Transcript Download hier de PDF van dit artikel

rundveehouderij
R E P O RTA G E
In de nieuwe stal van maatschap Woudstra kregen
steeds meer koeien mortellaro. Sproeimatten lijken
beter te werken dan een voetbad.
Sproeimat voor betere
gezondheid klauwen
D
50
E koeien van maatschap Woudstra die na hun melkbeurt de DeLaval-melkrobot uitlopen, stappen sinds kort zwart-rode matten
op. De mat zakt in en de koe loopt probleemloos door. “Zo”, zegt Jan Woudstra.
“Weer een ontsmette klauw.”
Maatschap Woudstra moest haar bedrijf een paar kilometer verplaatsen voor
een snelweg. De koeien gingen van een
stal met roosters naar een met dichte
vloeren. Die wijziging was bedoeld om
het aantal klauwverwondingen te verlagen. Dat lukte, maar er treedt nu meer
mortellaro op onder de koeien, mogelijk
door de vochtiger stalvloer.
Om de mortellarodruk te verminderen,
plaatste Woudstra eens in de twee weken
achter beide robots een voetbad. Dit gaf
veel gedoe. De koeien moesten steeds opnieuw wennen aan de hindernis bij het
verlaten van de robot. Ze bleven erin
staan, maakten er een zooitje van, en
sprongen zelfs over de voetbaden heen
als het even kon. “Na een paar uur was er
dan weinig meer over van de water-metformaline-oplossing om de klauwen te
reinigen en ontsmetten”, zegt Woudstra.
Naast melkveehouder is Woudstra ook
docent techniek op het Nordwin College
in Leeuwarden. Ane, de vader van Jan,
heeft last van spierreuma. Deze factoren
wegen mee in de keuzes die ze maken in
de bedrijfsvoering. De robot bijvoorbeeld
brengt arbeidsgemak en flexibiliteit met
zich mee, en maakt het mogelijk dat bei-
Als de koe over de mat loopt, spuit het water omhoog in de klauw.
den evenveel aandacht aan het vee
schenken.
Geen stroom maar waterdruk
Via via hoorden de Woudstra’s van de
Vink-sproeimat als alternatief voor het
klauwenbad. Deze sproeimat bestaat uit
drie delen. De zwarte ondermat is gemonteerd op de roostervloer. Hier komt
de rode sproeimat bovenop, met dáárboven weer een zwarte rubberen dekmat.
De sproeimat bestaat uit ballonnetjes
met een sproeikop. Ze vullen zich met
formaline-oplossing, stapt een koe op
zo’n ballonnetje, dan spuit het water omhoog.
De sproeimat vraagt geen elektriciteit.
Alles werkt op waterdruk. Een in hoogte
verstelbare vlotterbuis regelt de hoogte
van de vloeistofstraal. Door ventriwerking
wordt een toevoegmiddel (formaline,
medicatie) automatisch aangezogen.
Als de koe na het melken vanuit de robot over de matten loopt, zijn per keer
gemiddeld twee klauwen gereinigd. “De
eerste week moesten de koeien even
wennen, maar het geeft minder gedoe
dan de doorloopbakken. En nu is er zekerheid dat de klauwen iedere dag gereinigd worden met schoon water met toevoegmiddel”, zegt Woudstra. “Mochten
BOERDERIJ 99 — no. 36 (3 juni 2014)
PROFIEL
Naam: Ane (59), Mieke
(58) en Jan (30) Woudstra.
Woonplaats: Menaldum (Fr.).
Bedrijf: maatschap Woudstra heeft 100
melkkoeien en 60 stuks jongvee. De melkproductie ligt op
9.449 kg (rjg) met 4,45 % vet
en 3,49 % eiwit. Sinds begin
april 2014 lopen de koeien na
het melken over sproeimatten
van Vink, om de klauwen te
reinigen. Het bedrijf heeft 70
hectare in gebruik, waarvan 9
is ingezaaid met snijmais. De
rest van het areaal bestaat uit
gras op kleigrond.
wij in de loop der tijd ondervinden dat de
klauwgezondheid achteruit gaat, dan is
de hoeveelheid toegevoegde formaline
makkelijk te verhogen.”
Woudstra spuit de matten tweemaal
daags schoon en controleert ze direct.
“Mijn vader en ik zijn allebei technisch
van aard. We houden van prutsen; mankementen zullen dus niet voor problemen gaan zorgen.”
Als klauwbehandeling tijdelijk niet nodig is, moet er wel waterdruk op de matten blijven staan. Anders vervuilen ze en
raken de sproeiers in de matten verstopt.
Het is ook mogelijk de rode sproeiermat te vervangen door een dummymat.
Jan Woudstra kan de hoeveelheid formaline in het water eenvoudig aanpassen.
BOERDERIJ 99 — no. 36 (3 juni 2014)
De sproeimat bestaat uit drie matten op
elkaar. De middelste bevat sproeikopjes
die een formaline-oplossing onder de
klauw opspuiten. F O TO ’ S: AN N E VAN D ER W O UD E
Deze heeft op de plek van de sproeikoppen gelvlakken, en is tegen vorst bestand. Temperaturen rond het vriespunt
leveren geen probleem op, want stromend water bevriest niet snel. Bij strenge
vorst is het wel zaak de dummymat te
plaatsen.
Werkt goed, nu naar ander middel
“Het was niet zo dat we de mortellaro
met voetbaden niet onder controle hadden, maar deze sproeimatten bieden veel
meer gemak dan de waterbakken. Het
systeem bevalt nu al beter. De koeien
moesten iedere keer wennen aan de
voetbaden. Ze bleven dan in de robot
staan, dus werd ik ’s nachts regelmatig
uit bed gebeld. Die problemen zijn opgelost.” Momenteel voegt hij 2 procent formaline toe aan het water in de sproeimat. Hetzelfde middel dat hij eerder in
de klauwenbaden gebruikte. De hoeveelheid toevoegmiddel is makkelijk aan te
passen van 0 tot maximaal 5 procent.
Woudstra moet nog bekijken hoe de
klauwgezondheid zich gaat ontwikkelen.
Over een paar weken komt de klauwbe-
kapper langs, en dan is meer duidelijkheid te geven over de stand van zaken
rond mortellaro. Daarnaast zal hij zich
verder verdiepen in toevoegmiddelen.
“Eerst werd eens in de twee weken een
voetbad neergezet met daarin formaline,
het beste middel waarvan we zeker wisten dat het goed werkt. Nu krijgt de koe
na iedere melkbeurt een klauwreiniging
en -ontsmetting. Dan zijn er mogelijk andere middelen te vinden die dezelfde
werking hebben, maar minder sterk geconcentreerd zijn.”
Laura Botterhuis
51