Transcript 1 - bioLOGIETCCL

VERRIJKINGSSTOF
5.
2 HV THEMA 1 VERBRANDING EN ADEMHALING
De ademhaling bij vogels
In de basisstof heb je geleerd hoe de longen van de mens
zijn gebouwd. De longen van andere zoogieren zijn op
een vergelijkbare manier gebouwd. Door de borstholte
groter te maken, stroomt lucht de longen in; door vervolgens de borstholte te verkleinen stroomt lucht de longen
uit. De longen van vogels werken anders. In deze verrijkingsstof leer je hoe de longen van vogels zijn gebouwd
en hoe ze werken.
DE BOUW VAN DE LONGEN VAN VOGELS
Aan de bovenkant van de snavel bevinden zich bij vogels
twee neusopeningen (zie afbeelding 1). Achter deze
neusopeningen ligt een soort neusholte. Bij vogels wordt
dit de neuskamer genoemd. In de neuskamer wordt de
lucht verwarmd en vochtig gemaakt. Ook ligt hier het
reukzintuig. De neuskamer staat in verbinding met de
keelholte. Vanaf de keelholte gaat de luchtpijp naar
de longen. De longen zijn kleiner dan de longen van
zoogdieren en bevatten geen longblaasjes. De longen
bestaan uit allemaal kleine buisjes. Om de buisjes heen
liggen kleine bloedvaatjes. Aan de longen zitten luchtzakken vast (zie afbeelding 2).
Afb. 1
DE WERKING VAN DE LONGEN VAN VOGELS
Het ademhalingsstel van vogels werkt anders dan dat van
zoogdieren. De longen van een vogel worden niet groter
en kleiner. De luchtzakken om de longen heen wel. Een
aantal luchtzakken ligt aan de voorkant van de longen,
een aantal ligt meer aan de achterkant.
Tijdens een inademing worden de luchtzakken groter.
Vanuit de luchtpijp stroomt verse lucht naar de achterste
luchtzakken, en vanuit de longen stroomt lucht naar de
voorste luchtzakken (zie afbeelding 3.1). Bij een uitademing stroomt lucht vanuit de voorste luchtzakken via de
luchtpijp naar buiten en stroomt lucht van de achterste
luchtzakken de longen in (zie afbeelding 3.2). Doordat
de luchtzakken werken als een soort blaasbalg stroomt er
steeds lucht met veel zuurstof langs de bloedvaatjes in
de longen. Hierdoor gaat de uitwisseling van zuurstof en
koolstofdioxide sneller dan bij zoogdieren.
WB . OPDRACHT 1 EN 2
Afb. 3
Neusopeningen bij een vogel.
De werking van de longen van vogels (schematisch).
voorste luchtzak
longen
luchtpijp
achterste luchtzak
1 de longen van een vogel na een inademing
neusopening
Afb. 2
voorste luchtzak
Ademhalingsstelsel van
een vogel.
longen
neuskamer
luchtpijp
longen
luchtzakken
luchtpijp
achterste luchtzak
2 de longen van een vogel na een uitademing
1
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch
2 HV THEMA 1 VERBRANDING EN ADEMHALING
5.
1
VERRIJKINGSSTOF WERKBLAD
De ademhaling bij vogels
OPDRACHT
Beantwoord de volgende vragen.
1 Welke luchtzakken bevatten na een
inademing de meeste zuurstof?
2 Welke luchtzakken bevatten na een
uitademing de meeste zuurstof?
3 De lucht die bij vogels langs de bloedvaten
in de longen stroomt, bevat per mL meer
zuurstof dan de lucht die bij zoogdieren
in de longblaasje zit. Leg uit waardoor dit
komt.
2
OPDRACHT
In afbeelding 1 zie je een schematische
tekening van de longen van een vogel.
– Geef met rode pijlen aan hoe de lucht
stroomt tijdens een inademing.
– Geef met blauwe pijlen aan hoe de lucht
stroomt tijdens een uitademing.
Afb. 1
Controleer met het antwoordenblad of je de verrijkingsstofopdrachten goed hebt gemaakt.
1
© Malmberg ‘s-Hertogenbosch