Transcript requiem in koningshoeven

A D
PA R N AS S UM
F R A N K VA N G O M P E L
REQUIEM
KAM ER KO O R
SCHOONHEID BRENGT TROOST
REQUIEM
K O N I N G S H O E V E N
G A B R I E L FA U R É
REQUIEM
I N
2014
ALLERZI ELEN - SC HOON H EI D BR ENGT TROOST
R E Q U I E M I N KO N I N G S H O EV E N
Zondag 2 november 2014, 15:00 uur
Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven, Berkel-Enschot
De mooiste muziek op een moment van gedenken
KAMERKOOR AD PARNASSUM ZINGT REQUIEM
o.l.v. Anthony Zielhorst
Comité van aanbeveling
Prof.dr. Wim (W.B.H.J.) van de Donk, Commissaris der Koningin, Noord-Brabant
Drs. Ad (A.F.J.) Haans, neerlandicus
Mr.drs. Henk (H.J.) Hoefnagel, voormalig secretaris generaal Onderwijsraad
Prof.dr. Ad (A.H.J.) Kolnaar, emeritus hoogleraar, oud voorzitter Brabants Conservatorium
Dom Bernardus Peeters OCSO, abt Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven
Drs. Norbert (N.M.) Verbraak, oud voorzitter Raad van Bestuur Fontys Hogescholen
Ondanks de toenemende ontkerkelijking van onze maatschappij blijft een aantal rituelen in het jaar
bestaan die bij het wezen van ons mens-zijn behoren. Een van de belangrijkste daarvan is het gedenken van de overleden dierbaren op 2 november (Allerzielen). Terwijl de herfst onverbiddelijk zijn
entree maakt, bezoeken mensen de graven van hun geliefden. Vaak wordt er gezongen, gebeden,
meestal worden herinneringen uitgewisseld. Allerzielen betekent even stilstaan bij de overledenen!
Jaarlijks Requiem in Koningshoeven
Sinds 2009 komen mensen uit Tilburg en van heinde en verre op de eerste zondag van november in de
inspirerende omgeving van de Abdij van Koningshoeven luisteren naar een requiemuitvoering door
Kamerkoor Ad Parnassum. In het jaarlijkse programma wordt een vermaard Requiem geprogrammeerd
samen met een werk van een moderne, nog levende componist. Zo laat Kamerkoor Ad Parnassum het
publiek kennis maken met en zich verbazen over de eigentijdse koormuziek terwijl de bezoekers in
hetzelfde concert kunnen genieten van de klanken van een bekende compositie. Jaar na jaar onderstreept het koor met deze uitvoeringen waarom het een landelijke vermaardheid bezit.
Het eerste Requiemconcert in 2009 was met meer dan driehonderdvijftig bezoekers reeds succesvol.
Latere uitvoeringen waren lang voor datum uitverkocht. De verschillende uitvoeringen ontvingen
een ovationeel applaus. Voor ons is vast komen staan dat wij deze weg verder mogen en moeten
bewandelen:
- met deze reeks kwalitatief hoogstaande concerten biedt het koor troost in een seculariserende
wereld.
- de serie biedt een bijdrage van formaat aan de cultuur van de provincie Noord-Brabant, niet alleen
door de uitvoeringen als geheel maar ook door de programmering van moderne koorwerken en
compositieopdrachten aan vooraanstaande componisten (2012 Fiumara, 2014 van Gompel).
- de serie wekt evident de belangstelling voor de zangkunst op hoog niveau bij jonge zangers en zangeressen. Alleen al daardoor blijft ook de cultuur van de serieuze zang zich vernieuwen.
Het koor
Kamerkoor Ad Parnassum staat bekend als een van de beste amateur kamerkoren van Nederland.
Het eigenzinnige maar prachtige ensemble zingt onder de bezielende leiding van Anthony Zielhorst
veelal eigentijdse muziek van Nederlandse en Vlaamse herkomst. Met het jaarlijkse Requiem in
Koningshoeven is de aantrekkingskracht van het koor in en buiten de regio sterk toegenomen, het
heeft sinds 2009 een groot nieuw publiek gevonden. In 2014 hopen wij die belangstelling te
bestendigen. Ook de doelstelling om jaarlijks het koor te versterken met enkele jeugdige zangers is
volledig geslaagd.
Grafisch ontwerpbureau Berkel&Brands werkt er sinds 2009 aan mee om in het publiciteitsmateriaal
en de programmaboeken het mooist denkbare resultaat te realiseren. De programmaboeken lijken
een serie collectorsitems te gaan vormen.
Programmatische opzet
Kamerkoor Ad Parnassum zingt jaarlijks rondom Allerzielen een Requiem in de Abdij van Koningshoeven. In de repertoirekeuze wordt gestreefd naar een afwisseling tussen bekende composities uit
de Renaissance, klassieke periode en Romantiek. Aan elk Requiem wordt een eigentijds koorwerk
toegevoegd. In 2009 werd het Requiem van Fauré gecombineerd met het Psalmenrequiem van
Daan Manneke, in 2010 de Seven Madrigals van Vic Nees met het Requiem van Duruflé, in 2011 Trein
naar Sobibor van Mathieu Dijker met het Requiem van Mozart; in 2012 werd Anthony Fiumara’s
Lamento (compositieopdracht) op het gedicht van Remco Campert uitgevoerd samen met Ein Deutsches
requiem van Johannes Brahms. In 2013 ten slotte worden uitgevoerd René Pieper, Requiem Zwarte
Lente (1993) voor gemend koor, vibrafoon en marimba en Anton Bruckner, Requiem in d-moll (1849)
voor gemengd koor, solisten en orkest.
Verantwoordelijk voor de productie is de Stichting ASTA NIELSEN*. De artistieke en organisatorische
verantwoordelijkheid berust bij het bestuur van Kamerkoor Ad Parnassum.
Het Stichtingsbestuur bestaat uit:
Ger Peeters, Oisterwijk, voorzitter,
Gerard A.M. van den Heuvel, Riel, secretaris
Jos Oprins, Berkel-Enschot, penningmeester
Paul de Kort, Goirle, vice-voorzitter
Maarten van Dijck, productieleiding
Hans Cusell, Lage Mierde, productieondersteuning
Requiem in Koningshoeven 2014:
Programma:
Frank van Gompel Requiem
Da Victoria Libera me motet a cappella 6-stemmig
Gabriel Fauré Requiem voor gemengd koor, solisten en orkest
Uitvoerenden: Kamerkoor Ad Parnassum met gastzangers, solisten en instrumentalisten
Dirigent:
Anthony Zielhorst
Datum:
zondag 2 november 2014
Tijdstip:
15:00 uur
Plaats:
Abdij van OLV van Koningshoeven, Eindhovenseweg 3, 5056 RP Berkel-Enschot
Prijs plaatsen: € 30,00 in de voorverkoop; € 32, 50 aan de kassa
Reserveren:
www.kamerkooradparnassum.nl
• Louis Toebosch schreef een van zijn majeure a cappella koorwerken ‘Asta Nielsen’ op het gedicht van Paul van Ostaijen als
geschenk voor Kamerkoor Ad Parnassum. Uit reverentie voor deze in 2008 overleden componist is besloten de naam
Asta Nielsen in de naam van de stichting te bewaren.
Programma 2014:
FRANK VAN GOMPEL - REQUIEM
nieuw te componeren werk voor gemengd koor en cello,
gebaseerd op delen uit de Latijnse requiemmis en Tibetaans dodenboek (’Bardo Thödröl’)
TOMÁS LUIS VICTORIA, LIBERA ME , (1605, uit Officio Defunctorum)
a cappella motet 6-stemmig
Tomás Luis de Victoria (1549-1611) wordt beschouwd als één van de grootste Spaanse componisten van
zijn tijd. Op jonge leeftijd ging Victoria naar Rome om daar te studeren. Hij werd priester en trad toe
tot de congregatie van de Oratorianen. In 1586 keerde hij terug naar Spanje. Daar kwam hij in Madrid
in dienst van keizerin Maria van Spanje.
Zijn muziek toont in haar polyfonie verwantschap met die van Giovanni Pierluigi da Palestrina, bij wie
hij in Rome mogelijk gestudeerd heeft. Victoria leefde tijdens het hoogtepunt van de contrareformatie
en de muziek die hij schreef bestond dan ook voornamelijk uit religieuze, vocale werken zoals missen
en motetten. Zijn requiem, Officium Defunctorum 1605, wordt nog geregeld uitgevoerd.
GABRIEL FAURÉ - REQUIEM (1890)
voor gemengd koor, bariton en sopraan solo en orkest
Fauré componeerde zijn Requiem in d mineur, opus 48 tussen 1877 en 1890. Het Requiem is Fauré’s
bekendste langere werk. Het stuk is geschreven voor koor en orkest. De beroemdste stukken uit het
Requiem zijn de Hostias-solo van de bariton in het Offertorium, de sopraanaria Pie Jesu en het Libera
Me.
De reden waarom Fauré het werk heeft gecomponeerd is niet bekend. Een mogelijke aanleiding kan
de dood van zijn vader in 1885 zijn, en de dood van zijn moeder twee jaar later op oudejaarsavond
1887. Desalniettemin was Fauré al met het werk begonnen toen zijn moeder overleed. Fauré zei later
over de reden tot componeren: ‘ik heb het nergens voor gecomponeerd… gewoon voor het plezier,
als u me toestaat dat te zeggen!’
Het eerst geschreven deel is het Libera Me, dat als een losstaand werk werd gecomponeerd in 1877.
In het daaropvolgende jaar componeerde hij de eerste versie van het Requiem, welke hij Un Petit
Requiem noemde. De eerste versie bestond uit vijf delen (Introitus et Kyrie, Sanctus, Pie Jesu, Agnus
Dei en In Paradisum), maar bevatte nog niet het Libera Me. De eerste versie werd op 16 januari 1888 in
La Madeleine te Parijs uitgevoerd. Fauré dirigeerde de uitvoering zelf. Het stuk werd opgedragen ter
nagedachtenis aan de architect Joseph La Soufaché.
In 1889 werd het 'Hostias' toegevoegd aan het Offertorium. Een jaar later werd het Offertorium verder
uitgebreid en werd het Libera Me aan het Requiem toegevoegd. Deze tweede versie, voor kamerorkest,
ging op 21 januari 1893 in première, ook in de Madeleine in Parijs met Fauré zelf als dirigent.
Tussen 1899 en 1900 werd het Requiem bewerkt voor een compleet orkest. Het is niet duidelijk of
deze bewerking door Fauré zelf, of door een van zijn leerlingen is gemaakt. Deze derde versie ging op
6 april 1900 in première, waarbij Eugène Ysaÿe dirigeerde. De derde versie was de meest bekende
versie van het Requiem, totdat Fauré's originele manuscript voor kamerorkest werd ontdekt door John
Rutter in de Bibliothèque Nationale de France te Parijs rond 1980. In 1924 werd het Requiem op Fauré's
eigen begrafenis gespeeld.
Het Requiem heeft een uitvoeringsduur van ongeveer 35 minuten. Het bestaat uit zeven delen:
Introitus et Kyrie (d mineur), Offertorium (b mineur), Sanctus (Es majeur), Pie Jesu (Bes majeur),
Agnus Dei en Lux Aeterna (F majeur), Libera Me (d mineur), In Paradisum (D majeur).
Ad Parnassum voert het Requiem uit in de versie voor gemengd koor, solo sopraan ( jongenssopraan
of vrouw), bariton, harp, pauken, orgel en strijkers, bestaande uit 1 soloviool, gediviseerde altviolen,
gediviseerde celli en contrabassen.