Transcript Voedingsadviezen bij een natriumbeperking

 Voedingsadviezen bij een natriumbeperking Wat is natrium? Natrium is een onderdeel van zout. In 1 gram zout zit 400 mg natrium. Dit mineraal speelt een belangrijke rol in ons lichaam en is voor een groot deel verantwoordelijk voor de hoogte van de bloeddruk. Per dag krijgen we gemiddeld 3600 mg natrium binnen. Zo’n 70 % van het zout in ons eten en drinken wordt in de fabriek toegevoegd vanwege de smaak of voor de houdbaarheid. 30 % voegen wij zelf toe via het zoutvaatje. Per dag hebben we maar 500 mg natrium nodig! De Gezondheidsraad adviseert dan ook om niet meer dan 2400 mg natrium per dag te gebruiken, wat neer komt op 6 gram zout. Het teveel kan dan via de nier worden uitgescheiden. Waarom een natriumbeperking? Onder normale omstandigheden scheiden de nieren een te veel aan natrium in uw lichaam uit. Wanneer dit onvoldoende gebeurt, bijvoorbeeld omdat de nierfunctie verslechterd is, houdt het lichaam vocht vast. Hierdoor zal de bloeddruk stijgen. Door de inname van natrium te beperken, zal het lichaam minder vocht vasthouden en kan de bloeddruk weer dalen. Natriumbeperking wordt geadviseerd bij een te hoge bloeddruk, maar ook bij vochtophoping in de benen (oedeem), een verminderde nierfunctie en bij hartfalen. De beperking zal in veel gevallen 2400 mg natrium zijn tenzij de arts anders bepaalt. Dit is meer dan wij strikt nodig hebben maar altijd nog minder dan normaal gebruikt wordt. In de praktijk betekent dit: zelf geen zout toevoegen aan het eten en oppassen met producten die veel natrium bevatten Dit klinkt simpel, echter in de praktijk kan dit tegenvallen. In het begin (2-­‐3 weken) moet u wennen aan de smaak van eten zonder toegevoegd zout. 1 Waar moet ik op letten? Er zit veel natrium in: -­‐ Kant-­‐en-­‐klaarmaaltijden -­‐ Vleeswaren, zoals rauwe ham, rookvlees en salami -­‐ Kaas -­‐ Kant-­‐en-­‐klare soepen en sauzen -­‐ Hartige snacks -­‐ Zoute pinda’s, chips en andere zoutjes Er zit minder natrium in: -­‐ Minder zoute kaassoorten: Milner Minder zout, Kees Kaas, Maaslander, Hüttenkäse, mozzarella -­‐ Minder zoute vleeswaren zoals fricandeau, kipfilet, rosbief -­‐ Ongezouten noten -­‐ Pelpinda’s -­‐ Studentenhaver -­‐ Walnoten Ook bij het koken kunt u het gebruik van natrium beperken: voeg geen zout toe. Ook in andere zouten zit veel natrium: -­‐
Zeezout -­‐ Selderijzout -­‐
Aromazout -­‐ Uienzout
-­‐
Knoflookzout Deze smaakmakers bevatten veel natrium: -­‐
Aromat -­‐
Ketjap (ook de zoete -­‐
Mixen voor sausen -­‐
Kant-­‐en-­‐klare bouillon soorten) -­‐
Soeparoma in pot -­‐
Kruiden-­‐botermixen -­‐
Tacokruiden -­‐
Bouillonblokjes -­‐
Kruidenzout -­‐
Tomatenketchup -­‐
Bouillonpoeder -­‐
Maggi -­‐
Tomatenpuree -­‐
Cajunkruiden -­‐
Mayonaise -­‐
Vleeskruiden en -­‐
Gehaktkruiden -­‐
Mosterd -­‐
Worcestersaus -­‐
Juspoeder -­‐
Sambal -­‐
Jusblokjes -­‐
Kant-­‐en-­‐klare sauzen Van deze producten zijn ook vaak natriumarme varianten te koop. 2 Deze smaakmakers bevatten minder natrium: -­‐
Azijn -­‐
Pijnboompitten -­‐
Lavas (maggiplant) -­‐
Citroensap -­‐
Ui -­‐
Oregano -­‐
Gember -­‐
Basilicum -­‐
Peterselie -­‐
Knoflook -­‐
Bieslook -­‐
Rozemarijn -­‐
Kruidenbuiltje -­‐
Bonenkruid -­‐
Salie -­‐
Sesamzaad -­‐
Dille -­‐
Selderij -­‐
Maanzaad -­‐
Dragon -­‐
Tijm -­‐
Kaneel -­‐
Nootmuskaat -­‐
Djinten -­‐
Kerrie -­‐
Paprikapoeder -­‐
Ketoembar -­‐
Kruidnagel -­‐
Peper -­‐
Laos -­‐
Laurier -­‐
Djahe -­‐
Sereh -­‐
Cayennepeper
In dieetzout zijn de natriumzouten vervangen door kalium-­‐, magnesium-­‐ en/of ammoniumzouten. Dieetzouten kunt u gebruiken in plaats van gewoon zout. Ze hebben wel een andere smaak dan zout. Deze zoutsoorten zijn verkrijgbaar bij reformzaken en in grotere supermarkten bij de dieetproducten. Het kalium in dieetzout kan een probleem zijn bij nierziekten, hartfalen, bepaalde plaspillen of onstekingsremmers. Raadpleeg de bijsluiter van uw medicatie en overleg bij twijfel met uw huisarts. Het etiket Op het etiket kunt u vinden hoeveel natrium er in het voedingsmiddel zit. Let op: er kan zowel natrium als zout vermeldt worden. Andere aanduidingen Er zijn producten die zonder zout of met minder zout zijn bereid. Dit staat op de verpakking. Producten waaraan bij de bereiding geen natriumzouten zijn toegevoegd, worden aangeduid als: -­‐ geen zout -­‐ bereid zonder zout -­‐ zonder toevoeging toegevoegd -­‐ gefabriceerd zonder van zout -­‐ ongezouten zout -­‐ natriumarm 'Natriumarm' zijn de producten die speciaal geschikt zijn voor een natriumbeperkt dieet. Deze producten worden aangeduid met één van bovengenoemde termen. 'Minder zout' betekent dat het product 33% minder zout bevat dan het vergelijkbare product. Het is afhankelijk van hoe u uw dieet invult of u deze producten kunt gebruiken. Bronnen: ‘Eten met minder zout’ van het Voedingscentrum ‘Richtlijnen voor een natriumbeperkt dieet’ van het Gelre ziekenhuis. 3 Kruidenmixen Kant-­‐en-­‐klare kruidenmixen bestaan veelal voor een groot deel uit natrium. Ze zijn makkelijk zelf te maken. Hieronder volgen enkele suggesties. Meng alle kruiden goed door elkaar en bewaar ze in een gesloten potje. Algemene mix: 1 el. paprikapoeder 1 tl. gemalen peper 1 tl. uienpoeder 1 tl. knoflookpoeder 1 tl. mosterdpoeder 1 tl. nootmuskaat 1 tl. gemalen ketoembar Italiaanse mix: 1 tl. oregano ½ tl. knoflookpoeder ½ tl. uienpoeder ½ tl. basilicum ½tl. gedroogde peterselie Kruidige pepermix: 3 el. gemalen peper 1 tl. gemalen tijm 1 tl. paprikapoeder ½ tl. knoflookpoeder ½ tl. uienpoeder Mexicaanse mix: 1 tl. chilipoeder 1 tl. djinten ½ tl. paprikapoeder ½ tl. knoflookpoeder ½ tl. uienpoeder ½ tl. fijngestampte gedroogde rode pepertjes Indiase kruidenmix: 1 tl. gemalen kardemom 1 tl. gemalen djinten 1 tl. kerriepoeder ½ tl. kaneel ½ tl. gemalen ketoembar ¼ tl. nootmuskaat ¼ tl. Kruidnagelgruis De diëtisten De diëtisten die aangesloten zijn bij HKN huisartsen begeleiden u graag bij het veranderen van uw voedingspatroon. Ook kunt u bij hen terecht met al uw vragen over voeding. Voor meer informatie kunt u bellen of e-­‐mailen naar: Telefoon: 0223-­‐670461 E-­‐mail: [email protected] Handige internet links www.dieetbijhartfalen.nl www.voedingscentrum.nl www.hartstichting.nl 4