Transcript Bekijk hier ons position paper.

-STANDPUNTBEPALING tbv RIJKSOVERHEID-
Gevraagd: ‘minister’ voor wandel en fiets
onze missie
Wandelnet en Fietsplatform willen wandelen en recreatief fietsen in
Nederland de plaats geven die het verdient: een goede mogelijkheid
om overal ‘op eigen kracht’ op pad te gaan.
Immers: actief buiten zijn is gezond en leuk, het draagt bij aan de
economie en aan een duurzame samenleving.
gezamenlijke verantwoordelijkheid
Voorzieningen voor wandelen en fietsen betreffen een publieke zaak. Wij vinden dat de Rijksoverheid
hiervoor naast Provincies medeverantwoordelijk is, onder andere door inzet van beleid en middelen.
effecten van wandelen en fietsen zijn groots
Wandelen en fietsen zijn de populairste vorm van actieve vrijetijdsbesteding. Acht miljoen Nederlanders
maken regelmatig wandelingen en recreatieve fietstochten. De economische impact van wandelen en
fietsen is 1,8 miljard euro/jaar. Er zijn kansen zijn voor groei, o.a. vanwege de betekenis voor inkomend
toerisme. Stimuleren van actief bewegen levert een grote besparing op de zorgkosten: 677 miljoen
euro/jaar. De laagdrempeligheid van wandelen en fietsen kan helpen de beweegnorm te bereiken.
bescheiden wensen
Wandelaars en fietsers zijn al tevreden met veilige paden, goed gemarkeerde routes en een
aantrekkelijke omgeving. Hun voornaamste motieven zijn ontspanning, gezondheid en natuurbeleving.
uw doelstelling
De overheidsambities zijn helder: verhoging sportparticipatie (VWS), stimulering gastvrijheidseconomie
en verbetering van onze concurrentiepositie (EZ), naast natuurbescherming ook -beleving (EZ), bevordering volksgezondheid door meer bewegen (VWS), stimulering van duurzame vormen van mobiliteit
(IenM), aantrekkelijke leefomgeving en infrastructuur (IenM), participatie door vrijwilligers (VWS/SZ).
vraag en aanbod zijn niet in evenwicht
Toch is in beleid nog onvoldoende aandacht voor wandelen en fietsen. Nog steeds lopen paden dood op
autowegen, verdwijnen spoorwegovergangen, is er bij nieuwbouwprojecten onvoldoende aandacht voor
langzaam verkeer, brokkelt de kwaliteit van routenetwerken af en is de promotie versnipperd. Zo blijft
de vraag naar wandel- en fietsvoorzieningen groter dan het aanbod. Helaas spelen daarin decentralisatie
van overheidstaken, verkokering van beleidsvelden en bezuinigingen een essentiële rol.
waar ligt de oplossing?
Wandelen en fietsen bevorderen is altijd een gedeelde verantwoordelijkheid: publiek en privaat, Rijk en
Provincies, over de grenzen van beleidsvelden heen. Wij pleiten voor een Rijksoverheid…:
● …die een ‘minister’ voor wandel en fiets aanstelt
Dat begint met het erkennen dat wandelen en fietsen een landelijk dossier is met een
interdepartementaal karakter. Daar hoort bij 1 bewindspersoon die hiervoor verantwoordelijk is en
samenwerkt met andere betrokken departementen: de staatssecretaris van EZ/natuur, de minister van
economische zaken, de minister van gezondheid/sport, de minister van infrastructuur en milieu en de
minister van sociale zaken. Uiteraard ook in samenwerking met Provincies en Gemeenten.
● …die het stimuleren van wandelen en fietsen in landelijke wetten en beleid borgt
Dat betekent dat de overheid de basisinfrastructuur voor wandelaars en fietsers in de stad en het
buitengebied garandeert in de vorm van een Nationaal Padennet en Nationaal Routenet. Dit hoort thuis
in onder andere Omgevingswet, Natuurvisie, Kadernota Railveiligheid, Nota Mobiliteit, Visie op de
Gastvrijheidssector, Beleid voor sport, welzijn en gezondheid.
●… die landelijke koepelorganisaties van wandelen en fietsen meefinanciert
Dat betekent 2 x 250.000 euro per jaar voor Wandelnet en Fietsplatform voor landelijke taken,
waaronder: vrijwilligersmanagement, beheer en systeemverantwoordelijkheid landelijke routenetwerken,
landelijk kenniscentrum, landelijke beleidsbeïnvloeding, (inter)nationale digitale wandel- en fietsportal.
Stichting Landelijk Fietsplatform - Stichting Wandelnet
www.fietsplatform.nl - www.wandelnet.nl
-AANVULLENDE INFORMATIEafzender
Dit position statement is opgesteld door de stichting Landelijk Fietsplatform (www.fietsplatform.nl) en de
Stichting Wandelnet (www.wandelnet.nl).
andere ‘ministers voor wandel en fiets’
Lees de mening van prominente Nederlanders en wat ze zouden doen als ze minister voor wandel en
fiets’ waren: http://wandelnet.nl/als-ik-minister-voor-wandel-en-fiets-was-dan
feiten
-
en cijfers
er zijn 8 miljoen recreatieve fietsers en 6,6 miljoen regelmatige wandelaars
wandelen en fietsen zijn de populairste vorm van actieve vrijetijdsbesteding (CBS)
677 miljoen euro per jaar besparing op de zorgkosten door meer lichaamsbeweging (CPB)
30% Nederlanders zijn ontevreden over onderhoud wandel- en fietspaden (ANWB)
46% van 50 grootste gemeenten heeft te weinig wandelaanbod (Kenniscentrum Recreatie)
effect op gedrag: 8-16% wandelt minder in gebieden met tekort aan recreatiegroen
de kwantiteit wandel- en fietsaanbod daalt constant (Ruimte voor Sport)
elke gelopen km vermindert de kans op obesitas met 4,8% af, terwijl elk uur autorijden kans op
obesitas met 6% laat stijgen (Journal of physical activity and health)
Relevante bronnen voor nog meer informatie: Nationale Wandelmonitor (Wandelplatform, 2010),
Recreatiecijfers bij de hand (Stichting Recreatie, 2008), Onderzoek Dagrecreatie (CBS, 2006/2007),
Kerncijfers Recreatief Fietsen (Fietsplatform, 2014).
wat gaat er fout?
Bij de decentralisatie van het natuurbeheer naar de provincies onder Staatssecretaris Bleeker zijn een
aantal landelijke taken met betrekking tot wandelen en fietsen impliciet mee gedecentraliseerd. De
gevolgen van deze keuze zijn nu zichtbaar: de kwaliteit van de routenetwerken gaat achteruit; er is zelfs
risico dat het landelijk routenetwerk van Lange-Afstand-Wandelpaden (o.a. Pieterpad) en Landelijke
Fietsroutes (o.a. Zuiderzeeroute) ineenstort; de kennis raakt versnipperd; het ontbreekt aan afstemming
en coördinatie; samenwerken met 12 afzonderlijke provincies leidt tot verlies aan efficiency. Kansen om
de betekenis van wandelen en recreatief fietsen te verzilveren worden onvoldoende benut.
waarom Rijksverantwoordelijkheid?
Voor dit thema geldt een publieke verantwoordelijkheid, in eerste instantie voor het Rijk. Ook provincies
delen in die verantwoordelijkheid voor beleid, middelen en randvoorwaarden. Daarbij geldt het
subsidiariteitsbeginsel: ‘decentraal wat kan, centraal wat moet’. Voor wat betreft de financiering geldt
ook: privaat wat kan, publiek wat moet. Wandelen en fietsen is van belang voor alle Nederlanders, de
effecten op economie, volksgezondheid en welzijn zijn evident en daarom is de ‘basisinfrastructuur’ in de
vorm van een Nationaal Padennet en een Nationaal Routenet gelegitimeerd een publieke taak.
onderwerpen van borging in wet en beleid
De volgende onderwerpen verdienen borging:





Nationaal Padennet
Een Nationaal padennet garandeert de basisinfrastructuur van wandel- en fietspaden. Net zoals
Nederland een Rijkswegennet en een Nationaal Natuurnet kent.
Nationaal Routenet
Kwaliteit, beheer en onderhoud van routenetwerken (landelijk en provinciaal) behoort duurzaam
gewaarborgd te worden.
tegengaan barrièrewerking
Voorkomen van verhokking door het tegengaan van barrièrewerking door (auto)wegen en spoorlijnen.
Gelijkwaardig maken van infrastructuur voor snel en langzaam verkeer; beschermen van trage infra.
bevorderen aantrekkelijke omgeving
Aandacht voor ruimtelijke planning, stad/land-verbindingen en toegankelijke groene omgeving.
Kwaliteit van de omgeving centraal stellen: voor een goed woon-, werk- en leefklimaat.
Nationaal coördinatiepunt
Landelijke systeemverantwoordelijkheid en uitvoering door routestichtingen ten behoeve van
kwaliteitsbewaking, netwerkbeheer, kenniscentrum, beleidsbeïnvloeding, promotie en voorlichting.
contactpersoon
Voor vragen kunt u contact opnemen met Ankie van Dijk, coördinator belangenbehartiging Wandelnet,
033 465 3660, 06 333 42 113, [email protected]
 versie 2.4 - juni 2014
Stichting Landelijk Fietsplatform - Stichting Wandelnet
www.fietsplatform.nl - www.wandelnet.nl