Transcript Veilig werken met scherpe medische hulpmiddelen

Carin Seuren
Arbeidshygiënist
Agenda
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Aanleiding/Wetgeving
Doel wetgeving
Prikaccidenten
Aanpak verminderen scherpe medische hulpmiddelen
Inventarisatie scherpe medische hulpmiddelen
Veilige scherpe medische hulpmiddelen
Nieuwe ontwikkelingen
Problemen
Tips
Aanleiding
Vanaf 1 januari 2012: n.a.v. Europese richtlijn (2010)
Artikel 4.97. Arbobesluit Gezondheidszorg en diergeneeskunde
1. In aanvulling op artikel 4.85 wordt bij de risico-inventarisatie en -evaluatie van gevaren, verbonden
aan andere dan microbiologisch diagnostische arbeid in de gezondheidszorg en in de
diergeneeskunde, aandacht besteed aan:
a. de onzekerheid omtrent de aanwezigheid van biologische agentia en de daaraan verbonden
gevaren bij patiënten of dieren en in monsters of materiaal van patiënten of dieren;
b. de aan de aard van het werk verbonden gevaren.
2. Bij de in het eerste lid bedoelde arbeid worden ter bescherming van de veiligheid en de
gezondheid van de betrokken werknemers doeltreffende maatregelen genomen. Deze bestaan in
ieder geval uit:
a. het opstellen en bekend maken van ontsmettings- en desinfectieprocedures aan de
betrokken werknemers;
b. het opstellen en bekend maken van procedures voor een veilige omgang met en verwijdering
van met biologische agentia besmet afvalmateriaal;
c. het ter beschikking stellen van een medisch hulpmiddel met ingebouwd veiligheids- en
beschermingsmechanisme, indien er gevaar is voor letsel of infectie door een scherp medisch
hulpmiddel;
d. het verbod op het terugzetten van doppen op injectienaalden.
Doel
• Reduceren letsel of infecties a.g.v. prikaccidenten
• Wat als er geen infectiegevaar is?
(bijvoorbeeld schone naald/mes of ampul)
Wat is een prikaccident
Prikaccident is een verzamelnaam voor:
• prik, snij, kras, bijt, spatongevallen
• contact met bloed of andere lichaamsvloeistoffen
• indien een infectieziekte, kan worden overgedragen
• iedere zorginstelling  prikaccidentenprocedure
• na accident  melding/beoordeling binnen 2 uur
No risk
Laag risico incident
Hoog risico incident
5%
83 %
12 %
• eventueel starten met nader onderzoek/behandeling
Jaarlijkse analyse prikaccidenten
Aard gemelde prikaccidenten 2012
in algemeen ziekenhuis
Prikincident
4
Spatincident
11
7
Snij incident
8
Kras/schaaf
incident
55
Huidcontact
(wondjes)
Onbekend
Incidentie Prikincidenten:
cijfers Prikpunt
Incidentie Prikincidenten
Per branche (incidentie onder personeel at risk)
Prik-incidenten
algemeen ziekenhuis
Aantal personeelsleden
Incidentie prikaccidenten ziekenhuis
2/3 is personeel at risk
: 3500
: 5,4 %
: 2300
Verwacht aantal meldingen prikaccidenten: 125 per jaar
In praktijk 2012:
76
In praktijk 2013:
79
40 % lager dan verwacht
Prik-incidenten
literatuur (1)
50 %-80 %van incidenten wordt niet gemeld (RIVM, 2008)
Redenen om niet te melden kunnen zijn:
•
•
•
•
al dan niet terechte eigen inschatting van geringe
ernst van accident
tijdbeslag van de afhandeling van het accident
regelen vervanging
schaamte voor onhandigheid
angst voor mogelijke beperkingen in
beroepsuitoefening bij infectie.
Prik-incidenten
literatuur (2)
Afdelingen met meeste prikaccidenten:
• Operatiekamer
• Verpleegafdelingen/intensive care
• Polikliniek /short-stay/dialyse/lab/radiologie
• SEH
Hoog risico incidenten m.n.:
• Operatiekamer
• Spoed Eisende Hulp
• Dialyse
• Lab
Laagrisico´s incidenten met name verpleegafdelingen
Aantal gemelde incidenten 2012 per
afdeling (n=76)
OK locatie V
Verpleegafdelingen
Lab
3
3
2
3 2
IC/MC
26
3
SEH/AOA
4
OK locatie E
4
Dialyse
5
POK
6
15
Poli/dagbehandeling
Services
CSA
Functieafdelingen
Prik-incidenten
literatuur (3)
Beroepsgroepen met hoogste risico op prikaccident:
• Verpleegkundigen
• Artsen
• Operatiekamerassistenten
• Analisten
• Schoonmakers
Functie medewerker betrokken bij incident :
Verpleegkundige algemeen
Arts assistent
OK verpleegkundige chir
3
2
Arts
111
2 2
OK verpleegkundige an
26
3
3
Co-assistent
Stagiaire div functies
3
Mw SenS
8
Leerlingen div functies
10
14
Mw trombosedienst
Polikliniek assistent
Radiologie laborant
Mw functie afdeling
Mw CSA
Prik-incidenten
literatuur (4)
Primaire incidenten (tijdens medisch handelen):
1. Incidenten a.g.v (ongecoördineerde samenwerking)
-doorgeven van scherpe voorwerpen
-bewegen van de patiënt
2. Incidenten
-vallen/ontglippen voorwerp
-onverwachte obstructies of breken instrument
Secundaire incidenten (na medisch handelen):
1.
2.
3.
4.
Opruimen en schoonmaken van herbruikbare voorwerpen
Verwijderen van wegwerpmateriaal
Transport van materiaal
Zwerfnaalden
Moment van optreden prikaccident
Tijdens opereren/assisteren
OK/POK en poli
Na prikken pätient
1
1 2
Tijdens opruimen
5
22
5
Tijdens prikken patient
Onbekend
6
13
Tijdens handeling CSA
Voor prikken patient
Tijdens bloed verdelen lab
Waaraan geprikt?
Hechtnaald
Insulinenaald
Bloedafname naald
Naald algemeen
Arterieel bloedgas
2
1
111
2
Infuusnaald
16
2
3
Onbekend
Mesje
3
Subcutaan naald
3
8
5
7
Injectienaald
Koeltang
Naald shunt
Spike
Dialyse naald
Aanpak
1. Samenstellen projectgroep
2. Welke scherpe medische hulpmiddelen worden
gebruikt (inventarisatie)?
3. Waar liggen de risico´s (risico inschatting)?
4. Hoe zijn deze te verlagen?
A) veilig assortiment (vervanging van 90 % mogelijk)
eerst algemeen gebruikte scherpe artikelen
dan specifiekere artikelen
B) veilige werkwijze
C) instructie/training
D) protocollen
5. In vorm van plan van aanpak
6. Gefaseerde implementatie
Projectgroep
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Arbo
Artikelbeheerder Inkoop
Verpleegkundige OK
Verpleegkundige Acute Opname Afdeling
Verpleegkundige oncologie
Medewerkers CSA
Kwaliteitsmedewerker lab
Adviseur Medicatieveiligheid Apotheek
Adviseur Infectiepreventie
Inventarisatie scherpe
medische hulpmiddelen (1)
Lijst van ingekochte materialen via inkoop
Materiaal voor:
• Injecties
• Puncties
• Spinale/epidurale anesthesie
• Bloedafname (veneus, vinger/hiel, arterieel).
• Infuus/kathetersystemen (centraal/perifeer)
• Snijden/incisies (scalpels)
• Hechten
• Dialyse
Inventarisatie scherpe
medische hulpmiddelen (2)
•
•
•
•
•
Naalden voor toedienen insuline
Naalden voor optrekken vloeistoffen en medicatie
RVS randen ampullen
Glas van geopende ampullen
Connectors voor katheters en aanprikpoorten die met
naald aangeprikt moeten worden
• Glas (lab)
• Heel veel naalden en mesjes in door leverancier
aangeleverde sets OK
Wat kennen we al ?
• Spike met naaldloze connectoren
• Medicatie (o.a. Fragmin) wordt geleverd in voorgevulde
spuit met veilige naald
• Naaldloze afname punten urinewegsystemen
• Naaldloze bijspuitpunten infuussysteem
Infuusnaalden
• Meeste ziekenhuizen zijn hier al mee bezig of zijn al om
Relatief gemakkelijke omzetting
2012
Bloedafname veneus
• Met Vacutainer
2102
• Met Vleugelnaald
(bloedkweek)
Bloedafname
hiel/vingerprik (2)
• Hielprik lancet
Vingerprik lancet
2012
Bloedafname arterieel
2012
Prikaccidenten
medewerkers lab
• 2012 6 prikaccidenten
• 2102 implementatie bloedafname systemen
• 2013 geen prikaccidenten
Injectienaalden
November
2013
Optreknaalden
Stompe naald
November .
2013
Je moet meer druk zetten om door rubber flacon te prikken
Voor ampullen naald met filter verkrijgbaar
Insuline naalden
Mei
2014
Past op alle verkrijgbare insulinepennen
Ampullenbrekers
Pilot
november
2013
Geen
toestemming
infectie
preventie/
apotheek
Hechtnaalden
Pilot
2014
Stompe hechtnaalden
Scalpelmesjes
Pilot
2014
Disposable en inschuifbaar
Naaldenteldozen
2013
Disposable en inschuifbaar
Verwisselen mesjes
in steriele omgeving
Pilot
2014
Scalpelcontainer
2013
Verwijdert mesjes en tevens container
Verwijderen hechtingen
Pilot
2014
Disposable en inschuifbaar
Dialysenaalden
Pilot
2014
Nieuwe ontwikkelingen
• Centraal bereiden medicatie
(voorkomt optrekken medicatie op afdelingen)
• Naald destructor
Nieuwe ontwikkelingen
Vene Viewer
Nieuwe ontwikkelingen
Magnetic retriever
Nieuwe ontwikkelingen
Magnetische matjes
Nieuwe ontwikkelingen
Schaal voor veilig doorgeven scherpe voorwerpen
Problemen
• 90-95 % te vervangen door veilige variant, rest nog niet
• voor aantal toepassingen bestaan (nog) geen veilige
alternatieven of deze zijn niet altijd toepasbaar:
-epiduraal naalden
-spuiten met nucleair materiaal (nucleaire geneeskunde)
-naalden voor puncties (50 mm)
-naalden voor NICU (zeer klein)
-veilige hechtnaalden zijn niet te gebruiken bij zeer fijn hechtwerk
• aantal veilige alternatieven wordt door gebruikers niet
altijd als prettig ervaren, veelal omdat men ze verkeerd
gebruikt:
-na buigen naalden werkt veiligheidssysteem niet meer !!!
-kapje zit in de weg, wordt er af gehaald !!!
• opstartproblemen door ´wennen´ aan materialen
Veilige werkmethoden
• Naalden niet recappen/hengelen
• Tijdens operaties no-touch technieken. Weefsels,
naalden en snijdende voorwerpen zo veel mogelijk met
instrumenten behandelen
• Vermijd dat scherpe instrumenten van hand tot hand
doorgegeven worden
• Gebruik een schaal of speciale box (magneetdoosje),
om scherpe voorwerpen door te geven
Veilige werkmethoden
• Creëer een veiligheidszone waarin scherpe
instrumenten neergelegd worden
• Breek geen scherpe voorwerpen na gebruik
• Buig naalden niet
• Naaldcontainers
- Naalden en andere scherpe voorwerpen
meteen opbergen in naaldcontainers,
niet laten liggen
- Naaldencontainer op kamer bij patiënten
die zichzelf prikken
- Naaldcontainer niet overvullen
Tips
• Betrek de specialisten ook z.s.m. in het traject (pilot)
• Test op meerdere afdelingen OK IC SEH verpleegafd.
• Benoem reductie prikaccidenten als speerpunt binnen
de organisatie
• Draag dit uit middels een campagne
• Maak met afdeling opleidingen een
opleidingsprogramma met toets (accreditatiepunten)
Vragen/
opmerkingen ???