Transcript Download hier uw route. - Rondom Kaag en Braassem

Land van melk
en boter
Vanwege de bodemkwaliteit en het lage waterpeil is
het Utrechts-Hollands
veenweidegebied altijd
weidegebied met koeien
geweest. Het lag voor de
hand om de bederfelijke
melk die dit land opleverde, te verwerken tot langer
houdbare zuivelproducten.
Vanaf de late middeleeuwen gingen de boeren
melk verwerken tot producten voor de handel. In
die tijd was niet kaas, maar
boter het hoofdproduct.
Deze werd in houten vaten
naar de markt of boterwaag in de stad gebracht
en was van dermate goede
kwaliteit, dat ze tot in het
buitenland werd verhandeld. De hygiëne die voor
de productie van boter
noodzakelijk was, maakte
van de Hollanders het stereotype propere volkje.
© ANWB B.V. Den Haag
De molens rond
Kaag en Braassem
De polders rond de Kager Plassen en het Braassemermeer
behoren tot het Utrechts-Hollands veenweidegebied. Toch zien de
kavels er hier anders uit dan elders in de regio, ze zijn ruimer en
vierkanter. De plassen zelf hebben ook een andere geschiedenis:
ze zijn niet ontstaan door vervening, maar door een natuurlijk
proces van oeverafslag. Windmolens moesten de zompige
veengronden en de poten van het vee drooghouden. De route
passeert een deel van de ruim dertig monumentale molens die
het gebied rijk is.
¡ Warmond is een welvarend
dorp aan de Kagerplassen,
waar ’s zomers de waterrecreatie voor veel bedrijvigheid
zorgt. Het dorp ontwikkelde
zich dankzij de gunstige ligging
op een strandwal, aan de oude
heer- en handelsweg tussen
Haarlem en Leiden. Dat de Herenweg een belangrijke verbindingsroute was, blijkt wel uit
de aanwezigheid van het Warmonder tolhek bij knooppunt
77. Hier werd tot halverwege de
vorige eeuw nog tol geheven.
In de nabijheid van de weg en
op de droge strandwal bouwden de edelen hun landhuizen,
waaronder het Huys te Warmont. Het huidige 18e-eeuwse
huis kende verschillende voorgangers, die tijdens de Hoekse
en Kabeljauwse twisten en de
Tachtigjarige Oorlog zijn verwoest. Een wit ophaalbruggetje aan het einde van de Burg.
Ketelaarstraat geeft toegang
tot het omringende park dat is
11
0.6 12
2.6
43
Zuivelboerderij
1.9
13
1.3
D
2.9
15
14
Veren
Oude Wetering-Rijnsater­
' M l
b
t
woude
ma-vr 7-19, za-zo 10-18 uur,
okt.-mrt. zo geen vaart
071 331 53 95 bgg 071 331 34 99
www.voetveren.nl.
1
2.3
0.
8
Zi
jl
Do
es
1.7
45 44
2.1
Kaasboerderij
Woubrugge
0.3
46
2.1
2.5
a
eA
Ofwegen
Leiderdorp
LAN
071 512 00 68 www.fietspoint.
8
2. ma-za 6-1.30, zo 8-1.30 uur.
com
Borg € 50. Geldige legitimatie.
Startpunt
Telefonisch reserveren.
Warmond Gemeentehaven
Jan Steenlaan.
OV-Fiets
Leiden Fietspoint Oldenburger
Parkeren
Stationsplein 3-S 2312 AJ
Warmond Gemeentehaven
071 512 00 68 www.fietspoint.
Jan Steenlaan
com ma-za 6-1.30, zo 8-1.30 uur.
Alternatief: Roelofarendsveen
NS-station Voorhout,
TOP (toeristisch overstappunt)
24-uurspincode.
Noorderhemweg.
Landschapstypen
Fietsverhuur
Meren/-plassengebied, polder­
Leiden Fietspoint Oldenburger
gebied, weidegebied/akkerland.
Stationsplein 3-S 2312 AJ.
Afstand
47 kmh – 3 uur
1.1
a art
3.6
1.3
47
ij d
3.0
1.5
2.1
W
34
33
1.3
3.5
3.1
1.6
L
Rijnland
Ziekenhuis
69
15
L id
38
Bospoort
41
Aurora
32
49
48 Hoogmade
1.6
Leidse
Sterrenwacht
3
1.
6
3.
85
Pieterskerk
0.3
86
LEIDEN
1.7
2.6
Universitair
sch Centrum
N445
6 Hoogmade
1.6
Lakenfeesten
juli jaarlijks
81
Braassemermeer
Rijnsaterwoude
Geitenboerderij
N446
Groenoordhallen
Leiden
den
1.4
78
29
Rijpwetering
R IJ N -
Diaconessenhuis
versiteit
40
1.7
0.5
Oud
Poelgeest
77
4.0
75
9
3.
3.
1.6
Oegstgeest
Oud-Ade
39
2.4
Roelofarendsveen
1
4.
6
4.4
Warmond
't Joppe
76
1.2 19
21
1.3
1.9
2.0
Nieuwe
Wetering
5
Roelofarendsveen
Zevenhuizen
N2
2.7
gee
ster
kan
aal
26
28
2.7
plassen
1.8
6 Voorhout
09
Zuivelboerderij
18
2.6
Oude
Wetering
2.3
Oosteinde
Kager
5 Sassenheim
Klinkenberg
Huys te Warmont
68
10
1.9
1.7
2.1
0
4.
4.3
1.4
2.
6
N444
06
Leimuiden
Kaag
3 Noordwijkerhout
05
2.2
Buitenkaag
08
51
4 Warmond
Leimuider
brug
1 Oude Wetering
25
1.7
67
3
1.
Abbenes
2 Kaag-Dorp
A44
2.
7
56
v
0.7
Voorhout
Ring
Knpt
Burgerveen
0.8
H
tre aar
kv lem
aa m
rt e
r-
9
2.
N443
6
1.
Teijlingen Sassenheim
0
2.
Voorhout
0.
4
2.
2
58
2
3.
van d
54
N208
59 0.5
3* /
/
4* /
4( /
4) /
3(
5.2
7^
/
2.
0
2.5
8! /
/
7*
1( /
/
3$ /
3# /
4$ /
4% /
4^ /
4&
1.3
1.3
//
5! /
2% /
0* /
0( /
2* /
2( /
2!
Zijldijk - Meerwijk
mrt. vr 12-18, za-zo 10-18 uur,
apr.-sep. di-vr 12-18, za-zo
10-18 uur, ma geen vaart,
okt.-feb. buiten dienst
06 50 29 14 92
www.voetveren.nl.
Ri
Alphe
a/d Ri
2.7
Rijnland
Routebeschrijving
Vanaf parkeerplaats Gemeentehaven ra Jan Steenlaan, verderop Dorpsstraat,
5!.
Burg. Ketelaarstraat. Volg /
2! de Oude WeSteek bij /
tering over met de veerpont.
1(
Aan de overkant verder ri /
Heiligegeestlaan.
4& voorBij knooppunt /
aangelegd in de Engelse landschapsstijl.
Ω Was tussen de bebouwing
van Warmond nog maar een
glimp op te vangen van water
en molens, de brug over de
Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder biedt een mooi
overzicht. De natuurlijk gevormde Kager Plassen stonden
in verbinding met het Oude
Leidsemeer, die uiteindelijk één
grote watervlakte zou gaan
vormen met het Haarlemmermeer. Boeren bedijkten de eilandjes, maar het viel nog niet
mee om de poten van het vee
droog te houden. Vandaar dat
op elk eilandje wel een molen
staat. De Lakerpolder en Kogjespolder zijn nu beide natuurgebied en vallen onder Staatsbosbeheer. Vooral de grutto
voelt zich hier thuis en broedt
er in grote getale, samen met
andere weide- en watervogels.
In april kleuren de dotters de
eilandjes geel. De poldertjes
worden bemalen door de Lakermolen en De Kok, twee monumentale grondzeilers. Het
rangsweg oversteken en rd
Groenwegh, verderop fietspad
langs Doespolderweg. Na brug
over de Does rechts aanhouden
4* Van
en rd naar Hoogmade, ri /
Klaverweijdeweg, verderop
Kerkstraat. Deze helemaal uitrijden. Aan het einde la
Noordeinde.
7^ de Zijl overOp weg naar /
varen met veerpont. Aan de
7^ langs de
overkant verder ri /
golfbaan.
7^ ra ri /
5! om terug
Vanaf /
te keren naar de parkeerplaats.
Voor een kijkje bij het Warmon7&.
der tolhek (zie /
¡) hier la ri /
onderhouden en maaien van
de polders is overigens een
hele operatie: al het materieel
moet per boot worden gebracht!
uit 1752, een molen met een
groot waterverzet die het gebied rond Roelofarendsveen
bemaalde.
£ Vanaf de Huigsloterdijk zijn
de 17e eeuw een tuinbouwdorp. De grond in de nabijgelegen Veender- en Lijkerpolder
was erg geschikt voor de
groenteteelt. De bedrijvigheid
breidde zich in de 19e eeuw uit
door de komst van de inmakerijen, die de groente eerst in
zout en later in het zuur inlegden. Nu is de bloemenkwekerij
belangrijk voor ‘De Veen’: de
oude watertoren is niet voor
niets met reusachtige tulpen
getooid. Een prachtig oud sluisje uit 1894 draagt bij aan het
beschermde dorpsgezicht van
de Noordkade. Het is de opvolger van een sluis die hier sinds
1632 het verschil in waterpeil
tussen polder en Brassemermeer had gecontroleerd.
heel wat molens te bewonderen. Er viel dan ook heel wat te
bemalen in deze vochtige graslanden. Vaak werden de molens in de winter stilgezet en
liet men de polders onderlopen. In de lente maalden de
molens het gebied dan in een
aantal dagen weer op ‘zomerniveau’. De Kagermolen is
waarschijnlijk al zo oud als de
polder zelf, die in 1683 werd gesticht. Na het bestuderen van
de onderdelen kon men concluderen dat de wipmolen ook uit
die tijd moet zijn. In de verte
ligt de Buurtermolen, die een
eeuw jonger wordt geschat. De
Adermolen ligt dicht bij de dijk.
Deze robuuste grondzeiler is
een ‘jonkie’: hij moest in 1941
het gemaal vervangen dat
sinds 1881 de polder drooghield.
Hekkensluiter is de indrukwekkende achtkante Moppemolen
¢ Roelofarendsveen was al in
∞ Het Braassemermeer is een
natuurlijk veenmeer, dat in verbinding stond met het vroegere Haarlemmermeer. Hoewel er
wel turf gestoken is, heeft dit
geen rol van betekenis gespeeld bij het ontstaan van het
meer. Bij storm opzwiepende
golven waren verantwoordelijk
voor de afkalving van de zwakke veenoevers en de vergroting
van het wateroppervlak. Het
meer is vanwege de gestage
wind erg populair bij zeilers en
surfers.
§ De Wijde Aa is van origine
een veenstroom. Deze is door
erosie zodanig verbreed, dat
hij de vorm van een langge­rekt meer heeft gekregen. De
route over de Plasdijk langs de
kronkelende oevers is in het
voorjaar extra mooi, als de natuur explodeert met bermbloemen, kruiden en dansende insecten. Aan de overkant
spiegelt de rietgedekte Veendermolen uit 1934 zich fier in
het water. De Wijde Aa gaat
over in de Kromme Does, waarop de Vlietmolen (1913), de
Grosmolen (1640), de Doesmolen (1630) en de Kalkmolen
(1684) nog steeds op gezette
tijden hun polderwater uitslaan. De laatstgenoemde molen heeft eeuwenlang in de
Het 18e-eeuwse Huys te Warmont
buurt van Leiderdorp gestaan,
maar is in 2009 hiernaartoe verplaatst om samen met de
Doesmolen een molentweegang te vormen.
¶ De Vrouw Vennepolder was
lang in het bezit van de Abdij
van Rijnsburg, waar alleen dames van adel konden toetreden.
Deze abdij was tussen 1133 en
1574 de belangrijkste van Holland vanwege zijn enorme hoeveelheid bezittingen. De molen
die de polder bemaalt, dateert
oorspronkelijk uit de 17e eeuw,
maar is rond 1837 voor het
grootste deel vernieuwd.
• De route kronkelt langs de
Zijl, met rechts de Boterhuispolder. Deze ontstond toen in 1634
elf kleine poldertjes werden samengevoegd, waarna ze nog
maar door één molen werden
bemaald. De nieuwe Boterhuismolen dankte samen met de
polder zijn naam aan het
‘butterhuys’, de nabijgelegen
hofstede die toentertijd dienst­
deed als boterwaag. De oude
wipmolen werd in 1744 vervangen door de huidige, robuuste
grondzeiler.
Kunstcafé De Galerie
Dorpstraat 40
2361 BE Warmond
071 512 30 64
Geopend wo-zo 10-17 uur
www.kunstcafedegalerie.nl
Restaurant Kaagzicht
Huigsloterdijk 390
2158 LR Buitenkaag
0252 54 42 78
www.kaagzicht.nl
Café De Haven
Noordkade 3
2371 EA Roelofarendsveen
071 331 23 74
Geopend apr.-sep. wo-ma vanaf
10.30 uur di gesloten, okt.-mrt.
vr-zo vanaf 11 uur
www.cafedehaven.nl
Brasserie De Scheepswerf
Kerkstraat 22
2355 AE Hoogmade
071 501 35 62
Geopend di-vr 11-23 uur za-zo
10-23 uur, ma gesloten
www.brasseriedescheepswerf
hoogmade.nl