NB 29 Jaarverslag 2013 Rooise Weidevogelgroep de Schijndelse Heide

Organisatie en coördinatie

Op de website van IVN Rooi ( http://www.ivnrooi.nl

) is onder de rubriek werkgroepen weidevogelbescherming, aangegeven hoe onze organisatie is opgezet. Op deze site worden ook onze jaarverslagen, activiteiten en nieuwsbrieven geplaatst. Onze vrijwilligers worden zo nodig ook persoonlijk, telefonisch en per Email geïnformeerd. Ook is onze site en die van andere weidevogelgroepen groepen te bekijken via een kaart van het Brabants landschap; http://www.brabantslandschap.nl/zelf-aan-de-slag/natuurwerkgroepen/#137

Vrijwilligers 2013

We hebben dit jaar 3 nieuwe enthousiaste vrijwilligers mogen verwelkomen die op een prettige wijze met iedereen hebben samengewerkt. Helaas kon door ziekte, vakantie of omstandigheden er niet iedereen altijd bij zijn. Op 9 november overleed onze gewaardeerde vrijwilligster Karin Schuurman. 1. 2. 3. 4. 5. Peer van Bakel Grardje Brouwers Liny Clijsen Frans Clijsen Ans Dekkers 6. 7. 8. 9. Tonnie Donkers Dirk Eijkemans Maria Foolen Bert Foolen 10. Greet Groothuis 11. Christel Kramer 12. Gerda v. Meersbergen 13. Hilma van Rozendaal 14. Gerrie Santegoeds 15. Coby Warmerdam 16. Karin Schuurman 17. Maria Sijbers 18. Henk Steenbakkers 19. Ger v.d. Wijdeven 20. Miranda Bos 21. Mia Foolen 22. Anneke Brouwers 23. Tony Hulzebos 24. Dik Hulzebos 25. Lonja Woonings 26. Peter Wagenaar 27. Frits van der Hagen 28. Piet Delisse

29. Wil Foolen coördinator

Boskantseweg 86 Hildewarelaan 7b Koninginnelaan 129 Koninginnelaan 129 Damianenweg 26 Sonseweg 1b Hofstad 10 Laar 11 Laar 11 Burg. v. Oerlehof 2 Kruidenlaan 12 De Schild 19 H. Bolsiuslaan15 C.Trompstraat 58 Andoornstraat 3 Beatrixstraat 41 Houtsestraat 15 Pastoor Hackenstraat 33 Koninginnelaan 11 Laurier 14 Heistraat 17a Valstraat 24 Oranje Nassaulaan 141 Oranje Nassaulaan 141 Oranje Nassaulaan 134 Brahmstraat 20 Hoge Vonderstraat 23 Verwestraat 2B

Heistraat 17a

5492 VC 5491 GG 5491 HB 5491 HB 5491 TJ 5492 HK 5491 VE 5492 HG 5492 HG 5491 AP 5491 KM 5481 NA 5481 BN 5481 GT 5482 PB 5491 NH 5492 TM 5491 CE 5491 HA 5491 KR 5491 BA 5491 BJ 5491 HE 5491 HE 5491 HL 5491 MR 5492 CH 5491 BZ

5491 BA

St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode Schijndel Schijndel Schijndel Schijndel St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode

St. Oedenrode

0413 47 77 21 0413 47 65 32 0413 47 65 99 0413 47 65 99 0413 47 61 28 / 06 11441103 0413 47 68 09 / 06 13379448 0413 47 65 80 0413 47 52 83 0413 47 52 83 0413 47 81 31 / 06 49878442 0413 47 55 10 073 547 71 76 / 06 20450060 073 547 64 97 / 06 20818744 073 549 22 54 073 547 58 33 0413 47 39 85 0413 47 53 98 0413 47 36 94 / 06 36202032 0413 47 90 68 0413 47 49 57 0413 47 56 02 0413 47 23 59 0413 47 53 71 0413 47 53 71 0413 47 27 95 0413 474793 0413 474303 / 06 11185029 0413 474118

0413 47 56 02

Belangrijke telefoonnummers

Gebiedscoördinator Schijndel / St. Oedenrode : Nan Visser tel. 073 54 98 040 06 104 663 82 Coördinator Brabants Landschap : Jochem Sloothaak tel. 0411 622775 / 06 30 85 39 96 BOA : Arnoud Jakobs tel. 0652092896 / meldkamer 0900 8844 Mail. [email protected] 2

Meewerkende agrariërs / bedrijven 2013

1. 2. 3.

Schijndelse Heide

Boekhorst van Oirschot gebr. Van Kessel Schijndelse Heide 4 Horst 8 Schootsedijk 30 5491 TG 5491 XW 5491 VC 4. 5. 6. Van de Kallen 7. Vervoort 8. 9. Van der Laar van Rooij van de Laar Wiersma 1. 2. 3. 4. 5.

Veersche Heide

van de Spank van de Ven Van Thiel Sweere Boom 1.

“Knoptoren”

van de Meerakker Corridor 18 Schootsedijk 47 Erica 8 Schootsedijk 21 Jenneakkers 8 Cathalijnepad 1 Schootsehoef 2B Abenhoefweg 5a Damianeweg 12 Sonniuswijk 32 Sterrebos 13 Oostelijke Randweg 2 5466 RC 5491 VC 5491 VR 5491 TD 5491 VA 5491 GT 5481 VL 5466 RN 5491 TJ 5691 PE 5491 LT 5492 HZ St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode Veghel St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode St. Oedenrode Schijndel Veghel St. Oedenrode Son St. Oedenrode St. Oedenrode 0413 47 08 70 0413 47 25 56 0413 47 44 64 0413 34 12 66 0413 47 51 81 0413 47 71 92 0413 47 97 47 06 122 70 191 0413 47 88 40 073 54 76 624 0413 34 10 52 0413 47 33 51 0413 34 10 52 0413 47 68 98 0413 47 32 05

Overzicht van onze activiteiten in 2013.

  19 februari onze eigen gezellige startavond. 27 februari provinciale startavond in het provinciehuis in Den Bosch.     10 maart start van het wekelijks terugkerend veldwerk. Deelname met 2 projecten maatregelen voor de kievit. Deelname Onderzoek voedsel kievitkuikens. 20 en 27 maart organiseerde het Brabants Landschap een introductiecursus weidevogelbeheer voor nieuwe vrijwilligers en/of weinig ervaren vrijwilligers.  26 maart organiseerde het Brabants Landschap een cursus Begrijp een Boerenbedrijf.   20 april excursie in Haghorst ( Diessens Broek ). 22 mei evaluatieavond op het terras.     15 juni einde van het veldwerk. 28 juni afsluiting van het seizoen met een BBQ bij Ans en Jan. 21 augustus in de avond zomeractiviteit / wandeling. Ondersteuning natuurwandelingen en activiteiten natuurbeleving op Odendael.  Tellingen Jaar van de Patrijs. 3

Het seizoen 2013.

Eigen startavond 19-2

Het seizoen zijn we dit jaar begonnen met onze eigen startavond op 19 februari. Op deze startavond waren 17 vrijwilligers aanwezig, 12 vrijwilligers waren verhinderd. De startavond werd evenals in 2012 gehouden in het onderkomen van IVN Rooi bij de handboogvereniging te Nijnsel. Het was een gezellige avond met een terugblik op het seizoen 2012 en vooruitzicht op ons toekomstige seizoen in 2013. (zie ook het volledige verslag van onze startavond) De belangrijkste punten waren : welkom en kennismaking met 3 nieuwe leden. jaarverslag 2012 voor het eerst ook geplaatst op de site van IVN Rooi. collectief beheer in de Schijndelse Heide /- Veerse Heide. deelname Pilot ”kansen voor de kievit” / eindrapportage Verstegen & Sloothaak. extra aandacht voor Grutto en Wulp. bedrijven die buiten collectief beheer vallen. contact met de boeren /- loonwerkers. overleg / samenwerking met weidevogelgroep Jekschot en Schijndel. loopvergunningen. controleren telefoonnummers en E-mailadressen. cursus voor beginners. cursus voor akkerrandvogels / alarmtellingen. cursus ”begrijp het Boerenbedrijf” noteren legselgegevens, werken met GPS. beheer van de kas. provinciale startavond op 27 februari in het provinciehuis afspraken /- agenda voor het komende seizoen indeling van de loopgroepen : groep 1 op zondagmorgen, start 10-3 in Schijndelse Heide. groep 2 op woensdagmiddag, start 13-3 bij van de Meerakker. groep 3 op woensdagavond, start 13-3 in de Schijndelse Heide. groep 4 op vrijdagmiddag, start 15-3 in de Veersche Heide. kleine groepen voor kijken vanaf de kant, begeleiding veldwerk, alarmtellingen, afstemming tijdens bewerken. predatie door vos, kraai, etc…. excursie /- zomeravondactiviteit. 4

Provinciale startavond 27-2

De provinciale startavond op 27 februari was op het provinciehuis in Den Bosch. Van onze groep waren we met liefst 14 personen aanwezig. Na ontvangst met koffie of thee, een Bosch bolletje of cake werden we door dhr. J. Baan, directeur van het Brabants Landschap, om 20.00 uur allen welkom geheten. Jochem Sloothaak, coördinator van het Brabants Landschap, presenteerde de resultaten van het seizoen 2012. De eindrapportage ”Kansen voor de Kievit” werd aangeboden aan Yolande van der Meulen, directielid van de afdeling Ecologie en Handhaving van Provincie Noord-Brabant. Maatregelen voor de patrijs (2013 het jaar van de patrijs) was het volgende agendapunt. Er was uitleg over de patrijs in zijn leefomgeving en de mogelijkheden om hierin verbetering aan te brengen. Na de pauze ging Jochem Sloothaak in op de mogelijkheden voor stimulering van vogelsoorten in het agrarisch landschap. Met name de akkervogels kunnen door de aanleg en beheer van akkerranden hiervan profiteren. Samen met ruim 300 enthousiaste weidevogelbeschermers hebben we gekeken naar de filmpremière ”Kleinschalig natuurbeheer op De Langakkers”. Filmmaker Mark Kapteijns bracht op schitterende wijze het beheer op het landgoed van Roel Winters in Heeze in beeld. Na de film overhandigde Johan van den Hout, gedeputeerde van de afdeling Ecologie en Handhaving van Provincie Noord-Brabant, de oorkonde ”Initiatief van het Jaar”. Het initiatief betrof het herstel van een eendenkooi bij Maren Kessel. De vangpijpen van deze kooi waren vervallen of niet meer aanwezig en het terrein met de honderden knotten van wilg en es waren volledig verruigd. Op initiatief van pachter Van Mook maakte het Coördinatiepunt samen met Stichting Landschapsbeheer Oss een herstelplan voor het ca. 5 hectare grote terrein. Resultaat van dit alles is dat de kooi weer in bedrijf is genomen, dat de pachter het beroep van kooiker heeft opgepakt en dat de kooi periodiek wordt opengesteld voor het publiek. Aansluitend op dit herstelproject is op initiatief van het Coördinatiepunt en met financiële ondersteuning van de Provincie een tweede project uitgevoerd: de inrichting van een plas- drasgebied van 17,5 hectare aan de oostzijde van de kooi. Met de vernatting van het gebied is een volwaardig broed- en foerageergebied voor weidevogels gecreëerd. Tijdens de excursie van het Brabants Landschap voor coördinatoren hebben 3 vrijwilligers van onze groep dit ter plaatse kunnen aanschouwen.

Na afloop op het eind van de avond werden de benodigde markeringsstokken, materialen, provinciaal jaarverslag e.d. uitgereikt en gingen we met een goed gevoel naar huis. 5

Start veldwerk Schijndelse Heide 10-3

De loopvergunningen lagen in de stal gereed…. Op zondag 10 maart 2013 ging het seizoen van de zondagmorgengroep van start. Dit jaar was het geen vliegende start. Er waren wel veel kieviten maar het was te koud geweest om een eerste legsel te kunnen vinden. We moesten ons de eerste weken slechts tevreden stellen met het observeren vanaf de kant en ons te warmen aan de koffie door de vrijwilligers op toerbeurt meegebracht. De eerste 2 legsels werden pas gevonden op 27-3, liefst 16 dagen later dan in 2012 ! Eind maart werden in ons gebied ook veel grutto’s waargenomen die op doortrek waren. Op een perceel van Boekhorst zaten er op een keer zeker 40 á 50.

Kaart collectief beheer

In de stal van boer Boekhorst was op groot formaat deze kaart opgehangen waarop de percelen met de rustperiodes voor 2013 waren ingekleurd. Iedereen heeft in principe ook een controlerende taak met betrekking tot de rustperiodes.

In de loop van het seizoen kwamen er berichten in de media dat er door de late vorst in Noord-Nederland veel minder weidevogels (vooral kievieten) waren dan andere jaren. In Brabant en ons gebied van de Schijndelse Heide en de Veersche Heide viel dit mee. 6

Deelname ”Maatregelen voor de Kievit”

Op het perceel van Boekhorst en van de Meerakker zaten ook dit jaar op een klein gebied weer veel kievieten. We hebben deze percelen aangemeld voor het project om op deze wijze uitgesteld bewerken tot 15 mei te bewerkstelligen. In overleg met Andre Boekhorst en gebiedscoördinator Nan Visser hebben we bij het Brabants Landschap een projectplan ingediend en dit werd gehonoreerd.

Projectplan Boekhorst 14-3-2013.

Ons "projectplan" zag er als volgt uit : 1. Achter de boerderij liggen 22 Ha.,waar net als vorig jaar kieviten en grutto's zich alweer hebben gemeld.10 Ha daarvan ( zie kaartje ) is grasland dat eind April / begin Mei 1x zal worden gemaaid, bemest en ingezaaid met mais. De verwachting is dat hier mogelijk de Grutto's gaan nestelen waar we dan ook de nodige aandacht aan zullen besteden. 2. De overige 2 percelen zijn samen 12 Ha. en ingezaaid met groenbemester.

Van dit perceel zal op 6 Ha. aardappels worden gepoot. De kievieten die hier misschien gaan nestelen kunnen we goed beschermen als het bewerken goed wordt ingepland.

3. Op het resterende perceel van 6 Ha. ( waar het eigenlijk om gaat ) waren vorig jaar 17 legsels van de kievit en 3 van de grutto.

Dit perceel willen we ook nu betrekken in "Maatregelen voor de Kievit".

- op het hele perceel van 6 Ha. wordt de groenbemester ondergewerkt.

- er komt een braakstrook tot 1 november van 12mtr x 420mtr = 0,5 Ha.

- op 3 Ha. komt uitgesteld bewerken tot 15 mei.

- uit praktische overwegingen zal Boekhorst de overige 3 Ha. ook niet bewerken voor 15 mei. 10Ha. Grasperceel wordt Mais Pilot maatregelen voor de kievit ca. 6 Ha. Aardappels 7

Projectplan Van de Meerakker 15-3-2013.

Aan 2 zijden is een natuurlijke braakstrook van ca. 2 Ha aanwezig die door van de Meerakker wordt onderhouden. maisperceel ca. 1,6 Ha met uitgesteld bewerken tot 15 mei. Grasland tot 15 mei. Daarna gemaaid en bewerkt Door het mailen van printscreens hebben we een begin gemaakt om onze vrijwilligers, boeren en loonwerkers beter en tijdig te informeren. Vooral onze boeren en loonwerkers waren nog niet gewend om ook het tijdstip van bewerken tijdig per mail door te geven. Het was dan ook belangrijk om ook tijdig telefonisch bij de agrariërs en loonwerkers te informeren wanneer er bewerkt gaat worden. Dit was zeker voor percelen waarvoor geen collectief beheerspakket was afgesloten van toepassing. Persoonlijk contact leverde ook een goed resultaat op. 8

Onderzoek voedsel kievitkuikens

(bron Brabants Landschap) Dit project werd ook bij ons op de percelen van Boekhorst en van der Laar uitgevoerd! Met het beschermen van de kievitlegsels komt driekwart van de eieren uit, maar daarmee zijn we er nog niet. Er zijn maar weinig kuikens die uitgroeien tot volwassen vogels. Voedselgebrek is hier de grootste oorzaak voor. Een kievitkuiken heeft namelijk zo’n 4000 prooien per etmaal nodig. Akkerrandenbeheer zou hiervoor een oplossing moeten bieden omdat het meer insecten aantrekt. In het kader van zijn afstuderen aan Hogeschool van Hall Larenstein onderzocht Reinoud Raaijmakers de dichtheid aan bodemdiertjes op de Schijndelsche Heide op gangbaar bewerkte percelen en akkerranden. Hieruit bleek dat 20% van de biomassa uit regenwormen en insectenlarven bestaat en 65% uit loopkevers. Vooral de loopkevers zijn van belang voor het overleven van de kuikens. De biomassa van deze kevers lag in de akkerranden drie keer zo hoog dan in gangbaar bewerkte percelen. Het akkerrandenbeheer zorgt dus daadwerkelijk voor meer voedsel voor de kievitkuikens. Het gehele verslag is te vinden op; http://www.brabantslandschap.nl/actueel/nieuws/voedsel-kievitskuikens Door randen van akkers anders te beheren, kan de kievit voor Brabant behouden blijven. Je kunt ze braak leggen of inzaaien met speciale kruiden. Hierop komen veel insecten af, die weer worden gegeten door (weide)vogels. Met subsidie van de Provincie richten steeds meer boeren hun akkerranden vogelvriendelijk in. De kievit, en dan vooral zijn kuikens, zijn er bij gebaat. Reinoud Raaijmakers Een mooi voorbeeld is dan ook de akkerrand bij van der Laar tegenover de Golfbaan………….. Ook vernatting van percelen kan een bijdrage leveren. 9

Introductiecursus weidevogelbeheer

Op 20 en 27 maart organiseerde het Brabants Landschap een introductiecursus weidevogelbeheer voor nieuwe vrijwilligers en/of weinig ervaren vrijwilligers. De cursus had als doel belangstellenden te informeren over weidevogels en daarnaast eventueel vrijwilligers te werven voor onze werkgroep. Van onze werkgroep hebben 2 vrijwilligers op de locatie van IVN Laarbeek in Asten deelgenomen.

Cursus Begrijp een Boerenbedrijf

Op 26 maart organiseerde het Brabants Landschap een cursus Begrijp een Boerenbedrijf.

De cursus had als doel begrip te kweken over het reilen en zeilen van een boerenbedrijf. Immers samenwerking met boer en loonwerker kan de bescherming verbeteren !! Van onze werkgroep hebben 3 vrijwilligers op lokactie D’n Eik in Boekel deelgenomen.

Veldwerk in de Veersche Heide

Ook in de Veersche Heide was de sfeer bij de deelnemers van de “vrijdagmiddag- loopgroep” goed ondanks de koude start. Het is immers altijd genieten van de gastvrijheid en de natuurtuin bij Ans ! Kievitseieren nog onbebroed Wulp Op vrijdagmiddag 29-3 werden ook hier de eerste kievitslegsels genoteerd. Ans 1 legsel met 1 ei. Henk 1 legsel met liefst 4 eieren. (en dat op 29-3!!, immers het eerste ei werd landelijk pas op 21 maart gevonden ! ) Er werden op de Veersche Heide ook meer kieviten waargenomen dan in 2012. Ook de Wulpen bij van de Boom en v.d. Ven lieten zich weer zien. 10

Op de woensdagen dat er bij van de Meerakker geen veldwerk nodig was ging deze groep naar de Veersche Hei. Dit grote gebied kreeg zodoende wat meer aandacht. Op het perceel van Bert van de Boom nestelde net als in voorgaande jaren ook weer de Wulp. Belangrijk was dat juist voor dit perceel binnen de regeling collectief beheer uitgesteld maaien was afgesproken. Er werd pas begin juni voor de eerste keer gemaaid waardoor het legsel van deze Wulp geheel succesvol was. Op het perceel bij van de Ven ging het gemarkeerde legsel van de Wulp door een vergissing bij het maaien helaas en ook tot grote spijt van de betrokken boer verloren.

Veldwerk achter de Knoptoren (van de Meerakker)

Deze nieuwe “woensdagmiddag- loopgroep” was te gast bij Bert en Maria. Vanaf deze thuisbasis gingen ze van start omdat het grootste perceel bij van de Meerakker grenst aan hun tuin. Deze voor ons nieuwe percelen langs de A50 markeerde Bert met de nodige borden met de tekst vrijwillige weidevogelbescherming. Op 27-3 is de loopgroep pas goed van start gegaan omdat het de woensdagen daarvoor nog koud was en er soms zelfs sneeuw lag. Het was dan ook meteen raak. Onze nieuwe vrijwilliger Frits vond het allereerste kievitsei binnen onze gehele vrijwilligers groep! De resultaten van deze nieuwe percelen zijn zonder meer goed te noemen met als uitschieter 10 legsels op het perceel van slechts 1,6 Ha! Op dit perceel was uitgesteld bewerken afgesproken tot 15 mei. Door de natte bodemgesteldheid werd er pas op 27 mei maïs gezaaid en dit was heel gunstig voor de kuikens van 3 weken oud. 11

Veldwerk in de Schijndelse Heide ( vervolg )

Het ging goed met de kieviten met als uitschieter het perceel van Boekhorst met uitgesteld bewerken tot 15 mei. Vanaf de kant keken we met de kijker en telden we 13 legsels op dit perceel van ca. 6 Ha. Op 8 mei gingen we hier voor het eerst het veld in om de legsels te markeren en waren er ook al kuikens. We markeerden 8 legsels waarvan zeker een aantal tweede legsels. Dit betekende dat er ook predatie was geweest waarschijnlijk door kraaien. Op 14 mei (daags voor dat met bewerken werd begonnen) waren er nog 5 legsels niet uit en vonden we ook nog een legsel van de Grutto. Om de aanwezige kuikens veilig te stellen en de nog aanwezige legsels te verleggen hebben we tijdens het bewerken ( bemesten en ploegen) op de trekker meegereden. Tijdens dit bewerken fotografeerde Gradje zelfs een legsel uitkomende kuikens. Uitkomende kuikens Gruttolegsel op maïsperceel van Boekhorst Ook was veel aandacht nodig voor het naastliggende perceel met aardappelen en de overige maïspercelen met kieviten. Ook hier werden de gevonden nesten in mandjes gelegd, waarvan ook nog 1 legsel van een scholekster. Het plaatsen van de nesten in mandjes had bij het bewerken grote voordelen. Nesten verleggen, tijdens het bewerken aanwezig zijn, meerijden op de trekker is wel arbeidsintensief. Deze werkwijze gaf wel de voldoening van een goed resultaat. Er werden meer Grutto’s gezien dan andere jaren en dit werd in de database vastgelegd. Voor het uitvoeren van de alarmtellingen en het opsporen van de Gruttonesten kregen we advies en hulp van Anja Populier. Ondanks al deze kennis en inspanningen was het opsporen van enkele gruttolegsels in het lange gras lastig mede door het (te) vroeg maaien. Er werd meegereden op de trekker en dit leverde alsnog een legsel op. Het was voor ons weer een les en leermoment voor de toekomst. Het gebruik van GPS / Smartfoon om de coördinaten van een nest vast te leggen werd door Dik Hulzebos een keer uitgetest. In ons weidevogelgebied komen tijdens het broedseizoen ook activiteiten voor die er niet thuis horen zoals loslopende honden, motorcrossers, speuren in het lange gras door politiehonden, wandelaars die naar gemarkeerde nesten gaan kijken etc… Het is een goede zaak, als het kan, de betrokkene hierop aan te spreken of dit te melden bij de aangewezen BOA (buitengewoon opsporings ambtenaar). Het is wel goed dit bespreekbaar te maken en te houden met alle betrokken partijen. Ook in de Schijndelse Heide markeerde we met enkele vrijwilligers ons gebied. Er werden ca. 20 borden “ vrijwillige weidevogelbescherming” aangebracht. 12

Excursie in Haghorst 20-4.

Met liefst 18 vrijwilligers gingen we op excursie naar het Diessens Broek. Om 9.00 uur vertrokken we vanaf de Markt in Rooi naar Haghorst. In Haghorst werden we ontvangen met koffie en een mijd (streekgerecht). Om 10.00 uur begon de excursie met natuurgids Roel Diepstraten. Roel wist ook veel te vertellen over het ontstaan van het ontginningsgebied. Ook het Wilhelminakanaal dat in 1923 werd voltooid speelde een grote rol. Wilhelminakanaal waterloop gaat onder het Wilhelminakanaal Er was ook veel te zien voor onze vogelaars. Niet voor niets werd door het Brabants Landschap het Diessens Broek dé weidevogelboulevard van Midden- Brabant genoemd ! Informatiebord Lopen en kijken in het gebied 13

Na deze mooie wandeling die eindigde om 13.00 uur was het gezellig in Den Horst. Tijdens de lunch werd besloten voor wie dit nog wilde een bezoek te brengen aan "Vieille France" in Biest-Houtakker. Tussen de akkers bevond zich in een voormalige boerenstal van +/- 700m2 een natuurgetrouw nagebouwd oud Frans dorp. Met authentieke oude materialen werd de sfeer van het Franse plattelandsleven weergegeven. Praten en happen in Den Horst Uitrusten na de wandeling

Evaluatieavond

Op 22 mei hebben we de resultaten van het seizoen besproken bij café D’n Dommel. Op het terras zitten was niet mogelijk omdat het te koud was. Het was zoals altijd heel gezellig en we waren bijna helemaal compleet. We bespraken met elkaar de bevindingen, bijzondere gebeurtenissen en nieuwtjes onder het genot van een paar consumpties. Op deze avond hebben we ook afgesproken dat we de gezamenlijke veldwerkzaamheden, i.v.m. einde broedseizoen 1 e week juni gingen beëindigen. De alarmtellingen en tellen van de kieviten voor het afronden van het project maatregelen werden nog wel uitgevoerd door een kleine groep vrijwilligers. Ook een wandeling buiten het seizoen was de moeite waard en aan te bevelen!

Activiteiten Odendael

Ook in 2013 verzorgde het IVN één keer in de maand een avond over natuurbeleving voor ouderen. Elke avond had een ander thema. Veel leden van onze werkgroep en ook leden van het IVN hebben zich in de loop van het jaar hiervoor ingezet en hun bijdrage geleverd. Op de avonden dat we naar buiten gingen waren we met voldoende vrijwilligers voor het nodige duw en trekwerk van de rolstoelen. Op woensdagavond 19 juni werd met goed weer een wandeling door het aangrenzende park gehouden. Hilma had deze leuke tocht in elkaar gezet met daarbij opdrachten over o.a. planten, bijen en andere natuurzaken die we tegenkwamen. 14

Op woensdagavond 28 augustus was er een leuke route uitgezet richting Knoptoren. Er waren op deze tocht ca. 20 ouderen aanwezig in de rolstoel die samen met de begeleiders genoten van een mooie avond rond de knoptoren. Na afloop werd op het terras bij Odendael getrakteerd op een ijsje of fris.

Afsluiting van het seizoen met BBQ

Op 28 juni hebben we het weidevogelseizoen afgesloten met onze jaarlijkse BBQ. Helaas was het later op de avond te regenachtig voor onze Jeu des Boules competitie. De wisseltrofee bleef dus nog een jaar in het bezit van Maria en Bert. Het was toch wel genieten van de gastvrijheid van Ans en Jan in de prachtige natuurtuin. We smulden van de lekkere hapjes, drankjes en gerechten, deels gemaakt door onze eigen leden. Daarna was het nog gezellig buurten onder de overkapping en de meeste vrijwilligers gingen nog voor de grote regenbui die er aan kwam op de fiets naar huis. Of het helemaal lukte om droog thuis te komen ??........... Peer bakt ze bruin!

verhalen vertellen ! buurten ! gezellig 15

Jaar van de Patrijs

Tijdens ons veldwerk kwamen we in zowel de Schijndelse Heide als in de Veersche Heide patrijzen tegen. Deze aantallen werden genoteerd in het telgebied die we op de site van Sovon hebben aangemaakt. We noteerden: -29 waarnemingen in de Schijndelse Heide -12 waarnemingen in de Veersche Heide 16

Zomeravond activiteit

Op 21 augustus vertrokken we met 16 vrijwilligers vanaf de natuurtuin bij Ans. Het was goed weer voor onze zomeravond activiteit. Ans had een wandeling uitgezet die liep over de bult van de Vlagheide en door het natuurgebied van de Eerdse Bergen. Onderweg in deze mooie omgeving zagen we zelfs reeën in de wei. Langs bospaden en open plekken aten enkele liefhebbers de nog aanwezige rijpe bramen! Na afloop genoten we bij Ans in de tuin van de gastvrijheid en de koffie met iets lekkers…

Resultaten 2013 :

Kievit 69 waarvan 57 uit Grutto Scholekster 3 waarvan 3 uit 4 waarvan 3 uit Wulp 4 waarvan 2 uit Totaal 80 nesten, waarvan ruim 80 % uit De onderstaande legselgegevens van voorgaande jaren. De onderstaande grafiek laat zien hoe het uitkomstpercentage zich verhoud tot de voorgaande jaren. 80 Er zijn door onze vrijwilligers een of meerdere broedparen gezien van: Roodborsttapuit, geelgors, gele kwik, graspieper, blauwborst, kleine karekiet, veldleeuwerik, patrijs, kwartel, wilde eend, fazant, steenuil en ransuil. Deze werden derhalve niet altijd genoteerd ! 17

Nawoord

De gemiddelde leeftijd van onze vrijwilligers is wel in stijgende lijn. Zo was in 2008 de gemiddelde leeftijd 55,7 jaar. In 2013 liep de gemiddelde leeftijd op naar 60,7 jaar. In de toekomst hopen we met een aantal activiteiten ook een aantal jongeren en jeugd te interesseren voor ons vrijwilligerswerk. Wij bedanken : Alle vrijwilligers en meewerkende agrariërs voor hun inzet en tijd. De familie Dekkers voor de gastvrijheid op de vrijdagmiddagen, de afsluiting van het weidevogelseizoen en zomeravond- activiteit. Weidevogelbeschermingsgroep Schijndel e.o. Weidevogelgroep Jekschot. Convenantgroep van gem. Schijndel en Sint- Oedenrode. Het Brabants Landschap, voor de ondersteuning tijdens het seizoen. Januari 2014. Coördinator 18