Transcript s://in s ite .g g d ze e la n d .lo c /n ie u w s -jg z/m e ld c o d e

en
geweld
stappenplan voor het handelen bij signalen van huiselijk
geweld en kindermishandeling
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-enhttps
2014
november
19
Meldcode huiselijk geweld en
kindermishandeling
GGD Zeeland
Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland
November 2014
Cora Ruissen, sociaal verpleegkundige
Yvonne Roskam, arts M&G
versienummer 1
vastgesteld op 20-01-2014 in MT GGD
inhoudsopgave
omschrijving
bladzijde
1.
Inleiding ........................................................................................................... 1
2.
Meldcode huiselijk geweld en kinder-mishandeling .................................................. 1
3.
Stappenplan ..................................................................................................... 2
4.
Beroepsgeheim, meldcode en meldrecht ................................................................ 4
5.
Volwassenen .................................................................................................... 5
6.
Jeugd .............................................................................................................. 5
7.
Verantwoordelijkheden van de GGD ..................................................................... 5
Bijlage 1: Huiselijk geweld ........................................................................................... 8
Bijlage 2: Stroomschema Meldcode kindermishandeling en huiselijkgeweld ....................... 10
en
Bijlage 4: JGZ richtlijn secundaire preventie kindermishandeling en huiselijk geweld ........... 20
Bijlage 5: Privacyreglement GGD ................................................................................ 21
geweld
Bijlage 6: Klachtenregelement GGD Zeeland ................................................................. 22
Bijlage 7: Verwijsindex (instructiekaart) ....................................................................... 23
Bijlage 8: Websites................................................................................................... 24
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Bijlage 3: Risicofactoren bij kindermishandeling ............................................................ 11
1.
Inleiding
Jaarlijks zijn er tienduizenden kinderen en volwassenen slachtoffer van mishandeling,
verwaarlozing of misbruik. Door betere signalering is er een grotere kans om huiselijk geweld
en kindermishandeling terug te dringen.
Een meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling helpt professionals goed te
reageren bij signalen hiervan.
en
geweld
huiselijk
2.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Per 1 juli 2013 is de meldcode verplicht voor organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren
in de gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning,
justitie en politie. Dit staat in de wet “Verplichte meldcode huiselijk geweld en
kindermishandeling”.Deze wet moet ervoor zorgen dat een meldcode een veelgebruikt
hulpmiddel wordt om huiselijk geweld en kindermishandeling te voorkomen en tegen te gaan.
Onderzoek wijst uit dat hulp- en zorgverleners, die met een meldcode werken, drie keer zo
vaak ingrijpen als collega’s waar een dergelijke code niet voorhanden is.
Meldcode huiselijk geweld en kinder mishandeling
Met het opstellen van dit document wordt getracht het risico op kindermishandeling en
huiselijk geweld te verminderen. Daarnaast kan het bijdragen om het bewustzijn van het risico
van kindermishandeling bij betrokken GGD medewerkers te vergroten.
Huiselijk geweld, ouderen- en kindermishandeling is onder alle omstandigheden, tegen wie
ook gepleegd, onaanvaardbaar. De GGD zal bij de aanpak van huiselijk geweld in situaties,
waarin kinderen direct of indirecte slachtoffers van het geweld zijn, het belang van de
kinderen altijd prioriteit geven.
In het stappenplan komt de meldcode tot uitdrukking. De GGD heeft er voor gekozen dat het
gaat om huiselijk geweld in de breedste vorm, dus gericht op alle doelgroepen: kinderen,
volwassenen en ouderen. In hoofdstuk 6 en 7 vindt u een verdere specificatie gericht op de
diverse doelgroepen. De meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is gericht op alle
medewerkers van de GGD.
1
Door te werken met de meldcode blijft de beslissing om vermoedens van huiselijk geweld of
kindermishandeling wel of niet te melden, bij de beroepsbeoefenaar. Verplicht wordt wel door
de GGD dat er in iedere situatie overleg is met de contactpersoon huiselijk geweld en/of
aandachtsfunctionaris kindermishandeling.
Deze contactpersonen zijn aangewezen binnen de GGD en zullen breed bekend gemaakt
worden bij de beroepsbeoefenaren met cliëntencontacten.
Stappenplan
geweld
en
Stap 1: Breng de signalen in kaart.
Breng de signalen, die een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling bevestigen
of ontkrachten in kaart en leg deze vast.
Leg ook de contacten over de signalen vast, evenals de stappen die worden gezet en de
besluiten die worden genomen.
Beschrijf uw signalen zo feitelijk mogelijk; Worden ook hypothesen en veronderstellingen
vastgelegd, vermeld dan uitdrukkelijk dat het gaat om een hypothese of veronderstelling.
Maak een vervolgaantekening als een hypothese of veronderstelling later wordt bevestigd of
ontkracht.
Vermeld de bron als er informatie van derden wordt vastgelegd.
Leg diagnoses alleen vast als ze zijn gesteld door een bevoegde beroepskracht.
Kindcheck: Vraag uw cliënt of er minderjarige kinderen aan zijn zorg zijn toevertrouwd, in alle
gevallen waarin zijn medische conditie of andere omstandigheden een risico vormen op een
bedreiging in de ontwikkeling of de veiligheid van deze kinderen. Indien er kinderen zijn die
van de cliënt afhankelijk zijn, leg dan in uw dossier vast:
het aantal en de leeftijd van de kinderen; of de cliënt de zorg voor de kinderen deelt met een
(ex-) partner of met een andere volwassene.
huiselijk
Oudersignalen
Hebt u zelf geen contact met de kinderen van uw cliënt, legt dan uw eventuele
‘oudersignalen’ vast als de lichamelijke of geestelijke conditie of andere omstandigheden, een
bedreiging kunnen vormen voor de veiligheid of de ontwikkeling van de kinderen die van de
cliënt afhankelijk zijn. De stappen van de meldcode zijn ook van toepassing op deze
‘oudersignalen’.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
3.
Bij een acute situatie van verwaarlozing of mishandeling met mogelijke acute gevolgen
wordt direct actie ondernomen. Indien ouders de problemen niet onderkennen wordt
zonder
hun
toestemming
melding
gedaan
bij
het
AMK.
Hier
wordt
altijd
aandachtsfunctionaris kindermishandeling en huiselijk geweld bij betrokken.
Er is sprake van een acute situatie in de volgende situaties:
* er is een acute bedreiging voor het kind en er moet direct hulp geboden worden;
* de ouders/verzorgers kunnen of willen deze hulp zelf niet bieden;
* de dreiging kan niet worden afgewend door middel van andere vormen van crisisinterventie.
2
de
Stap 2: Raadpleeg de contactpersoon huiselijk geweld c.q. aandachtsfunctionaris van de
GGD Zeeland.
Bespreek de signalen met de contactpersoon huiselijk geweld (ouderen) of
aandachtsfunctionaris kindermishandeling (kinderen). Vraag zo nodig ook advies aan het AMK
of aan het ASHG. De KNMG Meldcode Kindermishandeling en Huiselijk Geweld vraagt van
artsen altijd om ook advies in te winnen van het AMK of het ASHG. Voor de
Jeugdgezondheidszorg geldt hierbij de JGZ-richtlijn secundaire preventie kindermishandeling.
Stap 3: Ga het gesprek aan met de cliënt.
Bespreek de signalen met de cliënt.
Hebt u ondersteuning nodig bij het voorbereiden of het voeren van het gesprek met de cliënt,
raadpleeg dan een deskundig collega en/of het AMK of het ASHG.
1. Leg de cliënt het doel uit van het gesprek;
2. Beschrijf de feiten die u hebt vastgesteld en de waarnemingen die u hebt gedaan;
en
4. Kom pas na deze reactie zo nodig met een interpretatie van wat u hebt gezien, gehoord en
waargenomen. In geval van vrouwelijke genitale verminking kunt u daarbij de Verklaring tegen
meisjesbesnijdenis gebruiken.
geweld
Het doen van een melding zonder dat de signalen zijn besproken met de cliënt, is alleen
mogelijk als:
- de veiligheid van de cliënt, die van u zelf, of die van een ander in het geding is;
- m.b.t. kinderen geldt: anonieme melding kan alleen plaatsvinden als er sprake is van gevaar
voor de gezondheid of de veiligheid van het kind of het gezin waar het deel van uit maakt. De
melding kan ook anoniem gebeuren als er gevaar is voor de veiligheid van de melder of als de
vertrouwensrelatie van de melder met het gezin geschaad dreigt te worden.
huiselijk
Stap 4: Inschatting risico, aard en ernst van geweld/mishandeling.
Weeg op basis van de signalen, van het ingewonnen advies en van het gesprek met de cliënt
het risico op huiselijk geweld of kindermishandeling. Weeg eveneens de aard en de ernst van
het huiselijk geweld of de kindermishandeling.
Maak bij het schatten van het risico op huiselijk geweld of kindermishandeling gebruik van
een risicotaxatie–instrument, als een dergelijk instrument binnen uw instantie of praktijk
beschikbaar is.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
3. Nodig de cliënt uit om een reactie hierop te geven;
Stap 5: Beslis: Organiseer zelf hulp of doe een melding.
Hulp organiseren en effecten volgen. Meent u, op basis van uw afweging in stap 4, dat u uw
cliënt en zijn gezin redelijkerwijs voldoende tegen het risico op huiselijk geweld of op
kindermishandeling kunt beschermen:
- organiseer dan de noodzakelijke hulp;
- volg de effecten van deze hulp en
- doe alsnog een melding als er signalen zijn dat het huiselijk geweld of de kindermishandeling
niet stopt, of opnieuw begint.
Bij een melding wordt zo feitelijk en volledig mogelijk aan het AMK /ASHG doorgegeven
welke aanwijzingen en signalen de medewerker heeft, welke risico’s het kind en eventuele
andere kinderen lopen en welke stappen hij/zij reeds heeft gezet. De medewerker geeft
duidelijk aan indien de informatie die hij meldt (ook) van anderen afkomstig is. De
medewerker verstrekt niet meer gegevens dan nodig voor het onderzoek door het AMK.
Bij mondelinge informatieoverdracht wordt aan het AMK (of overige instelling zoals de
Raad) gevraagd om de te registreren informatie van tevoren in concept voor accoord te laten
3
toezenden.
4.
Beroepsgeheim, meldcode en meldrecht
Iedere beroepskracht, die individuele cliënten hulp, zorg, steun of een andere vorm van
begeleiding biedt, heeft een beroepsgeheim. Dit geldt bijvoorbeeld voor medisch
hulpverleners, zoals artsen en verpleegkundigen, zie artikel 88 van de Wet op de beroepen in
de individuele Gezondheidszorg en in artikel 7:457 Burgerlijk Wetboek.
Deze zwijgplicht, verplicht de beroepskracht om geen informatie over de cliënt aan derden te
verstrekken, tenzij de cliënt hem daarvoor toestemming heeft gegeven. Doel van het
beroepsgeheim is de drempel voor de toegang tot de hulpverlening zo laag mogelijk te maken
en de cliënt het vertrouwen te geven dat hij vrijuit kan spreken.
en
geweld
Vragen van toestemming
Bij het verstrekken van gegevens van een cliënt aan een ander, dus ook bij het doen van een
melding aan het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling of aan het Steunpunt Huiselijk
Geweld, geldt als hoofdregel dat de beroepskracht zich inspant om toestemming voor zijn
melding te krijgen. Zou achteraf een toetsende organisatie gevraagd worden om een oordeel
te geven over het optreden van de beroepskracht, dan wordt vooral de zorgvuldigheid
beoordeeld waarmee het besluit om de geheimhouding te verbreken.
In de wet meldcode is een meldrecht voor huiselijk geweld opgenomen. Dit recht bestond al
langer voor kindermishandeling. Een meldrecht houdt in dat professionals met een
beroepsgeheim (vermoedens van) huiselijk geweld mogen melden bij het AMK en SHG. Ook
zonder toestemming van de betrokkenen. ‘Zonder toestemming’ betekent zeker niet zonder
medeweten. Als regel behoort de beroepskracht vooraf in gesprek te gaan met de cliënt over
de signalen en over zijn voornemen om een melding te doen.
Melding gebeurt op basis van een zorgvuldige afweging (conflict van plichten) en met
inachtneming van bovengenoemd stappenplan.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Een te rigide omgang met het beroepsgeheim kan tot gevolg hebben dat een cliënt, die
dringend hulp nodig heeft, juist niet geholpen wordt, omdat de beroepskracht meent dat hij
vanwege zijn beroepsgeheim niet in mag grijpen. Al met al is de omgang met het
beroepsgeheim een vorm van evenwichtskunst: geheimhouding waar mogelijk, zorgvuldige
doorbreking van het geheim waar nodig. Registratie hiervan (overwegingen) in het zorgdossier
is essentieel.
NB1: De Wet bescherming persoonsgegevens bepaalt dat een cliënt vanaf zijn 16e jaar zelf
toestemming geeft aan een beroepskracht voor het verstrekken van zijn gegevens
Aan een ander (al dan niet in de vorm van het doen van een melding). De Wet op de
jeugdzorg en de Wet betreffende de geneeskundige behandelingsovereenkomst geven een
cliënt dit recht zelfs al vanaf zijn 12e jaar. Toch moet over een melding, als het gaat om een
cliënt vanaf 12 of16 jaar die nog thuis woont, ook gesproken worden met zijn ouders, want
bij de melding worden doorgaans niet alleen gegevens over de jongere verstrekt, maar ook
over zijn ouder(s). Van het vragen van toestemming kan worden afgezien in verband met de
veiligheid van de cliënt, van de beroepskracht of die van anderen. Geheimhoudingsplicht
wordt verwezen naar de website
NB2: Voor een zorgvuldige besluitvorming is het noodzakelijk dat de beroepskracht de
situatie, voordat hij zijn besluit neemt, bespreekt met een deskundige collega en zo nodig ook
(op basis van anonieme cliëntgegeven )advies vraagt aan het Advies- en Meldpunt
Kindermishandeling of het Steunpunt Huiselijk Geweld.
NB3: Het melden van een cliënt zonder dat hij daarvoor zijn toestemming heeft gegeven,
moet zorgvuldig worden vastgelegd. Niet alleen de melding dient te worden vastgelegd, ook
de belangen die zijn afgewogen en de personen die van te voren over het besluit zijn
geraadpleegd.
4
5.
Volwassenen
De meldcode is voor een deel van de GGD professionals een nieuw instrument. Een zeer
belangrijke stap is het signaleren, dit is geen aparte stap, maar dient een grondhouding van
alle professionals te zijn. De meldcode zal geïmplementeerd moeten worden.
Het monitoren van de effecten van het gebruik van de meldcode.
Voor deze professionals zal er een contactpersoon HG aangewezen worden die fungeert als
aandachtsfunctionarisBij de medewerkers is bekend wie de contactpersoon is.
Registratie zal gedaan worden in het dossier van betreffende cliënt of anderszins worden
vastgelegd.
en
Stap 2: Collegiale consultatie en zo nodig raadplegen van de aandachtsfunctionaris
Kindermishandeling of het Steunpunt Huiselijk Geweld (aangewezen contactpersoon)
geweld
Stap 3: Gesprek met de cliënt
Stap 4: Wegen van het huiselijk geweld of de kindermishandeling
huiselijk
Stap 5: Beslissen: hulp organiseren of melden
6.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
De vijf stappen van de meldcode kunnen als App op de Smartphone worden geïnstalleerd.
Stap 1: In kaart brengen van signalen
Jeugd
De JGZ professionals van de GGD Zeeland werken volgens de JGZ- richtlijn Secundaire
Preventie kindermishandeling. Kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld vallen ook onder
de definitie kindermishandeling. De stappen van het stappenplan staan in de richtlijn
beschreven en komen in hoofdlijnen overeen met bovenstaande maar zijn iets meer gericht op
de praktijk van de JGZ. Deze richtlijn is geïmplementeerd.
In alle 3 de regio’s is een aandachtsfunctionaris kindermishandeling.
Regelmatig vinden scholingen plaats rond het onderwerp kindermishandeling. De voorzitter
van de aandachtsfunctionarissen JGZ zorgt ervoor dat alle medewerkers van de GGD
meegenomen worden in de scholingen.
Registratie vindt plaats in het Digitaal Dossier. Tevens vindt registratie plaats in de
Verwijsindex.
7.
Verantwoordelijkheden van de GGD
Het algemeen bestuur van de GGD Zeeland is verantwoordelijk voor een goede kwaliteit van
de dienstverlening aan zijn cliënten en dat deze verantwoordelijkheid zeker ook aan de orde is
5
in geval van dienstverlening aan cliënten die (vermoedelijk) te maken hebben met huiselijk
geweld of kindermishandeling.
geweld
en
Het bevoegd gezag van de GGD Zeeland overwegende:
- dat alle beroepskrachten, die binnen de GGD werkzaam zijn, weten welke stappen van hen
worden verwacht bij signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling;
- dat er aandachtsfunctionarissen (met taakomschrijving en formatie-uren) worden
aangesteld, die de naleving van de meldcode bijhouden en zorg dragen voor scholing en
updaten van informatie;
- dat in deze code ook vastgelegd wordt op welke wijze zij de beroepskrachten bij deze
stappen ondersteunen;
- dat onder huiselijk geweld wordt verstaan: (dreigen met) geweld, op enigerlei locatie, door
iemand uit de huiselijke kring, waarbij onder geweld wordt verstaan: de fysieke, seksuele
of psychische aantasting van de persoonlijke integriteit van het slachtoffer, daaronder ook
begrepen ouderenmishandeling, eer gerelateerd geweld en vrouwelijke genitale verminking.
Tot de huiselijke kring van het slachtoffer behoren: (ex) partners, gezinsleden, familieleden
en huisgenoten;
- dat onder kindermishandeling wordt verstaan: iedere vorm van een voor een minderjarige
bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de
ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van
afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige
schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm
van fysiek of psychisch letsel, daaronder ook begrepen getuige van huiselijk geweld, eer
gerelateerd geweld en vrouwelijke genitale verminking;
- dat onder beroepskracht in deze code wordt verstaan: de beroepskracht, die voor GGD
Zeeland werkzaam is en die in dit verband aan cliënten van de instantie zorg, begeleiding,
onderwijs of een andere wijze van ondersteuning biedt;
- dat onder cliënt in deze code wordt verstaan: iedere persoon aan wie de beroepskracht
zijn professionele diensten verleend.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Dat van de beroepskrachten, die werkzaam zijn bij de GGD, op basis van deze
verantwoordelijkheid wordt verwacht, dat zij in alle contacten met cliënten attent zijn op
signalen die kunnen duiden op huiselijk geweld of kindermishandeling en dat zij effectief
reageren op deze signalen met als doel signaleren en stoppen van het mogelijke geweld of
mishandelingen hulp bieden bij de gevolgen ervan. De GGD is verantwoordelijk voor het
scheppen van randvoorwaarden voor een veilig werkklimaat
In
-
aanmerking nemende:
de WPG;
de wet BIG;
de Wet Bescherming Persoonsgegevens;
de Wet op de jeugdzorg;
de Wet Maatschappelijke Ondersteuning.
Om het beroepskrachten mogelijk te maken om huiselijk geweld, ouderen- en
kindermishandeling te signaleren en om de stappen van de meldcode te zetten, draagt de
GGD Zeeland er zorg voor:
-
Dat er aandachtsfunctionarissen c.q. contactpersonen aangewezen worden met wie de
signalen in eerste instantie besproken worden;
dat er binnen de organisatie bekendheid wordt gegeven aan het doel en de inhoud van de
meldcode;
dat er regelmatig een aanbod wordt gedaan van trainingen en andere vormen van
deskundigheidsbevordering zodat beroepskrachten voldoende kennis en vaardigheden
6
-
en
geweld
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
-
ontwikkelen en ook op peil houden voor het signaleren van huiselijk geweld en
kindermishandeling en voor het zetten van de stappen van de code;
dat de meldcode aansluit op de werkprocessen binnen de organisatie en opgenomen wordt
in het kwaliteitsregister.
dat de werking van de meldcode regelmatig wordt geëvalueerd en dat zo nodig acties in
gang worden gezet om de kennis en het gebruik van de meldcode te bevorderen.
7
Bijlage 1: Huiselijk geweld
Definitie huiselijk geweld
Huiselijk geweld is geweld gepleegd door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer.
De huiselijke kring betekent: partners, ex-partners, gezinsleden, familieleden en huisvrienden.
geweld
en
 kindermishandeling;
 ouderenmishandeling;
 eer gerelateerd geweld zoals eerwraak, vrouwelijke genitale verminking ('vrouwenbesnijdenis') of huwelijksdwang;
 oudermishandeling;
 partnergeweld en ex-partnergeweld in alle verschijningsvormen, ook psychische
mishandeling en stalking.
Er kan sprake zijn van opzettelijke mishandeling, maar dit is niet altijd het geval. Waar
mensen de zorg voor hun naasten of cliënten niet meer aankunnen, kan hun gedrag
ontsporen met mishandeling tot gevolg.
De definitie omvat verschillende vormen van kindermishandeling die gelijktijdig voor kunnen
komen:
Lichamelijke mishandeling
Het toebrengen van verwondingen, kneuzingen, blauwe plekken, snij-, brand- of
schaafwonden, botbreuken, hersenletsel. Deze verwondingen kunnen ontstaan door slaan,
schoppen, knijpen, door elkaar schudden, branden, snijden, krabben, verstikken, vergiftigen.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
Hoewel vrouwen de grootste groep slachtoffers vormen, zijn ook mannen, kinderen en
ouderen slachtoffer van huiselijk geweld. Huiselijk geweld komt binnen alle lagen en
groeperingen van de bevolking voor.
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
De term 'huiselijk geweld' verwijst naar de relatie tussen pleger en slachtoffer. Er is meestal
sprake van een machtsverschil. Het slachtoffer is afhankelijk van de dader. Het gaat bij
huiselijk geweld om lichamelijke, seksuele en psychische vormen van geweld.
Lichamelijke verwaarlozing
Aan het kind onthouden wat het voor zijn lichamelijke gezondheid en ontwikkeling nodig
heeft, zoals onderdak, goede voeding, veilige en gezonde woon- en speelomgeving,voldoende
kleding, voldoende slaap, goede hygiëne en benodigde medische, tandheelkundige of
geestelijke gezondheidszorg. Gebrek aan toezicht op fysieke veiligheid van het kind.
Psychische of emotionele mishandeling
Het toebrengen van schade aan de emotionele en/of persoonlijkheidsontwikkeling van het
kind, bijvoorbeeld het kind stelselmatig vernederen, belachelijk maken, kleineren, pesten,bang
maken, bedreigen met geweld, achterstellen, eisen stellen waaraan het kind niet kan voldoen,
het kind belasten met een te grote verantwoordelijkheid, het kind klein houdt, het kind
betrekken bij illegale of antisociale handelingen, het kind getuige laten zijn van huiselijk
geweld, het kind blootstellen aan extreem onberekenbaar of ongepast gedrag.
Psychische of emotionele verwaarlozing
Aan het kind onthouden wat het voor zijn geestelijke gezondheid en ontwikkeling nodig heeft:
zoals aandacht, respect, veiligheid, (geschikte) scholing, contact, warmte, liefde,
genegenheid, bevestiging, leiding, grenzen, ruimte voor toenemende autonomie.
8
Seksueel misbruik
Seksuele handelingen bij of met het kind die niet passen bij leeftijd of ontwikkeling van het
kind of waaraan het kind zich niet kan onttrekken. Bijvoorbeeld het seksueel aanraken van het
lichaam, oraal-genitaal contact, pornografisch materiaal, het kind dwingen tot seksuele
handelingen met derden. Seksueel misbruik komt voor bij kinderen van alle leeftijden, in alle
lagen van de bevolking, milieus, culturen en etnische achtergronden.
Huiselijk geweld
Langdurig psychisch, seksueel of lichamelijk geweld in de huiselijke kring tegen voornamelijk
vrouwen en kinderen door iemand uit de huiselijke kring van de slachtoffers. Kinderen kunnen
zelf slachtoffer zijn of ze kunnen getuigen zijn van bv. geweld tussen de ouders. Ook dan
spreek je van kindermishandeling.
en
geweld
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Eergerelateerd geweld
Wraakneming door geweld, verstoting of gedwongen uithuwelijking waarmee de eer van
Familie wordt hersteld, nadat deze volgens de betreffende familie is aangetast.
9
november
2014
https
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
geweld
en
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
Bijlage 2: Stroomschema Meldcode
kindermishandeling en huiselijk geweld
10
Bijlage 3: Risicofactoren bij kindermishandeling
In dit thema besteden we vooral aandacht aan externe factoren die risicoverhogend of
beschermend kunnen werken. Een opeenstapeling van stressvolle omstandigheden kan
ouders teveel worden, waardoor ze de opvoeding niet meer aankunnen. Aan de andere kant
zijn er ook beschermende factoren.
Risicofactoren en beschermende factoren van kindermishandeling
De veerkracht van de gezinsleden kan tegenwicht bieden en ervoor zorgen dat de situatie niet
tot mishandeling leidt. Daarnaast is steun uit de omgeving van groot belang. Hulp van
vrienden, familie of anderen kan het gezin ontlasten. De beschermende factoren en de
en
geweld
afweging van de zwaarte van deze factoren van belang (Bouwmeester-Landweer, 2006a).
Het balansmodel
huiselijk
In de jeugdhulpverlening en de JGZ wordt gewerkt met het balansmodel (tabel 3). Dit
vertoont veel overeenkomsten met het model van Lalonde. Het balansmodel van Bakker et al.
(2000) brengt de draaglast en de draagkracht voor de ontwikkeling van een kind in kaart. Alle
factoren die een gezin onder druk zetten, vormen samen de zogenoemde 'draaglast'. De
veerkracht van de gezinsleden en de hulp en andere positieve invloeden van buitenaf vormen
de 'draagkracht'. Zijn de draaglast en draagkracht in balans, dan is er niets aan de hand.
Schiet de draagkracht tekort of wordt de draaglast te groot, dan ontstaan er problemen die
kunnen leiden tot kindermishandeling. Met het balansmodel kan de gezinssituatie en de
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
risicofactoren zijn terug te vinden in het balansmodel (Bakker et al., 2000). Hierbij is een
eventueel benodigde steun of hulp geanalyseerd en inzichtelijk gemaakt worden. Hulp bij het
hanteren van de stressvolle situatie kan het gezin weer in balans brengen en de
kindermishandeling laten stoppen.
Verhoogde kans door cumulatie van risicofactoren
Het balansmodel is niet meer dan een model. Het berust niet op wetenschappelijk onderzoek.
Risicofactoren kunnen leiden tot mishandeling maar er is geen directe relatie tussen een
risicofactor en eventuele kindermishandeling. Een cumulatie van risicofactoren geeft wel een
verhoogde kans op mishandeling. De Inventgroep spreekt liever over risicoprocessen dan over
risicofactoren, om aan te geven dat het probleem zich kan ontwikkelen op basis van één of
meer risicofactoren. Toch vindt ook de Inventgroep dat bij bepaalde risicofactoren interventie
nodig kan zijn (Hermanns et al., 2005).
11
Gezondheidsvariabelen
Volgens het model van Lalonde is de gezondheid afhankelijk van vier variabelen: fysiek milieu,
sociale omgeving, leefstijl en biologische factoren. Onder een fysiek milieu wordt ondermeer
verstaan: kwaliteit van de woning (lawaai), financiële omstandigheden, kwaliteit van de
buurt. Onder sociale omgeving wordt verstaan: gebruik van voorzieningen, contacten, steun
van ouders/vrienden, al of niet isolement van een gezin, eenoudergezin, jonge ouders, sfeer in
het gezin. Onder leefstijl wordt verstaan: gebruik van genotmiddelen, (on)gezond gedrag. Tot
biologische factoren worden gerekend: lichamelijke of geestelijke gezondheid van kind en
ouders en de kwaliteit van de hechting van ouder en kind. Deze factoren zijn eveneens
bijeengebracht in het balansmodel.
en
beschermende factoren gebaseerd op het balansmodel van Bakker et al. (2000), uitgebreid
geweld
met risicofactoren uit het rapport Hermanns et al. (2005). De toevoegingen uit dit rapport zijn
aangegeven door een *.
huiselijk
Risicofactoren
Beschermende factoren
Microniveau
Kindfactoren
Zwangerschaps- en geboortecomplicaties*
Laag geboortegewicht
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Tabel 3.1: Overzicht risicofactoren voor mogelijk toekomstige psychosociale problemen én
Handicap
Negatief zelfbeeld
Lage intelligentie*
Blootstelling aan toxische stoffen*
Goede intelligentie
Positief zelfbeeld
Bereidheid om hulp te aanvaarden
Moeilijk temperament*
Slechte schoolprestaties*
Ouderfactoren
Alleenstaande ouder*
Laag opleidingsniveau*
Moeder jonger dan 19 jaar bij eerste kind*
Stabiele persoonlijkheid
Goede gezondheid
Positieve jeugdervaringen
12
Middelengebruik (verslaving)
Roken tijdens zwangerschap*
Slechte voeding tijdens zwangerschap*
Ziekte
Negatief zelfbeeld
Zelf als kind mishandeld/jeugdtrauma
Psychische problemen (zoals depressie)*
Antisociaal gedrag*
Spreekt geen Nederlands*
en
Echtscheiding
geweld
Conflicten/geweld*
Autoritaire opvoedingsstijl
Opvoedingscompetentie
huiselijk
Verwaarlozing/mishandeling partner*
Ingrijpende gebeurtenissen*
Affectieve gezinsrelaties
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
Tekorten in communicatie ouder-kind*
Snelle wisseling in verzorgers van het
kind*
Mesoniveau
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Gezinsfactoren
Sociale (gezins)factoren
Isolement
Sociale steun
Gebrekkige sociale bindingen
Goede sociale bindingen
Conflicten
Familie/vrienden
Sociale (buurt)factoren
Sociale desintegratie
Sociale cohesie
Verpaupering, kansarme buurt,
Goede en toegankelijke sociale en pedagogische
concentratie van delinquenten in buurt
infrastructuur, onderwijs, zorg en welzijn
Slechte sociale voorzieningen
13
Delinquente vrienden*
Peer rejection*
Geen band met school*
Te kleine huisvesting*
Macroniveau
sociaaleconomische gezinsfactoren
Armoede
en
geweld
Culturele minderheidsgroepering
huiselijk
culturele factoren
Goed inkomen/opleiding
Afwijkende subculturele normen en
Normen en waarden in overeenstemming met
waarden
dominante cultuur
maatschappelijke factoren
Economische crisis
Werkloosheid
Discriminatie
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Gebrekkige opleiding
Stabiel sociaal en politiek klimaat
Open tolerante samenleving
Bron: S. Postma (2008) JGZ-richtlijn Vroegsignalering van psychosociale problemen,
RIVM/Centrum Jeugdgezondheid.
Het kind
Kindermishandeling is nooit de schuld van het kind. De verantwoordelijkheid voor het welzijn
van het kind ligt bij de volwassenen. De onderstaande risicofactoren uit het balansmodel zijn
dus geen omstandigheden die het kind ‘medeplichtig’ maken; ze maken het kind extra
kwetsbaar.
Te vroeg geboren kind
Bij te vroeg geboren baby’s bestaat het risico dat, onder meer door verblijf in de couveuse, de
hechting tussen moeder en kind onvoldoende tot stand komt.
14
Huilbaby
Extreem huilen blijkt voor een baby een risicofactor te zijn voor mishandeling. 5 % van de
Nederlandse ouders met een baby van zes maanden of jonger heeft een veel huilende baby
tenminste éénmaal door elkaar geschud of geslagen (Reijneveld et al., 2004). JGZmedewerkers moeten dus actief vragen naar het huilgedrag van een baby. Zij moeten de
ouders informatie geven dat het normaal is dat baby’s huilen. Gemiddeld huilt een baby van
een maand anderhalf uur (Reijneveld et al., 2004) en een baby van twee maanden twee tot
tweeënhalf uur per dag (Tjon A Ten, 2000).
Kind met een handicap
De opvoeding van het kind kan een ouder die toch al onder druk staat, nog zwaarder vallen
en
Druk kind
geweld
Drukke kinderen gunnen hun ouders haast geen moment rust. Dat verhoogt de draaglast van
de ouders.
Ongewenst kind
huiselijk
Wanneer het kind ongepland komt, kan het ouderschap te zwaar zijn. Als ouders niet toe zijn
aan het ouderschap, verhoogt dit de kans op mishandeling of verwaarlozing.
Stiefkind, geadopteerd kind of pleegkind
Het komt voor dat een stiefouder een kind uit een eerdere relatie van de partner niet
accepteert. Het kind krijgt het dubbel zo zwaar als ook de eigen ouder de ergernissen over de
vroegere relatie uit in psychische of lichamelijke mishandeling of verwaarlozing van het kind.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
als de zorg verhoudingsgewijs veel tijd en energie vraagt.
Ook bij een geadopteerd kind of een pleegkind kunnen ouders en kind moeite hebben om zich
aan elkaar te hechten. Dit kan leiden tot psychische of lichamelijke mishandeling of
verwaarlozing van het kind.
Ouders/gezinsfactoren
Hieronder staan enkele kenmerken van ouders en gezinsfactoren die het risico op
kindermishandeling vergroten.
Persoonlijke problemen: kind lijdt mee
Verstandelijk gehandicapt zijn, verslaving (alcohol, drugs, gokken), psychische of
psychiatrische problemen of een chronische ziekte kunnen ouders beperken in het geven van
voldoende ouderlijke zorg. Ernstige relatieproblemen kunnen spanningen geven waar ook de
kinderen onder lijden.
15
Negatieve jeugdervaringen spelen mee
De eigen jeugdervaringen zijn van grote invloed op de manier waarop ouders met hun kind
omgaan. Een ouder die zelf op een liefdevolle manier is opgevoed, kan daar emotioneel en
praktisch veel steun uit putten. Wanneer het leven moeilijk is geweest, bijvoorbeeld door
oorlogsomstandigheden of wanneer een ouder als kind zelf mishandeld is, kan dat zijn
weerslag op de opvoeding hebben. Enerzijds kunnen ouders zo geobsedeerd zijn om het beter
te doen dan hun eigen ouders, dat zij overdrijven in de bescherming van het kind of teveel
begrip van het kind verwachten. Anderzijds kan het zijn dat de ouders niet beter weten en dat
zij het gedrag van hun eigen ouders kopiëren. De JGZ zal ouders altijd naar hun eigen jeugd
vragen (zie paragraaf 4.3).
en
De ouder heeft geen besef wat het kind nodig heeft aan zorg, warmte en bescherming en
geweld
mist de vaardigheid om de emoties en bedoelingen van het kind juist te interpreteren. De
ouder weet zich niet in het kind in te leven en vindt geen goede balans tussen de belangen
van het kind en die van zichzelf. Pedagogisch besef is in te delen naar niveau (Baartman,
huiselijk
1996):
Niveau 1: Egocentrische oriëntatie: in de ouderrol spelen alleen de wensen en de behoeften
van de ouder.
Niveau 2: Conventionele oriëntatie: traditie, cultuur en gezag bepalen de opvoeding.
Niveau 3: Subjectief-individualistische oriëntatie: de ouder ziet wat het kind nodig heeft en
geeft dat ook.
Niveau 4: Interactieve oriëntatie: de ouder en het kind groeien samen in de rol van ouder en
kind. De ouder vindt een evenwicht tussen het toegeven aan de eigen behoeften en aan die
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
Pedagogisch besef: groeien in de ouderrol
van het kind.
Bij niveau 1 is er sprake van gebrekkig pedagogisch besef, bij niveau 4 is het pedagogisch
besef optimaal.
Zorgmijders/non-gebruik van de JGZ
Het mijden door de ouders van de reguliere JGZ kán een signaal zijn dat de ontwikkeling en
de opvoeding van het kind bedreigd worden. De JGZ moet daarom in actie komen als ouders
niet verschijnen. De volgende soorten zorgmijders zijn te onderscheiden:
Niet verschenen zonder bericht (NVZB)
De werkgroep is van mening dat de JGZ als volgt moet handelen: De JGZ zal, als de ouders
zonder bericht niet verschijnen op de afspraak, contact opnemen met de ouders om te vragen
16
naar de reden van de afwezigheid. Als de ouders voor de tweede maal niet verschijnen
zonder bericht, maakt de jeugdverpleegkundige een huisbezoek om de redenen van het nietgebruikmaken van de diensten van de JGZ te bespreken. Tijdens het huisbezoek kan blijken
dat er risicofactoren zijn. Als de JGZ-medewerker zich zorgen maakt om het kind, bespreekt
hij deze met de ouder. Hij geeft advies en verwijst zonodig naar de hulpverlening. Zijn zorgen
of bevindingen tijdens het huisbezoek kunnen een reden zijn om te verwijzen naar het BJZ of
te melden bij het AMK.
Non-bereik gezinnen
Dit zijn gezinnen die niet wonen op het opgegeven adres of die aangegeven hebben geen
gebruik te willen maken van de JGZ-diensten. De eerste gezinnen zijn vaak moeilijk te vinden.
en
adres van het gezin te achterhalen. Zodra het gezin is opgespoord, krijgt het een uitnodiging.
geweld
Ook kinderen die vaak van school en huisadres wisselen dienen extra gevolgd te worden.
Een gezin dat aangeeft geen prijs te stellen op het zorgaanbod zal van de JGZ-medewerker
telefonisch of tijdens een huisbezoek informatie ontvangen over de werkwijze en de diensten
van de JGZ. Ook zal hij vragen naar de reden van de afwijzing en deze noteren in het dossier.
huiselijk
Bovendien is het raadzaam de ouders mee te delen dat hij hierover de huisarts zal informeren.
Leefomstandigheden
De situaties die hieronder beschreven worden, vragen veerkracht van de ouders. Velen weten
zich te redden in moeilijke omstandigheden, maar voor anderen is de misère te ingrijpend. Het
kind wordt aan zijn lot overgelaten of de problemen worden op het kind afgereageerd.
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
De JGZ probeert in het netwerk van gemeente, wijkagent, kinderopvang en onderwijs het
Sociaal-economische omstandigheden
Financiële problemen zetten een gezin onder druk. Slechte of te kleine huisvesting is een
andere doorlopende bron van zorg. Als beide ouders werkloos zijn, is de kans groter dat
irritaties escaleren in ruzies. Uit onderzoek blijkt dat een lage economische status het risico
op kindermishandeling zeven keer verhoogt en vijf keer als sprake is van werkloosheid (Van
IJzendoorn et al., 2007).
Sociale omgeving/sociaal isolement
Sociale omgeving is in het model van Lalonde één van de vier variabelen die de gezondheid
bepalen. Onder sociale omgeving valt, naast contacten met de omgeving zoals met ouders of
vrienden, ook het gebruik van voorzieningen. In het balansmodel worden de voorzieningen
genoemd onder het ‘mesosysteem’ bij een goede en toegankelijke sociale en pedagogische
infrastructuur van onderwijs, zorg en welzijn.
17
Sociaal isolement: zelf alle problemen moeten oplossen
Het ontbreken van een sociale steunende omgeving is een risicoverhogende factor, een goede
sociale steungevende omgeving een beschermende factor. Ouders die weinig contact hebben
met familie, vrienden of buurtgenoten bevinden zich in een sociaal isolement. Alle zorg komt
op de ouders neer en in moeilijke tijden is er niemand die bij kan springen of die praktische of
morele steun biedt. Het gebrek aan sociale steun kan nog worden versterkt als een van de
ouders zich afzijdig houdt van de opvoeding. De andere ouder draagt dan een te grote last op
de schouders, zeker als de partner wel commentaar geeft als iets in de opvoeding hem niet
zint. Een alleenstaande ouder mist de steun van een partner en moet, bij het ontbreken van
steun uit de omgeving, zelf alle problemen oplossen. Deze belasting kan zich uiten in
en
Isolement zoeken om problemen te verbergen
geweld
Het sociale isolement gaat vaak hand in hand met slechte sociaal-economische
omstandigheden en persoonlijke problemen van de ouders. Een gezin met weinig geld
waarvan de ouders schulden maken bij vrienden, de ouder die niemand meer thuis uitnodigt
huiselijk
omdat de partner elke avond dronken is, zijn voorbeelden van gezinnen waarin het isolement
groeit. Niemand ziet dat de ouders steeds verder in de problemen raken. Sommige ouders
zoeken het sociale isolement juist op om op die manier te verbergen dat zij de opvoeding van
hun kind niet onder controle hebben. Voor de buitenwereld blijft de kindermishandeling
daardoor onopgemerkt. Dit geldt zeker voor misstanden in gezinnen die regelmatig verhuizen.
Immigranten
Gezinnen die nieuw zijn in Nederland, missen de steun van de familie die is achtergebleven in
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
opvoedingsproblemen.
het land van herkomst. In veel culturen speelt die familie een grotere rol in de opvoeding van
het kind dan in Nederland. Het kost de ouders extra inspanning om de opvoeding zonder hulp
van anderen te volbrengen. Door uitingen van racisme en discriminatie naast armoede,
achterstelling en multiprobleemsituaties kunnen de problemen van de immigratie groter
worden. Immigranten kunnen wantrouwend staan tegenover een voor hen onbekende vorm
van hulpverlening (Rensen, 1996).
Beschouwing
Vooral de JGZ 0-4 jaar onderhoudt zeer regelmatig contact met ouders en kinderen en ziet
bijna alle kinderen. Daardoor kan zij een belangrijke rol spelen bij het voorkómen (primaire
preventie) en signaleren (secundaire preventie) van kindermishandeling. Dat geldt vooral voor
die vormen van kindermishandeling waarbij de plegers bereid zijn om hun gedrag te
veranderen.
18
Een goede samenwerking met anderen (school, schoolmaatschappelijk werk, huisarts,
paramedici, buurtnetwerken et cetera.) is essentieel. Bovendien kan de JGZ-medewerker die
beschikt over achtergrondkennis van zowel beschermende als belastende factoren, deze mee
en
geweld
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
laten wegen in het beoordelen van het risico op kindermishandeling.
19
Bijlage 4: JGZ richtlijn secundaire preventie
kindermishandeling en huiselijk geweld
https://insite.ggdzeeland.loc/kwaliteit-document/djgz86-jgz-richtlijn-secundaire-preventiekindermishandeling/djgz86%20jgzrichtlijn%20secundaire%20preventie%20kindermishandeling%20%28voorheen%20protocol
en
geweld
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
%20kindermishandeling%29.docx
20
november
2014
https
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
geweld
en
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
Bijlage 5: Privacyreglement GGD
https://insite.ggdzeeland.loc/kwaliteit-werkinstructie/wmab03-
privacyreglement/wmab03%20privacyreglement.doc
21
Bijlage 6: Klachtenregelement GGD Zeeland
https://insite.ggdzeeland.loc/kwaliteit-document/dggd13-reglement-klachtbehandelingklachtenregeling/dggd13%20reglement%20klachtbehandeling%20%28klachtenregeling%29.
en
geweld
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
doc
22
Bijlage 7: Verwijsindex (instructiekaart)
https://insite.ggdzeeland.loc/jgz-virz/werken-met-de-verwijsindex-instructiekaart-gebruikervirz/werken%20met%20de%20verwijsindex%20-%20instructiekaart%20gebruiker%20-
en
geweld
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
%2019-02-2013.pdf
23
Bijlage 8: Websites
www.meldcode.nl
geweld
en
Veel gestelde vragen:
http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/brochures/2011/06/28/veelgesteldevragen-meldcode-huiselijk-geweld-en-kindermishandeling.html
specifiek voor artsen geldt de KNMG meldcode
http://knmg.artsennet.nl/Publicaties/KNMGpublicatie/61650/Meldcode-kindermishandeling-enhuiselijk-geweld-2014.htm
Steunpunt huiselijk geweld
Advies meldpunt kindermishandeling
Raad voor de Kinderbescherming
Blijf van mijn lijf
Veiligheidshuis zeeland
Kindermishandeling
Landelijk Platform bestrijding ouderenmishandeling
kindermishandeling versie 14-11-2014.docx
huiselijk
kindermishandeling-geldt-voor-alle-beroepskrachten/meldcode
19
november
2014
https
://insite.ggdzeeland.loc/nieuws-jgz/meldcode-huiselijk-geweld-en-
http://knmg.artsennet.nl/web/file?uuid=11de1513-9359-4113-a1954c5bf6bd2c56&owner=a8a9ce0e-f42b-47a5-960e-be08025b7b04&contentid=146837
24