallonne des Entreprises); Prof. Marie-José SIMOEN (Académie royale de Belgique); Prof.
Dave SINARDET (VUB); Prof. Robert SPORKEN (UNamur); Dr. Elisabeth VAN EYCKEN (Stichting
Kankerregister); Dr. Philippe METTENS (voorzitter BELSPO, secretaris van de FRWB); Dr. Wim DE
VOS (BELSPO), verslaggever.
Afwezig met kennisgeving: Prof. Bruno DELVAUX (UCL); Prof. Robert HALLEUX (ULg); Baron
André OOSTERLINCK (KULeuven); Prof. Yves POULLET (UNamur); Generaal Henk ROBBERECHT
(KMS); Mevr. Muriel RUOL (CSC); Prof. Rosette S'Jegers (VLIR); Mevr. Marie-Hélène SKA (CSC);
Prof. Hilde Van Gelder (KULeuven); Dhr. Yves VERSCHUEREN (Essenscia); Prof. D. VIVIERS (ULB).
Afwezig: Mevr. Anne DEMELENNE (FGTB).
De aftredende voorzitter van de Federale Raad voor Wetenschapsbeleid, dhr. Andreas De Leenheer,
heet de deelnemers welkom en bedankt Philippe Mettens voor de logistieke steun en de
voorbereiding van de agenda van de vergadering. Deze vergadering is de eerste vergadering van de
Raad in zijn nieuwe samenstelling. De voorzitter vraagt iedere deelnemer zich kort voor te stellen.
Louizalaan, 231 B-1050 Brussel
W. www.belspo.be
T. +32 (0)2 238 34 11
F. +32 (0)2 230 59 12
@ [email protected]
PROGRAMMATORISCHE FEDERALE OVERHEIDSDIENST WETENSCHAPSBELEID : ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN  ALGEMENE DIRECTIE “INTERNATIONALE
EN INTERFEDERALE COÖRDINATIE & WETENSCHAPPELIJKE INDICATOREN”  ALGEMENE DIRECTIE “ONDERZOEKSPROGRAMMA’S & LUCHT- EN RUIMTEVAARTTOEPASSINGEN”  BELGISCH
INSTITUUT VOOR RUIMTE-AERONOMIE  KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT VOOR NATUURWETENSCHAPPEN  KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK VAN BELGIË  KONINKLIJKE MUSEA VOOR KUNST EN
GESCHIEDENIS  KONINKLIJKE MUSEA VOOR SCHONE KUNSTEN VAN BELGIË  KONINKLIJKE STERRENWACHT VAN BELGIË  KONINKLIJK INSTITUUT VOOR HET KUNSTPATRIMONIUM 
KONINKLIJK METEOROLOGISCH INSTITUUT VAN BELGIË  KONINKLIJK MUSEUM VOOR MIDDEN-AFRIKA  BELNET  DIENST VOOR WETENSCHAPPELIJKE EN TECHNISCHE INFORMATIE
2
1. Formele installatie van de Raad.
Andreas De Leenheer geeft het woord aan Philippe Mettens. Philippe Mettens heet de Raad in zijn nieuwe
samenstelling welkom en meldt dat er tijdens die eerste vergadering één Voorzitter en drie Ondervoorzitters
moeten worden verkozen.
2. Verkiezing van de Voorzitter en de Ondervoorzitters
Philippe Mettens meldt dat Andreas De Leenheer bereid is het mandaat van Voorzitter opnieuw op te nemen
en Andreas De Leenheer voegt hieraan toe dat hij bereid is tijdens de bespreking van dat voorstel de
vergadering te verlaten. Andreas De Leenheer wordt evenwel onmiddellijk bij acclamatie unaniem tot
Voorzitter verkozen.
Andreas De Leenheer aanvaardt dit nieuwe mandaat en bedankt de Raad. Hij voegt eraan toe dat de nieuwe
Raad continu zijn dynamiek moet tonen bij de uitoefening van zijn functies en hij hoopt dat een nieuw
bureau (bestaande uit de Voorzitter en drie aan te wijzen Ondervoorzitters) in teamverband voor die
dynamiek zal kunnen zorgen Hij stelt Bernard Rentier voor als eerste Ondervoorzitter. Dat voorstel wordt
unaniem goedgekeurd. Bernard Rentier aanvaardt deze functie.
Vervolgens stelt Philippe Mettens Peter Grognard als tweede Ondervoorzitter voor, wat de Raad unaniem
goedkeurt. Peter Grognard aanvaardt deze functie met een verwijzing naar 15 jaar positieve ervaringen met
Belspo vanuit de bedrijfswereld.
Philippe Mettens stelt Elie Misrachi als derde Ondervoorzitter voor, wat de Raad unaniem goedkeurt. Elie
Misrachi aanvaardt deze functie en onderstreept dat hij bruggen kan slaan tussen het onderzoek en de
bedrijven.
Bernard Rentier merkt op dat het nieuwe bureau geen enkele vrouw telt. De Raad neemt daarvan akte,
zonder dat iemand zich daartegen verzet.
3. Voorstelling van het Federaal Wetenschapsbeleid
Andreas De Leenheer geeft het woord aan Wim De Vos voor een presentatie van Belspo. Wim De Vos
verduidelijkt de opdrachten van Belspo, waarbij de nadruk wordt gelegd op de opdrachten op het gebied van
de ruimtevaart, de luchtvaart, het onderzoek op Antarctica en de innovatie in het algemeen. Hij geeft ook
uitleg bij het huidige organigram van Belspo en het gewenste organigram na een in voorbereiding zijnde
hervorming. Hij stelt in grote lijnen de federale wetenschappelijke instellingen voor die van Belspo afhangen
en hun respectieve rol inzake onderzoek en initiatieven voor het grote publiek.
Andreas De Leenheer bedankt Wim De Vos voor deze presentatie.
4. Voorstelling van het Memorandum 2014 van het Federaal Wetenschapsbeleid
Philippe Mettens stelt het Memorandum 2014 van het Federaal Wetenschapsbeleid voor, opgesteld ter
attentie van de formateur van de nieuwe federale regering. Deze tekst werd voorafgaand aan de vergadering
aan alle leden van de Raad bezorgd.
Andreas De Leenheer bedankt Philippe Mettens voor deze presentatie.
5. Debat
Andreas De Leenheer nodigt de deelnemers uit tot een debat, waarbij hij benadrukt dat niet over de kern van
de verschillende in het Memorandum opgenomen punten moet worden gedebatteerd, maar eerder moet
worden overlegd over de mogelijke stappen in de huidige context, daar het Memorandum zich richt tot de
3
formateur en de Raad in principe over een beperkt tijdsvenster beschikt, te weten 'van de datum van de
vergadering tot de opstelling van de federale regeringsverklaring'.
Catherine Gernay vraagt wat het statuut van die tekst is, of de administraties het recht hebben memoranda op
te stellen en of de Raad geacht wordt ermee in te stemmen. Philippe Mettens antwoordt dat memoranda
opstellen de normaalste zaak is in hoofde van de administraties en dat de twee door de Koning aangewezen
federale informateurs sinds de verkiezingen van 25 mei 2014, te weten dhr. Bart De Wever en dhr. Charles
Michel, al hebben gevraagd erover te kunnen beschikken. Philippe Mettens voegt eraan toe dat Belspo op
zoek is naar steun en dat de administraties, in plaats van enkel getuigen te zijn, ook een rol kunnen spelen bij
veranderingen. De Raad heeft een bredere kijk dan Belspo op het gebied van het onderzoek en kan die
materie bestuderen door tegelijkertijd de acties van de verschillende gezagsniveaus in België in aanmerking
te nemen.
Elie Misrachi voegt eraan toe dat de Raad voor Wetenschapsbeleid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
ook een memorandum heeft voorbereid en dat de rolverdeling wel degelijk belangrijk is.
Luc De Simpelaere vraagt verduidelijking bij de budgetten, inzonderheid wat de IUAP's betreft. Andreas De
Leenheer antwoordt dat het voor de huidige fase van de IUAP's om een vastlegging gaat van 162 mln. euro
over vijf jaar. In de volgende vergaderingen zal zeker grondiger worden gedebatteerd over de gedetailleerde
cijfers.
Peter Grognard vraagt ook rekening te houden met twee fiscale maatregelen die niet in het Memorandum
staan, te weten de fiscale aftrek voor octrooien en de investeringsaftrek op de belastingsaangifte van de
bedrijven. De bedrijfswereld is vragende partij om die maatregelen te behouden. Diezelfde bedrijfswereld is
ook bezorgd om de beschikbare middelen in België voor het fundamenteel onderzoek niet verder te
versnipperen. Die bezorgdheid wordt ook gedeeld door de Vlaamse lucht- en ruimtevaartbedrijven. In die zin
kan de bedrijfswereld aansluiten op het pleidooi om de IUAP's na 2017 federaal te houden.
Michel Gevers stelt voor tijdens een volgende vergadering zijn eigen ervaringen te delen als hoofd van een
IUAP en een vergelijkende studie te presenteren over wetenschappelijke onderzoeksprestaties.
Caroline Pauwels vraagt dat er op een volgende vergaderingen grondig wordt gedebatteerd over de visie over
de subsidiariteit en het overleg zoals die in het Memorandum van Belspo zijn opgenomen.
Vincent Reuter vraagt verduidelijking bij de politieke beslissingen inzake de IUAP's. Philippe Mettens
antwoordt dat er in de zesde staatshervorming is vastgelegd ze vanaf 2017 aan de Gemeenschappen over te
dragen. Vincent Reuter voegt hieraan toe dat wat de Delcrederedienst betreft, bewezen is dat de splitsing
ervan negatief is uitgevallen. Philippe Mettens zegt dat de IUAP's niet per se onder die naam moeten worden
behouden, maar dat het organisatiemodel van de IUAP's wel moet worden bewaard omdat het onderzoek in
België hieruit het meeste voordeel uit zal halen. Caroline Pauwels voegt daaraan toe die argumenten moeten
worden geschraagd met verduidelijkingen van het begrip subsidiariteit.
Ignace Lemahieu merkt op dat er geen formeel overleg is tussen de Vlaamse Raad voor Wetenschap en
Innovatie (VRWI) en de verschillende Vlaamse instanties.
Andreas De Leenheer merkt op dat het concept van samenwerking tussen Vlaamse en Franstalige
universiteiten federaal moet worden geregeld, ook al is de discussie daarover geen evidentie.
Dave Sinardet vraagt of de middelen van de IUAP's na de communautarisering aan onderzoek zullen worden
besteed en of het verworven principe zal worden behouden dat die middelen worden besteed aan de
samenwerking tussen Vlaamse en Franstalige universiteiten. Ignace Lemahieu voegt daaraan toe dat de VRWI
van mening is dat middelen bij de Gemeenschappen moeten worden gevonden om die netwerken tussen de
Vlaamse en Franstalige netwerken te behouden. Andreas De Leenheer voegt eraan toe dat de soms vermelde
piste om die middelen te gebruiken voor de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland niet
beantwoordt aan wat de onderzoekers willen.
4
Jo Bury onderstreept dat de IUAP's een belangrijk instrument zijn voor de onderzoekers.
Ait Abderrahim onderstreept dat de kritische massa niet het enige belangrijke punt is, maar dat ambitie ook
een belangrijke factor is. Hij geeft het voorbeeld van de grote onderzoeksinfrastructuren in Zweden.
Peter Grognard merkt op dat de FLAG "Flemish Aerospace Group" heeft gedebatteerd over de mogelijke
regionalisering van het ruimtevaartbeleid in België en dat hij tot het besluit is gekomen dat het risico groot is
dat de overheadkosten wellicht verdubbelen. Hij benadrukt dat de onderbreking, ook al is die tijdelijk, van
een financiering voor de ESA in andere landen al nefast is gebleken voor de industrie en de wetenschap.
Bernard Rentier zegt dat daarbovenop niet alleen de nadruk moet worden gelegd op de financiering, maar
ook op voorbeelden in de universiteiten om de IUAP's te verdedigen, waarbij het hoofdargument de
wetenschap moet zijn.
Patrick De Baetselier voegt hieraan toe dat van de 12 000 handtekeningen van onderzoekers die in 2010
vroegen de IUAP's federaal te behouden, er 4 000 van buitenlandse onderzoekers waren, wat het belang
aantoont van de IUAP's in de internationale wetenschappelijke gemeenschap.
Michel Gevers voegt hieraan toe dat er 10 tot 15 jaar nodig is om een mondiaal onderzoekersnetwerk uit te
bouwen en dat een onderbreking van één jaar volstaat om dat netwerk te breken. Hij onderstreept dat een
informatiedoorstroming tussen de twee gemeenschappen de mobiliteit stimuleert en geeft een paar
voorbeelden hoe IUAP-mechanismen Belgische onderzoekers internationaal hebben gelanceerd.
Andreas De Leenheer stelt tot besluit voor dat Belspo een ontwerp van resolutie opstelt waarover de Raad via
mail kan discussiëren en die voor het behoud van de IUAP's pleit. Die resolutie moet aan de federale
formateur worden bezorgd op het ogenblik van zijn aanwijzing tot formateur.
Véronique Halloin voegt hieraan toe dat die resolutie elementen kan bevatten die niet zijn opgenomen in het
Memorandum van het Federaal Wetenschapsbeleid.
Bij wijze van besluit wordt beslist dat Philippe Mettens een ontwerp van resolutie opstelt.
De vergadering wordt om 18.15 u. met een welkomstdrank afgesloten.
Volgende vergadering
De datum voor een nieuwe vergadering in september zal via doodle aan alle leden van de Raad worden
bepaald.