Transcript Sa! Sa! - Fides Noord

Sa!
10
Sa!
11
FIDES, METHODIEK VOOR SOCIAAL EN EMOTIONEEL WELZIJN
Samen bouwen aan zelfvertrouwen
Zelfvertrouwen, weerbaarheid en welzijn. Het zijn mooie
begrippen, maar de praktijk is weerbarstig. Hoe leer je al
vroeg dat je er mag zijn? Fides Noord reikt jong en oud de
helpende hand met een bijzondere methodiek. ‘Iedereen
is goed zoals ‘ie is.’
TEKST: BELINDA FALLAUX
FOTO’S: SIETSE DE BOER
GORREDIJK Het is warm in het gymlokaal. Groep 8 van de Gorredijkster basisschool De Librije betreedt de ruimte met de nodige luidruchtigheid. De
klas telt 29 kinderen, een gemêleerde
groep elf- en twaalfjarigen. Voor sommigen valt het niet mee om stil te zijn
als Engbert Braam van Fides Noord
het woord neemt, maar geduldig legt
hij uit wat de bedoeling is in deze clinic: ze gaan een hoepelspel doen. Via
de hoepels op de grond moeten ze als
groep naar de overkant lopen. Maar: ze
mogen alleen overstappen in hoepels
die vlak tegen een andere hoepel aan
liggen. Ze moeten elkaar dus helpen.
Zodra het startsein klinkt, ontstaat er
complete chaos. Onder veel kabaal
vormen zich groepjes, die apart van elkaar een weg zoeken naar de overzijde. Twee meisjes zitten als eerste weer
op de bank en lijken te hebben gewonnen. “Time-out”, roept Braam. “Wat was
de bedoeling ook alweer?” “Oh ja… als
groep!” herinnert het duo zich. “Ja, inderdaad. En toch had ik zojuist ook
een wow!-moment”, vervolgt Braam.
Hij kijkt naar een jongen die stilletjes
in een hoepel staat. Als enige stond hij
‘vast’, totdat één van z’n klasgenootjes
omkeek en hem te hulp schoot. “Vond
jij het een leuk spel?” vraagt Braam.
“Eerst niet”, antwoordt de jongen zacht,
terwijl hij z’n tranen wegveegt. “Toen ik
werd opgehaald wel.” De klas zwijgt.
“Ik ben trots op jullie”, zegt Braam. “Er
was toch iemand die dacht: daar staat
er nog eentje.” De groep krijgt een herkansing. Braam bespreekt het belang
van samenwerking met de kinderen en
nadat ze met elkaar één lang hoepelpad hebben gemaakt, slagen ze er onder luid gejuich in om gezamenlijk hun
doel te bereiken.
Dan pakt Braam een ballon en begint
een verhaal te vertellen, over het kleine, onzekere jongetje dat hij ooit was.
Hij blaast de ballon op, laat hem leeglopen, blaast hem vervolgens weer op en
maakt zo het begrip ‘zelfvertrouwen’
zichtbaar voor de groep. Zijn collega
Astrid van Hooff voegt zich bij hem. Er
volgt een rollenspel, waarin duidelijk
wordt hoe belangrijk een goede houding, uitstraling en reactie is.
Eenvoudig toepasbaar
De clinic is een van de onderdelen
van de Fides-methodiek, een methode die zich richt op het vergroten van
het zelfvertrouwen, de weerbaarheid
en het welzijn van kinderen, jongeren
en volwassenen. Fides (betekenis: vertrouwen) is zo’n 14 jaar terug door het
Brabantse echtpaar Henk en Ingrid de
Visser ontwikkeld en is sindsdien succesvol toegepast. Sinds 2012 hebben
voormalig basisschoolleerkracht en
-directeur Engbert Braam en coach/
trainer Astrid van Hooff de methodiek
al op negen scholen in Noord-Nederland geïntroduceerd, waaronder
recent in alle groepen van De Librije.
Fides werkt met kinderen, ouders en
leerkrachten en omvat onder meer
klassenclinics, groepstrainingen, teamtrainingen, ouderavonden en individu-
ele coaching. Braam: “Samen bouwen
aan het zelfvertrouwen van kinderen is
het doel. Vanuit zelfvertrouwen ben je
in staat om meer betrokken te zijn. Dat
leidt tot een grotere verbondenheid in
een groep: een positieve vicieuze cirkel.”
De methodiek is verrassend eenvoudig. Fides biedt geen uitgebreide lespakketten, maar wordt ondersteund
door praktische, visuele symbolen die
aanzetten tot anders denken. De ‘domino’ bijvoorbeeld, als symbool voor
meeloopgedrag. Of de ‘sleutelbos’, als
reminder dat er allerlei mogelijkheden
zijn als je het even niet (meer) weet.
Maar ook: de ‘rugzak’, om te beseffen
dat iedereen ervaringen met zich meedraagt en dat gedrag altijd ergens vandaan komt - óók je eigen gedrag.
Eén ballon is genoeg
De ballon staat symbool voor zelfvertrouwen. Braam: “In de symboliek heeft
iedereen z’n eigen ‘ballon’, ter hoogte
van de borstkas. Een lege ballon (‘nul
ballonnen’) staat voor onzekerheid en
faalangst. Het andere uiterste is een
te hard opgeblazen ballon (‘tien ballonnen’). Die symboliseert overdreven
stoer of negatief gedrag, vaak ook
voortkomend uit onzekerheid. Een normaal opgeblazen ballon (‘één ballon’)
staat symbool voor een gezond zelfvertrouwen en een sterke uitstraling.
Ons uitgangspunt: iedereen is goed
zoals hij is. Eén ballon is genoeg, niet
meer en niet minder. Zo’n eenvoudig
symbool is effectief, want het helpt je
herinneren dat je mag zijn wie je bent.
‘ONS UITGANGSPUNT:
IEDEREEN IS GOED ZOALS HIJ IS’
Kinderen leggen er snel de link mee
tussen hun eigen of andermans gedrag, hoe jong ook. Een vijfjarige zei
eens begripvol over z’n iets te drukke
klasgenootje: hij heeft een beetje last
van z’n tien ballonnen, juf. Al die symbolen - zeker als ze tastbaar in de klas
aanwezig zijn - helpen inzicht te krijgen
in gedrag en leiden tot meer begrip.”
Effectieve symbolen
Christien Driesprong, leerkracht van
groep 5/6, onderschrijft dat. “De kinderen pikken het snel op. Wij hebben met
de symbolen getraind in de klas en inmiddels zijn ze verweven in ons dagelijkse doen en laten. Het maakt lange
verhalen overbodig. Soms is een kind
erg nadrukkelijk aanwezig. Even subtiel naar de ballon wijzen is dan vaak
al genoeg, dan weet hij: oh ja, ik heb
genoeg aan één ballon.”
Een ander symbool is het ojee-okee-ladenkastje, dat zegt dat je gedachten
bepalend zijn voor je gedrag. Christien:
“Een leerlinge zag enorm op tegen
moeilijke sommen die ze eerder fout
had gemaakt. Ik vroeg haar: in welk latje zit je nu, okee of ojee? Het kwartje
viel, vooral toen ik de groep vroeg om
suggesties hoe ze haar ‘ojee-gedachte’
kon veranderen in een ‘okee-gedachte’. Dat versterkte de verbondenheid.
In een ander geval was er sprake van
pestgedrag. Door de ‘matroesjka’ in te
zetten, een symbool dat laat zien wat
je in diepere innerlijke lagen kan raken,
kwam bij de kinderen direct binnen wat
voor effect pesten kan hebben. Een
meisje concludeerde: eigenlijk zijn wij
een domino hè? Dat toont wel aan hoe
effectief de symboliek is.”
Fides benadert negatief gedrag met
positiviteit. Dat werkt preventiever dan
een pestprotocol, zegt Braam. “De methodiek pakt pestgedrag aan de voorkant aan, niet achteraf. Kinderen die
stoer doen ten koste van een ander leren kijken naar de oorzaak van hun gedrag. Waarom voel ik me ‘tien ballonnen’, wat is er aan de hand? Hoe kom
ik terug bij één ballon, in plaats van me
af te reageren op die ander? Zelfvertrouwen geeft het gepeste kind op zijn
beurt de keuze om op een vriendelijke,
krachtige manier bij zichzelf te blijven
en het pesten niet als pesten te ervaren, maar te denken: het gaat niet over
mij, die ander heeft z’n dag niet. Zoals
in die pindakaasreclame, waarin meewarig tegen de jonge Pieter van den
Hoogenband wordt gezegd: jij kunt
echt niet voetballen hè, jongen? Waarop Pietertje niet verdrietig wordt, maar
het triomfantelijk en zelfverzekerd beaamt. Niet als nul, niet als tien, maar als
één ballon.”
Fides Noord
De Fides-methode wordt binnen de
gemeente Opsterland op de volgende
scholen toegepast: De Librije in Gorredijk, De Opdracht in Ureterp, Rehoboth
in Frieschepalen en Betrouwen in Bakkeveen.
www.fidesnoord.nl