Transcript Kesici takım malzemesi, talaş kaldırma sırasında aşağıdaki yüksek zorlanmalara maruz kalırlar: a)Devamlı ve darbeli tarzda kesme kuvvetleri b)Yüksek sıcaklıklar ve sıcaklık değişimleri c)Sürtünme ve aşınma www.modulteknik.com Hazırlayan.

Kesici takım malzemesi, talaş kaldırma
sırasında
aşağıdaki yüksek zorlanmalara maruz kalırlar:
a)Devamlı ve darbeli tarzda kesme kuvvetleri
b)Yüksek sıcaklıklar ve sıcaklık değişimleri
c)Sürtünme ve aşınma
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kesici malzemeler zorlanmalara karşı
koyabilmek için, aşağıdaki özelliklere sahip
olmalıdır:
a)İyi kesme kabiliyeti olmalıdır.
b)Sert ve aşınmaya karşı dayanıklı olmalıdır.
c)Oksidasyona karşı mukavemeti yüksek olmalıdır.
d)Yüksek sıcaklıklara ve ani sıcaklık değişimlerine
karşı dirençli olmalıdır.
e)İş parçası ile reaksiyona girmemelidir.
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Gereçlerine göre kesiciler
A-Takım çelikleri
B-Demir olmayan metalik alaşımlar
a)Sinterlenmiş karbürler
b)Seramikler
c)Aşırı derecede sert takım malzemeleri
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Takım çeliği kalemler
İçinde, %0,8-1,5 Karbon bulunan
kalemlerdir. Metal, plâstik ve tahta
gibi malzemelerin işlenmesinde
kullanılırlar. Kalite ve dayanımları
düşüktür. 250O C ye kadar
dayanırlar. Uzun ömürlü olmasa
da, işin gereği uygun biçimde
dövülerek şekillendirilir ve bükük
kalem,delik kalemi, profil kalemi
olarak kullanılırlar.
Takım çeliği kalem
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Yüksek hız takım çeliği
kalemler
Kesici takım özelliklerini
iyileştirmek amacıyla takım
çeliğine alaşım elementleri
katılarak kendi kendine
sertleşmesi sağlanmış ve bu yeni
ürüne de yüksek hız takım çeliği
denmiştir. İçinde, %15-22
Volfram, %6-9 Molibden ve
%1,5-6 Krom olan, alaşımlı çelik
kalemlerdir. HSS rumuzu ile
belirtilen bu kalemlerin
dayanımları yüksektir. 600O C
sıcaklığa kadar dayanım gösterir.
Standart ölçülerde ve genel
olarak, kare kesitli imâl
edilir.İşlenecek malzemenin
niteliğine göre bilenerek
kullanılırlar.
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Sert maden uçlu kalemler
Sert maden uçlar, çok sert
gereçleri işleyebilme ve yüksek
ısıda çalışma özelliklerinde
üretilirler. Bu uçlar, kalem
gövdesine sert lehim yapılarak
veya vidalanarak kullanılırlar. Sert
maden kırılgan olduğundan
vuruntuya dayanamaz. 900 O C
ye kadar sıcaklıklarda
kullanılabilir. Özellikle, sert
malzemelerin, yüksek hızda
işlenmesi için tercih edilirler.
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Seramik kalemler
Seramiğin esası alüminyum
oksittir(Al2O3). Kesici seramik,
sert maden uçlardan daha serttir.
Yaklaşık1200OC sıcaklıklara
kadar, kendi yüksek sertliğini ve
aşınma mukavemetini korur.
Kesici seramik, gevrek ve şiddetli
olarak değişen kesme
mukavemetlerine karşı duyarlıdır.
Seramik takımlar iş parçası ile
reaksiyona girmeyen takımlardır.
Ömürleri uzundur ve yüksek
kesme hızlarında talaş
kaldırabilirler. Çok yüksek basma
mukavemetine sahiptirler, ama
darbelere karşı çok daha fazla
kırılgandırlar.
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Elmas kalemler
En sert kalemler olup, çok yüksek
kesme hızında, ince talaş için
kullanılır ve en sert malzemeleri
işler. Darbeye karşı çok duyarlıdır.
Elmas, çelikten talaş kaldırma
işlemleri için uygun değildir.
Çünkü, demire karbon atomları
vermeye ve bu nedenle çok
çabuk aşınmaya eğilim gösterir.
www.modulteknik.com
CBN(Kübik bor nitrit) plâket uçlar
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kullanma yerlerine göre torna kalemleri
Profil
kalemi
Yan kalem Kanal
kalemi
Kaba talaş
kalemi
Keski
kalemi
Profil
kalemi
Yan kalem
Delik kalemi
www.modulteknik.com
Vida kalemi
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kesme hızı
Torna Tezgâhında Kesme Hızı
V=
 .D .n
1000
D=İş parçasının çapı......mm
n=Devir sayısı...............dev/dak
V=Kesme hızı................m/dak
Kesme Hızına Etki Eden Faktörler
a)Malzemenin cinsi
b)Kul lanılan kesicinin cinsi
c)Torna tezgâhının gücü ve kapasitesi
www.modulteknik.com
d)İlerleme miktarı
e)Talaş derinliği
f)İşlemenin cinsi
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Malzeme ve kesiciye göre kesme
hızları
Gereçler
rt
Se
eta
lan
ş
mı
is
er
am
ik
10
8
6
4
40 60
80 100
200
Kesme hızı
www.modulteknik.com
Ke
s ic
ap
lk
l
20
m
40
eta
80
250
160
330
230
500
400
500
60
4
60
rt m
Se
12
28
20
60
45
100
40
40
-
80
el ik
S er i ç
Takım çeliği
Çelik(Orta sert)
Döküm
Bakır
Pirinç
Alüminyum
Bronz
Sert plâstik
Cam
Porselen
Yüksek hız çeliği Sert maden
(HSS) kalemler
uçlu kal emler
100
Dayanma süresi T dak
Kesme hızı V (m/dak)
400
600
800
Vc m/dak
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
1000
Tornalama sırasında oluşan ısı
O
0C
O
1100 O C
93
O
850 C
1300 C
7 5 0O C
K esic i
ta kım
12
13
00
O
O
00
C
C
675 C
O
O
C
00
12 O C
00
11
0C
93
O
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kesici malzemelerin sıcaklığa
bağlı sertlik değerleri
5000
EL
MA
S
Sertlik (Vikers)
4000
KUB
İK
3000
2000
BOR
NİTR
İT
OKS
İ
1000
YÜKS
EK
ÇELİĞ HIZ
İ
0
www.modulteknik.com
250
T SE
RAM
İK
SERT
METAL
500
Sıcaklık
750
O
C
1000
1250
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Takım ömrü, genellikle belirli bir kritere
ulaşmak için gerekli olan etkili kesme
zamanı veya kısaca iki bileme arasında
geçen zamandır.
Aşınma, kesicinin temas yüzeylerinde
meydana gelen malzeme kaybı olarak
ifade edilir.
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Sık rastlanan aşınma nedenleri şunlardır:
Çizilerek aşınma (abrazyon):Sert, keskin bir malzemenin,
kendisinden daha yumuşak bir malzemeyi çizerek aşındırmasıdır.
Yapışarak aşınma (adhezyon):Yüzeyleri birbirine temas eden iki
metal malzemenin birbirine yapışmasıyla başlayan ve yeniden
ayrılma sırasında zayıf olan malzemenin ana parçadan
kopmasıyla oluşan bir aşınmadır.
Korozif aşınma: Korozif ortamda çizilerek veya yapışarak aşınmanın
çok daha hızlı bir şekilde oluşmasıdır.
Yüzey yorulmasına bağlı aşınma: Yüzey yorulması çatlaklarının
neden olduğu kırılmalar sonucu oluşur.
Difüzyon aşınması: Yüksek talaş kaldırma sıcaklıklarında kesici
malzemenim molekülleri akan talaş haline dönerse difüzyon
aşınması meydana gelir. Örneğin; talaş yüzeyinin üstünde oluşan
oyuk aşınmasına difüzyon sebep olur.
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Aşınma nedenlerinin bazen birinden bazen de birden
fazla nedenden dolayı kesicilerde meydana gelen
aşınma tipleri:
a)Serbest yüzey aşınması
b)Krater aşınması
c)Plâstik deformasyon
d)Yardımcı kenarda çentik oluşumu
e)Isıl çatlaklar
f)Mekanik yorulma çatlakları
g)Kesici kenarın kırılması
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Krater aşınması
Talaş yüzeyi
Krater aşınması
www.modulteknik.com
Aşınma derinliği
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Serbest yüzey aşınması
Aşınma derinliği
Kenar aşınması
Serbest yüzey
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kalemlerin Körlenmesine Neden Olan Faktörler
a)Kalemin uygun kesme hızında
kullanılmaması
b)Soğutma sıvısı(bor yağı veya kesme
yağı)kullanılmaması
c)Kalem açılarının işlenen malzemeye
uygun olmaması
d)İşlenen malzemedeki hatalar
e)Kalemin kalemliğe uygun bağlanmaması
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kalem açıları
Ke sici a ğızla r
Ke sici Ağızl ar
Ta laş yü zeyi
Ta laş yü zeyi
Ke sme yön ü
a-K aba ta la ş
ka lem i
b-Ya n kal em
Ke sme yön ü
a
b
Sa ğ el
Sağ kalemler
(kesme yön ü sola do ğru)
www.modulteknik.com
a
b
Sa ğ el
Sol kalemler
(kesme yön ü sağa do ğru)
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kalem açıları
=Tal aş açısı 1 0
=Kama açısı 7 0
=Uç a çısı
O
O
Talaş
yüzeyi
(yan kale mde 80O )
(Kab a tal aş kal emd e 90 O)

=Ön bo şluk a çıs ı 8 -10
=Esa s serb est yüze yin
O
O

b oşlu k açısı 1 0
O

Talaş yüzeyi
Yardımcı
kesici
kenar




Sağ yan kalem
Kesici
ağız
Esas
serbest yüzey
www.modulteknik.com

Sağ kaba talaş kalemi


Kesici ağız
Esas serbest yüzey
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Seri çelik kalemlerin kalemliğe
bağlanması
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Sert maden plâket ucun katere
bağlanması
Plâket
kesici uç
Eksantrik
mandal
Takım sapı
(Kater)
Destek
Sıkıştırma
cıvatası
Sert maden uç
Sert lehim
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kalemin kalemliğe bağlanması
Yan lış
Yanlış
İş parçası
İş parçası
Çok uzun
(Kalem esniyor)
Altlığın biri geride
(Kalem esniyor)
Altlıklar
Doğ ru
Altlık geri
çıkarılmaz
Yan lış
Doğ ru
Sıkma vidası
İş parçası
Kalem
(kater)
Kalem
(kater)
normal
( 20-35 mm)
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kalemin eksenden yukarıda
bağlanması
Kalemin iş parçasının
ekseninden yüksekte veya
düşük ayarlanmış olması,
kesmesini(talaş kaldırmasını)
olumsuz yönde etkiler. Kalem,
şekilde görüldüğü gibi iş
parçasının ekseninden yüksek
bağlanırsa, talaş açısı büyür ve
boşluk açısı küçülür. Bu
durumda kalemin serbest
yüzeyi iş parçasına sürtünür.
Bunun sonucu olarak,kalem
kısa zamanda ısınır ve yanar.
www.modulteknik.com
90
o
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kalemin eksenin altında
bağlanması
Kalem, şekilde görüldüğü
gibi iş parçasının
ekseninin altında ise, talaş
açısı küçülür ve boşluk
açısı büyür. Bu durumda
iş parçası kalemi altına
doğru çekeceğinden
kalemin kırılma tehlikesi
vardır.
www.modulteknik.com
90
o
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kalemin eksende bağlanması
Kalem, şekilde
görüldüğü gibi iş
parçasının ekseninde
bağlandığında, talaş
açısı ve boşluk açısı
normal değerleri alacağı
için, kesme olayı da
normal şartlarda
gerçekleşir.
www.modulteknik.com
90o
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Talaş çeşitleri
Şerit talaş
Do laşık talaş
Uzun helezon ik(sürekli) talaş
Istenmeyen talaş şekilleri
Spiral(kesik) talaş
Sp iral helezonik talaş
Ufalan mış talaş
Istenen talaş şekilleri
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kesik Talaş
a)Gevrek iş malzemesinde
b)Küçük talaş açılı kesici takım ile kesme
yapıldığında
c)Fazla talaş derinliklerinde ve kaba ilerleme
miktarlarında
d)Düşük kesme hızlarında
e)Aşırı tezgâh titreşimi ve takım otlaması mevcut
olduğunda
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Sürekli Talaş
a)Sünek iş malzemesi işlendiğinde
b)Düşük ilerleme miktarlarında az talaş derinliği ile
yapılan işlemlerde
c)Yüksek kesme hızları ile kesme yapıldığında
d)Kesme sıvısıyla, kesici uç ve iş parçasının
soğutulduğu şartlarda
e)Talaş akma direncinin minimum olduğu şartlarda
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Malzemeye göre talaş açısının
durumları
www.modulteknik.com
Hazırlayan İbrahim NEBİLER
Kesme ve soğutma sıvıları
İmalât metodu
-Testere ile kesme
-Tornalama
-Frezeleme
-Matkapla delme
-Otomatta çalışma
-Vida açma
-Boşaltma
Kesme
hızı
Gerekli olan
Soğutma
etkisi
Yağlama
etkisi
Yüksek
Düşük
Yüksek
Düşük
www.modulteknik.com
Düşük
Yüksek
Kullanma
Su ile karışabilen soğutucu yağlama maddeleri
Kesmede yüksek ısı oluşturan durumlarda, yüksek
kesme hızlarında ve soğutma etkisi ihtiyacının
artması durumunda
Su ile karışmayan soğutucu yağlama maddeleri
Artan mekanik kesme zorlamalarında, düşük kesme
hızlarında ve yağlama etkisi ihtiyacının artması
durumunda
Hazırlayan İbrahim NEBİLER