Transcript Andere religies

Voeten verzorgen
Oude VW-busjes
Ria van de Ridder runt al 43
jaar een pedicurepraktijk in
Nunspeet.
Kieft en Klok restaureren klassieke
volkswagenbusjes. „Iedereen wordt
vrolijk van deze auto’s.”
terdege
19 november 2014
32e jaargang nr.4
Losse nummers: € 3,95
reformatorisch familiemagazine
Andere religies
In gesprek met Joden
en moslims
*
Thema
‘Grootouders’
*
Drie generaties in één huis „Mijn moeder hielp de kinderen met huiswerk” Portretten
Generaties op de foto Na een scheiding Hoe houd je als grootouders je kleinkinderen vast?
reportage
Opvallende
allianties
Het deputaatschap Israël van de Gereformeerde
Gemeenten organiseert reizen met een
rabbijn als gids. Amsterdamse Joden en
moslims vormen de vriendenkring SalaamShalom. Het reformatorische Wartburg College
ondersteunt een islamitische school. Hoe werd
dat mogelijk en waar liggen de grenzen van de
samenwerking?
tekst Huib de Vries foto’s Sjaak Verboom, Henk Visscher en ANP
tafelen e
ni
u
e
T
t
e
m
tekst en foto’s Teunie Luijk, [email protected]
16 terdege ● 19 november 2014
Tips:
• Als de rijst met de kruiden voor 3
minuten op matig vuur staat (zie recept),
dan hoort u de rijst op een gegeven
moment in de pan tikken. De rijst is dan
precies goed.
Wij houden
van mooie,
grote, droge
korrels
Teunie Luijk
Rijst koken op
Afghaanse wijze
Bereiding:
• Spoel de rijst met lauw
water tot het water
helder blijft. Week de rijst
minstens 30 minuten,
maar het mag ook best
langer (tot 24 uur).
Voorgeweekte rijst plakt
niet!
• Breng het water aan de
kook. Neem 0,5 dl kokend
water uit de pan en voeg
het zout eraan toe.
• Doe de rijst in de rest
van het kokende water
en roer het een keer
door. Laat de rijst 3 tot 5
minuten koken. Door het
weken is de kooktijd kort.
Pas op dat de rijst niet té
gaar wordt. De rijst is gaar
als u een korrel tussen
duim en wijsvinger kunt
breken.
• Laat de rijst uitlekken
in een zeef of vergiet en
schep hem daarna terug
in de lege pan.
• Verdeel de
zonnebloemolie over de
rijst en giet er ook de 0,5
dl water met zout over.
• Voeg de komijn toe en
meng die voorzichtig door
de rijst.
• Leg het deksel op de pan
en laat hem 3 minuten op
matig vuur staan.
• Als laatste voegt u de
kardemom toe.
• Leg een theedoek tussen
deksel en pan om te
voorkomen dat de stoom
ontsnapt. Laat de rijst zo
nog een kwartier op laag
vuur (kleinste pit) staan.
Ingrediënten:
• 500 gram basmati rijst • 1,7 l water • 2 tl zout • 0,5 dl zonnebloemolie • 1 tl gemalen
komijn • 4 peultjes kardemom (of 1 tl gemalen kardemom)
Zó lekker!
Rijst koken is nog best een
kunst. Even niet opletten
en de rijst is klef, of juist
nèt niet gaar. Natuurlijk
kunt u uw toevlucht nemen
tot het zoveelste apparaat
in uw keukenkastje en
een elektrische rijstkoker
gebruiken. Maar nodig is
dat niet. Als u heel precies
de aanwijzingen op de
verpakking volgt, moet het
beslist goed komen.
Wij houden van lekker rulle
rijst. Mooie, grote, droge
korrels. Daarom gebruik ik
altijd Surinaamse rijst. Die is
ook nog eens heel voordelig.
Mijn vriendin beweerde dat
ze rijst had leren koken van
een Afghaanse vrouw en
dat je, als je die eenmaal
geproefd had, nooit meer
anders wilde. Dat was
natuurlijk een uitdaging. Ik
ging aan de slag en... mijn
vriendin had gelijk!
Rijst op Afghaanse wijze
gekookt is zó lekker! Heerlijk
als basis voor nasi. Of
gewoon met salade en/
of geroosterde groenten.
Ik probeerde het met
basmati rijst maar ook met
zilvervliesrijst. Ik nam daarbij
de variant met een korte
kooktijd (voorgekookte dus).
Beide soorten waren heerlijk.
terdege 19 november 2014 17
●
interview
De pen gepakt deel 3
Avontuur
op een
zolderkamer
„Het rare is”, zegt Eeuwoud Koolmees
als hij jonge lezers over zijn schrijverij
vertelt, „dat toen het meisje omkeek,
niet haar vriend maar haar broer daar
stond. Zíj was er verbaasd over, maar
ík ook.” Zijn publiek kijkt hem dan
ongelovig aan en reageert: „U bedenkt
dit verhaal toch?” Maar nee, zegt
Koolmees, „op een gegeven moment
ontwikkelt een verhaal zich zelf. Van
andere auteurs hoor ik dat hen dat ook
overkomt.”
tekst L. Vogelaar foto’s Anton Dommerholt
20 terdege ● 19 november 2014
terdege 19 november 2014 21
●
26 terdege ● 19 november 2014
reportage
Oud
VW-busje
als belegging
Vijftien jaar geleden begonnen Maurice Klok
en Gert Kieft met de restauratie van klassieke
volkswagenbusjes. Nu hebben ze een van de
meest gespecialiseerde bedrijven ter wereld.
Maar het is voor hen in de eerste plaats
een passie. „Dit zijn auto’s met een gezicht.
Iedereen wordt er vrolijk van.”
tekst Ad Ermstrang foto’s Anton Dommerholt
terdege 19 november 2014 27
●
De werkdag van Ria van de Ridder-van Beek
Beroep:
Pedicure
Leeftijd:
69 jaar
Opleiding:
Voet- en
schoenkundig
pedicure en
aanvullende
cursussen
Het wordt een drukke dag.
De eerste klant.
Mensen met pijn
weer op weg helpen
Ria van de Ridder runt
een pedicurepraktijk.
Eerder was ze psychiatrisch verpleegkundige.
Toen een patiënt die
pedicure was haar eens
een fijne voetbehandeling
gaf, dacht ze: „Als mijn
man en ik kinderen
krijgen, kan ik geen
verpleegkundige blijven
maar wel pedicure
worden.”
tekst Gertrude de Wildt-Brouwer foto’s Anton Dommerholt
36 terdege ● 19 november 2014
Soms worden pedicurebehandelingen vergoed.
I
n 1970 werd haar eerste kind
geboren, een jaar later rondde
Ria van de Ridder de opleiding
voor pedicure af. Sindsdien heeft ze
heel wat blote voeten van Nunspeters gezien.
8.00 uur: Het is maandagmorgen. Ik zet mijn spulletjes klaar voor
de nieuwe werkdag. Dat betekent:
vloeistoffen zoals gedemineraliseerd
water en nagelriemolie vervangen.
Het wordt een drukke dag, maar dat
geeft niet. Ik krijg energie van m’n
werk.
9.00 uur: Met m’n witte jas aan
sta ik klaar voor m’n eerste klant.
Het is een kennis die al jaren in de
praktijk komt. Ze heeft likdoorns
tussen haar tenen. Omdat ze werk
heeft waarbij ze veel loopt, komt ze
elke vijf weken. Komt ze een week
later, dan heeft ze veel pijn. Ik ga
de likdoorns drukvrij leggen. Dat
betekent dat ik om de pijnlijke plek
een laagje vilt leg. Dat omwikkel ik
met een laagje verband. De druk op
de pijnlijke plek neemt dan af en de
plek kan herstellen.
9.45 uur: Ik drink nog vlug een
kop koffie voor ik m’n route ga
rijden langs verschillende klanten.
Mijn praktijk aan huis is op de eerste
verdieping. Daarom behandel ik
mensen die slecht ter been zijn
bij hen thuis. Ik leg verschillende
Vaak komt er een gesprek op gang.
pedicuresets in m’n auto, want
bij iedereen gebruik ik weer een
schoon, gedesinfecteerde set.
10.00 uur: Ik bezoek een
mevrouw die erg hulpbehoevend
is. Ze kan niet meer zien. Naast het
weghalen van eelt en het verzorgen
van een ingegroeide nagel verricht
ik nog wat hand- en spandiensten
in huis. Ik help haar
om haar kousen en
schoenen weer aan
te trekken. Het is fijn
om even met haar
te praten, want deze
vrouw heeft het niet
makkelijk. Ik merk dat
tijdens het verzorgen van de voeten
de gesprekken vaak vanzelf op gang
komen.
11.00 uur: De mevrouw die ik
nu bezoek, heeft spierdystrofie. Ze
loopt heel slecht. Haar voeten zijn
zo vergroeid, dat ze bijna op haar
botjes loopt. Ik kom om de zeven
weken bij haar langs. Ze heeft
wel aangepaste schoenen, maar
ondanks dat heeft ze veel pijn. Ik
verwijder de eeltpitten onder haar
voeten en geef haar een declaratieformulier voor de verzekering.
Omdat deze vrouw de voetverzorging zo hard nodig heeft, krijgt ze
zes behandelingen per jaar vergoed.
Reumapatiënten en diabeten kun-
Er zijn cliënten die om de drie of vier
weken komen.
nen een pedicurebehandeling vaak vergoed
krijgen omdat zij vrijwel altijd voetproblemen
hebben. Voorwaarde is dan wel dat ze een pedicure bezoeken die erkende cursussen heeft gevolgd
op dit gebied, de zogenaamde pedicure-plus.
12.00 uur: Ik ga thuis even lunchen. Mijn
man heeft de tafel al gedekt, zo kan ik vlug
doorgaan met m’n klanten van deze middag. Ik
desinfecteer alle instrumenten en zorg dat alles
voor half twee klaarligt.
13.30 uur: Ik krijg een klant die
al dertig jaar door mij geholpen
wordt. Ze komt om de drie of vier
weken om pijnlijke plekken aan
haar voeten drukvrij te laten leggen. Voor deze mevrouw reserveer ik altijd veel tijd, want haar
voeten geven veel werk. Ook adviseer ik haar
over haar schoenen. Niemand loopt graag op
aangepaste schoenen, maar soms moet het wel.
14.30 uur: Een mevrouw komt voor haar
vakantie naar Zuid-Afrika nog even bij me langs.
Ik verwijder eelt en maak haar voeten weer
mooi.
15.15 uur: M’n laatste klant voor deze dag
is een mevrouw die geen specifieke problemen
heeft, maar het gewoon fijn vindt om behandeld
te worden.
Ik vind het altijd het mooist als ik mensen die
pijn hebben weer op weg kan helpen. Daar doe
ik m’n werk voor. En om een goed gesprek
te hebben. Tijdens een behandeling durven
klanten me dingen toe te vertrouwen. Eigenlijk
ligt dit werk wel een beetje in het verlengde van
m’n baan als psychiatrisch verpleegkundige.
Een van
de klanten
help ik al
dertig jaar
terdege 19 november 2014 37
●
interview
Met de
oudvaders op
cursus
De boeken van oude schrijvers zijn soms
stugge stof. Lezen vraagt tijd, inzet en
doorzettingsvermogen. De online of
schriftelijke ‘Cursussen Oudvaders’ willen
de drempel ertussenuit halen. Jan van de
Velde: „Vader Brakel was mijn gids.”
tekst Jan van ’t Hul foto’s Anton Dommerholt
40 terdege ● 19 november 2014
terdege 19 november 2014 41
●
groen
tekst en foto’s
Kalkhoven Fotografie
Fluweelboom
Planten voor schikkingen
Een mooi duo vormen
een fluweelboom en
asters aan zijn voet. De
verkleuring van de bladeren
van de fluweelboom is
bijna onovertroffen. In
een herfstborder is deze
struik een blikvanger van
jewelste. Prachtig is het als
hij in gezelschap staat van
blauwbloeiende asters.
Afhankelijk van het weer, staan er in de
tuin nog diverse fraaie herfstplanten, zoals
Physalis alkekengi (lampionplant). Als je
hiermee nog schikkingen wilt maken, knip er
dan wat stengels af om te drogen. Sierappels
kleuren in de herfst warmgeel en knalrood.
Mooie blikvangers. Ook hierbij geldt: snoei
vast een voorraadje takken voor gebruik in
schikkingen. Diversen soorten hulst staan ook
goed in bloemstukken. Knip wat takken af,
doe ze in een doorzichtige plastic zak en leg
Krans met rozenbottels en zaaddozen van Phlomis.
ze in de vriezer tot gebruik.
Sommige planten hebben inmiddels
zaden gevormd die ook bruikbaar zijn
om mee te schikken. Zoals de krans
van rozenbottels gecombineerd met
de zaaddozen van Phlomis russeliana
(zie foto).
Ook interessant zijn de appeltjes
van de Japanse dwergkwee. Je kunt
er een paar op een schaal leggen,
samen met mooi verkleurd blad.
Siergrassen
Als siergrassen door de najaarszon verlicht
worden, krijgen ze een mooie gouden gloed.
En een zuchtje wind laat de ijle takken
wuiven. Siergrassen in de border zorgen
ervoor dat er in de tuin steeds wat te zien
valt. Enkele soorten zijn:
• Miscanthus sinensis
• Calamagrostis brachytricha (wordt hoog)
• Stipa gigantea
• Panicum virgatum ‘Rehbraun’
• Molinia caerulea
• Sesleria nitida
• Miscanthus sinensis ‘Flamingo’
46 terdege ● 19 november 2014
• Deschampsia cespitosa ‘Goldtau’
Piet en Anja Oudolf hebben
siergrassen wereldwijd bekendheid
gegeven.
Info: www.oudolf.com. Foto: Siergras
met Verbena bonariensis.
Tuinagenda
• Zorg ervoor dat de wingerd niet in
het hout van ramen of dakranden
groeit. Bijtijds afknippen dus.
• Verzamel de laatste appels en
gebruik ze in diverse gerechten. Je
kunt ze ook in schijfjes drogen.
• Maak een gezellige, eenvoudige
schikking voor binnen en buiten.
Neem een hoge pot, doe er oasis
in tot een centimeter boven de
rand. Steek groene pinustakjes
(grove den) rondom en dan kleine
rozenbottels. Zet in het midden, op
wat mos, een dennenappel.
• Plant in de border waar gele
narcissen staan eens een paar
ranken klimop (narcissen gaan
jarenlang mee en verwilderen ook).
• Roze narcissen staan mooi
op een ondergrond van kleine
maagdenpalm (Vinca minor).
• Ga je nog bollen planten? Neem
als norm dat de plantdiepte twee
keer de hoogte van de bol moet
zijn.
• Het klinkt wonderlijk maar toch
kan er nu vast bemest worden
op arme zandgrond. Neem bij
voorkeur oude koemest of een mix
groenstrook
agnes lemstra
Anemonen
van organische mest. Kunstmest mag pas
gebruikt worden in april.
• Een overhoekje op de zon? Maak er een
kruidenplekje van. Met tijm, rozemarijn en
lavendel. Plant er buxushaagjes omheen voor
een klassieke kruidentuin.
• Het is nu een goede tijd om groenblijvers en
hagen te planten. Denk aan coniferen, buxus,
laurierkers en liguster.
Het was dit jaar wel een heel
vreemd tuinjaar. Van alles
bloeide vroeger of langer.
Afgelopen voorjaar pootte
ik 50 bolletjes Anemone
Coronaria. Ik geloof dat het
daarna te droog was; er
kwam nauwelijks wat op en
ik heb één bloemetje gezien.
Tot mijn grote verbazing
zag ik eind oktober overal
fris blad van anemoontjes
boven komen. Nee, geen
herfstanemonen, die zijn
al uitgebloeid. Loof van
blauwe druifjes zie je al in
september, terwijl ze pas
in de lente bloeien - zou
dat bij anemonen ook zo
zijn? Ik zoek het na en lees:
„Anemonen kunnen zowel
in het najaar als in het
voorjaar worden geplant.
De in het najaar geplante
bollen zullen in het voorjaar
bloeien, en die in het
voorjaar geplant worden
bloeien in de zomer, van
juli tot eind oktober.” Goed,
dit verschijnsel in mijn tuin
is dus vreemd. De hele
zomer geen blad of bloem,
en in november bloeiende
anemonen!
terdege 19 november 2014 47
●
Poseren in een
Japanse tuin.
68 terdege ● 19 november 2014
Afscheidsceremonie in Japan.
Ontmoeting met Japanse premier
Shinzo Abe en zijn vrouw.
Begroeting door keizer Akihito
en keizerin Michiko.
Japan en Zuid-Korea
verwelkomen
koningspaar
Toast tijdens
het staatsdiner.
Koning Willem-Alexander en koningin
Máxima hebben een drukke tijd
achter de rug. Van woensdag 29
oktober tot dinsdag 4 november
waren ze in Azië, vanwege de
staatsbezoeken aan Japan en
Zuid-Korea. Het doel van beide
bezoeken was het bevorderen
van de onderlinge relatie
en het intensiveren van de
handel.
tekst Josine Droogendijk foto’s ANP, EPA en AFP
terdege 19 november 2014 69
●
jongeren
Jonge mantelzorgers deel 1
Verslaafd aan
vrijwillig verzorgen
„Ik ben de mantelzorger van mijn tante Betty.
Als ik tegen anderen zeg dat ik boodschappen
ga doen voor mijn tante, hoor je ze echt denken
van ‘dussss’. Maar mantelzorger zijn is niet suf.
Ik heb een band met mijn tante die ik niet had
willen missen.”
tekst Henrieke van Dam foto’s Anton Dommerholt
Z
e is jong, openhartig en bevlogen.
Het ene moment
de student in Zwolle,
het andere moment de
mantelzorger in Elburg:
Colinda Krooneman, 18
jaar, uit Nunspeet.
Eén punt moet vooraf duidelijk zijn: „Het is enorm
vervelend dat mijn tante
ziek is, maar ze is niet
zielig. Ze is een gelijke. Ik
werk niet bij haar omdat
ik me verplicht voel om
dat te doen, maar omdat
ik het oprecht gezellig
vind om bij haar te zijn.”
Ze gooit het haar achterover, denkt nog eens na.
„Ja, ik doe het echt vrijwillig. We hebben het heel
goed samen.”
Sarcoïdose
Bij de tante van Colinda is
tien jaar geleden sarcoïdose ontdekt. Dat is een
ziekte waarbij ontstekingen ontstaan in allerlei
organen en weefsels in het
lichaam. „Mijn tante kan
geen conditie opbouwen,
is altijd moe en heeft veel
pijn”, zegt Colinda. „Zelfs het leeghalen van de wasmachine is te veel
moeite. Daarom kom ik helpen bij allerlei huishoudelijk werk. De afwasmachine leegruimen, boodschappen
doen, vuilnis in de container gooien,
dat soort klusjes. Als mantelzorger
geef je langdurige hulp aan een ziek
persoon. Dat is het verschil met de
tijdelijke vrijwilliger.”
„Veel meer
jongeren zouden
mantelzorger
moeten zijn”
interview
Met vreugde
appels
plukken
Al bijna veertig jaar gaat Klaasje
Bisschop in de herfst uit appels
plukken in de Noordoostpolder. De
bejaarde boerin uit Rouveen werd de
mascotte van het fruitbedrijf van Jan
Willem de Jongh. „Heb je al gezien
hoe ze van de trekker stapt?”
tekst Huib de Vries foto’s Anton Dommerholt
80 terdege ● 19 november 2014
81 terdege ● 19 november 2014
terdege 19 november 2014 81
●