Transcript 2 - Bloso.be

Wondverzorging
Huidwonden deskundig verzorgen en weten wanneer door te verwijzen
Dag van de Trainer - 13.12.2014 – Gent
Workshop 20
Werner Van Assche
2
dec 14 - WVA
Referenties
• Handboek in de wondzorg, Elsevier, Wit-gele
Kruis, 2006
• Voordracht wondzorg, Adinda Toppets, expert
wondzorg UZ Leuven, 2007, 2008, 2010
• Moduletekst Redder EHBO, Werner Van Assche,
Bloso-VTS, 2014
3
dec 14 - WVA
Wondverzorging in de eerste
hulpverlening
Hoe een schaafwonde,
snijwonde, brandwonde,
steekwonde, bijtwonde,…
verzorgen?
Wanneer doorverwijzen?
4
dec 14 - WVA
Is wondverzorging wel nodig?
Genees ik dan niet vanzelf?
Bij elke open wonde
is er een kans
op een ernstige infectie!
Voorbeeld. Hondsdolheid: wereldwijd 55 000 †/j
(http://en.wikipedia.org/wiki/Rabies)
5
dec 14 - WVA
Hoe zou je deze wonde verzorgen?
‘ Proper maken?
Ontsmetten?
Afdekken? ’
6
dec 14 - WVA
Bij elke wondverzorging
doorloop je best 7 stappen
(UZ Leuven)
7
dec 14 - WVA
7-stappenplan (UZ Leuven)
1.
2.
3.
4.
werk rustig en hygiënisch
beperk het bloedverlies
reinig de wonde
voorkom infectie: ontsmet de wonde indien
nodig
5. pas vochtige wondheling toe
6. bescherm de wonde: dek de wonde af
7. controleer de tetanusinenting
8
dec 14 - WVA
1. werk rustig en hygiënisch
• controleer de
veiligheid
• win informatie in
• blijf kalm
• was/ ontsmet je
handen, doe
handschoenen aan
• betrek het SO bij de
verzorging
9
dec 14 - WVA
1. werk rustig en hygiënisch
indien mogelijk:
1. handen wassen (en
afdrogen)
2. handen ontsmetten
(niet afdrogen)
3. handschoenen aan
10
Lieve Blanquart
dec 14 - WVA
1. werk rustig en hygiënisch
• relatief bij brandwonden
• 1 seconde H2O >68°C = zeer
ernstige wonden
• ‘eerst H20, rest komt later’
• ???? : bel UZ Leuven (016
332211) tijdens koelen
11
dec 14 - WVA
1. werk rustig en hygiënisch
• brandwonde koelen
snel • hitte >45°C: schade ↑
• tot 1u later zinvol
fris • grote wonden: lauw
stromend • evt natte vod uitwringen
H20 • desnoods vuil
• beter dan zalf
10-30 min • timen
12
dec 14 - WVA
1. werk rustig en hygiënisch
• naar BW-centrum, vb Leuven
▫ >5 (baby/ bejaarde) à 15x
handpalm v SO
▫ aan oog, aangezicht, hand,
bilnaad, geslachtsorgaan,
gewricht, circulair
▫ chemische -, elektrocutie ▫ vermoeden v inhalatieletsel
13
dec 14 - WVA
7-stappenplan (UZ Leuven)
1.
2.
3.
4.
werk rustig en hygiënisch
beperk het bloedverlies
reinig de wonde
voorkom infectie: ontsmet de wonde indien
nodig
5. pas vochtige wondheling toe
6. bescherm de wonde: dek de wonde af
7. controleer de tetanusinenting
14
dec 14 - WVA
2. beperk het bloedverlies
• rechtstreekse druk
▫ op wonde
▫ proper kompres,
handdoek, zakdoek,…
▫ 5 à 10 minuten
▫ hoogstand (géén ijs)
15
dec 14 - WVA
2. beperk het bloedverlies
• onrechtstreekse
druk
▫ bij voorwerp in wonde,
slagaderlijke bloeding
▫ slagader dichtdrukken
thv bicepsgeul/ lies
16
dec 14 - WVA
2. beperk het bloedverlies
knevel =
uitzonderlijk !
• bloeding stopt niet na 10
minuten: doorverwijzen
• inwendige bloeding:
onmiddellijk 1-1-2
• knevel enkel bij
afgekneld lidmaat
(>20 minuten)
17
dec 14 - WVA
2. beperk het bloedverlies
• combinatie rechtstreekse en
onrechtstreekse druk
18
dec 14 - WVA
7-stappenplan (UZ Leuven)
1.
2.
3.
4.
werk rustig en hygiënisch
beperk het bloedverlies
reinig de wonde
voorkom infectie: ontsmet de wonde indien
nodig
5. pas vochtige wondheling toe
6. bescherm de wonde: dek de wonde af
7. controleer de tetanusinenting
19
dec 14 - WVA
3. reinig de wonde
• = proper maken v wonde én
wondomgeving
▫ altijd, bij élke wondverzorging
▫ altijd heel grondig
20
dec 14 - WVA
3. reinig de wonde
• spoelen, deppen (bi  bui)
veel H20, washandje of
compres
• wél: fysiologisch water, zeep
(afspoelen), Hacdil-S
21
dec 14 - WVA
3. reinig de wonde
• niét: zuurstofwater, watten,
ether
22
dec 14 - WVA
3. reinig de wonde
• propere wonde is
◦ basis v wondverzorging
◦ nodig vr wondheling
• niet proper: doorverwijzen
23
dec 14 - WVA
7-stappenplan (UZ Leuven)
1.
2.
3.
4.
werk rustig en hygiënisch
beperk het bloedverlies
reinig de wonde
voorkom infectie: ontsmet de wonde indien
nodig
5. pas vochtige wondheling toe
6. bescherm de wonde: dek de wonde af
7. controleer de tetanusinenting
24
dec 14 - WVA
4. ontsmet de wonde indien nodig
ontsteking (= start heling)
normale afweerreactie
infectie (= te voorkomen)
blijvende ontstekingskenmerken
+ wondgeur en koorts
ontsmetten
# micro-organismen ↓ ↓ ↓
25
dec 14 - WVA
4. ontsmet de wonde indien nodig
nadelen/ beperkingen van
ontsmetting
1. geen enkel ontsmettingsmiddel
doodt alle micro-organismen
2. elk ontsmettingsmiddel is óók
schadelijk voor eigen weefsel
en beschermende huidflora
26
dec 14 - WVA
4. ontsmet de wonde indien nodig
ontsmet daarom enkel bij:
1. vuile wonde (straat-, bijt-)
2. SO met lage weerstand
3. geïnfecteerde wonde
27
dec 14 - WVA
4. ontsmet de wonde indien nodig
• wél:
▫ steriele kompressen (steriel gebruik)
▫ waterige oplossingen (obv chloorhexidine of
polyvidone jodium): Hacdil-S, Hibidil, Iso-Betadine,
chloramine in H20…
28
dec 14 - WVA
4. ontsmet de wonde indien nodig
▫ bij voorkeur unidosissen of sprays
29
dec 14 - WVA
4. ontsmet de wonde indien nodig
• niét:
▫ alcoholische oplossingen (zijn cytotoxisch!)
▫ eosine, azijnzuur, zuurstofwater, ether
▫ opgelet met concentraten (vb HAC)
30
dec 14 - WVA
7-stappenplan (UZ Leuven)
1.
2.
3.
4.
werk rustig en hygiënisch
beperk het bloedverlies
reinig de wonde
voorkom infectie: ontsmet de wonde indien
nodig
5. pas vochtige wondheling toe
6. bescherm de wonde: dek de wonde af
7. controleer de tetanusinenting
31
dec 14 - WVA
5. pas vochtige wondheling toe
• wél voor schaaf- en brandwonden
▫ voorkom korstvorming (wonde niet ad lucht
drogen)
▫ hou wonde vochtig mbv wondzalf: hydrogel (vb
flamigel of flaminal) of flammazine of sedoflame
32
dec 14 - WVA
5. pas vochtige wondheling toe
• wél voor schaaf- en brandwonden
33
dec 14 - WVA
5. pas vochtige wondheling toe
▫ indien ontsmetten nodig: evt onmiddellijk
ontsmettende zalf (isobetadine of iodex of neocutigenol)
34
dec 14 - WVA
5. pas vochtige wondheling toe
• niét voor snijwonden
▫ < 1 mm openstaand: droog verband
▫ > 1 mm openstaand: afdekken en doorverwijzen
35
dec 14 - WVA
7-stappenplan (UZ Leuven)
1.
2.
3.
4.
werk rustig en hygiënisch
beperk het bloedverlies
reinig de wonde
voorkom infectie: ontsmet de wonde indien
nodig
5. pas vochtige wondheling toe
6. bescherm de wonde: dek de wonde af
7. controleer de tetanusinenting
36
dec 14 - WVA
6. bescherm de wonde
• dek af met niet-inklevend verband,
evt waterdicht verband
37
dec 14 - WVA
6. bescherm de wonde
• fixeer met windel, elastisch
netverband,…
38
dec 14 - WVA
7-stappenplan (UZ Leuven)
1.
2.
3.
4.
werk rustig en hygiënisch
beperk het bloedverlies
reinig de wonde
voorkom infectie: ontsmet de wonde indien
nodig
5. pas vochtige wondheling toe
6. bescherm de wonde: dek de wonde af
7. controleer de tetanusinenting
39
dec 14 - WVA
7. controleer de tetanusinenting
tetanus
▫ infectiegevaar bij élke open wonde
▫ 10% vd patiënten overlijdt (zonder behandeling:
60 tot 80%)
▫ preventie: vaccinatie /10 j
40
dec 14 - WVA
onmiddellijk
doorverwijzen na het
trauma
1. bloeding stopt niet (na
10 minuten)
2. diepe (>1mm open)
snijwonde (naaien
binnen 4u)
3. crushwonde (open
wenkbrauw, open kin)
4. scheurwonde (piercing,
prikkeldraad)
41
dec 14 - WVA
5. bijtwonde (dier en mens)
6. 2° of 3° gr BW (>2€
muntstuk)
7. niet proper te krijgen
wonde
8. gerafelde wondrand of
loshangende huidflap
9. bewegingsbeperking
lidmaat
10. mogelijk diepe schade
11. tetanusvaccinatie niet in
orde
42
dec 14 - WVA
na enkele
enkele dagen
dagen
na
doorverwijzen
doorverwijzen
1. infectie treedt op: pijn,
etter, roodheid, koorts,…
2. rode strepen verschijnen
3. geen heling na 7 tot 10
dagen