İSGFORUM.NET

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL BİLGİLENDİRME & ÇALIŞANLARIN YASAL HAK VE SORUMLULUKLARI

DERYA ÇALIŞKAN İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI ÇEVRE MÜHENDİSİ

Eğitimin Amacı

 İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tanımı,  İş Sağlığı ve Güvenliği faaliyetlerinin yürütülmesi,  İş Sağlığı ve Güvenliği organizasyonlarında görev, yetki ve sorumluluklar,  Mevzuatlarda İş Sağlığı ve Güvenliği’ne verilen önem,  İş Sağlığı ve Güvenliği faaliyetlerinde çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,

YAŞANMIŞ OLAYLAR

BENZİN YANINDA SİGARA İÇERKEN YANDI

İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR ?

 İŞYERLERİNDE İŞİN YÜRÜTÜLMESİYLE İLGİLİ OLARAK OLUŞAN TEHLİKELERDEN SAĞLIĞA KOŞULLARDAN ZARAR VEREBİLECEK KORUNMAK VE DAHA İYİ BİR ÇALIŞMA ORTAMI YARATMAK AMACIYLA YAPILAN SİSTEMLİ ÇALIŞMALARDIR.

AMA Ç :



Her ç alışma ortamında var olan risk etmenlerinin, ü retim şekline g ö re kullanılan madde, ham madde ile ü retilen mamul veya yarı mamul maddelere g ö re, iş ç ilere, işyerine ve zararların ç evresine verebileceği ö nlenmesidir.



Mesleki risklerin ö nlenmesi, ç alışanların sağlığının ve g ü venliğinin korunması i ç in risk ve kaza kaldırılması ve ç fakt ö rlerinin ortadan alışma ortamındaki sağlık ve g ü venlik şartlarının iyileştirilmesidir.

DİKKAT !!!



İŞ GÜVENLİĞİ OLDUKTAN DEĞİL, KAZA SONRA



KAZA OLASILIKLARINI ORTADAN KALDIRMAYA YÖNELİK YAPAN, ÇALIŞMALAR



BİR TEKNİK DALIDIR.

BİLİM

İSG’NİN ÇALIŞANLARA SAĞLADIĞI FAYDALAR

 İşçi sağlığında iyileşme  Ölüm ve yaralanmalarda azalma  Hasarlı kazalarda ve hastalıklarda azalma  Üretim kaybında azalma  Verimlilik artışı

İŞ KAZASI

İŞÇİNİN İŞ SÜRESİNDE ÇALIŞMA KOŞULLARI, İŞİN NİTELİK VE YÜRÜTÜMÜ YA DA KULLANILAN MAKİNE, MALZEME NEDENİYLE UĞRADIĞI, İŞ GÜCÜNÜN TAMAMINI YA DA BİR ARAÇ-GEREÇ BÖLÜMÜNÜ VE YİTİRDİĞİ OLAYDIR .

Olay

 Kazaya sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan oluşum.

 Not : Hastalığa, ölüme, yaralanmaya, zarara veya diğer kayıplara sebep olmadan gerçekleşen olaylara "hasarsız olay" denir.

Olay terimi "hasarsız olay"ları da kapsar.

KAZA TEORİSİ

    Bana bir şey olmaz !

Şimdiye kadar hep böyle yaptık.

Böyle olacağı aklıma gelmemişti.

Güvenli görünüyordu!

KAZA TEORİSİ Kaza geliyorum der!



Her ciddi kazanın altında bir buzdağı yatar.

KAZA TEORİSİ

1 majör kaza 10 50 minör kaza 30-80 maddi hasar 300-600 ucuz atlatma

KAZA TEORİSİ

Kazaların :  % 88’i insan hatası  % 10’u mekanik hatalar  % 2’si kader

Basit Bir Kazanın Maliyeti

Çalışanın Parmağı Yaralanır Faaliyet Olay anı Arkadaşına gösterir Sağlık görevlisini ziyaret Hastaneyi ziyaret Arkadaşlarına anlatır Rapor formlarını doldurur Süre(dk) 5 10 30 240 60 60 Formlar kontrol edilir İş Güvenliği Komitesinde tartışılır 10 60 Toplam 475 dk (8 saat)

İş Kazalarının Nedenlerine Göre Dağılımı

14% 8% 15% 20% 3% 5% 35% %35 % 5 % 3 %20 % 8 %14 %15 Kaldı rma/Taşı ma Makine Maruz kalma Takı lma Düşme Çarpı lma Diğer

İŞ KAZALARININ İŞ SAATLERİNE GÖRE DAĞILIMI (2004)

20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 1. saat 2. saat 3. saat 4. saat 5. saat 6. saat 7. saat 8. saat 9. saat

MESLEK HASTALIĞI

 İŞÇİNİN NİTELİĞİNE ŞARTLARI SAKATLIK, HALLERİDİR ÇALIŞTIRILDIĞI GÖRE İŞİN TEKRARLANAN BİR SEBEPLE VEYA İŞİN YÜRÜTÜM YÜZÜNDEN UĞRADIĞI GEÇİCİ VEYA SÜREKLİ HASTALIK, VEYA RUHİ ARIZA

YAŞ GRUPLARINA GÖRE

140 120 100 80 60 40 20 0 -1 4 15 -1 9 20 -2 4 25 -2 9 30 -3 4 35 -3 9 40 -4 4 45 -4 9 50 -5 4 55 -5 9 60 -6 4 65+

M an (İnsan) M achine (Makine) M edia (Ortam-çevre) ( Hatalara neden olan insan faktörü) ( Uygun olmayan, koruyucusuz makine ve ekipman gibi fiziksel faktörler) ( Bilgi, bilgilendirme, çalışma metotları ve çevresel faktörler) M anagement (Yönetim) (Yönetimsel faktörler)

Man

(İnsan ) 1- Psikolojik Nedenler:

Unutkanlık, sıkıntı-üzüntü-keder, çevre etkileri, istem dışı davranış, ihmalci davranış, hatalı davranış vb.

2- Fiziksel Nedenler:

Yorgunluk, uykusuzluk,alkol, hastalık vb.

3- İşyeri Nedenleri:

İnsan ilişkileri, takım çalışması, iletişim vb.

Machine (Makine) 1 Hatalı makine ve ekipman yerleşimi, 2- Eksik veya kusurlu koruyucular, 3- Yetersiz standardizasyon, 4 Yetersiz kontrol ve bakım, 5- Yetersiz mühendislik hizmetleri vb

Media (Ortam-Çevre) 1- Yetersiz çalışma bilgisi, 2- Uygun olmayan çalışma metodu, 3- Uygun olmayan çalışma yeri ve ortamı vb.

Management (Yönetim ) 1 Yetersiz yönetim organizasyonu, 2 Tamamlanmamış kurallar ve talimatlar, 3 Yetersiz güvenlik yönetim planı, 4 Eğitim ve öğretim yetersizliği, 5 Uygun olmayan nezaret,yönetim ve rehberlik 6 Uygun olmayan personel istihdamı, 7 Yetersiz sağlık kontrolleri vb.

İşvereni maddi ve manevi olarak kayba uğratan iş kazası ve meslek hastalıklarını meydana getiren nedenler ?



1. Fiziksel Tehlikeler



2. Kimyasal Tehlikeler



3. Elektrikle Çalışma İle Meydana Gelen Tehlikeler



4. Mekanik Tehlikeler



5. Tehlikeli Yöntem ve İşlemler



6. İşyeri Ortamından Kaynaklanan Tehlikeler

İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI SONUCU MEYDANA GELEN GÖRÜNÜR VE GÖRÜNMEZ MALİYETLERİ İNCELEYECEK OLURSAK

Direkt (Görünür) Maliyetler

 İlk müdahale, ambulans ve tedavi masrafları,  Geçici veya sürekli iş göremezlik ve ölüm ödemeleri,  İşçiye veya yakınlarına maddi ve manevi tazminatlar ödenen  Sigortaya ödenen tazminatlar

İndirekt (Görünmez) Maliyetler

 İşletmenin, makinelerin, prosesin ya da fabrikanın bir bölümünün ya da tamamının kaybedilmesi,  İşçinin üretimde çalışmaması nedeniyle iş gücü ve maliyet kaybı,  Adli masraflar (Mahkeme)  İşe yeni bir işçinin alınması gerekiyorsa veriminin düşük olmasının getirdiği maliyet,  Kazanın getirdiği fazla mesainin maliyeti,

 Kaza esnasında, bu bölümde işin durması nedeniyle zaman ve maliyet kaybı,  Proses, makine veya tezgahın kısmen ya da tamamen zarar görmesi nedeniyle tamir ya da yeni makine alımının getirdiği maliyet,  Ürünün ya da hammaddelerin zarara uğraması,  Çalışanların moral bozukluğu nedeniyle dolaylı ya da dolaysız iş yavaşlatmaları,  Yeni işçi alımı gerekiyorsa, işçiye verilen eğitim ve işçinin işi öğrenmesi esnasında geçen sürenin getirdiği maliyet  Bürokratik işlemlerle ilgili harcanan zaman ve maddi kayıp,  Siparişin zamanında teslim edilememesi nedeniyle uğranılacak kayıplar

İş Kazası Maliyetleri Buz Dağı Örneği

İŞ KAZALARININ OLUŞUMUNU ARKA ARKAYA DİZİLMİŞ GEÇMİŞ

BEŞ BEŞ

DOMİNO TAŞINA VEYA BİRBİRİNE HALKAYA BENZETEBİLİRİZ.

1 2 Güvensiz davranışlar 3 Güvensiz Koşullar 4 5

KAZALAR ZİNCİRİ

 1. HALKA İNSANIN YARADILIŞIDIR.

 2. HALKA İNSANIN FİZİKSEL VE RUHSAL YAPI FARKLILIĞIDIR.

 3. HALKA İSE UYGUNSUZ DAVRANIŞ VE UYGUNSUZ KOŞULLARDIR.

 4. HALKA OLASILIK

1 2 Güvensiz davranışlar 3 Güvensiz Koşullar 4 5

 5. HALKA İSE SONUÇ

1. HALKA İNSANIN YARADILIŞI

 İNSAN OĞLUNUN YAPISINI DEĞİŞTİRMEK MÜMKÜN DEĞİLDİR.

 DOLAYISI İLE ZİNCİRİN BİRİNCİ HALKASI İLE OYNAYAMAYIZ

1

2. HALKA

 İNSAN OĞLUNUN YARADILIŞ FARKLILIĞIDIR.

ZEKİ, ATAK, -DURGUN, DALGIN UNUTKAN -TELAŞLI, SAKİN, DİKKATSİZ -FEVRİ, HEYACANLI, KIZGIN, SABIRSIZ, İNATÇI İNSAN OĞLUNUN BU YARADILIŞ FARKLILIĞINIDA DEĞİŞTİRMEMİZ ELİMİZDE DEĞİLDİR.

2



3.HALKA

İŞYERİNDEN KAYNAKLANAN GÜVENSİZ KOŞULLAR VE DAVRANIŞLARDIR.

-İZOLASYON YAPILMAMIŞ ELEKTRİK -KORUMA GÜVENLİĞİ OLMAYAN MAKİNA -KORUYUCUSUZ ÇALIŞAN İŞÇİ -KAYGAN ZEMİN -EXPROOF YAPILMAMIŞ ELEKTRİK TESİSATI -UYGUN OLMAYAN MERDİVEN VB.

3



GÜVENSİZ DAVRANIŞLAR

İŞÇİNİN HAREKETİ YAPMASI YAPMASIDIR.

GEREKEN YAPMAMASI BİR VEYA YAPMAMASI GEREKEN BİR HAREKETİ KORUYUCU MALZEME KULLANMAMA TEHLİKELİ BÖLGEDE ÇALIŞMA VERİLEN EMRİ UYGULAMAMA VB.

Güvensiz Davranışlar

       

GÜVENSİZ KOŞULLAR

Yeteri derecede korunmamış makine ve cihazlar Gerekli koruyucu malzemenin olmaması Hatalı, pürüzlü, kaygan, çatlak ve çukur satıhlar Çalışma yeri dağınıklığı Yetersiz ışık Yetersiz havalandırma Emniyetsiz havalandırma, aydınlatma Emniyetsiz çalışma metodu

Güvensiz Koşullar

KAZALARIN SEBEPLERİ GÜVENSİZ KOŞULLAR 10% NEDENİ SAPTANAMAYAN KAZALAR 2% GÜVENSİZ DAVRANIŞLAR 88%

KAZALARIN OLUŞUMUNDA GÜVENSİZ KOŞULLAR VE GÜVENSİZ DAVRANIŞLARIN ORANI % 98’ DİR

GERİYE KALAN % 2 İSE ADINA KADER DEDİĞİMİZ “ KAÇINILMAZLIK ” HALİDİR.

Deprem, Sel vb. Doğal Afetler

4. HALKA



OLASILIK

-

ÖRNEK; TAŞINDAN SIÇRAYAN BİR ÇAPAK ZIMPARA

-

TEMAS ETMEDEN OLASILIĞI GEÇME ALNA TEMAS EDEREK ÇİZİK AÇMASI GÖZ BEBEĞİNE EDEREK KÖR ETMESİ İSABET 4

5. HALKA



SONUÇ



MADDİ HASAR



YARALANMA



UZUV KAYBI



ÖLÜM 5

PEKİ BÜTÜN BU ANLATTIKLARIMIZI DİKKATE ALMAZSAK BİZİM YASAL SORUMLULUĞUMUZ NE OLACAK ?

4857 sayılı İş Kanunu’nun 77. maddesine göre;

 İşverenler işyerlerinde noksansız bulundurmak, İş Sağlığı ve Güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri  İşçilerde, İş Sağlığı konusunda alınan her uymakla yükümlüdürler.

ve türlü Güvenliği önleme

İŞÇİLERİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI

 Kendilerine ustabaşlarınca, sorumlulukları gereği verilen görev İlgili amir harici ve/veya hiçbir işle ilgilenmezler.

 İşyeri açık ve/veya kapalı alanların sınırları içinde asılı olarak duyurulmuş ikaz - uyarı levha ve talimatlarına uyulmasında şahsi sorumluluk taşırlar.

 Kendilerine öncelikle iş başı sırasında verilen talimatlara ve görevleri gereği iş başı sonrası süreçte verilen diğer tüm talimatlara uymak zorunda olup bu talimatlara uyulması hususunda şahsi sorumluluk taşırlar.

 İş sağlığı ve güvenliği açısından kendi ve diğer çalışanların can güvenliğini riske sokacak hiçbir tavır ve görev gereği harekette bulunmazlar.

 İşçiler, davranış ve kusurlarından dolayı, kendilerinin ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliğinin olumsuz etkilenmemesi için azami dikkati gösterirler ve görevlerini, işveren tarafından kendilerine verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda yaparlar.

 Makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını doğru şekilde kullanırlar.

 Kendilerine zimmetle verilen iş güvenliği kişisel koruyucu malzeme ve teçhizatı gerektiği yerde ve zamanda muhafaza edildiği yere geri koyarlar.

giyerler, takarlar, kullanırlar ve kullanımdan sonra

 Gördükleri en küçük tehlikeli durum ve davranışı derhal en yakın amirine bildirirler.

 Çalıştıkları yeri daima temiz, tertipli ve düzenli tutarlar.

 İş sağlığı ve güvenliği hususunda sorumluluklarını yerine getirirken ihtiyaç duyduğu tüm gereksinimleri amirlerinden yazılı olarak talep ederler.

İş Güvenliği çalışmalarını sağlamak sadece bir kişinin sorumluluğu değil, en üst kademeden en alt kademeye kadar tüm organizasyonun sorumluluğudur.

DİKKAT

İŞ GÜVENLİĞİ ÇALIŞMALARI İŞLETMELERE EK MALİYETLER GETİRMEZ!

EK MALİYETLERİ; SAĞLIKSIZ ÇALIŞMA ORTAMI, ÖNLEMİ ALINMAMIŞ TEHLİKE VE RİSKLER, İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI GETİRİR!

YAYIN DOKÜMANTASYON