Transcript Het bewind - Het GielsBos

Het bewind
Inleiding
Wanneer iemand meerderjarig is, wordt hij juridisch zelfstandig. De persoon kan
bijvoorbeeld contracten afsluiten, een bankrekening openen,…
Sommigen zijn hiertoe echter niet in staat. Deze personen hebben bescherming nodig.
Hierbij speelt de vrederechter een belangrijke rol.
Tot nu toe bestonden hier al statuten voor, namelijk de voorlopige bewindvoering, de
verlengde minderjarigheid, de gerechtelijke onbekwaamverklaring en de bijstand door de
gerechtelijk raadsman. Er werd een nieuwe wet opgesteld die deze statuten vereenvoudigt
door ze samen te brengen tot slechts één beschermingsstatuut: Het Bewind. Naast de
vereenvoudiging van de statuten, wil de nieuwe wet de persoon ook een betere
bescherming toekennen. Waar vroeger iemand volledig wilsonbekwaam was of niet, kan de
vrederechter nu een onbekwaamheid op maat maken. Men zal situatie per situatie
uitmaken wat iemand kan en wat niet, waarvoor hij of zij verantwoordelijk kan zijn en
waarvoor niet.
Deze nieuwe wet ‘Wet tot hervorming van de regelingen inzake onbekwaamheid en tot
instelling van een nieuwe beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid’
bestaat uit twee delen: de buitengerechtelijke en de gerechtelijke maatregel. In dit
document behandelen we enkel de gerechtelijke maatregel aangezien deze vooral voor de
bewoners van Het GielsBos belangrijk is.
Overgangsperiode
Op 1 juni 2014 zou het nieuwe bewind van start gaan, maar waarschijnlijk wordt dit
uitgesteld tot september. Na het inwerking treden van de nieuwe wet zal er een
overgangsperiode worden voorzien waardoor er nog veel personen geruime tijd in het oude
stelsel zullen blijven.
Voor wie momenteel onder voorlopig bewind staat is er twee jaar tijd voor de
omschakeling voorzien. Deze wordt automatisch omgezet in bewind over goederen. Voor
de verlengde minderjarigheid en de gerechtelijke onbekwaamverklaring is er vijf jaar tijd
voor de omschakeling voorzien. Indien men niet wordt opgeroepen, gaat de verlengde
minderjarigheid automatisch over in de strengste vorm van het bewind over persoon en
goederen. De ouders of de voogd worden dan bewindvoerder. Na de omschakeling is er
een verplichte evaluatie door de vrederechter binnen twee jaar waarbij het bewind op
maat zal worden uitgewerkt.
Als de betrokkenen daartoe een reden hebben kunnen ze zelf aan het vredegerecht de
vraag stellen om het huidige beschermingsstatuut te laten omzetten naar Het Bewind.
SD Samenvatting Infoavond Bewind
versie mei 2014
Voor wie?
Volgens het decreet: ‘Een meerderjarige die wegens zijn gezondheidstoestand, geheel of
gedeeltelijk, zij het tijdelijk, niet in staat is zonder bijstand of andere
beschermingsmaatregel zijn belangen van vermogensrechtelijke of nietvermogensrechtelijke aard zelf behoorlijk waar te nemen, kan onder bescherming worden
geplaatst, indien en voor zover de bescherming van zijn belangen dit vereist.’
Minderjarige vanaf 17 jaar
Voor wat?
De vrederechter oordeelt in zijn beschikking uitdrukkelijk over de bekwaamheid van de te
beschermen persoon. Deze beoordeling wordt opgesplitst in handelingen over de goederen
en handelingen over zijn persoon. De vrederechter somt duidelijk de handelingen op
waarvoor de beschermde persoon onbekwaam is, anders wordt hij daarvoor bekwaam
geacht.
Enkele voorbeelden van handelingen over de persoon:
-
Keuze van verblijfplaats
Huwen
Uitoefening van rechten van de privacy-wet
Verklaren tot verkrijgen van de Belgische nationaliteit
Verklaren wettelijke samenwonen
Uitoefenen van patiëntenrechten
Verlenen van toestemming tot verrichting experiment op de menselijke persoon
Enkele voorbeelden van handelingen over de goederen:
-
Het verkopen van zijn goederen
Het aangaan van een lening
Contracten afsluiten
Aanvaarden van een schenking
Hoe?
Er wordt gekeken in hoeverre de persoon onbekwaam wordt geacht. Hierbij is er keuze
tussen bijstand en vertegenwoordiging. Bij bijstand kan een handeling slechts worden
verricht met goedkeuring van de bewindvoerder. De bewindvoerder kan zijn goedkeuring
geven door zijn aanwezigheid of door een brief. Indien bijstand niet volstaat is
vertegenwoordiging mogelijk. Hier neemt de bewindvoerder de beslissingen. Voor sommige
handelingen heeft de bewindvoerder machtiging nodig van de vrederechter (een lening
aangaan, een onroerend goed aan te kopen, ...).
SD Samenvatting Infoavond Bewind
versie mei 2014
Bepaalde handelingen zijn nadat de persoon hiervoor onbekwaam wordt verklaard niet
vatbaar voor bijstand of vertegenwoordiging door de bewindvoerder (het verzoek tot
euthanasie, schenken, toestemming tot huwen, …).
De maatregel over de persoon en de goederen wordt binnen de twee jaar door de
vrederechter bekeken. Er kan meer of minder bescherming worden voorzien. Voor
sommigen zal dit slechts een formaliteit zijn.
De bewindvoerder
Een persoon zonder beschermingsmaatregel kan een verklaring van zijn voorkeur voor een
bewindvoerder bij de notaris/vrederechter neerleggen. Derden kunnen een verklaring voor
hun voorkeur bij de vrederechter neerleggen wanneer de bewindvoerder zou vervangen
moeten worden.
Voor de bewindvoerder over de persoon kan er slechts één bewindvoerder worden
aangesteld, met uitzondering van de ouders. De voorkeur wordt gegeven aan een persoon
uit de onmiddellijke omgeving.
Voor de bewindvoerder over de goederen kunnen er meerdere bewindvoerders worden
aangesteld met elk hun taken. Indien dit aangewezen is zal deze persoon dezelfde zijn als
de bewindvoerder over de persoon. Het is nog maar de vraag of de vrederechter niet
eerder zal kiezen voor een professionele bewindvoerder om de financiële zaken te regelen.
Wanneer de bewindvoerder zowel zijn eigen belangen als de belangen van de beschermde
persoon moet verdedigen en deze tegenstrijdig zijn, wijst de vrederechter een
bewindvoerder ad hoc aan. Dit is een bewindvoerder die enkel voor de beslissing op dat
moment wordt aangeduid.
Zowel aan de bewindvoerder van de persoon als aan de bewindvoerder(s) van de goederen
kan een vergoeding worden gegeven. Deze vergoeding mag voor al de bewindvoerders
samen maximum 3 % van de inkomsten bedragen. Onder ‘inkomsten’ worden de
terugkerende bedragen verstaan zoals de integratie- en inkomensvervangende
tegemoetkoming, de intresten, …. Onder ‘inkomsten’ behoren niet de eenmalige bedragen
zoals een schenking, een erfenis, de verkoop van een onroerend goed, … Extra kosten voor
verplaatsingen, briefwisseling, telefoon, … kunnen apart worden aangerekend. Enkel
ouders kunnen als bewindvoerder geen aanspraak maken op deze vergoedingen. De
vrederechter bepaalt uiteindelijk welke bewindvoerder al dan niet welke vergoeding
krijgt.
Waar personen vroeger verlengd minderjarig werden verklaard, behielden de ouders het
ouderlijk gezag over hun kind. Binnenkort kunnen meerderjarigen niet meer onder
ouderlijk gezag staan. Eenmaal personen onder bewind worden geplaatst kunnen de ouders
wel bewindvoerder van hun kind worden. Zij moeten dan net als andere bewindvoerders
hun taak naar behoren vervullen. Indien dit niet het geval is moeten de ouders niet meer
uit het ouderlijk gezag gezet worden, maar kan de vrederechter een andere
bewindvoerder aanduiden.
SD Samenvatting Infoavond Bewind
versie mei 2014
De vertrouwenspersoon
Een vertrouwenspersoon is vrijblijvend, dus niet verplicht. De vertrouwenspersoon kan
gekozen worden door de beschermde persoon of de vrederechter. De uiteindelijke
beslissing ligt bij de vrederechter. Deze kunnen zijn: familie, vrienden, maatschappelijk
werker, …
De vertrouwenspersoon is de bemiddelaar tussen de te beschermde persoon en de
bewindvoerder over de persoon/goederen. Hij dient de mening van de beschermde
persoon te vertolken indien hij dit niet zelfstandig kan. Verder oefent hij toezicht uit op
het bewind en de bewindvoerder en brengt de vrederechter op de hoogte wanneer de
bewindvoerder zijn taak niet goed uitvoert.
Volgende personen kunnen hier niet voor worden aangeduid: bewindvoerder over de
beschermde persoon, personen ontzet uit de ouderlijke macht, bloedverwanten tot de
tweede graad (indien de ouders bewindvoerder zijn), personen onder (buiten)gerechtelijke
beschermingsmaatregel, rechtspersonen, …
De procedure
Er moet een verzoekschrift worden ingediend bij het vredegerecht. Dit kan door elke
belanghebbende partij, de procureur des Konings, de beschermde persoon en de
vrederechter. In dit verzoekschrift moet worden opgenomen:
o
o
o
o
o
o
o
Band tussen verzoeker en de te beschermen persoon
Contactgegevens van de beschermde persoon en van de samenwonende
Attest woonplaats van de beschermde persoon – max. 15 dagen oud
Rapportage over familiale, morele en materiële leefomstandigheden
Eventuele vertrouwenspersonen
Suggesties over keuze van de bewindvoerder en aard/omvang van zijn
bevoegdheden
Overzicht sociaal netwerk adhv een vragenlijst
Hiervoor wordt een standaardmodel voorzien.
Daarbij moet een geneeskundige verklaring van maximum 15 dagen oud worden gevoegd.
Dit medisch verslag moet de gezondheidstoestand van de persoon weergeven:
o
o
o
o
o
Kan de persoon zich verplaatsen?
Kan de persoon zijn belangen van (niet)vermogensrechtelijke aard
waarnemen?
Kan de persoon kennis nemen van de rekenschap van het beheer?
Welke zorgverlening brengt de gezondheidstoestand met zich mee (vb.:
opvang in een voorziening)?
Wat zijn de gevolgen op het functioneren van het dagelijks leven?
SD Samenvatting Infoavond Bewind
versie mei 2014
Om de objectiviteit te waarborgen mag de arts geen bloed- of aanverwant zijn van de te
beschermen persoon of de verzoeker zijn en geen arts die verbonden is aan de instelling
waar de persoon verblijft.
Na het verzoek zal de beschermde persoon en zijn naasten bij gerechtsbrief worden
opgeroepen om gehoord te worden. De vertrouwenspersoon kan hierbij eventueel
aanwezig zijn. Afhankelijk van de mobiliteit van de persoon vindt dit plaats in de
raadkamer van de vrederechter of op zijn verblijfplaats.
Het is de vraag welk vredegerecht bevoegd zal zijn: het vredegerecht van de verblijfplaats
of het vredegerecht van de domicilie? De vrederechter die het ‘dichtst’ bij de beschermde
persoon staat geniet de voorkeur. Indien er geen tegenindicaties zijn blijft deze
vrederechter bevoegd, ook al zou bijvoorbeeld de beschermde persoon verhuizen.
De opvolging
Volgens het decreet: ‘De bewindvoering heeft tot doel de belangen van de beschermde
persoon te behartigen. Zij bevordert, in de mate van het mogelijke, de autonomie van de
beschermde persoon.’
De bewindvoerder over de persoon maakt een maand na zijn aanstelling een verslag over
de leefsituatie van de beschermde persoon. De bewindvoerder over de goederen maakt
ook een maand na zijn aanstelling een verslag over de vermogenstoestand en de
inkomstbronnen van de beschermde persoon. De beschermde persoon zijn rekeningen
staan op zijn naam, waarvan de zichtrekening beheerd wordt door de bewindvoerder.
Jaarlijks maakt zowel de bewindvoerder over de persoon als de bewindvoerder over de
goederen een verslag op. De bewindvoerder over de persoon vermeldt de leefsituatie, de
waarnemingen over het welzijn, … De bewindvoerder over de goederen vermeldt het
beheerde vermogen bij aanvang en einde van de jaarlijkse periode, de materiële
levensvoorwaarden, … Voor het nazicht van dit verslag kan de vrederechter een technisch
adviseur aanstellen.
Indien het bewind wordt stopgezet dient er een eindverslag te worden opgesteld.
Op de griffie van het vredegerecht wordt een bewindsdossier bijgehouden met het
aanvangsverslag, het jaarlijks verslag, de briefwisseling, … Dit kan ingekeken worden door
de beschermde persoon, de vertrouwenspersoon, de bewindvoerder, de procureur des
Konings en elke belanghebbende met goedkeuring van de vrederechter.
De sociale dienst heeft geprobeerd om een verstaanbare tekst te maken van de wet.
Voor de originele weergave kun je de wet ‘17 MAART 2013. - Wet tot hervorming van
de regelingen inzake onbekwaamheid en tot instelling van een nieuwe
beschermingsstatus die strookt met de menselijke waardigheid’ raadplegen.
SD Samenvatting Infoavond Bewind
versie mei 2014