Transcript Bouw in Gush Etzion, Hebron en andere Israëlische nederzettingen

1
Mei 2014
Factsheet:
Bouw in Gush Etzion, Hebron en andere Israëlische
nederzettingen tijdens vredesonderhandelingen
Introductie
In april 2014, tijdens de vredesonderhandelingen tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit, werden
door de Israëlische regering meerdere plannen goedgekeurd om de nederzettingen, waaronder die in
Gush Etzion en Hebron, uit te breiden. Deze nederzettingenuitbreiding maakt het nog moeilijker om de
bezetting te beëindigen en een levensvatbare Palestijnse staat te stichten. Begin 2014 gaf de
Israëlische Minister van Defensie Moshe Ya’alon (Likoed) een groep Israëlische kolonisten
toestemming om een gebouw te betrekken in het hart van Hebron. Tegelijkertijd ‘legaliseerde’ Ya’alon
een nederzetting in het Gush Etzion-nederzettingenblok nabij Bethlehem en keurde hij een
2
landonteigening van 984 dunam (ongeveer 1 km ) goed, de grootste in jaren. Eind april publiceerde
de Israëlische vredesbeweging Shalom Achshav (Vrede Nu) een rapport over het feit dat de regering
Netanyahu tijdens de afgelopen negen maanden, waarin zij onderhandelde met de Palestijnse
Autoriteit over een vredesakkoord, de bouw goedkeurde van ruim 14.000 nieuwe
nederzettingenwoningen - een ongekend hoog aantal. Al deze ontwikkelingen roepen bij de
internationale gemeenschap de vraag op in hoeverre de regering Netanyahu bereid is serieuze
stappen te zetten voor vrede en of een tweestatenoplossing nog tot de mogelijkheden blijft behoren.
Nederzettingenbouw ten tijde van vredesonderhandelingen
Op 29 april publiceerde de Israëlische vredesbeweging Shalom Achshav (Vrede Nu), volgend op de
periode van negen maanden vredesonderhandelingen tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit, een
rapport over de uitbreiding van Israëls nederzettingen in diezelfde tijdspanne door de regering
1
Netanyahu . Volgens Vrede Nu heeft de Israëlische regering in de periode dat vredesgesprekken
plaatsvonden de bouw aangekondigd van 13.851 nederzettingenwoningen. Dit komt neer op zo’n 50
woningen per dag, of 1.540 woningen per maand. Hierbij ging het om 5.042 woningen in Joodse
nederzettingen in Oost-Jeruzalem en om 8.809 woningen in Joodse nederzettingen op de Westelijke
Jordaanoever. Daarvan liggen 4.793 woningen (54%) in geïsoleerde nederzettingen diep in Palestijns
gebied - nederzettingen die ook volgens de meest gangbare vredesvoorstellen binnen een
onafhankelijke Palestijnse staat zullen vallen.
Vrede Nu stelt daarnaast dat de bouw in de nederzettingen onder de huidige regering (Netanyahu-II,
maart 2013-heden) een enorme vlucht heeft genomen, naar meer dan 6.000 woningen per jaar (in
vergelijking met ruim 1.400 woningen per jaar onder de regering Olmert, 2006-2009, en circa 2.000
woningen per jaar onder de tweede regering Sharon, 2003-2005). De vredesorganisatie merkt op dat
2
er in de afgelopen negen maanden twee nieuwe illegale ‘buitenposten’ zijn opgericht en vier
3
buitenposten ‘gelegaliseerd’ zijn . Volgens Vrede Nu toont de regering Netanyahu met dit beleid geen
werk te willen maken van een tweestatenoplossing, maar er vooral op uit te zijn de Israëlische
controle over de bezette gebieden te verankeren.
1
‘9 Months of Talks, 9 Months of Settlement Development’, Vrede Nu, 29-04-2014,
http://peacenow.org.il/eng/9Months
2
Een ‘buitenpost’ is een benaming voor een kleine nederzetting, vaak diep in Palestijns gebied, die is opgericht
zonder toestemming van het Israëlische Ministerie van Defensie - dat belast is met de goedkeuring van
nederzettingenbouw - en zodoende volgens de Israëlische overheid als ‘illegaal’ kan worden bestempeld.
3
Hoewel de internationale gemeenschap alle Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied als illegaal
bestempelt - een kwalificatie die ook internationaalrechtelijk gegrond is -, maakt Israël onderscheid tussen ‘legale’
en ‘illegale’ nederzettingen, waarbij ‘illegale’ nederzettingen gebouwd zijn zonder toestemming (al dan niet met
terugwerkende kracht) van het Israëlische Ministerie van Defensie. Soms worden deze ‘illegale’ nederzettingen
alsnog door het Ministerie ‘gelegaliseerd’.
E: [email protected] | T: 020 679 58 50 | www.eajg.nl | Facebook: eenanderjoodsgeluid | Twitter: EAJGnieuws
Steun het werk van Een Ander Joods Geluid met een donatie op rekeningnummer NL84INGB0007401063.
Een Ander Joods Geluid is erkend als ANBI, giften zijn fiscaal aftrekbaar
2
Uitbreiding van het Gush Etzion-nederzettingenblok
Begin april ging Minister van Defensie Moshe Ya’alon (Likoed) akkoord met het - met terugwerkende
kracht - ‘legaliseren’ van de buitenpost (nederzetting) Netiv Ha’avot, in het Gush Etzion4
nederzettingenblok . Dit blok, waar meer dan 70.000 Israëlische kolonisten wonen, ligt ingeklemd
5
tussen Jeruzalem en Bethlehem op de Westelijke Jordaanoever . Gush Etzion neemt een bijzondere
plaats in het collectieve geheugen van Israël in: in vier kibboetsen die daar eind jaren ’30 waren
opgericht vond tijdens de Israëlische Onafhankelijkheidsoorlog in 1948 een bloedbad plaats onder
Joodse strijders. De kibboetsen werden uiteindelijk vernield door het Jordaanse leger. In september
1967 richtten oud-inwoners en hun nakomelingen hier de eerste nederzetting in bezet gebied op. Het
huidige Gush Etzion heeft inmiddels meer dan tien maal de omvang van destijds.
Naast het ‘legaliseren’ van de nederzetting verklaarde Ya’alon daarnaast 984 dunam (ongeveer één
vierkante kilometer) nabij Netiv Ha’avot tot ‘staatsland’, waarmee hij de deur openzet voor een verdere
uitbreiding van deze en andere, nabije nederzettingen. Volgens vredesorganisaties betekent dit de
grootste landonteigening in Palestijns gebied in jaren. Vrede Nu had al in 2002, een jaar nadat de
buitenpost was opgericht, samen met Palestijnse landeigenaren een rechtszaak aangespannen bij het
Israëlische Hooggerechtshof om de nederzetting te laten ontruimen. Het Hof bepaalde daarop dat de
regering een commissie moest instellen die de landclaim van de Palestijnse landeigenaren onder de
loep moest nemen, om te bepalen of de buitenpost inderdaad gebouwd werd op privaat Palestijns
land. Na een tweede petitie door Vrede Nu in 2008, nadat de regering nog steeds niet tot het instellen
van een commissie was overgegaan, kwam uiteindelijk twee jaar daarna naar voren dat 60% van het
land in private Palestijnse handen was. Dit heeft nu echter niet kunnen voorkomen dat het land alsnog
tot staatsland is bestempeld, waardoor het land van deze Palestijnse eigenaren wordt onteigend.
De Israëlische nederzettingenexpert Dror Etkes benadrukt dat Netiv Ha’avot zelf maar een paar
dunams groot is, maar dat door het onteigenen van bijna 1.000 dunam nabije nederzettingen als
Elazar en Alon Shvut de mogelijkheid krijgen nog eens honderden huizen bij te bouwen. Etkes stelt
dat sinds de jaren ’80 en ’90 ruim een miljoen dunam (zo’n 1.000 vierkante kilometer) bezet Palestijns
gebied als staatsland is geclassificeerd - wat het mogelijk maakt om in die gebieden ‘legaal’
nederzettingenwoningen te bouwen. Volgens de nederzettingenexpert laat de ontwikkeling in Gush
Etzion zien dat de regering Netanyahu de vredesgesprekken met de Palestijnen niet serieus neemt.
De zet van Ya’alon, op een moment dat de vredesonderhandelingen in een diepe crisis waren beland,
kreeg veel kritiek te verduren. De Europese Unie vroeg, bij monde van ‘buitenlandchef’ Catherine
Ashton, de Israëlische regering haar besluit terug te draaien, aangezien dit “niet bijdraagt aan het
klimaat van vertrouwen en samenwerking dat nodig is om van vredesonderhandelingen een succes te
6
maken” . De woorden van Ashton werden bekritiseerd door de Israëlische Minister van Buitenlandse
7
Zaken Avigdor Lieberman, die stelde dat Ashton “de echte problemen in de wereld niet begrijpt” . In
een hoofdredactioneel commentaar in de Israëlische kwaliteitskrant Ha’aretz werd Ya’alon er van
8
beschuldigd zijn beleid af te stemmen op extreemrechts . Volgens de redactie wendt de Minister van
Defensie zijn bevoegdheden aan om een ‘legaal gezicht’ te geven aan een illegale bezetting en een
illegale nederzettingenpolitiek, gebruikmakend van een “verwrongen juridisch systeem op de
Westelijke Jordaanoever”. Ha’aretz vreest dat het beleid van Ya’alon tot een toenemende confrontatie
zal leiden met de Europese Unie en de VS, en een overeenkomst met de Palestijnen onmogelijk
maakt. Hanan Ashrawi, lid van de stuurgroep van de PLO (Palestine Liberation Organization), stelt in
9
een reactie op de landonteigening dat “Israël misleidt en land steelt” .
4
Chaim Levinson, ‘Israel set to legalize West Bank outpost, taking over private Palestinian land’, Ha’aretz, 13-042014, http://www.haaretz.com/news/national/.premium-1.585377
5
‘Gush Etzion’, Vrede Nu, november 2005, http://peacenow.org.il/eng/content/gush-etzion
6
‘EU concerned over Israeli moves in Gush Etzion, Hebron’, Times of Israel, 18-04-2014,
http://www.timesofisrael.com/eu-concerned-over-israeli-moves-in-gush-etzion-hebron/
7
Barak Ravid, ‘Lieberman: EU’s Ashton doesn’t understand world’s problems’, Ha’aretz, 18-04-2014,
http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/.premium-1.586280
8
Hoofdredactioneel commentaar, ‘Israel’s new land grab is clearly illegal’, Ha’aretz, 15-04-2014,
http://www.haaretz.com/opinion/1.585694
9
Joshua Mitnick, ‘New Israeli Settlement Approvals Cloud Peace Efforts’, The Wall Street Journal, 13-04-2014,
http://online.wsj.com/article/BT-CO-20140413-701057.html
E: [email protected] | T: 020 679 58 50 | www.eajg.nl | Facebook: eenanderjoodsgeluid | Twitter: EAJGnieuws
Steun het werk van Een Ander Joods Geluid met een donatie op rekeningnummer NL84INGB0007401063.
Een Ander Joods Geluid is erkend als ANBI, giften zijn fiscaal aftrekbaar
3
Nieuwe nederzetting in Hebron
Begin april betrokken drie Israëlische kolonistenfamilies een huis in de Palestijnse stad Hebron, na
10
jarenlang juridisch getouwtrek en met goedkeuring van Minister van Defensie Moshe Ya’alon . Het
huis, dat door de kolonisten het ‘Huis van Vrede’ wordt genoemd maar onder Palestijnen en
vredesactivisten bekend staat als het ‘Rajbi-huis’ of het ‘Huis van Strijd’, is gelegen tussen de Joodse
nederzetting midden in Hebron en Kiryat Arba, een nederzetting met ruim 8.000 inwoners ten oosten
van de Palestijnse stad. Het huis biedt ruimte aan circa twintig families. Het werd tien jaar geleden, via
een Palestijnse tussenpersoon, door kolonisten gekocht, waarna in 2007 enkele kolonistenfamilies
11
hun intrek namen in het gebouw . In december 2008 werd het huis door het Israëlische leger
ontruimd omdat zij de verkoop ervan (nog) niet had goedgekeurd. De Palestijnen die oorspronkelijk
eigenaar waren van het gebouw stelden dat er valse documenten waren gebruikt tijdens de verkoop
en stapten naar het Hooggerechtshof om de verkoop terug te draaien. In maart 2014 oordeelde het
Hof echter dat de koop ‘legaal’ was, waarop het bepaalde dat kolonisten het huis mochten betrekken maar alleen na expliciete toestemming van Ya’alon en na het opstellen van een ‘veiligheidsplan’ door
het Israëlische leger. De Minister van Defensie heeft in dit soort gevallen het laatste woord over het
wel of niet betrekken van het gebouw, ook al is de koop legaal; politieke of veiligheidsoverwegingen
12
kunnen ertoe leiden dat er alsnog geen toestemming wordt verleend het gebouw te gaan bewonen .
Israëlische kolonisten reageerden verheugd op het besluit en stelden dat het goed was “terug te
13
keren naar ons land, het Land van Israël, dat van ons alleen is” . Tevens vroegen zij de regering ook
14
goedkeuring te verlenen aan het betrekken van een huis nabij de Grot van de Patriarchen , Beit
15
HaMachpela . Ook de rechtse coalitiepartijen Yisrael Beitenu en Het Joodse Huis verwelkomden
het besluit, terwijl de linkse oppositiepartijen Meretz en de Arbeiderspartij waarschuwden dat de stap
het vredesproces schaadt, tot een grotere inzet van Israëlische soldaten zal leiden, de rechten van
Palestijnen in de buurt van het huis inperkt en wellicht bloedvergieten uitlokt. Michael Omer-Man
merkt op dat het leger niet alleen toestemming verleent aan de kolonisten om het huis te betrekken,
maar hen tijdens de verhuizing ook hielp, onder meer met het aanleggen van de waterleiding. De
Israëlische veteranengroep Breaking the Silence waarschuwt er intussen voor dat het leger hiermee
zijn goedkeuring geeft aan “extremistische groepen die een exclusieve claim leggen op Hebron”.
Avichai Stollar, verbonden aan de veteranengroep, stelt dat het ruim dertig jaar geleden is dat er een
nieuwe nederzetting is gevestigd in Hebron, maar dat de nederzettingen in Hebron - waaronder nu
16
ook deze - een enorme impact hebben op de Palestijnse bevolking in de stad . Zo bestaat er de
vrees voor kolonistengeweld, zal het Israëlische leger een ‘veiligheidscordon’ rond het huis gaan
leggen waardoor de Palestijnse vrijheid van beweging in de buurt aan banden wordt gelegd, en is de
verwachting dat operaties van het leger in de buurt zullen toenemen. “Het huis wordt door de
kolonisten Huis van Vrede genoemd, maar is dat allesbehalve”. Volgens Stollar zijn het uiteindelijk de
Palestijnen, Israël en Israëlische militairen die de prijs betalen voor het optreden van de kolonisten.
Vrede Nu zegt tenslotte dat het doel van de kolonisten is om de nederzettingen midden in Hebron te
17
verbinden met Kiryat Arba, wat het oostelijke deel van Hebron in tweeën zou splijten . Volgens Vrede
10
Michael Omer-Man, ‘A new settlement is born in Hebron’, +972 Magazine, 13-04-2014, http://972mag.com/anew-settlement-is-born-in-hebron/89669/
11
Khaled Abu Toameh, Lahav Harkov en Tovah Lazaroff, ‘Ya’alon: Settlers can move into Hebron house’,
Jerusalem Post, 13-04-2014, http://www.jpost.com/Diplomacy-and-Politics/Yaalon-Settlers-can-move-intoHebron-house-348388
12
‘A Disaster-in-the-Making: The (Potential) New Settlements in Hebron’, Vrede Nu, 12-03-2014,
http://peacenow.org.il/eng/HebronContentionHouse
13
Chaim Levinson, ‘Settlers return to disputed Hebron building’, Ha’aretz, 13-04-2014,
http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/.premium-1.585446
14
De Grot van de Patriarchen (ook wel Grot van Machpela genoemd) - bij moslims bekend als de Ibrahimi
Moskee - is een heiligdom waar volgens de Joodse religieuze traditie de Aartsvaders en hun vrouwen zijn
begraven: Abraham en Sara, Isaak en Rebekka en Jakob en Lea. Na de Tempelberg in Jeruzalem is de Grot van
de Patriarchen de meest heilige plek binnen het Jodendom.
15
Chaim Levinson, ‘Palestinians lose appeal over Hebron house ownership’, Ha’aretz, 11-03-2014,
http://www.haaretz.com/news/national/1.579204
16
Avichai Stollar, ‘History repeats itself in Hebron’, Ha’aretz, 18-04-2014,
http://www.haaretz.com/opinion/.premium-1.586102
17
‘A Disaster-in-the-Making: The (Potential) New Settlements in Hebron’, Peace Now, 12-03-2014,
http://peacenow.org.il/eng/HebronContentionHouse
E: [email protected] | T: 020 679 58 50 | www.eajg.nl | Facebook: eenanderjoodsgeluid | Twitter: EAJGnieuws
Steun het werk van Een Ander Joods Geluid met een donatie op rekeningnummer NL84INGB0007401063.
Een Ander Joods Geluid is erkend als ANBI, giften zijn fiscaal aftrekbaar
4
Nu is de situatie in Hebron “uniek” aangezien nergens op de Westelijke Jordaanoever kolonisten en
Palestijnen zo dicht bij elkaar wonen - kolonisten die er tevens de meest extreme en ideologische
denkbeelden op nahouden.
Plattegrond van Hebron. De blauwe gedeelten in het midden zijn Israëlische nederzettingen in het
centrum van Hebron; het blauwe gedeelte rechts is de nederzetting Kiryat Arba. In het rood staat het
‘Huis van Strijd’ aangegeven. Het gebied in het groen, net ten westen van het ‘Huis van Strijd’, verwijst
naar de Grot van de Patriarchen. Bron: Vrede Nu
Opinie Een Ander Joods Geluid
Voor Een Ander Joods Geluid zijn de ontwikkelingen in de bezette Palestijnse gebieden onder de
regering Netanyahu - aankondigingen van de bouw van in totaal 14.000 nederzettingenwoningen,
voortgaande landonteigening, voortgaande verdieping van de bezetting in een brandhaard als Hebron
- opnieuw aanwijzingen dat deze regering geen werk wil maken van vrede en een
tweestatenoplossing. Een ongebreidelde nederzettingenbouw tijdens vredesonderhandelingen, die het
oprichten van een Palestijnse staat alleen maar verder bemoeilijkt, kan niet worden afgedaan als een
‘zoethoudertje’ voor Netanyahu’s ultranationalistische coalitiepartners, wat op zich al een dubieus
motief is. Een groot deel van Netanyahu’s regeringscoalitie weigert openlijk haar steun uit te spreken
voor een Palestijnse staat. Naftali Bennett, leider van de partij Het Joodse Huis en tevens Minister
van Economie, pleitte bij het mislukken van de vredesonderhandelingen wederom voor zijn plan om
een groot deel van de Palestijnse Westelijke Jordaanoever te annexeren. Deze annexatiegedachte
kan op instemming rekenen van de rechterflank van Netanyahu’s eigen Likoed-partij.
Een Ander Joods Geluid roept de Nederlandse regering op om binnen EU-verband snel de geesten
rijp te maken voor een actiever EU-beleid dat binnen haar relatie met de Israëlische regering heldere
consequenties verbindt aan onder meer de voortgang in het vredesproces en de bouw in en van de
nederzettingen. Gepleit moet worden voor een totale bevriezing van de nederzettingenbouw, of
anders dient de toenemende realiteit geaccepteerd te worden dat een tweestatenoplossing niet meer
mogelijk zal zijn. Een Ander Joods Geluid ziet ‘tough love’ als enige mogelijkheid die nog rest om van
een tweestatenoplossing een feit te maken, wat in het belang is van Israëli’s en Palestijnen.
E: [email protected] | T: 020 679 58 50 | www.eajg.nl | Facebook: eenanderjoodsgeluid | Twitter: EAJGnieuws
Steun het werk van Een Ander Joods Geluid met een donatie op rekeningnummer NL84INGB0007401063.
Een Ander Joods Geluid is erkend als ANBI, giften zijn fiscaal aftrekbaar