Transcript S-ICD-implantatie subcutane ICD

S-ICD-implantatie
subcutane ICD
Inhoud
1. Inleiding 3
2. Wat is/doet een S-ICD? Hartslag te snel Levensbedreigende ritmestoornis Onterechte schok Locatie van de S-ICD •
•
•
•
3
4
4
4
4
3. Voorbereiding op de implantatie 5
4. Implantatie van de S-ICD 5
5. Opnameverloop De ingreep Testen van de S-ICD Dag na de implantatie Naar huis •
•
•
•
5
6
6
7
7
7
8
8
9. Medicijnen 9
•
•
9
9
9
6. Aandachtspunten voor thuis 7. Periodieke S-ICD-controle 8. Levensduur van de S-ICD 10. Complicaties en risico’s van de S-ICD-implantatie Bloeduitstorting/nabloeding Infectie van de wond 9
12
12
12
13
14
14
14
15
15
16
11. Wat te doen bij een schok of piepsignalen.
12. Reanimatie en de S-ICD 13. Het rijbewijs 14. Elektrische apparatuur en de S-ICD 15. Poortjes voor luchthaven- en diefstalbeveiliging 16. Mobiele telefoons 17. Vakantie 18. Sport 19. Patiëntenvereniging “STIN “
20. Wetenschappelijk onderzoek 21. Meer informatie 1.Inleiding
Uw behandelend arts heeft u aangemeld voor implantatie van een subcutane
inwendige defibrillator (S-ICD) ter behandeling van uw hartritmestoornis.
U ontvangt deze folder om u zo goed mogelijk voor te bereiden op de
S-ICD-implantatie. De folder geeft u informatie over de werking van een S-ICD en
informatie over de praktische gang van zaken bij een S-ICD-implantatie in het
Radboudumc.
2.
Wat is/doet een S-ICD
S-ICD is de afkorting van Subcutane Implanteerbare Cardioverter Defibrillator. De
S-ICD functioneert als een bewaker van het hartritme door dit voortdurend te registreren. Zonodig kan de S-ICD gevaarlijke kamer-ritmestoornissen beëindigen.
De S-ICD werkt op de volgende manier:
3
Hartslag te snel
Wanneer de S-ICD waarneemt dat uw hartslag boven een ingestelde grens komt,
wordt de S-ICD actief en beoordeelt of er sprake is van een gevaarlijke ritmestoornis. Indien dat het geval is geeft de S-ICD een elektrische stroomstoot af.
Deze stroomstoot noemt men een schok. Het voelt aan als een harde slag of stoot
midden op de borst en/of in de linkerzijde.
Houd er rekening mee dat deze schok onprettig aanvoelt als u deze bij vol bewustzijn meemaakt. Maar zeer waarschijnlijk bent u op dat moment (nagenoeg)
buiten kennis geraakt. Als uw hartritme weer normaal is, gaat de S-ICD terug in
zijn passieve rol, namelijk het bewaken van uw hartritme.
Levensbedreigende ritmestoornis
Wanneer acuut een levensbedreigende, heel snelle, kamer-ritmestoornis ontstaat
grijpt de S-ICD meteen in door het afgeven van een elektrische schok.
Dit proces van registratie tot de daadwerkelijke schok duurt slechts enkele seconden.
Onterechte schok
Helaas kan het voorkomen dat de S-ICD een schok afgeeft terwijl dit niet nodig is.
Dit kan gebeuren bij ritmestoornissen die niet uit de hartkamer komen, maar wel
zodanig snel zijn dat de S-ICD een schok toedient.
Om te voorkomen dat dit nogmaals voorkomt worden de instellingen van de
S-ICD en/of de medicijnen aangepast.
Dit onderwerp heeft de volle aandacht van de ICD-fabrikant en hulpverleners die
verantwoordelijk zijn voor de instellingen van de S-ICD.
Locatie van de S-ICD
De S-ICD wordt aan de linkerzijde van de borstkast geplaatst ter hoogte van de
5e rib onder de huid.
De electrode wordt parallel en iets links van het borstbeen onder de huid geschoven.
Er worden geen electroden via de bloedbaan in het hart geplaatst wat bij een
gewone ICD wel het geval is.
4
3.
Voorbereiding op de implantatie
Voorafgaande aan de implantatie wordt u, samen met uw partner of familielid,
opgeroepen voor een informatief gesprek met de Hartstimulatiespecialist van het
Radboudumc.
Deze zal u nader informeren over de S-ICD, de gang van zaken rondom de implantatie en de periode hierna. Deze folder dient als eerste aanzet hiertoe.
Tevens hebt u dan ruimschoots de gelegenheid om eventuele vragen te stellen of
aanvulling te vragen op de informatie die u tot dan toe hebt gekregen.
Soms komt het voor dat een S-ICD om technische redenen niet geschikt blijkt te
zijn. Daarom worden en nog aanvullende hartfilmpjes gemaakt.
4. Implantatie van de S-ICD
Een S-ICD-implantatie gebeurt meestal onder algehele narcose. De arts bespreekt met u wat in uw geval het beste is.
De S-ICD wordt aan de linkerzijde van de borstkast geplaatst ter hoogte van de
5e rib onder de huid.
Daarvoor wordt een snede van 9 tot 10 centimeter in de huid gemaakt.
Voor het plaatsen van de elektrode wordt 1 kleine incisie gemaakt van 1,5 tot
2 cm.
5.Opnameverloop
U kunt u zich op de afgesproken dag en tijd melden op de verpleegafdeling die u
heeft doorgekregen.
Wat neemt u mee voor de opname
Alle medicijnen die u gebruikt.
Indien reeds in uw bezit: Patiëntenpaspoort van het Radboudumc.
Bedkleding en pantoffels/slippers.
Toiletartikelen.
•
•
•
•
5
•
Draagt u een kunstgebit of losse gebitsdelen dan kunt u deze niet inhouden
tijdens de ingreep
U krijgt een opnamegesprek met een verpleegkundige en/of zaalarts waarin u
informatie krijgt over de opname en de afdeling Cardiologie. De verpleegkundigen
van de afdeling zullen u verder informeren over de gang van zaken gedurende de
opname.
Vindt de ingreep ‘s ochtends plaats dan moet u vanaf 24.00 uur nuchter blijven.
‘Nuchter’ zijn betekent dat u niets meer mag eten of drinken voorafgaande aan
de operatie.
U wordt per bed naar de behandelkamer van de adeling Hartcatheterisatie
gebracht.
De ingreep
De ingreep vindt plaats op de afdeling Hartcatheterisatie en duurt ongeveer anderhalf uur. In de behandelkamer stapt u over op een behandeltafel, waar u nog
eens kort wordt uitgelegd wat er precies gaat gebeuren.
Nadat de S-ICD en de elektrode geplaatst en met elkaar verbonden zijn wordt de
S-ICD getest.
Testen van de S-ICD
De juiste werking van de S-ICD wordt getest. Hiertoe wordt een ritmestoornis
opgewekt.
De S-ICD reageert hierop door het toedienen van een schok. Wanneer dit allemaal goed verloopt, is de procedure klaar en mag u weer waker worden.
Via een infuus krijgt u nog antibiotica en pijnstilling toegediend om de wondpijn te
minimaliseren.
Na de behandeling wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Zodra u goed wakker
bent gaat u weer terug naar uw kamer op de verpleegafdeling.
Eenmaal terug op de kamer wordt minimaal een uur bedrust geadviseerd.
6
Dag na de implantatie
Voordat u naar huis gaat controleert de Hartstimulatiespecialist uw S-ICD nogmaals. U heeft ook nog de gelegenheid om vragen te stellen.
Vervolgens wordt ter controle een röntgenfoto van uw hart en longen gemaakt.
Ook ontvangt u dan het Pacemaker/ICD-pasje en de data van de vervolgafspraken.
Meestal kunt u deze dag naar huis.
Naar huis
Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u de volgende afspraken:
Na tien dagen: wondcontrole op polikliniek Hartcentrum door de cardioloog.
Na twee maanden: S-ICD controle op de Pacemaker/ICD-polikliniek en als alles in orde is ontvangt u een formulier voor aanvraag van een nieuw rijbewijs.
Na twee tot drie maanden: controle door de cardioloog.
Indien nodig kunt u aangemeld worden voor hartrevalidatie.
•
•
•
•
6.
•
•
•
•
•
•
•
•
Aandachtspunten voor thuis
Gedurende de eerste dagen na de operatie voelt uw linkerzijde rond de wond
pijnlijk aan. U mag hiervoor de voorgeschreven pijnstillers gebruiken.
Zorg dat iemand u met de auto naar huis vervoert. U mag zelf geen vervoermiddel besturen. U kunt wel met een taxi of openbaar vervoer naar huis.
Zorg dat er thuis iemand bereikbaar is om u te helpen bij eventuele problemen.
De pleister kunt u na twee dagen (48 uur) verwijderen.
U mag de eerste twee dagen na implantatie niet douchen. Daarna mag u de
wond afspoelen met water. Gebruik geen zeep op en rondom de wond totdat
u op wond-controle in het ziekenhuis bent geweest.
Bij verdenking op ontsteking van de wond moet u altijd contact opnemen met
het ziekenhuis.
Een ontsteking kunt u herkennen aan: toegenomen pijn, opgezette, warme
huid, rode rand om de plaats van de S-ICD en eventueel koorts.
Het Pacemaker/ICD-pasje moet u altijd bij u dragen voor het geval dat u (met
spoed) in een ander ziekenhuis wordt opgenomen.
7
7.
Periodieke S-ICD- controle
Ieder half jaar wordt de S-ICD gecontroleerd door de Hartstimulatiespecialist van
de Pacemaker/ICD-polikliniek van het Radboudumc. Tijdens deze controle wordt
het geheugen van de S-ICD uitgelezen en nagekeken op ritmestoornissen.
De S-ICD controleert zichzelf ook zoals de batterijstatus. Deze metingen zult u
zelf niet merken.
Wanneer een meting geen goed resultaat oplevert geeft de S-ICD een piepsignaal
af. Dit is duidelijk hoorbaar.
Het is belangrijk dat u dan contact met ons opneemt zodat wij kunnen bepalen
wat er aan de hand is (zie ook hoofdstuk 10). De Hartstimulatiespecialist informeert u hierover nader.
8.
Levensduur van de S-ICD
De levensduur van de S-ICD is minimaal 5 jaar. De uiteindelijke levensduur wordt
mede bepaald door het aantal afgegeven shocks
Tevens houdt de S-ICD dag en nacht het ritme in de gaten en verbruikt zodoende dus altijd stroom. Na verloop van enige jaren zal bij de controles van de
S-ICD blijken dat de batterij van de S-ICD leeg begint te raken. Dan wordt de
S-ICD in een vroeg stadium verwisseld.
Hiervoor is een kleine ingreep nodig waarbij alleen het S-ICD- via een snede in de
huid wordt vervangen. De electrode hoeft normaliter niet vervangen te worden
Meestal is hiervoor een dagopname voldoende.
8
9.Medicijnen
Het is belangrijk dat u zich realiseert dat de S-ICD niets verandert aan de toestand van uw hart. Het apparaatje kan niet voorkomen dat er gevaarlijke hartritmestoornissen optreden, maar kan deze wel zo snel mogelijk weer beeindigen.
Aanvullende behandeling met medicijnen blijft vaak noodzakelijk.
Bij het ontslag krijgt u te horen welke medicijnen u blijft of gaat gebruiken.
10.
Complicaties en risico’s van de S-ICD- implantatie
Behandeling brengt altijd een risico met zich mee. Uiteraard wordt geprobeerd om
complicaties te voorkomen, maar er bestaat een zeer kleine kans dat de volgende
complicaties optreden:
•
Bloeduitstorting/nabloeding
Bij het maken van de ruimte onder de huid, de zogenaamde “pocket” (waar de
S-ICD geplaatst wordt) kunnen bloedvaatjes geraakt worden waardoor een bloeduitstorting ontstaat. Deze verdwijnt meestal vanzelf na enkele dagen. Als dit optreedt krijgt u gedurende een aantal uren een drukverband op de wond. De artsen
en de verpleegkundigen van de afdeling houden dit dannauwkeurig in de gaten.
•
Infectie van de wond
De behandeling wordt steriel uitgevoerd om infecties te voorkomen. Toch bestaat
er een kleine kans op infectie van de wond. Ter voorkoming hiervan wordt voor en
na de implantatie antibiotica toegediend.
11.
Wat te doen bij een schok of piepsignalen
Als de S-ICD een schok heeft afgegeven hoeft u daarvoor meestal niet meteen
met spoed naar het ziekenhuis. Het apparaat heeft immers gedaan wat het moest
doen.
9
Als uw S-ICD afgaat op het moment dat iemand u vasthoudt of aanraakt is dit niet
gevaarlijk voor deze persoon. Hij of zij ervaart mogelijk wel een lichte prikkeling.
Wanneer de S-ICD een shock geeft dan moeten u, uw partner of iemand anders
in uw omgeving het volgende doen:
Bij één shock
Wanneer een shock opgetreden is en u voelt zich daarna goed, dan neemt u
tijdens kantooruren (8.30 - 16.30 uur) contact op met de Pacemaker/ICDpolikliniek om een afspraak te maken.
Zodat we het geheugen kunnen uitlezen en zien hoe de S-ICD gereageerd
heeft. Aan de hand van deze gegevens wordt bepaald of de S-ICD terecht of
onterecht heeft ingegrepen. Mocht het nodig zijn de instellingen te wijzigen dan
wordt dat meteen gedaan. Het is ook mogelijk dat in overleg met de arts uw medicijnen worden aangepast .
In geval van angst of paniek kunt u ook buiten kantooruren contact opnemen
met het algemene nummer van het Radboudumc (024) 361 11 11
Vraagt u dan naar de dienstdoende arts van de afdeling Cardiologie.
In het telefoongesprek geeft u aan:
Wanneer u de shock heeft gekregen.
Wat u voor de shock aan het doen was.
Of u ook klachten had voor de shock.
Hoe u zich na de shock voelde.
De arts bespreekt dan met u hoe te handelen.
•
•
•
•
Na enkele minuten nog steeds klachten?
Indien u enkele minuten na de shock (nog steeds) last heeft van pijn op de
borst, kortademigheid of duizeligheid belt u dan direct 112!
Twee of meer shocks achter elkaar
Bij méér dan één shock op een dag belt u direct 112 zodat u naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis wordt gebracht.
In het schema hiernaast staat alles nog eens samengevat.
10
Wat te doen bij ….
situatie
actie
Piepsignalen uit de ICD
Neem contact op met het Radboudumc.
Eén shock en verder geen klachten meer.
telefoonnummer
In het weekend, ’s avonds en ’s nachts:
024 - 361 11 11
Tijdens kantooruren (8.30 - 16.30 uur):
024 - 361 93 50
Neem tijdens kantooruren (8.30 - 16.30
024 - 361 93 50
uur) contact op met Hartcentrum van het
Radboudumc
Enkele minuten na een shock en nog
Bel 112
112
Bel 112
112
Neem telefonisch contact op met het
024 - 361 11 11
steeds lichamelijke klachten,
(duizeligheid, hartkloppin­gen, flauwvallen)
of u denkt dat de ritmestoornis nog niet is
gestopt.
Twee of meerdere (aanhou­dende) shocks
achter elkaar en /of lichamelijke klachten
Bij angst of paniek buiten kantooruren.
algemeen nummer van het Radboudumc
en vraag naar de dienstdoende arts
Cardiologie.
Deze hoort uw klachten aan en bepaalt
welke actie er ondernomen dient te
worden.
Overige vragen
Neem tijdens kantooruren (8.30 - 16.30
uur) contact op met Hartcentrum van het
Radboudumc of schrijf de vragen op en
stel ze bij uw bezoek aan de cardioloog
of tijdens de ICD-controle
11
024 - 361 93 50
12.
Reanimatie en de S-ICD
Dragers van een S-ICD kunnen, net als ieder ander, gereanimeerd worden. Dit
komt echter vrijwel nooit voor aangezien de S-ICD over het algemeen na één
schok het ritme weer op orde heeft.
Doet de situatie zich voor dat men, ondanks één of meerdere schokken, na één
minuut nog buiten bewustzijn is dan is het raadzaam om 112 te bellen en te
starten met reanimeren. Er kan immers ook iets anders aan de hand zijn dan een
hartritmestoornis.
13.
Het rijbewijs
Uw rijbewijs in zijn huidige vorm is na implantatie van een S-ICD ongeldig en dus
mag u volgens de wet geen voertuig besturen. U mag een nieuw rijbewijs na twee
maanden opnieuw aanvragen, wanneer alle controles goed zijn. Aan het nieuwe
rijbewijs wordt code 100 of code 101 toegevoegd.U komt dan enkel in aanmerking
voor rijbewijscategorie A, B en B+E (privé-gebruik).
Informatie kunt u vinden op de website van het CBR www.cbr.nl of patiëntenvereniging STIN www.stin.nl.
Ook kan de hartstimulatiespecialist u hierover meer vertellen.
14. Elektrische apparatuur en de S-ICD
U kunt elektrische toestellen, huishoud- en kantoor apparatuur en gereedschappen gewoon blijven bedienen mits zij in goede staat van onderhoud verkeren en
een goede “aarding” hebben.
Voorbeelden hiervan zijn:
magnetronovens;
grotere huishoudelijke apparaten, zoals was- en droogmachines en elektrische fornuizen;
televisietoestellen, radio’s met AM/FM ontvangst, DVD-spelers;
•
•
•
12
• PC’s;
• toestellen en voertuigen met verbrandingsmotoren met een elektrische ontsteking, zoals grasmaaiers, bladblazers en auto’s.
Elektrische of magnetische velden
Uw S-ICD is gevoelig voor elektrische of magnetische velden. Over het algemeen wordt de werking van uw S-ICD slechts tijdelijk door dergelijke invloeden
gehinderd. Zodra u zich weer van de bron verwijdert, gaat de S-ICD weer normaal
functioneren.
Houd tenminste 30 centimeter afstand tussen uw S-ICD en de volgende bronnen
van elektrische of magnetische velden:
snoerloze elektrische gereedschappen met batterijvoeding, zoals schroevendraaiers, boormachines en dergelijke.
•
De volgende apparaten zijn krachtiger dan de bovengenoemde en u dient tenminste 90 cm afstand te houden of liever niet in de buurt te komen van:
krachtige magneten, zoals magneten die voor industriële toepassingen en
gezondheidszorg worden gebruikt zoals MRI;
motoren met een zeer hoog vermogen;
zendantennes en hoogspanningskabels;
machines voor industrieel gebruik (krachtstroomgeneratoren).
•
•
•
•
Ook dient u te vermijden dat u zich over draaiende elektromotoren, zoals de wisselstroomdynamo van een auto, buigt, aangezien deze apparaten vaak magneten
bevatten.
15.
Poortjes voor luchthaven- en diefstalbeveiliging
Poortjes voor luchthaven- en diefstalbeveiliging zijn veilig als u er in een normaal
tempo doorheen loopt. Blijf echter nooit lang in de nabijheid van deze poortjes
stilstaan. Liever adviseren wij u deze poorten te vermijden.
Als u uw Pacemaker/ICD-pasje aan het beveiligingspersoneel laat zien zullen zij u
om de poorten leiden en handmatig controleren.
13
16.
Mobiele telefoons
Neem de volgende punten in acht:
houd tenminste 20 centimeter afstand tussen de mobiele telefoon en uw ICD;
houd de telefoon in uw zak of tas aan de lichaamszijde tegenovergesteld aan
waar de S-ICD is geïmplanteerd;
Deze voorschriften gelden alleen voor mobiele telefoons en niet voor de
draadloze huistelefoon
•
•
17.Vakantie
Als u op vakantie gaat naar het buitenland kunt u zich voorbereiden op eventuele
problemen met uw S-ICD.
Noteer het adres van het dichtstbijzijnde ziekenhuis van uw vakantiebestemming,
die ervaring hebben met uw merk S-ICD. Deze adressen kunt u opvragen bij de
firma van uw S-ICD:
Boston Scientific S-ICD
Telefoon: +31 26 355 0260
Fax: +31 26 355 0269
E-mail: [email protected]
Zij hebben de meest recente informatie voor u
Lukt het u niet, neem dan contact met ons op. Wij kunnen u dan behulpzaam
zijn.
18.Sport
Sporten is gezond en een goede vrije-tijdsbesteding. Overleg met uw arts wanneer u weer wilt gaan sporten.
Bespreek de mogelijkheden voor het beoefenen van contactsporten met een
S-ICD.
14
19. Patiëntenvereniging ‘STIN’
Ook de patiëntenvereniging STIN heeft een internetsite waar u adressen kunt
opzoeken van ziekenhuizen in uw vakantiegebied die bekend zijn met uw S-ICD.
Ook heeft men brieven in verschillende talen waarop staat dat u een S-ICD
draagt.
Bij het STIN zijn zogenaamde regiovertegenwoordigers werkzaam.
Wanneer u contact opneemt met het secretariaat van het STIN kan men u hiermee in contact brengen. De regio-vertegenwoordiger kan o.a. bemiddelen bij het
leggen van contacten met andere S-ICD-dragers.
U kunt lid worden van de Stichting en zij geven een maandblad uit waar u zich op
kunt abonneren.
Website: www.stin.nl.
20.
Wetenschappelijk onderzoek
De afdeling Cardiologie is actief in het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek.
Deze onderzoeken worden veelal uitgevoerd in internationaal verband.
Elk onderzoeksprotocol is goedgekeurd door een Medische Ethische Toetsing
Commissie en de Raad van Bestuur van het Radboudumc. Het kan voorkomen
dat u wordt gevraagd aan een onderzoek deel te nemen. Een van de medewerkers van de Researchafdeling Cardiologie informeert u dan over dat specifieke onderzoek. Wij streven ernaar u in een zo vroeg mogelijk stadium om uw
medewerking te vragen, zodat u ruim de tijd heeft om hierover na te denken. Uw
deelname is altijd vrijblijvend en u kunt op een optimale behandeling vertrouwen,
ook wanneer u besluit niet aan een onderzoek deel te nemen.
15
21.
Meer informatie
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, of heeft u na uw behandeling
nog vragen of problemen, dan kunt u dit altijd met uw cardioloog of Hartstimulatiespecialist bespreken.
U kunt hen bereiken via de polikliniek Hartcentrum van maandag tot en met
vrijdag van 8.30 tot 12.30 en van 13.30 tot 16.30 uur.
Voor meer informatie kunt u ook terecht op de website van de fabrikant van uw
S-ICD en de eerder genoemde patiëntenvereniging Stin
www.cameronhealth.com
Verder is er een landelijke algemene ICD-folder van de Landelijke werkgroep
ICD-begeleiders te downloaden via de website van de NVHVV : www.nvhvv.nl.
16
09-2014-7377
Adres
Cardiologie en Longziekten
Hoofdingang
Geert Grooteplein-Zuid 10, route 725
6525 GA Nijmegen
Contact
• Polikliniek Hartcentrum:
024 - 361 93 50
• Algemeen nummer:
024 - 361 11 11
• Hartstimulatiespecialist bereikbaar van maandag tot
en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur via polikliniek
Hartcentrum
• Verpleegafdeling Cardiologie:
024 - 361 89 65
Radboud universitair medisch centrum