Transcript WB jaarverslag 2013

Jaarverslag 2013 Bureau de Helling
Wetenschappelijk Bureau GroenLinks
1. Inleiding
De Stichting Wetenschappelijk Bureau GroenLinks (WB) is het wetenschappelijke bureau van
GroenLinks. Het wetenschappelijk bureau opereert onder de naam Bureau de Helling. Deze
naam bouwt voort op de traditie van het tijdschrift De Helling, het kwartaalblad dat sinds 1989
door het Bureau wordt uitgegeven. De naam verwijst naar onze missie om op onafhankelijke
wijze het progressieve gedachtegoed steeds opnieuw te bevragen en te herzien, kortom: op de
helling te zetten. Bureau de Helling is een agenderend en opiniemakend medium dat actief de
brug slaat tussen de intellectueel-culturele buitenwereld en GroenLinks als partij. Als
onafhankelijke denktank zijn wij zowel naar binnen als naar buiten gericht: we leveren ideeën
aan en intensiveren het debat binnen de partij, maar willen ook een bijdrage leveren aan het
bredere maatschappelijke debat over progressieve, groene en sociale denkbeelden en idealen.
Zo zullen de denkbeelden en idealen van GroenLinks beter landen in het publieke debat over
politiek, cultuur en maatschappij.
Dit inhoudelijk jaarverslag beschrijft de activiteiten waarmee in 2013 gewerkt is aan het
realiseren van bovenstaande doelstellingen. Informatie over de financiële ontwikkelingen zijn
te vinden in het separate financieel jaarverslag (de jaarrekening). De verkiezingsuitslag van
GroenLinks in de Tweede Kamerverkiezingen van september 2012 heeft ook grote gevolgen
gehad voor Bureau de Helling. De resulterende korting van de subsidie van Binnenlandse
Zaken en van de bijdrage van GroenLinks noodzaakten tot een forse vermindering van de
capaciteit. Gelukkig kon zonder gedwongen ontslagen de personele bezetting teruggebracht
worden van 6,2 fte naar 3,7 fte.
De beperktere capaciteit van het Bureau maakte het zoeken naar synergie binnen en buiten
het Bureau van des te groter belang. Daar is in 2013 een belangrijke stap in gezet.
Verschillende activiteiten van het Bureau zoals de website, het tijdschrift, en bijeenkomsten
zullen elkaar nog beter moeten aanvullen en versterken om maximaal effect te bereiken van
onze inspanningen. De discussie over sociale zekerheid die van de website vervolgd werd in
een themanummer van De Helling is een goede eerste stap.
Daarnaast wordt bewust gewerkt aan het verder versterken van de samenwerking met de
diverse geledingen in de partij, zoals de Europese delegatie, fracties op lokaal en nationaal
niveau, het Landelijk Bureau, de Permanente Programma Commissie, en werkgroepen. Tevens
zal intensiever samenwerking gezocht worden met partners in het maatschappelijke debat.
Ondanks de aanmerkelijk beperktere capaciteit heeft het Bureau in 2013 toch mooie resultaten
geboekt, naast het succesvol onderhouden van het debatplatform op de website en tijdschrift
De Helling. Op de speerpunten ‘groen’, ‘sociaal’, ‘Europa’ en ‘Politiek en partij’ werden diverse
publicaties en activiteiten gerealiseerd, en deze weten ook steeds beter hun weg te vinden
naar GroenLinks als partij of het maatschappelijk debat. Al met al heeft Bureau de Helling,
ondanks een turbulente periode succesvol kunnen werken aan haar hoofdtaken. Daarmee is
een stevig fundament gelegd voor 2014, waar de rol van het Bureau in GroenLinks en in het
maatschappelijke debat verder versterkt en uitgebouwd zal worden.
Jasper Blom
directeur Bureau de Helling
Utrecht, 29 juni 2014
Redactie Jaarverslag 2013: Gerrit Pas (mei 2014)
1
2. Projecten
De projecten die Bureau de Helling gepland had voor 2013 waren te scharen onder de
overkoepelende thema’s Groen, Sociaal, Europa, en Politiek en Partij. Zoals in de inleiding
aangegeven beperkte het flink inkrimpen van de capaciteit de uitvoering van de geplande
activiteiten. Een aantal van de voorziene projecten zal dan ook doorlopen of uitgevoerd worden
in 2014.
2.1 Groen
Op het speerpunt groen en duurzaamheid waren projecten op het gebied van circulaire
economie, de filosofie van de economie, energietransitie, voedselveiligheid, en duurzame
mobiliteit voorzien.
Circulaire economie
Het werk op het gebied van circulaire economie concentreerde zich op de ‘bio-based economy’.
Dit is een economie die niet langer fossiele maar biologische grondstoffen gebruikt. Daarmee is
het probleem van de eindige olie verholpen en is bovendien – in theorie – een klimaatneutrale
grondstoffenbron voorhanden. In samenwerking met de Europese delegatie van GroenLinks
werd een bewerking geschreven van ‘A strategy for a bio-based economy’ (Bas Eickhout,
Jonna Gjaltema & Femke de Jong, GEF Green New Deal sersies, volume 9, december 2012).
Naast de publicatie zijn mensen aangezocht om een bijdrage op de website te leveren op dit
thema. In 2014 zal over dit onderwerp een discussiebijeenkomst worden georganiseerd, waar
tevens een nieuwe publicatie over circulaire economie gepresenteerd zal worden.
Flagship output:
• Bas Eickhout & Socrates Schouten, De Bio-based economie, groene uitdaging voor oude
en nieuwe industrie, eigen beheer, 80p (oplage 150 ex.)
Een kleine filosofie van de economie
Wat is rijkdom? Wat is economische groei? In deze tijden van economische crisis onderzocht
Pepijn Vloemans de invloed van de economie op ons leven. In zijn Survivalgids voor het
consumptieparadijs vertelt hij over de schrijvers, de boeken en denkbeelden die hem raakten
in zijn zoektocht naar de kern van de economie en de betekenis van duurzaamheid, en over de
persoonlijke, psychologische kant achter abstracte begrippen als ‘economische groei’ en
‘efficiëntie’ die ons publieke discours beheersen. Is economische groei nodig om gelukkig te
worden? Waarom associeert de een het woord duurzaamheid met 'lijden' en de ander met
'geluk'? En hoe zit het met het genot van het kopen?
In samenwerking met het Utrechtse debatcentrum House of Commons werd in april de
econoom Avner Offer naar Nederland gehaald. Offer is hoogleraar aan de Universiteit van
Oxford en schreef in 2006 The Challenge of Affluence, een diepgaande studie naar de
psychologische gevolgen van rijkdom op Britten en Amerikanen sinds de jaren vijftig. Offer gaf
een lezing over zelfbeheersing, keuzevrijheid en de toekomst van de consumptiemaatschappij
en de verzorgingsstaat. Offer werd bij deze gelegenheid ook geïnterviewd door de Volkskrant
(10 april 2013) en er verschenen stukken op de website en in De Helling. Frits Spangenberg,
oprichter en directeur van onderzoeksbureau Motivaction en auteur van onder meer De
Grenzeloze Generatie reageerde op het verhaal van Offer.
Flagship output:
• Lezing Avner Offer, 10 april 2013, Geertekerk te Utrecht, ong. 70 deelnemers (verslag
door Silvia Roukens & Paul Brederveld: http://bureaudehelling.nl/artikel/economiezonder-groei )
• Pepijn Vloemans, Survivalgids voor het consumptieparadijs, Querido, 179p
(gepresenteerd op 21 november 2013 in De Nieuwe Boekhandel te Amsterdam, ong. 50
deelnemers)
Duurzame bereikbaarheid
2
In samenwerking met de werkgroep Exact werkte Katinka Eikelenboom aan het rapport #Connected, Nederland gezond en bereikbaar. Altijd en overal zijn mensen onderweg, maar de reis
is meestal geen doel op zich. Ze gaan hun brood verdienen, naar school, inkopen doen of op
bezoek bij familie en vrienden. Een goede bereikbaarheid van al deze bestemmingen draagt bij
aan een goed en fijn leven. Een goede bereikbaarheid is bovendien belangrijk voor onze economie. Maar de reislust van het individu levert overlast op voor het collectief: luchtvervuiling,
lawaai, opwarming van de aarde, verkeersslachtoffers, versnipperde natuur, lelijk landschap en
steden vol geparkeerd blik. Dat moet en kan anders. #Connected biedt verrassende inzichten
en concrete voorstellen voor een gezond én bereikbaar Nederland. Welke technologische ontwikkelingen, nieuwe mobiliteitsconcepten, nieuwe diensten en veranderingen in ruimtelijke ordening bepalen de duurzame mobiliteit van de toekomst? En via welke stappen komen we
daar?
#Connected werd gepresenteerd in een symposium voor beleidsmakers, politici, bestuurders,
professionals uit de mobiliteitssector en overige geïnteresseerden. Er vond een paneldiscussie
over de bereikbaarheid van de toekomst plaats met Carla Dik-Faber (ChristenUnie Tweede Kamerfractie), Sander de Rouwe (CDA Tweede Kamerfractie, Hugo van der Steenhoven (directeur
Fietsersbond), Roelf de Boer (voorzitter RAI Vereniging) en Frits Lintmeijer (wethouder verkeer, Utrecht). Om de bereikbaarheid van de toekomst tastbaar te maken, pitchten innovatieve
ondernemers hun bijdrage aan duurzamere mobiliteit: Ronald Laverman (OV Fiets en MyWheels), Vincent Ariens (Seats2Meet), Joost Ravoo (directeur NS zakelijk) en Ruud Koornstra
(Xximo en Tendris), Max Prudon (Binnenstadservice) en Gandert Van Raemdonck (WABCO).
Liesbeth van Tongeren (Tweede Kamer) sloot de bijeenkomst af door te vertellen wat zij met
#Connected en de uitkomsten van het symposium gaat doen. Als follow-up van het symposium
verschenen opiniestukken op de Joop en in de regionale dagbladen (zie publicatie-overzicht).
Flagship output:
• Huib van Essen & Lot van Hooijdonk, #Connected, Nederland gezond en bereikbaar, eigen beheer, 33p.
• Presentatie #Connected, 17 juni 2013, Seats2Meet, Moreelsepark 65 Utrecht, ong. 70
deelnemers
2.2 Sociaal
Op het speerpunt ‘sociaal’ werden een aantal projecten voorzien op het gebied van plurale
samenleving, nieuwe zekerheden, en the commons / gemeengoed.
Nieuwe zekerheden
Bureau de Helling was betrokken bij de partijbrede discussie over nieuwe zekerheden die
resulteerde in een essay van Bram van Ojik, getiteld Kiezen om te delen – Een
verzorgingsstaat die werkt. Op de website vond een uitgebreide discussie over dit thema
plaats, met enkele tientallen bijdragen. Daarnaast werd een themanummer van De Helling
uitgebracht (zie verder onder Tijdschrift De Helling) en leverde Jasper Blom informeel input op
een concept van het essay.
Flagship output:
• Jasper Blom, Gezamenlijke lijnen in het GroenLinks-denken over sociale zekerheid, juli
2013 http://bureaudehelling.nl/artikel/gemeenschappelijke-lijnen-in-het-groenlinksdenken-over-sociale-zekerheid (een overzicht van de discussie op de website)
• De Helling, themanummer Sociale (on)zekerheid, herfst 2013
Plurale Samenleving
Al is door de crisis de politieke aandacht verschoven naar het sociaal-economisch terrein, het
blijft voor GroenLinks van cruciaal belang na te denken over de pluralistische samenleving.
Hierbij gaat het om thema's als: welke ruimte hebben minderheden in onze democratie, hoe
gaan we om met spanningen tussen grondrechten zoals de vrijheid van godsdienst en het
gelijkheidsbeginsel, en de omgang met populisme in politiek en samenleving. Erica Meijers
nam actief deel aan het publieke debat omtrent deze thema’s.
3
Flagship outputs:
• Erica Meijers, Bijbelse lessen over geloof en politiek, De Linkerwang, maart 2013, p. 1011 (zie ook http://bureaudehelling.nl/artikel/het-gaat-niet-om-de-kerk )
• Erica Meijers, Hoe ver draagzaam? http://www.ikonrtv.nl/daw/column.asp?
lIntItem=5&lIntEntityId=403 (ook gepubliceerd in Trouw, Tolerantie 2013: iets eisen
van de ander, 14 juni 2013, zie ook http://bureaudehelling.nl/blog/pompen-ofverzuipen )
• Erica Meijers, Kerk en Wereld, kerk in de wereld’, column 16 juni 2013, De Andere
Wereld van Zondagmorgen, IKONradio. http://www.ikonrtv.nl/daw/column.asp?
lIntItem=5&lIntEntityId=404 (gepubliceerd op http://www.kerknieuws.nl/debat.asp?
1=1&oId=225, 14 juni. Zie ook: http://bureaudehelling.nl/blog/kerk-en-wereld
• Presentatie Rechtspopulismus in Europa, Jahrestagung van de Heinrich Böll Stiftung van
Baden-Würtemberg, Stuttgart, 26 oktober, 100 deelnemers (video's online op
http://www.boell-bw.de/veranstaltungen/archiv/2013/jahrestagung.html)
2.3 Europa
Op het speerpunt Europa waren een aantal projecten voorzien: een nieuw verhaal over
Europa, activiteiten in de context van het MATRA programma voor partij-opbouw in
transitielanden, een bezoek aan de Duitse Gruenen, en de relaties met de Green European
Foundation. In verband met de verkiezingen in Duitsland heeft het bezoek aan de Gruenen
geen doorgang kunnen vinden. In aanvulling op de projecten heeft Bureau de Helling tevens
een grote bijdrage geleverd aan de programmacommissie voor de Europese Verkiezingen van
2014.
Een nieuw verhaal over Europa
Het debat over Europa concentreert zich veelal op technische, financiële en sociale aspecten.
Europa zou echter ook een cultureel debat moeten voeren, omdat kwesties rondom de
identiteit van Europa, rondom gemeenschappelijke waarden, nationalisme, radicalisme en
soevereiniteit een niet te onderschatten invloed hebben op de boven genoemde aspecten van
de Europese samenwerking. Mede met het oog op de Europese Verkiezingen heeft Erica
Meijers (ondersteund door vrijwilliger Jelle van de Bogaard) in samenwerking met de Europa
werkgroep (Jos van Dijk) en de Green European Foundation (GEF) een collegereeks die de
diverse aspecten van Europa belicht georganiseerd. Deze reeks vindt begin 2014 plaats.
In aanvulling op de collegereeks heeft Erica Meijers deelgenomen aan verschillende debatten
en activiteiten om een bijdrage te leveren aan het debat over de culturele identiteit van Europa
(zie activiteiten medewerkers).
Flagship output:
• Collegereeks, Dieper Europa in, januari/februari 2014, 70 deelnemers
MATRA activiteiten
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken biedt financiering voor in democratiseringsprojecten
gericht op het ontwikkelen van politieke vaardigheden en organisatiekracht in de nabuurlanden
van de Europese Unie onder het MATRA programma. Namens Bureau de Helling ondersteunt
Anne de Boer groene counterpartners van GroenLinks in Oost-Europa en mogelijke
toetredingslanden van de Europese Unie. Het werk concentreerde zich op groene partijen in
Kroatië en Turkije. Daarnaast zijn ook multilaterale activiteiten ondersteund, gericht op de
Balkan en de Zwarte Zee-regio. Bij deze activiteiten wordt nauw samengewerkt met
bijvoorbeeld de Heinrich-Böll-Stiftung, de Europese Groene Partij (EGP), de GEF en het
European Network of Political Foundations (ENOP). Over de activiteiten in het kader van dit
project verschijnt een apart jaarverslag.
Green European Foundation
Bureau de Helling heeft de afgelopen jaren nauwe contacten opgebouwd met de Green European Foundation (GEF). Erica Meijers is lid van de redactie van de Green European Journal, het
online-tijdschrift van de GEF. Via de redactie van de Journal neemt Erica Meijers tevens deel
aan verschillende debatten en conferenties in Europa. Hiermee wordt een bijdrage geleverd
4
aan het ontstaan van een Europese publieke ruimte en het politieke debat op Europees niveau
wordt gestimuleerd, met name in de familie van Groene partijen.
Er verschenen verschillende bijdragen van medewerkers van Bureau de Helling in het Green
European Journal (zie publicatielijsten). Ook is er sprake van een uitwisseling van artikelen,
waardoor Hellingartikelen af en toe in het Engels worden vertaald of door andere groene tijdschriften in Europa worden overgenomen. Ook verschenen bijdragen van de redactie of het
netwerk van de Green European Journal in De Helling en op de website. Auteurs uit andere
groene partijen in Europa worden zo zichtbaarder in het Nederlandse groene debat.
Flagship output:
• Green European Journal (3 issues met de thema’s Food: the agricultural Revolution,
Mapping the green transformation (print edition), Green industry in a post-industrial
society)
Europees verkiezingsprogramma
Bureau de Helling verzorgde het secretariaat en is penvoerder van de programmacommissie
voor de verkiezingen van het Europees Parlement in mei 2014. Jasper Blom was lid van de
programmacommissie en Katinka Eikelenboom secretaris/penvoerder. Daarnaast organiseerde
Bureau de Helling een discussie op de website over het programma en een voorafgaand essay
van de Europese delegatie ‘Macht pakken met Europa.’ Deze discussie leidde tot exposure in de
media bij geenstijl.nl en het NRC. Het programma viel goed in de partij, en werd met slechts
kleine wijzigingen omarmd door het Congres.
Flagship output:
• Verkiezingsprogramma ‘Ons Europa’ (verschenen in 2014)
2.4 Politiek en Partij
In het kader van ‘politiek en partij’ vonden diverse activiteiten plaats die voornamelijk gericht
zijn op het ondersteunen en versterken van GroenLinks. Dit betrof onder andere de ontwikkeling van een basisprogramma voor de gemeenteraadsverkiezingen en het onderhouden van
netwerken in de partij.
Basisprogramma gemeenteraadsverkiezingen 2014
Op verzoek van het partijbestuur van GroenLinks is een bijdrage geleverd aan de
programmatische voorbereiding van de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014 in de
vorm van een zogeheten Basisprogramma: een basistekst die afdelingen van GroenLinks
kunnen gebruiken bij het schrijven van hun lokale verkiezingsprogramma 2014-2018. Daarbij
moest optimaal gebruik worden gemaakt van de deskundigheid binnen GroenLinks. Gerrit Pas
was projectleider, en werd daarbij begeleid door vrijwilliger Freek Compagne.
In de zomer van 2012 zijn de voorbereidingen voor het project gestart: via GLweb (de interne
website van GroenLinks) is een oproep gedaan voor redactieleden, en zijn de landelijke
werkgroepen, het bestuurdersnetwerk en de afdelingen van GroenLinks om input gevraagd. In
oktober 2012 is de redactie met haar werk begonnen. De redactiegroep bestond: Monique
Benneker (Amsterdam), Axel Boomgaars (Amstelveen), Freek Compagne (Sint-Oedenrode),
Paul Friedel (Amsterdam), Mattias Gijsbertsen (Groningen), Jakobien Groeneveld
(Zoetermeer), Sebastiaan Hol (Hoorn), Sake Holkema (Groningen), Mike van der Kolk
(Beuningen), Gert-Jan Krabbendam (Itteren), Louis de Mast (Nijmegen), Gerrit Pas (Huizen),
Mart van der Poel (Heusden), Ester Punte (Den Haag), Patrick Rijke (Zwolle), Marjo Stevens
(Heusden), John Swelsen (Arnhem), Noël Vergunst (Nijmegen), Maria Wiebosch (HardixveldGiessendam).
De indeling van het Basisprogramma is gebaseerd op de drie kernwaarden van GroenLinks:
een groene gemeente, een sociale gemeente, en een open gemeente - met per hoofdstuk
concrete programmapunten, vaak een toelichting en verwijzingen naar praktijkvoorbeelden.
Drie schrijfgroepen hebben elk een hoofdstuk voor hun rekening genomen, en tijdens het
schrijven soms nog een beroep gedaan op wethouders of andere deskundigen. Een kleine
5
groep, met vertegenwoordigers uit elke schrijfgroep, heeft er een geheel van gemaakt. Ten
slotte heeft Jakobien Groeneveld de eindredactie voor haar rekening genomen.
Het Basisprogramma werd gepresenteerd tijdens de GroenLinks-bijeenkomst ‘Zin in 2014’.
Daarbij werd door Gerrit Pas een workshop aangeboden over het gebruik van het programma.
Afdelingen kunnen het basisprogramma (plus tips voor het gebruik ervan) raadplegen op
GLweb. In mei 2013 is ook een financiële bijsluiter op GLweb aangeboden: ‘Hoe wil GroenLinks
bezuinigen?’ (auteurs: Freek Compagne, Gerrit Pas, Patrick Rijke).
Uit een evaluatie onder GroenLinks-afdelingen (januari 2014) is gebleken dat driekwart van de
respondenten het Basisprogramma heeft gebruikt bij het schrijven van het eigen
verkiezingsprogramma. Ruim 90 procent wil dat bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen
weer een dergelijk hulpmiddel wordt aangeboden.
Flagship output:
• Gerrit Pas (projectleider), Basisprogramma gemeenteraadsverkiezingen 2014
• Presentatie basisprogramma door Gerrit Pas, GroenLinks-bijeenkomst ‘Zin in 2014’, 6
april 2013
Gedachtegoed GroenLinks
Het gedachtegoed van GroenLinks heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld. Als aanvulling op
het boek Van de straat naar de staat? GroenLinks 1989-2010 heeft Gerrit Pas een publicatie
voorbereid waarin de ideologische ontwikkeling van de partij centraal staat. Daarbij is gekozen
voor een aantal voor GroenLinks kenmerkende thema's, en zijn bekende GroenLinks'ers als
auteur gevraagd. De inhoudsopgave is:
− de groene wortels van GroenLinks (Bas Eickhout & Pepijn Vloemans);
− actieve arbeidsmarktpolitiek (Kees Vendrik);
− links en de markt (Bart Snels);
− radicale democratisering en de populistische uitdaging (Dick Pels);
− multiculturele samenleving (Andrée van Es);
− Europa (Judith Sargentini & Richard Wouters);
− vrede en veiligheid (Joost Lagendijk).
De bundel zal in 2014 worden gepubliceerd.
Hellingproef (Jong WB GroenLinks)
Hellingproef is het Jong Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks. Het is in 2011 opgericht om
een netwerk te bieden aan studenten en starters die geïnteresseerd zijn in wetenschap,
politiek en ideologie. Er is een bestuur, bestaande uit René Vonk, Rik Smeets en Renske van
Geffen. Het bestuur wordt bijgestaan door een klankbordgroep. WB-medewerker Katinka
Eikelenboom is contactpersoon (vervangen door Jasper Blom bij haar afwezigheid).
Hellingproef organiseerde in 2013 onder andere discussiebijeenkomsten:
• 13 februari: Voedseltransitie: Bijeenkomst over transitie naar een meer plantaardig
dieet en de gevolgen daarvan voor mens, dier en boeren. Aansluitend een proeverij met
eten van de vegetarische slager.
Sprekers: Armanda Govers (vegetarische slager), Klarien Klingen en Evlien de Olde
(boerengroep Wageningen).
Locatie: Landelijk Bureau, Utrecht, 22 deelnemers.
• 7 mei: Oog om oog: hoe zwaar willen we straffen: Bijeenkomst over de vraag hoe Links
een alternatief kan bieden tegen het 'oog om oog, tand om tand'- sentiment in de
maatschappij.
Sprekers: Matthijs Pontier (projectleider drugs in debat) en Peter van Dijk
(beleidsmedewerker Tweede Kamerfractie GroenLinks).
Locatie: Landelijk Bureau, Utrecht, 15 deelnemers.
• 8 juli: Jeugdwerkloosheid: een valse start? Bijeenkomst over oplossingen voor de
jeugdwerkloosheid. Tevens start van de werkgroep jeugdwerkloosheid.
Sprekers: Marije Cornelissen (europarlementariër), Robert Coenmans (FNV-Jong) en
6
•
•
•
•
Ton Wilthagen (hoogleraar institutionele en juridische aspecten van de arbeidsmarkt
aan de Universiteit van Tilburg).
Locatie: Landelijk Bureau, Utrecht, 35 deelnemers.
20 september: Ideale werkloosheid in Nederland: 4,5% of 0%? Bijeenkomst over de
vraag 'waarom de ECB stuurt op 'natuurlijke werkloosheid?', georganiseerd i.s.m. de
projectgroep 'financiële sector' en de werkgroep Economie van GroenLinks.
Spreker: Alfred Kleinknecht.
Locatie: Landelijk Bureau, Utrecht, 21 deelnemers.
4 oktober: GroenLinkse oplossingen voor de financiële crisis Bijeenkomst over
oplossingen van de financiële crisis. Tevens kennismaking met de nieuwe directeur van
Bureau de Helling.
Spreker: Jasper Blom, directeur Bureau de Helling.
Locatie: Landelijk Bureau, Utrecht, 15 deelnemers.
2 december: Vertrouwen in de politiek. Diner met Bram van Ojik over zijn drijfveren en
zijn congresspeech over 'vertrouwen'.
Spreker: Bram van Ojik.
Locatie: Stadskasteel Oudaen, Utrecht, 18 deelnemers.
18 december: Kerstborrel. Afsluiting van het jaar en afscheid van René Vonk die vanaf
2014 wordt opgevolgd door Frank Heuts.
Sprekers: René Vonk, Jasper Blom en Frank Heuts.
Locatie: Café Marktzicht, Utrecht, 15 deelnemers.
Overige activiteiten:
• Oprichting projectgroep 'Jeugdwerkloosheid'.
Resultaten: artikel met aanbevelingen over jeugdwerkloosheid, met reactie van Bram
van Ojik (verschenen in 2014).
• Samenwerking met de werkgroepen van GroenLinks over economie.
Resultaten:
− Gesprek met Bram van Ojik over prioriteiten m.b.t. economie.
− Partijbestuur bewogen regelmatiger contacten tussen werkgroepen te faciliteren
− Oprichting expertgroep financiële sector i.s.m. werkgroep economie (zie volgende
punt).
• Oprichting expertgroep financiële sector i.s.m. werkgroep economie.
Resultaten:
− Regelmatige bijeenkomsten met verschillende experts over de financiële sector.
− Input voor het verkiezingsprogramma van de Europese verkiezingen.
− Lezing Alfred Kleinknecht over werkloosheid.
• Projectgroep waardevolle economie
Resultaten:
− Een artikel i.s.m. DWARS over Bruto Nationaal Geluk en het goede leven
− Regelmatige bijeenkomsten met discussies over 'waardevolle economie'.
• Hernieuwde samenwerking met Jong WB's van andere politieke partijen
Resultaat: een gezamenlijk symposium over de Europese Unie in 2014.
Werkgroepen en partijbijeenkomsten
Bureau de Helling onderhield ook in 2013 intensieve contacten met actieve GroenLinkswerkgroepen, zoals De Linker Wang, Milieunetwerk, Werkgroep Europa, Werkgroep Exact, de
Onderwijswerkgroep, Midden-Oosten werkgroep, Internationale Samenwerking,
Economiewerkgroep en het Bestuurdersnetwerk. Daarnaast nam Bureau de Helling deel aan de
twee formele gremia gericht op de programma en visieontwikkeling van GroenLinks:
• De Permanente Programma Commissie (PPC). Bureau de Helling was nauw betrokken
bij de in 2012 ingestelde Permanente Programmacommissie (PPC). Ex officio neemt de
directeur van Bureau de Helling deel aan de PPC, eventueel vervangen door de chef de
bureau. Dit beraad stuurt de ideologische ontwikkeling van GroenLinks aan en geeft
vorm aan GroenLinks als ‘open debatpartij’. Bureau de Helling houdt rekening met de
PPC bij de ontwikkeling van zijn jaarplannen. Specifiek zijn de projecten
'Basisprogramma 2014-2018' en 'Humanitaire Interventie' afgestemd met de PPC.
7
•
De partijraad. Tijdens de vergaderingen van de partijraad wordt over inhoudelijke
thema's gediscussieerd. Gerrit Pas leverde een bijdrage aan de inhoudelijke
ondersteuning van de discussies van de partijraad. Hij schreef twee dosssiers met
teksten van sprekers, debatverslag en achtergrondinformatie over: (i) Arbeidsmigratie,
15 juni 2013; (ii) Zorg, 5 oktober 2013. De dossiers dienen voor de vervolgdiscussies
binnen GroenLinks
2.5 GroenLinks over internationale veiligheid
In aanvulling op het jaarplan werd tevens een project over internationale veiligheid
geïnstigeerd. Dit kende twee deelprojecten: humanitaire interventie en Mali.
Humanitaire interventie
Hoewel GroenLinks geen pacifistische partij is, is het geven van steun aan militair ingrijpen bij
GroenLinks nooit zonder slag of stoot gegaan. Die steun werd altijd aan voorwaarden
gekoppeld en leidde vaak tot heftige interne discussies. Het steunen van de politiemissie in
Kunduz door de Tweede Kamerfractie is daarvan het meest recente voorbeeld. In het kader
van een partijdebat over 'humanitaire interventies', dat voor eind 2014 staat gepland, heeft
Gerrit Pas een onderzoek gedaan naar de standpuntontwikkeling van GroenLinks op het terrein
van vrede en veiligheid in de periode 1989-2012, tegen de achtergrond van de internationale
ontwikkelingen. Zijn onderzoek is gebaseerd op congresverslagen, verkiezingsprogramma’s en
andere partijdocumenten. De studie zal in de zomer van 2014 worden gepubliceerd, met een
aantal aanbevelingen voor het voeren van het partijinterne debat.
Ter voorbereiding van een partijbrede discussie over dit thema heeft Gerrit Pas, in
samenwerking met vrijwilliger Niels Feis (lid van de Permanente Programma Commissie), een
projectvoorstel voorbereid. In het kader hiervan hebben beiden gesproken met alle relevante
werkgroepen binnen GroenLinks, het partijbestuur en de Kamerfracties.
Flagship output:
• Gerrit Pas, ‘Burgers beschermen’, eigen beheer (verschijnt in 2014)
Expertbijeenkomst Mali
Begin december 2013 heeft de Tweede Kamer een besluit genomen over de Nederlandse
deelname aan de VN-missie MINUSMA in Mali. Een ad hoc werkgroep bestaande uit leden van
de werkgroepen Midden Oosten en Internationale Samenwerking (Noelia Bartelink, Hanny
Wieles, Jan Schaake) en Gerrit Pas hebben ter voorbereiding van de standpuntbepaling door de
Tweede Kamerfractie een expertbijeenkomst georganiseerd. Deze heeft op 18 november 2013
in het Kamergebouw plaatsgevonden.
Doel van deze bijeenkomst was het verdiepen en verbreden van de dossierkennis van
GroenLinks over Mali en de MINUSMA-missie, het onderzoeken en toetsen van standpunten
voor de hoorzitting op 29 november 2013 en het Algemeen Overleg op 11 december 2013. De
politieke analyse, het ontwikkelingsperspectief, defensie en veiligheid kwamen daarbij aan
bod. De volgende deskundigen leverden hun bijdrage:
- Mirjam de Bruijn (African Studies Centre RU Leiden) over de oorzaken en achtergronden
van het conflict;
- Jan de Vries (Centre for Legal Cooperation & Nederlands Helsinki Comité) en Servaas
Feiertag (Transparency International) over de politieke doelen van de missie;
- Annick van Lookeren Campagne (Oxfam Novib) over goed bestuur en verzoening;
- Hans Rouw (IKV Pax Christi) over human security;
- Ivan Briscoe (Instituut Clingendael) over transnational crime;
- Peter Wijninga (The Hague Centre for Strategic Studies) over de realiteit van de missie.
3. Website bureaudehelling.nl
De website www.bureaudehelling.nl heeft tot doel het politiek-culturele debat binnen en buiten
GroenLinks te stimuleren door middel van blogs, artikelen en een digitale nieuwsbrief. In 2013
8
heeft de redactie 172 artikelen en 119 blogs geplaatst, en 10 nieuwsbrieven verzonden (met
ongeveer 2000 ontvangers). Verder verzorgde partijleider Bram van Ojik in 2013 een
blogreeks en werden 10 boeken besproken onder het kopje ‘De Helling leest’. De site trekt
gemiddeld 200 à 300 unieke bezoekers per dag. Het aantal volgers op twitter is in 2013
gestegen van ruim 1300 naar bijna 1600. Op facebook heeft Bureau de Helling zo’n 370 likes
(120 meer dan eind 2012) en wordt er regelmatig gereageerd op stukken.
De redactie bestond in 2013 uit Pepijn Vloemans (coördinator februari-maart), Carolien Ceton,
Erica Meijers, Katinka Eikelenboom (coördinator tot 1 september), Jasper Blom, Socrates
Schouten (coördinator vanaf 1 september) en de diverse stagiairs/vrijwilligers (Susan Curvers,
Paul Brederveld, Sylvia Roukens, Lydia Stulen). De redactie werkt nauw samen met de redactie
van De Helling
Een greep uit de thema’s die op de website aan bod zijn gekomen:
• Politieke Partij 2.0 – een debat over het verschuivende karakter van maatschappelijke
en politieke activiteiten.
• Prinsjesdag en de participatiesamenleving.
• Het project ‘Kiezen om te delen’ van Bram van Ojik.
• Het essay ‘Macht pakken met Europa’ van de Europese delegatie, met onder andere een
opzienbarende reactie van Ewald Engelen.
• ‘De rechtsstaat. Zwaard, schild of doekje voor het bloeden?’ in samenwerking met
GroenLinks Europa (Judith Sargentini) en Sargasso.nl. Met bijdragen van o.a. Jacob
Kohnstamm (CBP) en Rob de Wijk (HCSS).
• Het verkiezingsprogramma van voor de Europese verkiezingen ‘Ons Europa’.
• De thema’s van de vier edities van De Helling (Eigen Verantwoordelijkheid, Vakantie,
Sociale (on)zekerheid, Groene Economie).
4. Tijdschrift De Helling
Bureau de Helling is uitgever van het tijdschrift De Helling. Het tijdschrift verscheen in 2013
drie keer in druk, en één keer in digitale vorm met de volgende thema's (zie voor
gedetailleerde inhoudsopgave beneden):
−
Lente: Eigen verantwoordelijkheid. Voor het eerste nummer zijn de gemiddelde kosten per
Helling (11.500 euro) besteed aan een jubileumconferentie ‘25 jaar Helling’ in combinatie
met een digitale uitgave (hiervan is 2.790 euro teruggekomen via entreeprijzen). De
conferentie had 250 deelnemers (het maximum).
−
Zomer: Vakantie. Oplage 2200, verkoop losse exemplaren: 7
−
Herfst: Sociale (on)zekerheid. Oplage 2200, verkoop losse exemplaren: 14
−
Winter: Naar een groene economie. Oplage 2200, verkoop losse exemplaren: 13
Om de positie van De Helling binnen GroenLinks verder te versterken is in 2013 extra aandacht
besteed aan thema's die in de partij speelden. Het herfst- en winternummer sloten direct aan
bij partijdiscussies en ook de conferentie raakte een cruciaal thema voor de partij. Het blijkt
soms wel lastig qua timing aan te sluiten bij partijbrede discussies, omdat geplande
partijdebatten soms worden uitgesteld.
Abonnees
Voor 2013 zijn de abonnementsprijzen opnieuw iets verhoogd, nadat vorig jaar al een
verhoging van € 3,00 werd doorgevoerd. Voor 2013 werden de prijzen verhoogd van € 32,50
naar 34,50 (jongerenabonnement 17,50). Losse nummers van € 8,50 naar 9,50. Net als in
2012 zorgde het nieuwe administratiesysteem van GroenLinks voor veel onduidelijkheid over
het aantal (betalende) abonnees en de samenstelling van het abonneebestand. Gedurende het
gehele jaar is getracht meer duidelijkheid te scheppen, maar dat gaat moeizaam. Zeker is wel
dat de afname van het aantal abonnees heeft doorgezet. Ook het opschonen van het
abonneebestand zorgde voor een lagere oplage. Wel komen er nog steeds nieuwe abonnees bij
en heeft ook de jubileumviering een aantal nieuwe abonnees opgeleverd. Werving heeft
plaatsgevonden via artikelen bij verschijning in het GroenLinks Magazine, via de sociale media
9
van Bureau de Helling en de digitale nieuwsbrief van GroenLinks. Op het congres en bij andere
activiteiten van Bureau de Helling of GroenLinks worden nummers gratis of met korting
verspreid. Per nummer worden zoveel mogelijk gericht persberichten verstuurd.
Colofon
−
Hoofdredacteur: Erica Meijers
−
Redactie: Iris van Domselaar, Bas Eickhout, Marius Ernsting (verliet de redactie in het
najaar), Heleen de Jonge van Ellemeet, Farid Tabarki, Herman Meijer, Aetzel Griffioen, Rens
van Tilburg, Jaïr Schalkwijk, Saskia Mens (maart tot juni 2013), Jelle Van den Bogaard
(augustus 2013 tot februari 2014), Jolanda van Benthem (juli 2013 tot januari 2014),
Yolande Jansen (vanaf februari) en Saskia Mens (vanaf september)
−
Columnist: Menno Hurenkamp
−
Illustraties bij columns: Farhad Foroutanian en Eva Hilhorst
−
Portretfotograaf bij de interviews: Peter Valckx. Overige regelmatig bijdragende fotografen:
Bernice Siewe, Philippe McIntyre, Hristina Tasheva, Hapé Smeele
−
Ontwerp en beeldredactie: Mark Schalken, De Ruimte Ontwerpers.
−
Druk: Drukkerij de Raddraaier op 100% recycled papier.
−
Binding en verzending: APG (via TNTpost)
Nieuwe ontwerp:
De Helling is in zijn huidige ontwerp tien jaar oud. Tijd voor iets nieuws. Daarnaast bestond de
behoefte aan een rustiger ontwerp, met een duidelijker scheiding van tekst en beeld om de
leesbaarheid te verbeteren. De kosten van dit ontwerp bedroegen € 5000. Het nieuwe ontwerp
is naar verwachting ook iets goedkoper te produceren. We stappen in 2014 ook over naar een
andere, goedkopere verzender.
Het archief:
In 2013 is het gehele archief door vrijwilliger Rik Smeets van de oude website naar de nieuwe
overgezet. Vanaf 2000 staan nu alle artikelen weer online, uitgezonderd de laatste paar
jaargangen, die nog voor de verkoop zijn bedoeld.
Internationalisering:
De Helling wordt steeds meer een Europees blad. Niet alleen door de thema's, maar vooral
door de auteurs. Door de betrokkenheid van Bureau de Helling bij de Green European
Foundation en de Green European Journal schrijven steeds meer auteurs van groene
bewegingen elders in Europa in de Helling. Ook is er sprake van een uitwisseling van artikelen
met de Green European Journal, waardoor Helling-artikelen af en toe in het Engels worden
vertaald of door andere groene tijdschriften in Europa worden overgenomen.
Lente 2013: Jubileumuitgave over 'eigen verantwoordelijkheid'.
In het najaar van 1987 werd de Helling opgericht als een fusie van de bladen van de
wetenschappelijke bureaus van de CPN, PPR en PSP. Deze linkse samenwerking was een van
de stappen op weg naar de formatie van GroenLinks die in 1990 volgde. Ons jubileum vond
dan ook drie jaar eerder plaats dan dat van de partij en we vierden dat met een special van de
Helling (winter 2012) en een congres over het thema ‘Eigen verantwoordelijkheid’, een term
die door veel politici weer van stal is gehaald, maar waarvan weinigen duidelijk is wat de
verschillende partijen ermee bedoelen. Het kan zowel gaan om de individuele
verantwoordelijkheid van de burger om alle bezuinigingen zelf op te vangen, als om eigen
initiatieven van burgers om (met de buren) aan de slag te gaan met zaken die de overheid laat
liggen, bijvoorbeeld op het gebied van groene energie. De term vraagt om meer helderheid en
biedt bovendien de gelegenheid om op zoek te gaan naar een nieuw evenwicht tussen individu
en collectief, of anders geformuleerd: burger en overheid.
Jubileumbijeenkomst
Op zaterdag, 9 februari vierde de Helling, het tijdschrift van het wetenschappelijk bureau
GroenLinks, zijn 25-jarig jubileum met een live editie in cultuurhuis Stefanus in Utrecht. Het
debat over de betekenis van eigen verantwoordelijkheid, dat in de wintereditie 2012 van de
Helling begon, werd tijdens deze conferentie voortgezet. De conferentie was vormgegeven als
een Helling live. Alle bijdragen zijn gefilmd en op de website te bekijken, enkele ook in de
10
vorm van een artikel.
Zie http://bureaudehelling.nl/tijdschrift/2013-1/eigen-verantwoordelijkheid
Inhoud Helling live:
11.00 Cover en inhoudsopgave door dagvoorzitter Farid Tabarki
Redactioneel door Erica Meijers, hoofdredacteur de Helling
Beeldbijdrage: de film jongeren over eigen verantwoordelijkheid, door Bernice Siewe
11.15 Hoofdartikel door Paul Verhaeghe, hoogleraar psychoanalyse aan de universiteit Gent
Beeldbijdrage: Raph de Haas, Rotterdams kunstenaar
12.00 Co-referaten door: Henk Oosterling, hoofddocent filosofie aan de Erasmus
Universiteit Rotterdam en directeur Rotterdam Vakmanstad; Bart van der Lee, Singer
Songwriter, die zijn laatste CD probeert te financieren via crowdfunding en Naeeda
Aurangzeb, journalist en presentator tv programma de Halve Maan
12.30 Lunch verzorgd door de Wijkeuken, beeldbijdrage: Buren, door Philippe McIntyre
13.15 Column door Menno Hurenkamp, columnist van de Helling en hoofdredacteur van
Socialisme en Democratie
13.20 Eigen verantwoordelijkheid in de praktijk: drie korte debatten over prangende kwesties
op de arbeidsmarkt, in de zorg en wat betreft het thema duurzaamheid en energie,
afgewisseld met muzikale bijdragen van Daniel 'Danibal' Hentschl.
− Arbeidsmarkt: hoe geef je de spanning vorm tussen vrijheid en zekerheid en in
hoeverre is dit de eigen verantwoordelijkheid van werknemers, werkgevers of juist
de overheid?. Met Joop Schippers, nieuwe werkgroep economie GroenLinks en
hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht en Linde Gonggrijp,
directeur FNV zelfstandigen. Onder leiding van Rens van Tilburg, econoom en
redactielid de Helling.
− Zorg: op welke manier kan het principe van de eigen verantwoordelijkheid in de
zorg worden vormgegeven, zonder dat daarbij automatisch wordt uitgegaan van de
sterke, autonome burger? Met Linda Voortman, Tweede Kamerlid voor GroenLinks
en Alies Struijs, centrum voor ethiek en gezondheid. Onder leiding van Herman
Meijer, redacteur de Helling en o.a. oud-wethouder GroenLinks.
− Duurzaamheid & energie: welke balans tussen eigen verantwoordelijkheid van
burgers en overheidsbeleid is er nodig om initiatieven op het gebied van
duurzaamheid en vergroening tot een succes te maken? Met Paul Hendriksen,
Transition Towns Nederland en Liesbeth van Tongeren, Tweede Kamerlid voor
GroenLinks, onder leiding van Jair Schalkwijk, redacteur de Helling en medewerker
van de Doetank.
15.15 Politiek slotdebat onder leiding van Farid Tabarki. Met Bram van Ojik, fractievoorzitter
GroenLinks Tweede Kamer, Marleen Barth, fractievoorzitter PvdA Eerste Kamer en Jos
van der Lans, cultuurpsycholoog en publicist.
16.00 Borrel
Zomer 2013: Vakantie
We ontsnappen graag aan de dagelijkse routine, maar onschuldig is dat niet. Het toerisme is
de grootste industrie van de wereld. Er gaan miljarden in om. Al die activiteit legt een grote
druk op het milieu: natuur wordt verwoest, water en energie worden verspild en dan nog al die
vliegkilometers…. De belangen zijn groot. En is vakantie eigenlijk wel nodig? Kun je niet beter
zo ontspannen leven dat je die superreis niet nodig hebt? Deze Helling stelt vragen bij het
verschijnsel vakantie: waar komt het vandaan, waar dient het toe en hoe geven we het vorm?
Wat is de toeristische blik en hoe heeft die de samenleving beïnvloed? Ook worden verbanden
gelegd tussen toerisme en illegale migratie, militarisme en armoede. Het toerisme in Zeeland,
Griekenland, Egypte en Liberia krijgt speciale aandacht. En natuurlijk komt de vraag naar
groen of ecotoerisme aan bod.
Inhoud:
− Patricia de Martelaere‚ 'Oost west thuis best'
− Herman Meijer en Erica Meijers, 'De toeristische blik' (interview met Jan Abbink),
Saskia Mens, Dr. L. van Egeraat
− Ieme van der Poel, 'Illegalen en vakantiegangers. Over de Oversteek van Hafid
Bouazza'
11
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Peter Tom Jones e.a., 'Barrières voor duurzaam toerisme'
Lieven de Cauter, 'Transcendentaal toerisme'
Herman Meijer, 'Wonen waar de zon altijd schijnt: Le Medi'
Jan de Graaf en Robert Schütte, 'Grenslandschappen. De stelling van Amsterdam als
attractie'
Farid Tabarki, '100% Europeaan. Verzamelwoede van een reiziger'
Geertje van der Krogt en Marten Wiersma, 'Zeeland: conserveren door innoveren'
Leonhard de Paepe, 'Welkom in Egypte'
Erica Meijers, 'Welk Griekenland willen we over 20 jaar?' (interview met Kostas
Loukeris)
Leo Platvoet, 'Toerisme als armoedebestrijding'
Marius Ernsting, 'Mijn hoofd is op vakantie. GroenLinks en het primaat van de politiek'
Beeldbijdragen: Albirds door Albert Hennipman (omslag); Mark Schalken in Nepal, De Refugio,
de Burutcamping in Amsterdam Oosterpark; Esther Kokmeijer op Antarctica; beelden uit de
film Paradies Liebe van Ulrich Seidl.
Rubrieken: Verder Lezen, Bureau de Helling, Column Menno Hurenkamp.
Herfst 2013: Sociale (on)zekerheid
In de zomer van 2013 discussieerde GroenLinks over het thema sociale zekerheid en
arbeidsmarkt. De Helling zocht daarom het antwoord op de volgende vraag: heeft progressief
links een geloofwaardig antwoord op de groeiende sociale onzekerheid? Of, politieker: wat is
het alternatief voor het beleid van privatisering, liberalisering en bezuiniging van de laatste
jaren? Het nummer werd samengesteld in samenwerking met de Tweede Kamerfractie (Bram
van Ojik en Rutger Groot-Wassink) in het kader van het partijbrede debat over dit thema.
Inhoud:
− Pepijn Vloemans, 'Liefde in tijden van economische neergang' (interview met Avner
Offer)
− Joost de Bloois, 'Precariteit. Politiek tegen bestaansonzekerheid?'
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
Jelle van den Bogaard, 'Jeugdwerkloosheid. Wat er aan gedaan wordt'
Herman Blom, 'Werken en leren. Duaal onderwijs in Duitsland.'
Erica Meijers,´Herover het publieke domein´ (interview met Bram van Ojik)
Jasper Blom, 'Een duurzame welvaartsstaat. Wat de basis moet zijn'
Jeannette van Dongen, 'Droom en daad. De werkvloer in de praktijk'
Arjan Vliegenthart, 'Solidair links. Meer samenwerking'
Benoit Lechat, 'Ongelijkheid in Europa. Interview met Fintant Farrell' - (alleen digitaal)
Erica Meijers, 'Banenwonder Duitsland. Reportage over de schaduwzijde van het succes'
Philippe van Parijs, 'Agenda 2010. Een model voor Europa?'
Sara Murawski, 'De menselijke maat. Wat is het minimum?'
Ingrid Robeyns, 'Morele grenzen aan rijkdom. pleidooi voor een sociaal maximum'
Beeldbijdragen: Helena Carazo in Barcelona, Het dagelijks bestaan in Zutphen, het zoetzure
verhaal van suiker; Hapé Smeele: een tweede loopbaan; Ted Struwer: wachten op het zoet.
Rubrieken: Verder lezen, Bureau de Helling, Column Menno Hurenkamp.
Winter 2013: Naar een groene economie
Ter gelegenheid van het debat binnen GroenLinks over groene economie maakte de Helling
deze special. Leidraad voor dit nummer zijn vragen als: wanneer is een economie eigenlijk
groen? Brengt regionalisering redding of is er geen weg terug uit de geglobaliseerde wereld en
hoeft dat ook niet? Wie is de motor van de verduurzaming van productie en consumptie: de
overheid, de markt, de consument en/of nieuwe opkomende collectieven? Het nummer brengt
de vele nieuwe activiteiten rondom duurzaamheid in beeld, door bedrijven en burgers. Maar
ook de tegenkrachten worden benoemd, zoals producenten en profiteurs van fossiele energie
en wetten en overheidsbelangen.
12
Inhoud:
− Erica Meijers, '“Het woord kapitalisme doet er steeds minder toe”' (interview Annemieke
met Roobeek)
− Bas Eickhout en Jasper Blom, 'Werken aan een groene economie. Wie neemt het
voortouw?'
− Marina Lacroix, '“Laat het bedrijfsleven niet aan rechts over”. Groene activisten in het
bedrijfsleven'
− Thomas Müntz, 'De fossiele kern. Het krachtenveld van de energie'
− Benoit Lechat, 'Groene Renaissance. Debat tussen Natalie Bennett en Reinhard
Bütikofer'
− Sjoerd Verest, 'Groene Schijn. Het biobrandstoffenbeleid van de EU'
− Ralf Fücks, 'Intelligent groeien. Een industriële revolutie mét de natuur'
− Birgit Mahnkopf, 'Democratie & ecologie. Hindernis of onmisbaar?'
− Jan Jongert, 'Van groen naar blauw. Zin en onzin van de kringloopeconomie'
− Albert Faber, 'Groene banen? Hoeveel, wat en hoe'
− Jolanda van Benthem, 'Umicore, een groene kapitalist. Reportage over een recyclereus'
− Dirk Holemans, 'De stad als ecofabriek. Ontwerp voor broeinesten van innovatie'
Beeldbijdragen: Tomm, voedseltje spelen; Francisco de Pagarro, Art is Trash; Maarten Vanden
Eynde.
Rubrieken: Verder lezen, Bureau de Helling, Column Menno Hurenkamp.
5. Publicaties en overige activiteiten medewerkers
Naast bovengenoemde activiteiten van de vaste medewerkers naar aanleiding van projecten
worden medewerkers ook regelmatig gevraagd voor bijvoorbeeld bijdragen en publicaties en
debatten. Hier volgt een overzicht van deze publicaties en overige activiteiten.
5.1 Dick Pels
Publicaties:
- (Met Erica Meijers)´The Left is Right. A Reply to Katsambekis´, bureaudehelling.nl, 28
januari 2013.
- ´Europa und das Problem des Populismus´, website Heinrich-Böll-Stiftung, 28 januari
2013.
Lezingen en voordrachten:
- sideshow Mighty Society (met Baukje Prins en Eric de Vroedt), Frascati Amsterdam, 9
januari
- De grenzen van de rechtsstaat, Vrije Geloofsgemeenschap Wassenaar, 19 januari
- Europe Facing the Populist Challenge, Heinrich-Böll-Stiftung, Berlijn, 28 Januari
Publiciteit:
- ´Rassismus der Mitte´, Der Tagesspiegel, 29 januari 2013.
5.2 Erica Meijers
Publicaties:
- (met Dick Pels)´The Left is Right. A Reply to Katsambekis´, bureaudehelling.nl, 28 januari
2013
- 'Eigen verantwoordelijkheid: links of liberaal?', de Helling, winter 2012/2013, nr. 4
(verschenen 2 februari 2013), p. 4-5.
- ”Verantwoordelijkheid gaat om de ander”. Interview met Machiel Karskens, de Helling,
winter 2012/2013, nr. 4 (verschenen 2 februari 2013), p. 6-8.
- 'Buren'. (bij een fotocollage van Philippe McIntyre), de Helling, winter 2012/2013, nr. 4
13
(verschenen 2 februari 2013), p. 14.
- 'De Smaak te Pakken, Interview met Esther Boukema', de Helling, winter 2012/2013, nr. 4
(verschenen 2 februari 2013), p. 17.
- (met Marloes Daling), 'GroenLinks wethouders over eigen verantwoordelijkheid: “Zet
burgers aan het stuur”', de Helling, winter 2012/2013, nr. 4 (verschenen 2 februari 2013),
p. 22-24.
- 'Omgangsvormen. Het Charta van Wenen', de Helling, winter 2012/2013, nr. 4 (verschenen
2 februari 2013), p. 26-27.
- 'Bijbelse lessen over geloof en politiek, De Linkerwang, 2013, nr. 1 (maart), p. 10-11. en
bureaudehelling.nl
- 'Getting a taste for it', An interview with Esther Boukema, Green European Journal, ,Vol. 5,
22 maart 2013, p. 37-40.
- 'Louis Paul Boon en de moderne mens', Ophef, april 2013, en op 24 april op
http://bureaudehelling.nl/artikel/boontjes-moderne-mens
- ‘Griekse ruilhandel: win-win’, column 2 juni 2013, De Andere Wereld van Zondagmorgen,
IKONradio. http://www.ikonrtv.nl/daw/column.asp?lIntItem=5&lIntEntityId=402. En op 3
juni onder de titel 'Ruil met een Griek' op http://bureaudehelling.nl/blog/ruil-met-een-griek
- ‘Hoe ver draagzaam?’ http://www.ikonrtv.nl/daw/column.asp?lIntItem=5&lIntEntityId=403.
Tevens in iets gewijzigde vorm op 14 juni 2013 gepubliceerd in Trouw onder de titel
'Tolerantie 2013: iets eisen van de ander'. En op 11 juni onder de titel 'pompen of
verzuipen' op http://bureaudehelling.nl/blog/pompen-of-verzuipen.
- ‘Kerk en Wereld, kerk in de wereld’, column 16 juni 2013, De Andere Wereld van
Zondagmorgen, IKONradio. http://www.ikonrtv.nl/daw/column.asp?
lIntItem=5&lIntEntityId=404 Tevens 14 juni gepubliceerd op
http://www.kerknieuws.nl/debat.asp?1=1&oId=225 en op 17 juni op
http://bureaudehelling.nl/blog/kerk-en-wereld
- 'Verlangen naar een andere wereld. Notities voor een sociaal vrijzinnig cultuurbeleid',
Boekman, nr. 95 (juni 2013), p. 58-64.
- 'Op vakantie', de Helling, 26e jrg, nr 2 (zomer 2013), p. 6-7.
- 'De toeristische blik'. Interview met Jan Abbink', de Helling, 26e jrg, nr 2 (zomer 2013), p.
8-10.
- '”Welke Griekenland willen we over 20 jaar?” Interview met Kostas Loukeris', de Helling,
26e jrg, nr 2 (zomer 2013), p. 39.
- 'Tijd om je moeder uit haar jas te praten', Column Nederlands Dagblad, 3 augustus 2013.
- 'Duitsland: de prijs van het economisch succes', een reportage met Rik Delhaas, VPRO radio
Bureau Buitenland, 1 september 2013, 15 min.
- 'De participatiesamenleving', 20 september 2013. http://bureaudehelling.nl/artikel/departicipatiesamenleving
- 'Minimumloon in gevaar, de Duitse verkiezingen en de arbeidsmarkt'. 23 september 2013.
http://bureaudehelling.nl/artikel/minimumloon-in-gevaar
- 'Sociale (on)zekerheid', redactioneel de Helling, jrg. 26, nr. 3 (herfst 2013), 5.
- '”Herover het publieke domein”. Interview met Bram van Ojik', de Helling, jrg. 26, nr. 3
(herfst 2013), 22-23.
- 'Banenwonder Duitsland, Reportage uit het Ruhrgebied', de Helling, jrg. 26, nr. 3 (herfst
2013), 22-23.
- Minimum Wage in Danger: German Election, Green European Journal, in the debate
3.10.2013. http://www.greeneuropeanjournal.eu/minimum-wage-german/
- Recensie Ullrich Beck, Das Deutsche Europa, 2013, 11 oktober 2013
http://bureaudehelling.nl/artikel/de-helling-leest-das-deutsche-europa
- ‘De macht aan het volk. Over anti-apartheid en populisme', blog 17 december 2013,
http://bureaudehelling.nl/blog/de-macht-aan-het-volk [ook verschenen in de Green
European Journal, ‘Power to the people’ http://www.greeneuropeanjournal.eu/powerpeople/]
Vertalingen:
- Philippe van Parijs, 'Agenda 2010: een model voor Europa?', de Helling, jrg. 26. , nr 3
(herfst 2013), 36-37. (uit het Engels)
- Ralf Fücks, 'Intelligent groeien', de Helling, jrg. 26, nr. 4, (winter 2013), p. 28-29, p. 28-29.
(uit het Duits)
14
Lezingen, interviews en debatten:
- 10 Februari: interview voor De Andere Wereld, IKON radio, over ‘eigen
verantwoordelijkheid’.
- 8 Maart: Lezing en debat Politiek café in Nijmegen over 'eigen verantwoordelijkheid'
- 16 Maart: Dagvoorzitter de Linkerwang over Groene economie.
- jury voor een wedstrijd voor studenten over de ‘ziel van Europa’ [niet uitgereikt], maart en
april
- 31 Augustus: Zomerschool Ecolo: debat en lezing over het onderwerp: L'Europe
prérevolutionnaire. 30 deelnemers
- 4 Oktober: Lezing Geloof en economische crisis Raad van Kerken in Amersfoort.
- 'Hoop in tijden van crisis', lezing op 4 oktober 2013 bij de Raad van Kerken naar aanleiding
van de brochure Geloof en economie en het perspectief op de economische crisis,
http://www.raadvankerken.nl/?b=2625 (verslag van roelf Haan: 'De kerk en de crisis',
Protestantse Kerkbode, oktober 2013).
- 'Bijbelse verhalen als houvast in de crisis: Erica Meijers: als theoloog je niet laten leiden
door fatalisme', Friesch Dagblad /Het goede leven, 5 oktober 2013.
- Presentatie Rechtspopulismus in Europa, Jahrestagung van de Heinrich Böll Stiftung van
Baden-Würtemberg in Stuttgart, 26 oktober, 100 deelnemers (video's online op
http://www.boell-bw.de/veranstaltungen/archiv/2013/jahrestagung.html)
- 7 November: lezing Willem de Zwijgerkerk Nieuwe onverdraagzaamheid in de politiek.
- 15 November: Politiek cafë Koog aan de Zaan: godsdienst achter de voordeur. Lezing en
debat.
5.3 Gerrit Pas
Lezingen, interviews en debatten:
- Cultuurbeleid, rondetafelgesprek georganiseerd door Kunsten’92 (Centraal Museum
Utrecht, 8 april 2013)
- Onderwijsbeleid (inleiding over onderwijsparagraaf in Basisprogramma), bijeenkomst van
de Onderwijswerkgroep van GroenLinks (Maarssen, 20 april 2013)
- Lokaal energiebeleid (inleiding over zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen), regionale
bijeenkomst GroenLinks ’t Gooi (Bussum, 7 september 2013)
5.4 Jasper Blom
Publicaties:
- ‘De kredietcrisis moet politiek opgelost worden’ 18 februari 2013, http://bureaudehelling.nl/artikel/de-kredietcrisis-moet-politiek-opgelost-worden
- Liesbeth van Tongeren, Huib van Essen, en Jasper Blom, Een eigen auto hebben is uit de
mode, Joop, 18 juni 2013
http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/21588_een_eigen_auto_hebben_is_uit_de_mode/
- Huib van Essen & Jasper Blom, Autogebruik kan zoveel slimmer, 22 regionale dagbladen
- ‘Een duurzame welvaartsstaat: wat de basis moet zijn, De Helling, najaar 2013 http://bureaudehelling.nl/tijdschrift/2013-3/sociale-onzekerheid [ook verschenen in de Green European Journal als ‘A sustainable welfare state’, 29 oktober 2013]
- ‘Coalitie maakt zich breder dan ze is’, Socialisme & Democratie, zomer 2013 [verschenen op
de website als ‘Olli Rehn: de stille gedoogpartner van de minderheidscoalitie
Rutte/Asscher?]
- ‘Gezamenlijke lijnen in het GroenLinks-denken over sociale zekerheid’ Juli 2013 http://bureaudehelling.nl/artikel/gemeenschappelijke-lijnen-in-het-groenlinks-denken-over-sociale-zekerheid
- ‘Werken aan een groene economie: wie neemt het voortouw’ (met Bas Eickhout), De Helling,
winter 2013 http://bureaudehelling.nl/tijdschrift/2013-4/groene-economie
Lezingen, interviews en debatten:
- ‘Drie verhalen over de financiele crisis’, GroenLinks ledendag, Tweede Kamergebouw, 28
september, 50 deelnemers
- ‘GroenLinkse oplossingen voor de financiële crisis’, Hellingproef bijeenkomst, Landelijk Bu-
15
reau GroenLinks, 4 oktober, 15 deelnemers
5.6 Katinka Eikelenboom
Publicaties:
− 'Wasmachine stuk. Wat te doen?', Joop, 21 maart 2013,
http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/20150_wasmachine_stuk_wat_te_doen/
− 'Een ander voedselsysteem!', 9 april 2013, vertaling redactioneel European Green Journal
over voedsel en landbouw, http://bureaudehelling.nl/artikel/een-ander-voedselsysteem
− 'Mindlessness. Wat vakantie voor mij betekent', 12 april 2013,
http://bureaudehelling.nl/blog/mindlessness
5.7 Noortje Thijssen
Publicaties:
- (met Pepijn Vloemans) ‘Laat alle leden stemmen bij fundamentele kwesties’(interview met
Bram van Ojik), 15 januari 2013, http://bureaudehelling.nl/artikel/laat-alle-ledenstemmen-bij-fundamentele-kwesties
- (met Pepijn Vloemans) ‘Ik zie veel kansen’(interview met Linda Voortman), 16 januari
2013, http://bureaudehelling.nl/artikel/ik-zie-veel-kansen
- ‘Een manifest voor (a)politieke idealisten, 23 januari 2013
http://bureaudehelling.nl/artikel/een-manifest-voor-apolitieke-idealisten
5.8 Pepijn Vloemans
Publicaties:
- Toegankelijkheid is geen kunst’ (column), NRC Handelsblad, 7 januari 2013.
- (met Noortje Thijssen) ‘Laat alle leden stemmen bij fundamentele kwesties’(interview met
Bram van Ojik), 15 januari 2013, http://bureaudehelling.nl/artikel/laat-alle-ledenstemmen-bij-fundamentele-kwesties
- (met Noortje Thijssen) ‘Ik zie veel kansen’(interview met Linda Voortman), 16 januari
2013, http://bureaudehelling.nl/artikel/ik-zie-veel-kansen
- (met Susan Curvers) ‘We hebben bestaansplicht’ (interview met Jesse Klaver), 17 januari
2013, http://bureaudehelling.nl/artikel/we-hebben-bestaansplicht
- (met Susan Curvers) ‘We moeten solidariteit opnieuw uitvinden’ (interview met Liesbeth
van Tongeren), 18 januari 2013, http://bureaudehelling.nl/artikel/we-moeten-solidariteitopnieuw-uitvinden
- ‘Minder lawaai komt uit Europa. Een concrete stap naar een economie waarin geluk
centraal staat’ (blog), 6 februari 2013, http://bureaudehelling.nl/blog/minder-lawaai-komtuit-europa
- ‘De Helling viert 25ste verjaardag. Een dag over eigen verantwoordelijkheid’ (blog), 11
februari 2013, http://bureaudehelling.nl/blog/de-helling-viert-25e-verjaardag
- ‘Koopjes jagen. Klimaat’ (blog), 20 februari 2013,
http://bureaudehelling.nl/blog/koopjesjagen
- ‘Ben jij er al een beetje aan gewend?’ (column), NRC Handelsblad, 26 februari 2013. En
‘Dit is straks weer uit de mode. En dat is niet erg’ in nrc.next, 27 februari 2013.
- ‘Waar liberalisme faalt…’ (blog), 19 maart 2013, http://bureaudehelling.nl/blog/waarliberalisme-faalt
- ‘What we think, we become’ (blog), 27 maart 2013, http://bureaudehelling.nl/blog/whatwe-think-we-become
- ‘Democratie, Deltawerken, Duurzaamheid’ (blog), 11 april 2013,
http://bureaudehelling.nl/blog/democratie-deltawerken-duurzaamheid
- ‘Vrienden met je toekomstige zelf worden’, nrc.next,1 mei 2013.
- ‘Waarom leven we alsof elke dag de laatste kan zijn’, NRC Handelsblad, 7 mei 2013.
- ‘Verbeter de wereld. Koop niks’, De Groene Amsterdammer, 29 mei 2013.
- ‘Humus. Vegetarische landbouw’ (blog), 7 juni 2013,
http://bureaudehelling.nl/blog/hummus
16
-
‘Wen er maar vast aan. Aanpassen aan een krimpende economie’, 1 maart 2013,
http://bureaudehelling.nl/artikel/wen-er-maar-vast-aan
‘Liefde in tijden van economische neergang’ (interview met Avner Offer), de Helling, jrg.
26, nr. 3 (herfst 2013), 6-8
Lezingen, interviews en debatten:
- Schrijfcursus opiniestukken aan tien medewerkers van GroenLinks in het Europarlement,
Brussel.
- Verschillende optredens bij jonge denkerspanel van BNR
17
Annex 1: Officiële gegevens en doelstelling
Naam en zetel
De officiële naam van de Stichting is Stichting Wetenschappelijk Bureau GroenLinks,
publiekelijk is zij bekend onder de naam Bureau de Helling.
KVK-nummer: 41209114
Postadres: Postbus 8008, 3503 RA Utrecht
Bezoekadres: Oudegracht 312, 3511 PK Utrecht
Telefoon: 030 – 23 999 00
E-mailadres: [email protected]
www.bureaudehelling.nl
Doelstelling (zoals vermeld in de statuten):
2.1 De doelstelling van Bureau de Helling is:
a. het op grond van een aanwijzing door het bestuur van de vereniging GroenLinks verrichten
van politiek-wetenschappelijke activiteiten, zoals bedoeld in artikel 3 leden 3 en 4 van de Wet
Subsidiëring Politieke Partijen;
b. het bijdragen aan de ontwikkeling van een op duurzame ontwikkeling gerichte internationale
politiek.
De Stichting dient, in verband met het bepaalde in artikel 3 lid 4 van de Wet Subsidiëring
Politieke Partijen, in hoofdzaak politiek-wetenschappelijke activiteiten te verrichten.
2.2 De Stichting tracht dit doel te bereiken door:
−
het binnen en buiten GroenLinks stimuleren van de meningsvorming en discussie over het
gedachtegoed van GroenLinks, met als uitgangspunt dat GroenLinks een open politieke
partij is met een levendig discussieklimaat;
−
het organiseren van debatten over politieke thema's;
−
het leveren van een bijdrage aan de vernieuwing van politieke programma's van
GroenLinks;
−
het ontwikkelen van visies, ook op lange termijn;
−
het uitgeven van publicaties, waaronder het periodiek “De Helling”; en verder
−
het uitvoeren van alle handelingen die wenselijk, nodig, gebruikelijk of verwant zijn met
het vorenstaande doel.
2.3 De Stichting beoogt niet het maken van winst.
2.4 De Stichting kan medewerkers in dienst hebben.
18
Annex 2: Formatie
In 2013 vonden er diverse personeelswisselingen plaats, mede door de forse bezuiniging die
nodig was na de slechte uitslag van GroenLinks in de Tweede Kamerverkiezingen in 2012. Dick
Pels ging per 1 februari met pensioen en werd per 1 juni opgevolgd door Jasper Blom. In de
tussenperiode was Gerrit Pas waarnemend directeur. Noortje Thijssen vertrok per 1 februari
naar de Tweede Kamerfractie, terwijl Pepijn Vloemans per 1 mei ontslag nam om naar het
buitenland te vertrekken. De arbeidstijd van Katinka Eikelenboom werd (tijdelijk) verkort.
Directeur/bestuurder
Dick Pels, t/m 31 januari 2013 (32 uur per week)
Jasper Blom, vanaf 1 juni 2013 (24 uur per week)
Medewerkers
Gerrit Pas, stafmedewerker/chef de bureau (30 uur)
Anne de Boer, stafmedewerker, m.n. MATRA (32 uur)
Erica Meijers, o.a. hoofdredacteur tijdschrift de Helling (32 uur).
Katinka Eikelenboom, stafmedewerker (32 uur); vanaf 4 maart 2013 voor 8 uur per
week onbetaald verlof. Per 1 juni 2013 totaal 10 uur per week onbetaald verlof wegens
werkzaamheden voor EP-fractie. Per 1 september 2013 voor 16 uur per week gedetacheerd
bij de gemeente Amsterdam; per 1 oktober 2013 voor 36 uur per week.
Noortje Thijssen, stafmedewerker t/m 31 januari 2013 (16 uur)
Pepijn Vloemans, stafmedewerker t/m 31 mei 2013 (32 uur)
Socrates Schouten, stafmedewerker vanaf 1 september 2013 (16 uur)
Simon Otjes, stafmedewerker van 1 november t/m 12 december 2013 (24,5 uur)
Stagiaires:
− Susan Curvers (student Universiteit voor Humanistiek, Utrecht), 1 september 2012 t/m 28
februari 2013.
− Marloes Daling (student Duitslandstudies, Universiteit van Amsterdam), 11 september 2012
t/m 28 februari 2013.
− Lydia Stulen, (student sociologie, Universiteit Utrecht), 19 augustus t/m 17 november
Vrijwilligers:
Jolanda van Benthem (afgestudeerd Geschiedenis en Master Internationale
Betrekkingen, Universiteit Utrecht), 8 juli 2013 t/m 8 januari 2014
Jelle van den Bogaard (afgestudeerd politicoloog, Universiteit van Amsterdam), 1
augustus t/m 31 augustus 2013 combi Bureau de Helling/LB en vanaf 1 september 2013
t/m 31 januari 2014 volledig bij Bureau de Helling
Paul Brederveld (afgestudeerd Internationaal en Europees Recht en Master
Rechtsfilosofie, Radboud Universiteit Nijmegen), 1 maart t/m 31 mei
Silvia Roukens (afgestudeerd onderwijskundige, Universiteit Twente), 1 maart t/m 31
mei
Saskia Mens (afgestudeerd historicus), 1 maart t/m 31 mei
Rik Smeets (Radboud Universiteit Nijmegen), 18 juni t/m 30 september
Raad van Advies
De Raad van Advies (RvA) adviseert gevraagd en ongevraagd over de algemene gang van
zaken bij Bureau de Helling, en vergadert enkele malen per jaar met de staf.
Leden
− Tof Thissen (voorzitter), directeur Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) en
voorzitter GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer.
− Dirk Holemans, coördinator Oikos (denktank voor sociaal-ecologische verandering) en
hoofdredacteur van het tijdschrift Oikos, gelieerd aan Groen! (België).
− Lot van Hooijdonk, adjunct-directeur Natuur- en Milieufederatie Utrecht.
− Henrieke Karreman, programmamanager bij het ministerie van Justitie.
− Thomas Mertens, hoogleraar rechtsfilosofie Radboud Universiteit Nijmegen, hoogleraar
Mensenrechten en Mensenplichten, Faculteit Wijsbegeerte Universiteit Leiden.
19