Transcript "Openbaarheid en geheimhouding" 31 oktober 2013

Seminar
“De Wet openbaarheid van bestuur:
grenzen aan misbruik?”
Museum Bredius, 31 oktober 2013
1
Actualiteit
• Rb. Rotterdam 21 maart 2013: beperking gebruik WOB om misbruik
in te dammen;
ECLI:NL:RBROT:2013:BZ4905, NJF 2013/228
• Who’s afraid of red, yellow and blue
• Arts uit Tuitjenhorn
• Wikileaks/aftapprogramma PRISM (NSA)
• Grote thema’s, extreme tegenstellingen
• Wie beschermt de transparantie?
• Wie beschermt de democratische instituten tegen saboteurs?
2
Actualiteit: Internationaal
• Access to Information en Centre for Law and Democracy: Global
Right to Information Rating Map www.rti-rating.org
– Top: Servië, India en Slovenë op plaatsen 1, 2 en 3
– Onderaan: Oostenrijk , Liechtenstein en Tajikistan
– Nederland: 51 (Rusland: 54)
• Actie Plan OGP september 2013
– Open Government Partnership (OGP) initiatief van president
Obama en premier Cameron: openbaar tenzij…
– www.opengovpartnership.org
3
Programma
• Godert van der Feltz
– Inleiding
– Wet openbaarheid van bestuur: misbruik, wetswijziging?
• Wouter Koelewijn
– Nieuwe wetgeving
• Pauze
• Willem van der Werf
– Actualiteiten rechtspraak
4
Programma
• Casus
– Instroom beheersen: digitaal? telefonisch? Wob –portal “exclusief”?
Hoeveel concretisering mag je vragen?
– Misbruik: Fishing expedition, gericht op dwangsom, rancune
(verkeersboetes)
– Artt. 10-11 Wob:
- E-mailverkeer, intern en extern
- Correspondentie met advocaat
- Interne memo’s
- Verhouding tot privacy (ook van de ambtenaar)
• Resultaten casus, afsluiting en borrel
5
Godert van der Feltz
- Inleiding
- Geheimhoudingsbepalingen
in de Gemeentewet
- Waarheidsvinding door
bestuursrechter en civiele rechter
- Wet openbaarheid van bestuur
- Misbruik
- Wetswijziging?
6
Inleiding
• Openbaarheid
• Wet openbaarheid van bestuur (Verdrag van Aarhus)
• Openbaarmaking afdwingen voor
 de bestuursrechter (artt. 6:17, 7:4/18 “op de zaak
betrekking hebbende stukken”, 8:29 (weigeren overleggen)
en 8:42 Awb (toezending stukken)
 de burgerlijke rechter (22, 843a Rv)
7
Inleiding (2)
• Geheimhouding
• Art 25/55 Gemeentewet
• Art. 2:5 Awb vertrouwelijkheid bewaren
• Art. 272 Wetboek van Strafrecht (uit hoofde van ambt, beroep
of wettelijk voorschrift)
• Wet bescherming persoonsgegevens
• Koppeling met Wob (art. 10 lid 1 Wob)
8
Inleiding (3)
• Geheimhouding en openbaarheid:
• Coherente visie die alle genoemde terreinen overstijgt
• Goede organisatie opvang informatieverzoeken
• Coördinatie/Vaste protocollen
• Zijn er belangen van derden betrokken?
• Is de wettelijke termijn haalbaar?
• Lasten verminderen door organisatie en actief openbaar maken
(RAOB, Noors model)
• Voorstel Actieplan (actiepunt 9)”informele aanpak bij WOB –
verzoeken”.
9
Openbaarheid en bestuur
• Raadsvergaderingen in beginsel openbaar (art. 23)
• Vergaderingen bestuurscommissie met bevoegdheden raad in
beginsel openbaar
• Vergaderingen B&W in beginsel besloten (art. 54 Gemeentewet)
• Vergaderingen burgemeester gesloten deuren (art. 61c
Gemeentewet)
10
Openbaarheid en bestuur
• Raadsvergadering
– Vergadering vangt openbaar aan, vervolgens eventueel besluit
tot sluiten deuren
– Art. 24 Gemeentewet: onderwerpen die openbaar moeten
– Geheimhoudingsplicht moet tijdens vergadering worden
opgelegd (geen automatisch sequeel van beslotenheid)
• Art. 25 Gemeentewet lex specialis t.o.v. WOB
• Art. 55 opleggen geheimhouding
– Besluit (Afd.: niet uitsluitend intern werkend)
– Botsing met verdragsverplichtingen (Aarhus)?
• Belanghebbende kan verzoeken om opheffing
11
Wob: evaluatie 2004
•
•
•
•
•
•
Onduidelijke verhouding Wob-lex specialis
“intern beraad” te ruim uitgelegd
“onevenredige benadeling” te lichtvaardig gehanteerd
Behoefte aan selectieve verstrekking
Actieve openbaarheid nog dode letter
Betere toegankelijkheid nodig
• Versterking informatie management
12
Wob: evaluatie 2004
• Perceptie van misbruik/falende uitvoering:
– Overschrijding termijnen
– Motivering gebrekkig
– Beleidsvoorbereiding onvoldoende transparant
– Dienstverlening schiet te kort
• Andere pijnpunten:
– Relatie tot geheimhouding (art. 55 Gemeentewet)
– Relatie tot “intimiteit van het besturen”
– Mankracht en kosten: beperkte mogelijkheden legesheffing
• Conclusie: fundamentele herziening nodig
13
Wob: RAOB 2012
• Actieve openbaarheid moet vertrekpunt zijn
– Ook vindbaarheid bevorderen (actieplan: actiepunt 14)
• Vervanging van de Wob door een wet op overheidscommunicatie
(plicht tot openbaarheid)
• Verbetering toegankelijkheid online
• Minder krampachtige houding van bestuurders,
volksvertegenwoordigers en ambtenaren
– Bestuurders zijn in beginsel open
– Volksvertegenwoordigers zien toe op systeemniveau
– Ambtenaren wegen systematisch af.
14
Wob: RAOB 2012
• Reacties
– Motie Voortman, Kamerstukken II 2012-13, 33400 VII, nr. 27
– Ministeries BZK, EZ en I&M: ”Actief openbaar tenzij…”
– Visie open overheid en Actieplan OGP (september 2013)
– Mark Rutte normen
– Visie Nationale Ombudsman
15
Misbruik Wob
• Aanvankelijk: kan dat wel, misbruik?
• Geen twijfel meer
– Verkeersboetes
– Introductie automatische verbeurte dwangsom
• Eisen aan een reactie
– Verdragsconform
– Rechterlijke toets bij buiten behandeling laten
– Uitvoerbaarheid
16
Misbruik art. 3:13 BW
• Degene aan wie een bevoegdheid toekomt, kan haar niet inroepen,
voor zover hij haar misbruikt.
• Een bevoegdheid kan onder meer worden misbruikt door haar uit
te oefenen met geen ander doel dan een ander te schaden of met
een ander doel dan waarvoor zij is verleend of in geval men, in
aanmerking nemende de onevenredigheid tussen het belang bij de
uitoefening en het belang dat daardoor wordt geschaad, naar
redelijkheid niet tot die uitoefening had kunnen komen.
• Uit de aard van een bevoegdheid kan voortvloeien dat zij niet kan
worden misbruikt.
17
Misbruik Wob
• Misbruik van burgerrechten?
– Onrechtmatige daad?
– Aparte strafbaarstelling?
• Hij die opzettelijke misbruik maakt van de Wob wordt
gestraft met …
• Misbruik vraagt om wetswijziging
– Oproep VNG om ervaringen te poolen
– Nationale Ombudsman
– Ruimere mogelijkheden om leges te heffen
18
Nieuwe wetgeving
- Wob beperken tot overheidsbesluiten en onderzoeken
- Wob moet meer ruimte laten voor ‘beleidsintimiteit’
- Wob-verzoeken zijn vaak ‘schot hagel’, wet is niet bedoeld voor
scoop van een journalist.
19
Nieuwe wetgeving
Plannen Donner:
• Wob beperken tot overheidsbesluiten en onderzoeken
• Wob moet meer ruimte laten voor ‘beleidsintimiteit’
• Wob is niet bedoeld voor een scoop
20
Nieuwe wetgeving
Achtergrond: ‘misbruik’ of ‘oneigenlijk’ van de Wob
Enkele voorbeelden:
• identieke wob-verzoeken met subtiel verschil in jaartal
• verborgen wob-verzoeken in bv. open sollicitatiebrieven
• zeer omvangrijke wob-verzoeken
• direct bezwaar na verstrekken van informatie
21
Nieuwe wetgeving
22
Nieuwe wetgeving
Drie hoofdcategorieën misbruik:
• verdienen van geld via dwangsom niet tijdig beslissen
• bewust frustreren en/of vertragen bestuursorgaan
• obsessief streven naar openbaarheid wegens verstoorde verhouding
23
Nieuwe wetgeving
Enkele feiten en cijfers:
• 76% v/d gemeenten heeft te maken met ‘oneigenlijke’ verzoeken
• 21% van alle wob-verzoeken wordt vermoed te zijn ingegeven door
‘oneigenlijk gebruik’
• Ruim 53% gemeenten ervaart toename wob-verzoeken
• 50% van de gemeenten meldt hoge afhandelingskosten
24
Nieuwe wetgeving
Wetsvoorstel Donner/Spies juli 2012:
• Onredelijke verzoeken om informatie blijven buiten behandeling
•
•
•
•
•
•
Niet preciseren
Kennelijk ander doel dan het verkrijgen van informatie
Beslistermijn wordt verlengd bij omvangrijke verzoeken
Zeer omvangrijke verzoeken slechts gedeeltelijk behandelen
Hergebruik overheidsinformatie
Uniforme kostenregeling
25
Nieuwe wetgeving
• Recht op toegang overheidsinformatie i.p.v. gunst
• Reikwijdte : alle overheidsorganisaties,
overheidsvennootschappen, semipublieke instellingen
• Vervallen absolute weigeringsgronden, openbaarheid tenzij ernstig
nadeel aan limitatief aantal belangen
• Onafhankelijke informatiecommissaris
• Informatie sneller digitaal beschikbaar
• Weigeren verzoek bij kennelijk misbruik (toestemming
informatiecommissaris)
26
Nieuwe wetgeving
27
Nieuwe wetgeving
“de dagen van de beroeps-Wob’ers zijn geteld”
28
Nieuwe wetgeving
Plan van Plasterk:
Voorstel GroenLinks wordt aangepast in overleg met BZK, geen
meerderheid, dan (weer) nieuw wetsvoorstel.
Kern voorgenomen beleid:
• alles openbaar, tenzij belang nationale veiligheid!
• Wob loskoppelen van Wet dwangsom
29
Nieuwe wetgeving
Tot die tijd…
een moeizame zoektocht naar creatieve manieren binnen huidige
Wob-kader.
30
Pauze
31
Willem van der Werf
Actualiteiten rechtspraak
32
Elektronisch verkeer
- Indiening Wob-verzoek en bezwaarschrift per e-mail mogelijk?
- Ja, indien digitale weg is opengesteld
- Art. 2:15 Awb: voor zover het bestuursorgaan kenbaar heeft
gemaakt dat hij langs deze weg voldoende bereikbaar is
(bijvoorbeeld op website of in besluit zelf)
• Doorzendplicht strikt genomen niet van toepassing op verzoek of
bezwaar per e-mail als weg niet is opengesteld
33
Elektronisch verkeer
• Verzuimherstel? Ja, artikel 4:5 lid 1 sub b: als de aanvraag geheel
of gedeeltelijk is geweigerd op grond van art. 2:15 Awb, mits de
aanvrager de gelegenheid heeft gehad de aanvraag binnen een
door het bestuursorgaan gestelde termijn aan te vullen.
- Bestuursorgaan mag gebrek passeren! Zie art. 6:22 Awb (nieuw):
passeren schending rechtsregel als “aannemelijk” is dat
belanghebbenden niet zijn geschaad.
- Binnen een hem daartoe gestelde termijn: bestuursorgaan kan
hersteltermijn vaststellen, dus niet per definitie 4 of 6 weken
34
Elektronisch verkeer
• ABRS 5 september 2012, JB 2012, 237: automatische
ontvangstbevestiging ontslaat indiener niet van verplichting om
schriftelijke versie na te sturen:
“Gelet op de bij e-mail verzonden ontvangstbevestiging, waarin
was vermeld dat (de Stichting) nader bericht zou ontvangen, kon
zij niet het gerechtvaardigd vertrouwen koesteren dat met deze
wijze van indienen van het bezwaarschrift kon worden volstaan,
maar was – bij gebreke van openstelling van de elektronische weg
– verzuimherstel in de vorm van het alsnog insturen van een
schriftelijke versie van het bezwaarschrift noodzakelijk.”
• Zie tevens: ABRS 29 augustus 2012, JB 2012, 229
35
Reikwijdte Wob-verzoek
• Art. 3 Wob:
Een ieder kan een verzoek om informatie neergelegd in
documenten over een bestuurlijke aangelegenheid richten tot een
bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een
bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf.
• Thema’s:
- verzoek/aanvraag
- (milieu-)informatie
- document
- bestuurlijke aangelegenheid
36
Verzoek/aanvraag
• Verzoek om openbaarmaking bouwvergunning en
rechtmatigheidsoordeel over bouwvergunning en aantal
parkeerplaatsen
• ABRS 29 mei 2013, ECLI:NL:RVS:2013:CA1329:
• Geen aanvraag (verzoek om besluit te nemen) als bedoeld in art.
1.3 lid 3 Awb:
- Bouwvergunning reeds gepubliceerd
- Niet verzocht om inzage in of toezending van documenten met
betrekking tot toetsing aan de parkeernormen
37
Milieu-informatie?
Milieu-informatie: als bedoeld in art. 19.1.a Wet milieubeheer:
a.
b.
c.
d.
e.
f.
de toestand van elementen van het milieu, zoals lucht en
atmosfeer, water, bodem, land, landschap en natuurgebieden
factoren, zoals stoffen, energie, geluid, straling of afval en
andere stoffen die milieu (kunnen) aantasten
maatregelen, met inbegrip van bestuurlijke maatregelen, zoals
beleidsmaatregelen, wetgeving, plannen, programma’s,
milieuakkoorden en activiteiten
verslagen over de toepassing van de milieuwetgeving
kosten-baten- en andere economische analyses en
veronderstellingen in het kader van sub c
de toestand van de gezondheid en veiligheid van de mens
38
Milieu-informatie?
Geen informatie als bedoeld in 19.1.a Wm sub a. b. en c.:
• Kostenverhaalsnota’s bij bodemsanering
• Adviezen over kostenverhaal sanering
• Financiele afspraken tussen overheden over bodemsanering
• Zie: ABRS 18 september 2013, ECLI:NL:RVS:2013:1183
39
Document?
• Document: een bij een bestuursorgaan berustend schriftelijk stuk
of ander materiaal dat gegevens bevat (art. 1 sub a Wob)
• ABRS 2 maart 2005, AB 2005, 213:
Wob geeft slechts recht op informatie die is neergelegd in
documenten en verplicht niet tot het vergaren van informatie dan
wel het bewerken of opstellen van documenten.
• Voorbeelden:
- ontbreken van urenregistraties ter onderbouwing van interne en
externe kosten behandeling Wob-procedure;
- vastleggen en registreren van verzendbewijzen?
40
Document?
• Berustend bij bestuursorgaan?
• ABRS 21 december 2011, AB 2012, 42
• Elektronisch vastgestelde gegevens zijn documenten als bedoeld in
art. 1 Wob
• Voorbeeld: digitale processen-verbaal
41
Geen (volledig) besluit?
• B&W nemen besluit op verzoek, maar sturen niet alle gevraagde
documenten toe. Geen besluit en dus Wet dwangsom van
toepassing na ingebrekestelling ex 4:17 Awb?
• ABRS 16 oktober 2013, ECLI:NL:RVS:2013:1547:
Dat niet alle documenten zijn verstrekt, doet niet af aan het feit
dat een besluit is genomen. Beoordeling of besluit is genomen
staat los van beoordeling van de juistheid.
Ingebrekestellingsregeling is alleen bedoeld om besluit te
bewerkstelligen, niet om rechtsbescherming terzake beoordeling
besluit.
42
Verstrekking informatie
• Art. 7 lid 1 Wob:
a. kopie of letterlijke inhoud in andere vorm verstrekken
b. kennisneming inhoud toestaan
c. uittreksel of samenvatting
d. inlichtingen daaruit te verschaffen
• Art. 7 lid 2 Wob: verstrekken in door verzoeker gewenste vorm,
tenzij:
a. verstrekking redelijkerwijs niet gevergd kan worden
b. informatie reeds in andere gemakkelijk toegankelijke vorm
beschikbaar is
• Werklast mag geen rol spelen (MvT)
43
Verstrekking informatie
• ABRS 19 december 2012, JB 2013, 23:
“Verzoek tot openbaarmaking planschaderisicoanalyse op website
gemeente is geen verzoek om actieve openbaarmaking ex art. 8
Wob maar een verzoek ex art. 3 Wob tot verstrekking in specifieke
vorm waarin informatie ontsloten moet worden.”
• ABRS 21 december 2011, AB 2012, 42:
“Uitluisteren geluidsbanden, selectie relevante fragmenten etc.
kost 10 mandagen. Zodanig grote belasting van korpschef dat dit in
redelijkheid niet kan worden gevergd. Met verstrekken van
gebruikelijke journaals met hoofdpunten mag worden volstaan.
Geen relevante informatie wordt aldus onthouden.”
44
Misbruik
• Gemeente Dordrecht: 1200 Wob-verzoeken ingediend om
Gemeente te “zieken”
• In 2012: 466 Wob-verzoeken, 791 bezwaarschriten, 41
handhavingsverzoeken, totaal 2247 procedures
• Vzgr. Rechtbank Rotterdam, 21 maart 2013, AB 2013, 151:
“Geen vermogensrechtelijke maar bestuursrechtelijke
rechtsverhouding. Ook van bestuursrechtelijke bevoegdheid kan
misbruik worden gemaakt. Gezien hoeveelheid en motief maakt
verzoeker misbruik. Disproportionele belasting ambtelijk apparaat
• Voorzieningenrechter maximeert aantal brieven, faxen emails,
faxen tot 10 per maand
45
Misbruik
•
Rb Oost-Brabant, 26 april 2013, AB 2013, 323 (CJIB)
•
Wob voorziet niet in mogelijkheid om Wob-verzoeken buiten
behandeling te laten wegens misbruik recht.
•
Geldt ook voor toepassing Wet dwangsom
•
“Geen buitensporige wijze gebruik van wettelijke mogelijkheden om
beroepen in te dienen, waardoor in alle zaken op voorhand misbruik
procesrecht aan de orde is”
•
Of sprake is van misbruik van (proces)recht zal per beroepsprocedure
moeten worden beoordeeld. Twee criteria: “Evident kansloos?” en
“Onevenredigheid belang uitoefening bevoegdheid en belang dat
wordt geschaad”
46
Misbruik
• Of sprake is van misbruik van (proces)recht zal per
beroepsprocedure moeten worden beoordeeld.
• Twee criteria: “Evident kansloos?” en “Onevenredigheid belang
uitoefening bevoegdheid en belang dat wordt geschaad”
• Sanctie:
- niet-ontvankelijkverklaring beroep
- veroordeling proceskosten verweerder
47
Misbruik
• Rb. Den Haag, 17 juli 2013, AB 2013, 322 (+7 andere zaken):
• Dwangsommen bij Wob-verzoeken?
• Wet dwangsom introduceert wederkerigheid in de rechten en
plichten die burger en overheid jegens elkaar hebben.
• Zekere wederkerigheid in “behoorlijkheidsnormen”
48
Misbruik
• Geldt met name bij rechtsbijstandsverlener die is gespecialiseerd
in het houden van het OM aan de Wet dwangsom
• Zo’n professional moet weten dat voortvarendheid wordt
bevorderd door het vermelden van een referentienummer
• Ontbreken referentienummer staat aan de geldigheid van de
pretense ingebrekestelling in de weg.
• Niet-ontvankelijkverklaring beroep tegen niet-tijdig nemen
vaststellingsbesluit dwangsom ex art. 4:17 en 4:18 Awb
49
Financiële belangen
• Economische of financiële belangen van de overheid (10.2.d)
• Onevenredige bevoordeling of benadeling van bij de
aangelegenheid betrokken personen of derden (10.2.g)
• ABRS 14 mei 2003, AB 2003, 241:
“Niet uitgesloten dat door openbaarmaking van het rekenmodel de
onderhandelingspositie van de gemeente zodanig zal worden
beïnvloed dat haar financiële belangen in ernstige mate zullen
worden geschaad en de wederpartijen van de gemeente
onevenredig zullen worden bevoordeeld. “
• Niet: planschaderiscoanalyse (ABRS 16 december 2009, BR 2010, 57
en inbrengwaardenrapport (ABRS 18 mei 2011, BR 2011, 131)
50
Bijzondere
openbaarmakingsregeling
• Bijzondere openbaarmakingsregelingen met uitputtend karakter
prevaleren boven de algemene regeling van de Wob
• Art. 25 en 55 Gemeentewet zijn uitputtende regeling ten opzichte
van Wob
• Alleen art. 10 Wob van overeenkomstige toepassing, niet art. 11!
• Zie: ABRS 18 september 2013, ECLI:NL:RVS:2013:1183
51
Privacy en openbaarheid
Transparantiebeginsel  individueel inzagerecht
Beginsel van openbaarheid  een ieder
52
Bescherming personen
• Bescherming persoonlijke levenssfeer:
• Art. 10 lid 1 sub d Wob: persoonsgegevens m.b.t. godsdienst,
levensovertuiging, ras, politieke gezindheid, seksuele leven als
bedoeld in Wbp, tenzij verstrekking kennelijk geen inbreuk maakt
(absolute weigeringsgrond)
• Art. 10 lid 2 onder e Wob: eerbiediging persoonlijke levenssfeer
(namen, functies, werkomgeving, foto’s)
(relatieve uitzonderingsgrond)
53
Privacy en openbaarheid
• Relatieve weigeringsgrond: “o.a. gewone persoonsgegevens”
• Afweging privacybelang tegen belang van openbaarheid
• Casuïstische rechtspraak
• Vuistregel: Indien burger er in redelijkheid op mocht vertrouwen
dat hij persoonsgegevens vertrouwelijk aan overheid heeft
medegedeeld weegt privacybelang in beginsel zwaarder.
54
Privacy en openbaarheid
Privacybelang ambtenaren?
• Hoofdregel: “gaat het om beroepshalve functioneren dan
weegt belang openbaarheid zwaarder dan privacybelang”
• Casuïstische rechtspraak
• Intern beraad en persoonlijke beleidsopvattingen
55
Bescherming personen
• ABRS 12 juni 2013, AB 2013, 288:
• “Omdat die ambtenaren die besluiten krachtens mandaat hebben
ondertekend, moeten zij in beginsel aanvaarden dat hun namen
met de ondertekening van de besluiten naar buiten komen.
Hierbij is van belang dat de burger moet kunnen controleren of die
ambtenaren tot de ondertekening van die besluiten bevoegd
waren.”
56
Bescherming personen
• Uitzondering art. 11 Wob: persoonlijke beleidsopvattingen in
documenten, bestemd voor intern beraad
• Bescherming vrije gedachtewisseling, brainstormen
bij voorbereiding beleid zonder “gezichtsverlies”
• Eventueel te verstrekken in niet tot persoon herleidbare vorm,
tenzij persoon instemt
• Absolute weigeringsgrond, tenzij milieu-informatie
57
Bescherming personen
Criteria:
• Intern karakter: oogmerk om te dienen voor opsteller zelf of voor
gebruik door anderen binnen overheid (ABRS 17 april 2013, AB
2013, 169). Tip: vermeld “bestemd voor intern beraad”
• Ook documenten afkomstig van personen buiten overheid; bijv.
advocaat (ABRS 21 september 2011, AB 2011, 344). Echter niet als
beraad karakter heeft van “advisering of structureel overleg”. Wat
is dat? Beperkte reikwijdte. Afdeling oordeelt: van structureel
overleg is geen sprake bij specifieke projecten die betrekking
hebben op beperkte periode. (ABRS 19 januari 2011, AB 2011, 148
en ABRS 12 juni 2013, AB 2013, 288)
58
Bescherming personen
Criteria:
• Persoonlijke beleidsopvattingen: opvatting, voorstel, aanbeveling
of conclusie van 1 of meer personen over een bestuurlijke
aangelegenheid en daartoe aangevoerde argumenten. Organisaties
kunnen ook persoonlijke beleidsopvattingen hebben.(ABRS 12 juni
2013, AB 2013, 288).
• Persoonlijke beleidsopvattingen kunnen ook betrekking hebben op
de uitleg en kwalificatie van wet- en regelgeving (ABRS 22 mei
2013, ECLI:NL:RVS:2013:CA0635).
• Verwevenheid feiten met persoonlijke beleidsopvattingen (e-mails:
ABRS 19 januari 2011, AB 2011, 148).
59
Casus
“De skûtsje-affearen”
60
Steunpunt Wob
• Ondersteuning door Van der Feltz advocaten:
– Telefonisch Steunpunt Wob
• Wob, privacy en overleggen stukken in civiel- en
bestuursrechtelijke zaken
• Advocaten met Wob-ervaring
• Maximaal dertig minuten telefonisch overleg
• Schriftelijke bevestiging advies
• Eén tarief
• Aanmelden vooraf: deze afspraken en algemene
voorwaarden
61
Zijn er nog vragen?
Godert van der Feltz
[email protected]
06-512 846 44
Wouter Koelewijn
[email protected]
06-525 447 35
Willem van der Werf
[email protected]
06-537 811 79
www.feltz.nl
62