PROJE YÖNETİMİ ‘’Proje Yönetim Metodolojisi’ne bir Bakış’’ G.Kaan Yener PROJE, YÖNETİM, YÖNETİCİLİK • Birden çok işletmenin ve çok kişinin işbirliği yapmasını gerektiren işlerde, • değişik ve birbiriyle.
Download ReportTranscript PROJE YÖNETİMİ ‘’Proje Yönetim Metodolojisi’ne bir Bakış’’ G.Kaan Yener PROJE, YÖNETİM, YÖNETİCİLİK • Birden çok işletmenin ve çok kişinin işbirliği yapmasını gerektiren işlerde, • değişik ve birbiriyle.
PROJE YÖNETİMİ ‘’Proje Yönetim Metodolojisi’ne bir Bakış’’ G.Kaan Yener PROJE, YÖNETİM, YÖNETİCİLİK • Birden çok işletmenin ve çok kişinin işbirliği yapmasını gerektiren işlerde, • değişik ve birbiriyle ilişkili/ etkileşim içinde olan işlerin görevlere ayrılmasında, • İlk kez karşılaşılan işelerin planlama ve uygulanmasında, • Belirlenen sürede bitirilmesi zorunlu işlerde proje tekniklerine ihtiyaç artmış ve önem kazanmıştır. PROJE NEDİR ? •Belli bir süre içinde ve belli bir bütçe dahilinde bir kez yapılması gereken karmaşık bir iştir. •İş alanlarına göre; •İktisat; kaynakların etkili kullanımının sağlanması amacıyla hazırlanan programlar, •İnşaat, makine v.b.; plan ve çizimler, PROJE NEDİR ? Proje, sistemler içinde düşünme ve çalışma yolu aranmasıdır. Proje ve sistem birbirinden ayrılmayan iki kavramdır. Yönetim görevi, sorun çözümlerinin uygulanması için gerekli tüm önlemler, Sistem görevi ise, bütün sorun çözüm önlemleri, yani sistem tasarımı sürecidir. PROJELERİN ORTAK UNSURLARI •Başlama ve bitme noktaları vardır. •Çeşitli görev, faaliyet ya da olayları kapsar, •Bir takım farklı kaynaklar gerektirir. Her projenin kendine has şekilde planlanması ve kontrol edilmesi gerekir. Nasıl yapılacağına ilişkin prensipler aynı olacaktır. Ayrıntılar farklı olacaktır. Proje İşlerinin Diğer İşlerden farkı • Sonuç, bütçe ve zaman gibi üç kısıtlama altında yapılır. • Yaratıcılık, yenilik gerektirir. Katkı vakatılımın yanı sıra davranış değişikliğini içerir. • Bilgi toplama, proje oluşturma, uygulama,izleme başka kuruluş ve kişilerle çalışmayı gerektirir. Proje İşlerinin Diğer İşlerden farkı • Kurumu ve yönetim sistemlerini de kapsar, • Planlama ve organizasyon, rutin işlere göre aylarca devam edebilir. • Etkin ve kültürel ihtiyaçlara duyarlı bir yönetimi gerektirir. Proje ile Rutin İşi Birbirinden Nasıl Ayırt Edilir ? Proje Rutin İş Normal iş yapısından farklı Bölüm amaçları içinde Aktiviteler birbiri içinde ilişkili Birbairiyle ilişkili Hedef ve süre belirli Hedef ve süre genel İstenen sonuç belirli Sonuç belirlenmemiştir. YÖNETİM • Kaynakların olumlu sistemli ve başarılı bir biçimde kullanılmasıyla ilgili bir sanat ve aynı zamanda bir bilimdir. • Yönetim sanatı, İşlerin başkaları aracılığıyla yaptırıması eylemidir. YÖNETİM • Yönetim Bilimi, Kurum/işletme işlevlerine ilişkin eylemlerin sistem ve kontrollerin planlanması ve düzenlemesidir. • Yönetim, belli amaçlara ulaşmak için insanların, kaynakların ve zamanın birbiriyle uyumlu ve verimli kullanılmasıdır. Yönetim Süreçleri • • • • • Planlama Organizasyon, Yöneltme, Değerlendirme, Geliştirme Proje Yönetimi Metodolojisi Nedir? • Standard, kabul edilen doğrular ve prensipler dizisini temsil eder. Sektör veya disiplin içerisinde yer alan koşulların ortak paydalar çerçevesinde sınıflandırılmasıdır. Kurumsal yaşantımızda sıklıkla duyduğumuz bir örnek toplam kaliteye yönelik standartlardır Proje Yönetimi Metodolojisi Nedir? Metodoloji, standart tanımından hareketle, işlerin nasıl, hangi kaynak ve araçlarla yürütüleceğini tanımlar, gerekli form ve formatları sağlar. Bu anlamda metodoloji, spesifik duruma uygulanabilecek yön gösterici adımlar dizisi olarak özetlenebilir. Proje Yönetimi Metodolojisi Nedir? • Proje yönetimi metodolojisi, projelerin geliştirilmesi, planlanması, yürütülmesi ve yönetilmesi amacıyla hazırlanmış yönetim talimatnamesidir. Projelerin sürdürüleceği kalite yönetimi çerçevesini belirler. Proje koşullarında, bu gibi yön belirleyici adımlar, yapılacak işler listesi olarak isimlendirilir. Kurumsal proje yönetimi metodolojisi proje hedeflerinin tanımlanması ve seçiminde, kaynak ihtiyacının belirlenmesinde, performans ve sonuçlarla ilgili sorumlulukların güvence altına alınmasında ve elde edilecek faydalara odaklanılmasında yardımcı olacaktır. Kurumsal metodolojiye proje yaşam döngüsü boyunca kullanılacak spesifik bir yaklaşım, hazır formlar, tablolar ve hatta kontrol listeleri dahil edilebilir. Proje Yönetimi Metodolojisi Nedir? • Proje Yönetimi Metodolojisinin amacı, projelerini standart bir metod ve yöntemle, disiplinli, iyi yönetilen, ürünlerin yada sonuçların kaliteli teslimini güvence altına alarak belirli bir bütçe ve zaman kısıtı altında gerçekleştirilmesidir. Proje Yönetimi içerdiği değişkenlerin fazlalığından tek ve standart bir yol olarak çözüm sunmamaktadır. Her organizasyon kendi bünyesinde oluşturduğu metodolojiyi proje bazında tekrar değerlendirmeli ve daha sonra çalışmalara bağlamalıdır. Proje Yönetimi Metodolojisi Proje Yönetimi Metodolojisi Şekilde de görüldüğü gibi proje yönetimi devamlı bir süreçtir. Aktivitelerin sabit sıralandığı bir sistem değildir. Süreçler içiçedir ve birbirlerinden ayrı düşünmek imkansızdır. Kontrol, gözden geçirme ve raporlama ise tüm çevrimde baştan sona devam eden işlemlerdir. Metodoloji projenin yönetimi ile ilgili akışı gösterir fakat geliştirme çalışmalarının proje spesifik ve tek olması sebebiyle uygulama detaylarını göstermez. Proje Yönetimi Metodolojisi ile Geliştirme Hayat Çevrimi İlişkisi Metodolojinin Uygulanabilirliği • Proje Yönetimi Metodolojisi tüm projelerinde genel olarak uygulanabilir olarak düzenlenmiştir. Proje Yönetiminin hangi projelerde uygulanacağına şirket politikaları ile karar verilir. Bu kararı projenin büyüklüğü ve riski belirlemelidir. Bölüm Yöneticileri projelendirilmesini istedikleri projeleri yönetim toplantılarında sunacaklardır. Buradan çıkacak bir karar veya üst yönetimin direkt olarak projelendirilmesine karar verilen projeler Proje Yönetimi Metodolojisi çerçevesinde projelendirileceklerdir. Metodolojinin Biçimlendirilmesi Metodolojinin tasarımı projelerin genel yapısı üzerinden belirlenmiştir. Bu suretle metodolojinin gerekli esnekliğe sahip olması öngörülmüştür. Projelerin içerik ve nitelik itibariyle incelenmesi sonucu büyük ve karmaşık projelerde izlenecek yol ile daha küçük projelerde izlenecek yolun birbirinden ayırılması gerekmektedir Metodolojinin Biçimlendirilmesi • Unutulmaması gereken büyük ve kompleks projelerin yönetimsel kontrole ve gözden geçirmelere daha çok ihtiyacı olduğudur. Küçük projelerde ise kontrolden çok uygulama temelli iş gerçekleştirmelerine yönelinmesinde fayda vardır Metodolojinin Biçimlendirilmesi Proje Yöneticisi ve/veya Sponsor proje gereklilikleri doğrultusunda projenin ana aşamalarına karar vereceklerdir. Metodoloji ile ilgili bu düzenlemeler ve uygun görülen uygulamalar proje yönetici tarafından yazılı bir şekilde proje ekibine bildirilecektir. Ana aşamalar Proje Planı'nında temeli olacaktır. Sürekli Gelistirmeler Metodoloji sabit ve değişmez değildir. Projelerdeki deneyimler ve öneriler ile gelişmeli, yaşanan süreçlerin organizasyon açısından değerlendirmeleri yapılmalı, bu konuda görüş bildirmek isteyenler cesaretlendirilmelidir. Metodoloji canlı bir varlık gibi organizasyonla beraber büyümelidir. Süreçler organizasyona göre optimize edildikçe metodolojiyi de geliştirecektir. Proje Yönetimine geliştirici girdilerin sağlanması ve metodolojinin geliştirilmesi tüm birimlerince görev kabul edilmelidir. Proje Nedir? Başlama ve bitişi açıkça tanımlanmış aktivitelerle bütçe ve zaman kısıtı altında iyi tanımlanmış hedef ve amaçlara ulaşma eylemidir. Geçici Süreç • Projeler geçici süreçlerdir, son hedefe ulaşıldığında proje tamamlanmış olacaktır. Bu yüzden projenin başarıyla tamamlanması için projenin erken safhalarında projenin bitiş noktası yada ulaşılmak istenen hedefler tanımlanmalıdır. Birçok projenin bitmemesinin sebebi ise projeyi neyin sonlandıracağının tanımlanmamış olmasıdır. Geçici Süreç Projenin başarı kriteri taraflar arasında açık ve net bilinmelidir. Projenin başarı kriterinin tanımlanması için sorulabilecek en basit soru: "Bu projeyi neden yapıyoruz?" olacaktır. Başarı kriteri ölçülebilir olmalı ve yönetimsel (business) değerlerle dile getirilmelidir. Yönetimsel dile getirme ürünün piyasa araştırması, reklam beklentisi, tanıtımının nasıl olacağı, rakiplerin durumu vb. çalışmaların sonucunda ürünün kabul edilebilirliğini ortaya koymaktır. İyi Tanımlanmış Hedefler Projenin tamamlandığına ilişkin kararın verilebilmesi iyi tanımlanmış hedefleri gerektirir. İyi tanımlanmış hedefler olmadığında proje amacını yitirecektir. İyi Tanımlanmış Hedefler HEDEF KOYMA • [Alis] “Bana hangi yoldan gitmem gerektiğini söyler misin?" • "Bu neyi istediğine ve neye ulaşmaya çalıştığına bağlı" dedi kedi “"Şey, bilmem ki………"dedi Alis "O zaman hangi yoldan gittiğin farketmez" dedi kedi “ —Alis Harikalar Diyarında İyi Tanımlanmış Hedefler • İyi tanımlanmış hedefler ki bunlar projenin kilometretaşları, teslimatları olacak ve araştırma sonuçları, beklentiler ve gereksinimlerden kaynaklanacaktır. • İsteklerin yada problemin tanımlanması dikkatli ve çok yönlü düşünme gerektirir.(Araştırma Raporu) Bu sayede projenin hedeflerinde netlik ve çözüm yaklaşımının ne olacağı konusunda karar verilebilir. Proje Yönetimi Nedir? • Projeleri gerçekleştirmek için gerekli tüm araç ve tekniklerin bir arada kullanılmasıdır. Projenin tanımlanmasını, kategorize edilmesini ve gerçekleştirilmesini sağlamaya yönelik çalışmalar bütünüdür. Bu suretle her projede yer alan tanımlama, planlama, uygulama ve kontrol süreçlerine ilişkin aktiviteler proje yönetiminin bir parçasıdır. Altyapı Beklentileri • Başarılı Proje Yönetimi, organizasyonun var olan yapısındaki uygulamaları dikkate alarak süreçlerin değerlendirilmesini, şirket politika ve prosedürlerinin projelerde işlerlik kazanmasını amaçlamaktadır. Örneğin performans değerlendirme, problem raporlama vb. uygulamalar için örnek verilebilir. Proje Yönetimi aynı zamanda organizasyonun bu yöndeki ihtiyaçlarınıda tanımlayarak verimliliğin artmasını sağlayacaktır. Altyapı Beklentileri • Projeler genellikle ideal koşullar altında gerçekleşirler, ancak istenmeyen ortamlar ki; personel dirençleri vb. başarıyı olumsuz yönde etkileyecektir. Örneğin, şirketin personel politikaları kişileri motive etmiyorsa bu bir direnç oluşturacaktır. Altyapı Beklentileri Proje Yönetimi genel yönetim bilgisini gerektirir. Genel yönetim kuralları, çalışmaları, kavramları, teknikleri, araçları ve yetenekleri Proje Yönetimi için temel oluşturur. Ayrıca, başkalarıyla kolay çalışabilme, sorumluluk alabilme, gruba liderlik edebilme ve karar almada bu istenen özellikler içerisindedir Tanımlama Bileşenleri Tanımlama Bileşenleri PROJE YÖNETİMİ • Bir amaca ulaşma yolunda girişilen işlerin ve eylemlerin toplamıdır. • Proje yönetimi ile işletme yönetimi arasında fark vardır. PROJE YÖNETİMİ İşletme yönetimi, işletmenin işlevlerini etkin olarak yürütebilmesini sağlayacak biçimde yapılandırılır. Proje yönetimi ise; •Tüm bölümleri ve kurumları kapsamalıdır. •Çok görev, görevlerin kurum içi ya da dışından sağlanan elmanlarla yapılması ve izlenmesi. •Değişik görevlere ilişkin planlama ve yönetim bulunmak zorundadaır. Proje Yönetiminin Özellikleri • Görev kapsamı önceden belirlenmelidir. • Ekip üyelerinin sayısal durumu ve nitelikleri uygulamada değişebilir. • Ekip üyelerinin pozisyonları, işletmedeki pozisyonlarından bağımsızdır. • Proje grubunun ömrü, proje süresiyle sınırlıdır. PROJE YÖNETİMİ • İşgücü, malzeme, zaman, para, teknoloji kaynaklarını kullanarak, • Yapılması gereken işlemleri tanımlama, lidrlik, izleme ve tamamlama işlevlerini yerine getirerek, • Belirlenen performans ölçütlerine uygun, belirlenen maliyet çerçevesinde, belirlenen süre içerisinde, organizasyonun ana çalışma sistemin bozmadan gerçekleştirilmesi sürecidir. PROJE YÖNETİMİ • Proje yönetiminin amacı, Mevcut durumdan ders alarak gelecekte daha iyi performans sağlamanın ortaya konulmasıdır. Proje Yönetiminde başarısızlığa Neden Olabilecek Zayıflıklar • Hazırlama ve uygulamada başarının temel unsurlarından bir veya birkaçının gözden kaçması, • Doğru kararları almada ve doğru zamanda verilmesi için gerekli disiplin eksiktir. Proje Yönetimi • Projenin hazırlanmasından önce gerekli bilgilerin elde edilmesi için bir durum analizinin yapılması, sorunların çözümlenmesi ve önerilen işlerin hedeflerinin tanımlanması için gerekli işlemleri oluşturur. Proje Yönetiminin Özellikleri • Her proje, belirlenen maliyet ve belirlenen süre içerisinde ileri teknoloji kullanarak gerçekleştirilir. • Her proje farklı özellikler taşır ve tektir. • İnsani malzeme, zaman, para, enformasyon teknolojisi kaynaklarının kullanımını içerir. • Bir organizasyon sistemi içerisinde çalışmayı gerektirir. Proje Yönetiminin Yararları • Amaç ve hedeflere ne zaman ve nasıl ulaşılacağını önceden belirler. • Sürekli raporlama ihtiyacı minumuma iner. • Zaman baştan belirlenir. • Maliyet önceden belirlenir. • Gerekli kaynakları ortaya koyar. Proje Yönetiminin Yararları • Teknoloji açıklanır. • Kontrol sisteminin kurulmasını sağlar. • Görevlerin organizasyon şemasını gösterir. • Ekip üyelerinin proje geliştirme, uygulama ve tahmin yeteneklerinin gelişmesini sağlar. PROJE BAŞARISININ FAYDALARI • Organizasyon İsteneni sağlar (özelliklerine göre) İsteneni ihtiyaç duyulduğunda sağlar. İsteneni üzerinde anlaşılan maliyete göre sağlar. Bu ticari başarı getirir. Pazardaki yerini güçlendirir. Nakit akışını ve bütçelerini sağlıklı bir biçimde planlayabilir. PROJE BAŞARISININ FAYDALARI • Takım Ekibin etkinliği artar. Hüsrana uğrama duygusu ve stres azalır. Uyum getirir. İş tatminini artırır. PROJE BAŞARISININ FAYDALARI • Kişisel Daha fazla kendini takdir. Daha fazla iş güvenliği Hüsran ve stresten uzak daha fazla fayda temin eder. • Proje Yönetimi, Kaynakların ve harcanması gereken çabaların planlanması, yönlendirilmesidir. Bilgi, beceri, araç ve tekniklerin proje içinde kullanımı da diyebiliriz. • Proje Örgütü, Bir araya getirilen kaynaklar oranında kurulan ilişki sistemidir. • Bir proje üç evreden oluşur. Proje için fikirler (proje oluşumu ve başlangıcı) Projeyi gerçekleştirme, Proje bitimi, Bu son iki şık proje yönetiminin konusu olarak nitelendirilir. Proje Yönetimi Üçgeni Kalite Zaman Maliyet KALİTE • Amaca uygunluk • Sıfır kusur • İstenen özelliklere uygunluk Kalite olarak projenin başarısı, bu özelliklere uygun olmasına bağlıdır. MALİYET Proje tamamlanana kadar gerçek harcadığımız bedeldir. ZAMAN • Bir projenin tamamlanması için geçen süredir. • Gerçekte proje belirlenen tarihte bitse bile dalgalanmalar olabilir. • Proje yönetimi üç ayaklı tabur kadar hassas değildir. Ama üç unsuru da denge ve uyum içinde olduğunda mutlaka en iyi şekilde işler. Proje Yönetiminin Bileşenleri Bir projenin başarı ile sonuçlandırılabilmesi için proje yönetimi çok önemlidir. Bu da çeşitli yönetim alanlarının bir karmasından oluşur. Bu alanlar ; •Bütünleştirme Yönetimi, Proje ögelerinin koordinasyonu sağlayan süreçler tanımlanır. Proje planlama, planın yürütülmesi, değişim denetimi yöntemleri uygulanır. Proje Yönetiminin Bileşenleri •Kapsam Yönetimi, Kapsam tanımı, kapsam planlaması, kapsamın doğrulanması, kapsam değişikliği denetimi yöntemleri uygulanır. •Zaman Yönetimi, Projenin zamanında bitirilmesini sağlayacak süreçler tanımlanır. İşlerin tanımı, süre tahminleri, zaman çizelgelerinin geliştirilmesi ve denetiminden oluşur. Proje Yönetiminin Bileşenleri •Maliyet Yönetimi, Projenin onaylanma bütçesi ile projenin bitirilmesini sağlayacak süreçler tanımlanır. Maliyet planlama, maliyet tahmini, bütçe ve maliyet denetimi yöntemleri uygulanır. •Kalite Yönetimi, Projenin ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlayacak süreçler tanımlanır. Kalite planlama, kalite güvence ve kalite denetimi yöntemleri uygulanır. Proje Yönetiminin Bileşenleri •İnsan Kaynakları Yönetimi, Proje ile ilgili işgücünün daha etkin kullanımına yönelik süreçler tanımlanır. Örgütsel planlama, kadro kurma, takım oluşturma yöntemleri uygulanır. •İletişim Yönetimi, Proje bilgilerinin zamanında ve uygun biçimde üretilmesi, derlenmesi, dağıtılması, saklanması, düzenlenmesi süreçlerini tanımlar. İletişim planlama, bilgi dağıtımı, performans raporlama yöntemleri Proje Yönetiminin Bileşenleri •Risk Yönetimi, Proje risklerinin belirlenmesi, analiz edilmesi, çözümlerin uygulanmasına yönelik süreçler tanımlanır. Risk tanımlama, risk boyutu belirleme, riske karşı planlama ve risk azaltıcı denetim yöntemleri uygulanır. •Satın Alma Yönetimi, Proje için gerekecek ürün ve hizmetlerin dışardan alınması süreçleri tanımlanır. Satın almanın planlanması, talep planlama, firma seçimi, sözleşme yönetimi, Proje Ekibinin Belirlenmesi • Proje ile ilgili birimler belirlendikten sonra Sponsor ve Proje Yöneticisi ilgili bölümlerin yöneticilerinden proje için kaynak talebinde bulunurlar. Bölüm yöneticileri yada sponsor projenin gereklerine göre uygun kaynağı temin ederler. Seçilen kaynaklar Yetki ve Sorumluluklar dokümanındaki genel tanımlamalar doğrultusunda projede görev almaya hazır olmalıdırlar. Belirlenen kaynaklara (eğer yapılmışsa) Araştırma Raporu gönderilerek Proje Başlangıç Toplantısı tarihi belirlenir Proje Ekibinin Belirlenmesi Bu toplantıda projenin amaç ve hedefleri ile o ana kadar belirlenmiş istekler anlatılır. Ekip üyelerinin görüşleri Toplantı Notu olarak yazılı hale getirilir. Yukarıdaki alanlara ilişkin eksik ve ek çalışmaların sorumluluğu bir sonraki toplantının gündemi olarak kayda alınıp ekip üyelerine bir zaman kısıtı altında dağıtılır. Yukarıdaki maddelerin tanımlanmasını takiben Proje Tanımlama dokümanı tamamlanır. Proje Yöneticisi Kimdir ? • Bir projeyi yönetmek üzere görevlendirilen ve projeyi, mümkün olan en yüksek üretkenlik, en düşük belirsizlik ve risk ile yürütmekten sorumlu kişidir. • Proje ekibini kurmak, hem de projeyi gerçekleştirirken yönlendirmekten sorumludur. Proje Yöneticisi Kimdir ? Sorumlulukları ; • Ekibin hangi niteliklere sahip kişilerden oluşacağını belirlemek, • Ekibe dahil etmek, • Görevlerini ve sorumluluklarını bildirmek, • Ekibin gerekli kaynaklara ulaşmasını ve gerekli eğitimi almasını sağlamak, • Ekibin proje ile ilgili görevlerini yerine getirmelerini sağlamak, Proje Yöneticisi Kimdir ? Liderlik proje yöneticisinin en önemli aracıdır. Açık ve net olarak kullanmalıdır. Yönetici, ekibini hedeflere ulaşmak için motivasyon, cesaret ve yönlendirmeyi sağlamalıdır. İyi bir proje yöneticisi, işi zamanında bütçe dahilinde ve üzerinde anlaşılan şartlara göre teslim edendir. Proje yöneticisine projeyi sevk ve idare edecek kadar hem sorumluluk, hem de yetki tanınmalı, üst yönetim destek vermelidir. PROJENİN DOĞUŞU • Yeni bir proje varlığının kabul edilmesidir. • Proje doğuşu ; Proje tanımının yapılarak ön olurluk çalışmasının tamamlanmasına ve taslak planların hazırlanmasına kadar sürer. Proje Hangi Nedenlerden Çıkar ? • Piyasada ortaya çıkan nedenler • İşletme ihtiyaçları, • Müşteri İstekleri, • Teknolojik Gelişmeler, • Yasal Sorumluluklar Projenin Tanımlanması • Proje ihtiyaçları tam olarak ortaya konul- duktan sonra, bu ihtiyaçları karşılayacak projenin ayrıntılı olarak tanımlanması gerekir. • Bunun için ; Proje kapsamının belirlenmesi, zaman ve maliyet planları, ortaya çıkacak ürünün elde edilmesinde yapılacak çalışmalar. • Belgelendirme. Projenin Tanımlanması Tanımlama safhasında üzerinde durulacak konular ; •Ürün Tanımı ; Ortaya çıkacak ürünün kapasitesi, •Stratejik plan ;İlgili kuruluşun stratejik hedeflerine uygun olmalıdır. •Geçmiş Projelere ait Bilgiler ; Mevcut deneyimlerin yansıtılması, •Proje başlatma Belgesi;Bu belgenin onaylanması ile proje resmen başlar. Proje Başlatma Belgesi Yer alması gereken konular ; • Projenin karşılayacağı ihtiyaç, • Projenin sonunda ortaya çıkacak ürün, • Proje sonunda teslim edilecek mal ve hizmet • Projenin hedefleri, başarı ölçüm kriterleri, maliyet,zaman, kalite boyutları yer almalı. Proje Başlatma Belgesi • Projenin hedefleri, başarı ölçüm kriterleri, maliyet,zaman, kalite boyutları yer almalı. • Kısıtlar ;Proje yönetimini sınırlayan faktörler, • Varsayımlar ;Zaman ve maiyet konusundaki belirsizlikleri gidermek için tahminler Proje Onayı • Proje tanımlandıktan sonra üst yönetimden onay alınır. • Niçin, • Üst düzey yönetim desteği, • Yöneticinin ikna edilmesi, • Ayrıntılı bilgi verilmesi. Yürütmenin Planlanması • Proje yöneticisinin atanması, • İşlerin, kimin tarafından, • ne zaman, ve ne maliyetle yapılacağının açık olarak tanımlanacağı plan. • Planlama sürecinde CPM, PERT, GANTT ve Milestone çizelgeleri gibi araç ve teknikler kullanılır. Planlamanın Önemi • Projenin bütünü hakkında açık fikir edinilebilir. • Kaynakların ne zaman ve nasıl harcanması konusunda bilgi verir. • İşlerin birbirine bağlılığı, darboğazlar ve çözüm yollarının bulunmasına imkan verir. • Planlanan ile gerçekleştirilen arasında karşılaştırma yapma, düzeltmelere fırsat verir. • Ekip değişimi ile üçüncü kişilere bağımlılık gibi engellerin önceden bilinmesi. • Projeye ilgi, benimsenme ve ihtiyaçların bilinmesi • Plan üç boyuttan oluşur ; • Zaman boyutu, işlerin planlanması, • Para boyutu, proje fonlarının bütçeleme aracılığıyla denetlenmesi ile oluşur. • Kaynak boyutu, projenin kısıtlı kaynaklar (mekan, malzeme, ve insan) kullanılarak nasıl bitirileceğidir. Tek başına iyi bir planlama projenin başarıya ulaşmasını sağlamaz.İyi bir yönetimde vazgeçilmez koşuldur. Yürütme Planında Olması Gerekenler • İlk adım projenin tanımlanıp belge haline gelmesi. • Projenin özetlenmesi, sınırları, nelerin yapılıp nelerin yapılamayacağı, • Kısaca, örgütlü ve yönetilebilir bir biçime dönüşmüş olmalıdır. Yürütme Planında Olması Gerekenler • • • • Kulanıcılar kimlerdir ? Kullanıcıların ihtiyaçları nelerdir ? Başlangıç noktası nedir ? Teknik performans ihtiyaçları nelerdir? • Proje süresi nedir? • Proje riski ve boyutu nedir? • Proje hedeflerine göre sınıflandırılmış iş listesi Yürütme Planında Olması Gerekenler • Ara hedeflerin listesi ve tanımları, • Projedeki işlerin sırasını ve ilişkisini gösteren çizelge • Proje ekip listesi ve görev tanımları, • Her işin bütçe ve zamanlaması, • Proje gelilmelerinin ilgililere nasıl aktarılacağı, • Projenen kimin tarafından ve sıklık ve amaçla gözden geçirileceği Sınıflandırılmış İş Listesi • Amacı, projeyi ve ürününü tam açıklığı ile ortaya koymaktır. • Hiyerarşinin en alt seviyesinde iş paketi yer alır.Projenin alt ürünlerini ve bu ürünün ortaya çıkması için yapılacak işlerin tümünü içerir. • Planlama tekniğine göre bir tek süre yada olasılıkları dikkate alarak iyimser ve kötümser süreler tahmin edilir. Sınıflandırılmış İş Listesi • Bu çalışmalarda kişisel birikim ile geçmiş proje deneyimleri kullanılır. • İş listelerinde işlerin anlamlı bir biçimde birleştiği ya da bitirildiği noktalardan ara hedefler (milestone) belirlenmelidir. Sınıflandırılmış İş Listesi • Ara hedef belirlerken, ölçülebilirlik özelliği taşıyanlar seçilmelidir. • Ara hedefte olabilecekler ; • Ara proje teslimi, • Müşteri toplantısı, • Proje gözden geçirme toplantısı, • Projeye devam et/etme kararı, • kalite ile ilgili kontrol Zaman Planlaması • İş listesi kullanılarak yapılır. İşler arasında herbir işin diğerinin bitmesini bekleyip beklemeyeceği, diğeri bitmeden başlayamayacağı gibi mantıksal ilişkiler tanımlanır. İşler için birtakım analizler kullanılabilir. Kaynak ve Maliyet Planlaması • Her bir iş için kimin ya da kimlerin ne kadar çalışacağı, • Ek kaynaklara ihtiyaç duyulup duyulmayacağı, • Bunlarla önceden belirlenen süre değişebilir. • Kaynaklarla ilgili kısıtlar proje süresini etkileyebilir. Süreleri gözden geçirmek gerekir. • Kaynak planlaması ile toplam proje kaynak ihtiyacı ve dağılımı ortaya çıkar. Kaynak ve Maliyet Planlaması • Maliyet planı kullanılan kaynakların maliyetleri yanında işler için yapılacak tüm harcamaları kapsar. Maliyet planlaması sırasında takibi kolaylaştırmak üzere maliyet hesap planları kullanılabilir. Karşı Planlama • Gerçekçi planlama yapabilmek için; • Proje ilk tanımlanmaya başlanıldığında -%25 ve +%75 tahmin aralığı verilir. • Örnek; öngörülen maliyet yada süre x olarak adlandırılırsa gerçekleşen maliyet ya da süre 0,75 ile 1,75 arasında olacaktır. • Bu yaklaşım elde kesin bilgi olmadığında kullanılır. Karşı Planlama • Sınıflandırılmış iş listesi oluşturulurken, elimizde daha fazla bilgi varken yapılacak tahminlerde %10 ile +%25 tahmin aralığı kullanılır. • Daha çok bilgiye dayanılarak yapılacak tahminlerde -%5 ile +%10 tahmin aralığı kullanılır. Burada proje yöneticisinin elinde, proje ekibinden gelen detaylı bilgiler bulunduğundan yanılma payı azalır. Karşı Planlama • Uygulama tahmin aralıkları bir önceki seviyede toplanan bilgilere dayanır. Proje yöneticisinin maliyet ve zaman yaklaşımındaki duyarlılık, proje uygulama tahminlerinin gerçekleşme oranında çok büyük sapmalar göstermemesini sağlayacaktır. Örgütsel Yapı • İdeal yapı, proje bazlı örgütlenmedir. Bilişim projelerinde çoğunlukla matris örgütlenme olur. • Matris örgütlenmenin temel özelliği, farklı birimlerden seçilmiş uzmanların projeyi yürütmek amacıyla proje yöneticisinin liderliğinde ekip oluşturulmasıdır. • Bu örgütlenme biçimi, birbiriyle içiçe geçmiş faaliyetlerin daha sağlıklı eşgüdümünü, insan kaynağının daha Proje Yönlendirme Kurulu • Projenin ilerleyişini gözleyn, gerektiğinde yardım sağlayan ve projenin başarısını değerlendiren gözlemci bir gruptur. Proje ile ilgili birimlerden oluşturulur. • Bunlar: • Proje yöneticisi, • Müşteri proje yöneticisi, • Proje destekleyicisi, • Müşteri temsilcileri, • Diğer üst düzey yöneticiler Projenin Yürütülmesi • Projenin plana göre yürütülmesi izleme, kontrol ve değerlendirme aktivitelerini içerir. • İZLEME, Projenin amacı, maliyeti, ve zamanlaması açısından gözlemlenmesi, farklı oluşan durum varsa belirlenmesi. • İzleme için bilgilerin toplanması ve derlenmesi gerekir. İzleme önemli bir geri besleme görevi görür. Projenin Yürütülmesi • Kontrol ve Değerlendirme, projedeki sapmaların azaltılması işlevini görür. • Değerlendirme belirli aralıklarda ve proje bitiminde yapılır. Proje Yönetimi Araç ve Teknikleri • PERT (Program Evulation and Review Technique • CPM (Critical Path Method) • GANTT ve Milestone çizgeleri ve değerlendirme toplantıları • Bu tekniklerde çalışan bilgisayar destekli araçlar • (MS Project, Primavere, Timeline, PERT ve CPM • 1950 li yıllarda proje yöneticilerinin proje akışını izleyebilmeleri ve proje son durumunu belirleyebilmeleri için geliştirilmiş iki tekniktir. • CPM 1957 yılında Du Pont Şir. Inşşat kontrolü için geliştirilmiş. • Pert Amerikan Deniz Kuvv.+Booz, Allen+ Hamilton Danışmanlık tarafından füze yapımını yönetebilmek amacıyla geliştirilmiştir. PERT ve CPM’nin Çalışma Alanları Altı ortak aşaması vardır. Bunlar ; • Projenin ve tüm faaliyet ve işlemlerin tanımlanması, • Faaliyetler ve işlemler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi ve önceliklerin ortaya çıkarılması, • Tüm faaliyetleri içeren proje ağının çizilmesi, • Her bir aktivite için tamamlanma zamanının belirlenmesi, • Başlangıçtan sonuca en uzun yolun belirlenmesi, bunun kritik yol olarak adlandırılması. PERT ve CPM’nin Çalışma Alanları Altı ortak aşaması vardır. Bunlar ; •Eldeki projenin planlanması, çizelgelenmesi, izlenmesi, kontrolü ve değerlendirilmesi •Kritik yolun belirlenmesi, projenin kontrol edilebil -mesi için yaşamsal önem taşır. Proje yöneticileri, kritik yol üzerinde olmayan aktiviteleri kullanarak gerektiğinde kendilerine esneklik sağlayabilirler. Bu aktivitelerin zamanlarını proje takvimine göre ayarla -yarak işgücü, mali kaynak, araç ve gereç kullanımını verimli hale getirirler. PERT ve CPM’nin Çalışma Alanları • Amaçları ve analiz yöntemleri aynıdır. Aralarındaki belirgin farklılık, PERT her faaliyet için üç ayrı zaman tahmini kullanır. CPM faaliyetlerin zamanlarının sabit ve hesaplanmış olduğu varsayımından yola çıkar. • İki önemli araçtır.Projeleri yönetmeyi kolaylaştırır. Bu iki tekniğe göre cevaplanması gereken sorulardan bazısı • Tüm proje ne zaman sonuçlanacaktır. • Projedeki kritik işlemler ve aktiviteler hangileridir? • Sürelerinde küçük sapmalar olsa bile projenin bitiş tarihini etkilemeyecek işlemler ve faaliyetler ? • Projenin belirlenen bir tarihte bitme olasılığı nedir ? • Herhangi bir günde proje kontrol altında mıdır ? GANNT) Çizgeleri • Anlaması ve oluşturması kolay bir araçtır. • Sınıflandırılmış iş listesindeki her işin başlangıcını, bitişini ve süresini gösterir. • Yazılım ile süzgeç,renkler, çizgiler gibi ayırt ediciler kullanır. İşler arası ilişkileri ve kritik yolu gösterebilir. ARA HEDEF (MİLESTONE) Çizgeleri • Gannt’tan tek farkı bilginin gösterim şeklidir. • Ara hedefler proje içindeki özel noktaları ve aşılmış işleri gösterir işarettir. () Bu işaretler süre ve kaynak göstermez. Ara hedeflerdir. • Bir GANNT çizgesinde, birkaç ara hedef tanımlanarak projenin izlenmesine yarar sağlaması önerilir. DEĞERLENDİRME TOPLANTILARI • Projenin belirli aşamalarında yapılır. Proje seyrini gözden geçirmek, proje hedeflerini gözardı edilmemesini sağlayacak önlemler almak amacıyla yapılır. • Proje ile ilgili tüm kilit personel bir araya gelir. • Proje geniş bir bakış açısı ile ele alınır. • Projede değişiklik yapılması yada Analiz • Projenin bu aşamasında proje ekibinden, sponsordan, proje yöneticisinden yada yönetimden gelecek istekler doğrultusunda diğer tanımlama başlıkları eklenir ve çalışma atamamlanır. • Tanım aşaması süresince proje kısıtları, alternatifleri ve ilgili varsayımlar analiz edilir. Olası problemler bu çalışmada farkedildiğinde çözüm önerileri yada problem olasılıkları araştırılmalıdır Analiz • • • • • Dokümana eklenebilecek diğer kısımlar genel olarak; Risklerin tanımlanması,zayıflıklar ve güçlü yanların tanımlanması (SWOT) İlgililer ve müşteri analizi (Piyasa Araştırması) Fonksiyonel spesifikasyonlar Reklam ve Tanıtımla ilgili öngörüler Diğer ürünlerle ilişkiler Tanımın Gözden Geçirilmesi • Proje Tanım dokümanı tamamlandıktan sonra üst yönetime sunulmalıdır. Her türlü bilgi ve doküman tanımlama dokümanına eklenmelidir. • Örneğin, All Public Folders altında bir bölüm açılabilir. Yada bir chat ortamı yaratılarak görüş alışverişi daha hızlı sağlanabilir. (MSN VS…) • Tanımı gözden geçirme ve onaylama sponsorun olup, tüm ilgililere ulaşmasını sağlama ve güncellemeleri yapma proje yöneticisinin sorumluluğudur Tanım Atmosferi Tanım aşamasındaki atmosfer genellikle kararsızlık ve tereddütle örülü olabilir. Yapılan araştırmalar bu durumu genel olarak aşağıdaki gibi karakterize etmektedirler ve proje yöneticisi bu duruma olanak vermeyecek şekilde akılcı, disiplinli olamalıdırlar; Tanım Atmosferi • Proje Takımı Umutsuzluğu Proje ekibinin projenin hareketlenmesinin ve çözümün tasarlanmasının hiç başlamayacağı düşüncesi, daha önce yapılan benzeri çalışmaların reddedilmiş olması Tanım Atmosferi • Yönetimin Sorumluluk Almaması Yönetimdeki sorumluluk boşluğu genellikle çok az belirlilikle ortaya atılan fikirleri ortaya çıkarır. Bu suretlede proje ekibi "Kaça ve Ne Zaman" sorularına cevap vermekte zorlanır. Gerçekte ne istendiğinin bilinmemesi ve fikrin ekonomik değerinin proje öncesi tam olarak araştırılmaması. Tanım Atmosferi • Bilgi Yetersizliği • Fikrin geliştirilmesine dair araştırma yapma gereğinin öneminin ve usulünün bilinmemesi, yetersiz piyasa verileri, iş modelleri kurmada yetersizlik sebebiyle analiz yapamama Tanımlama Problemleri Tanımlama aşamasındaki problemlerin çoğunluğu projenin ilerleyememesiyle ilgilidir. Bu zaten yukarıda açıklanan atmosferinde doğal sonucudur. Buradaki en zor görev üst yönetime düşmektedir. Örnek vermek gerekirse; Tanımlama Problemleri • Kıt Kaynaklar En büyük problem proje başlangıç ekibini biraraya getirmektir. Doğru işe doğru eleman mantığı ile hareket etmek bu aşamada çok kolay olmamakta, kişiler bilgilerini araştırmayla pekiştirme gayretinde olmamaktadırlar. Tanımlama Problemleri • Koordineli Liderlik Kayıpları Kalifiye elemanlar az olduğundan birçok kişi bireysel olarak liderlik rolünü üstlenir. Böyle durumlarda tanım aşaması ya birçok lider tarafından idare edilir yada kimse sorumluluk almak istemez. Böylesi ortamlar bağlantısız ve kötü kararların alınmasına yol açar. Tanımlama Problemleri • Proje Amaçlarında Fikir Ayrılığı Projenin ne olacağı ve ne üreteceği ile ilgili birçok farklı fikir olabilir. Ortak bir kanıya varmada zorlanıldığında hızlıca prototip çalışması yapmak yada farklı ürünleri denemek faydalı olabilir.. Proje ekibi somut birtakım şeylere inandığında kavramların entegrasyonu ve bu doğrultuda çözüm üretmek kolaylaşacaktır. Proje Tanımı Nedir ? Her proje özeldir ve bağımsız olarak tanımlanmalıdır. PROJELER MUTLAKA YAZILI OLARAK TANIMLANMALIDIR Proje Tanımı Nedir ? • Proje tanımlaması ve iş analizi(modelleri) projelerin başarısında kilit bileşenlerdir. • Projelerin karmaşıklık düzeyi değişkenlik göstersede, başlangıç tanımlaması yapılmak zorundadır. Bu, bazı projelerde birkaç sayfa olabileceği gibi sayfalarca da sürebilir. Bu aşama projenin en kritik aşamasıdır. • Aşağıda proje aşamaları arasındaki ilişkiler görülebilir. Tanımlama aşaması ilk aşama olmakla beraber proje planıyla iç içedir. Tanımlama aşamasında elde edilen aktiviteler plana doğrudan aktarılabilir. Böylelikle projenin süre ve maliyet bilgileri ile ilgili çeşitli öngörüler yapılabilir. Proje Yönetimi Süreçleri Kim Ne Yapacak? • Sponsor projenin sahibi, hedefleri ve amaçları koyan onay mekanizmasıdır. • Proje Yöneticisi proje tanımının geliştiricisi ve orkestra şefidir. • Üst Yönetim, bilginin gözden geçirilmesi ve onaylanması ile ilgili karar birimidir. • Proje Ekibi, İlgililer gerekli girdileri sağlarken bir yandan da projenin görüntüsünün netleşmesi için gerekli tanımlamaları yaparlar. • Danışmanlar, istendiğinde yardımcı olurlar ve gerekli araçları sağlarlar. Tanım aşamasında yaratılmış tüm yazılı materyalleri gözden geçirir ve üst yönetimin projenin başlangıç, onay ve karar vericiliğinin başlamasını sağlarlar. Proje Tanımı Nasıl Geliştirilecek? • Proje ekibinin kullanmak için istediği kavramsal bilginin geliştirilebileceği birçok metod mevcuttur. Bazıları;: • Beyin Fırtınası • İdari toplantılar • İlgili ve kullanıcı toplantıları • Teknoloji Araştırma ve Dokümantasyon Metodları • Görüşmeler ve teknoloji izlenimleri • Satıcı demoları Planlamanın Planlanması Tanım aşamasının tamamlanmasıyla proje planının yapılmasına karar verilmelidir. Burada ilk step en kısa zamanda planlama planlamasının yapılması ve gerekliliklerin belirlenmesidir. Planlamanın Planlanması Araştırma Raporu • • • • • • • • • • • • İçerik • • Hedefler - Şartlar • • • • • Araştırma Raporu aşağıdaki bölümleri içermelidir; Başlık Başlık Amaç Hedefler Malzeme/Metod/Alternatif Sonuçlar Görüşler Kapama Amaç Konunun başlığı yazılır. Başlık çekici, kısa ve raporun devamını özetler şekilde açıklayıcı olmalıdır. Başarılmak istenen konu açıklanır. Araştırmanın konusudur. Başlığın biraz daha genişletilmiş ve açıklanmış halidir. Durum Varolan hipotezler yazılmalıdır. Araştırma konusu ile ilgili beklenti ve şartlar konmalıdır. Araştırmanın hangi kısıtlar ve şartlar altında olduğu görülmelidir. Bu kısım raporu inceleyecek kişiye karşılaştırma yada neyin peşinde olunduğunu anlayacağı şekilde düzenlenmelidir. Araştırma konusunun neden önemli olduğu ve neyi çözmeyi amaçladığı yazılmalıdır. Araştırma Raporu Metodoloji • Araştırma konusu ile ilgili mevcut durum, eldeki ve bilinen bilgiler yazılmalıdır. • Bu konuyla ilgili daha önce yapılmış çalışmalar anlatılmalıdır. • Araştırma konusu ile ilgili olmak üzere, yaşanılan problemin yada projenin yapılan araştırmayla nereye geleceği ve neden gerekli olduğu anlatılmalıdır. Araştırma Raporu • • • • • • • Sonuçlar Araştırmanın nasıl yapılacağı anlatılmalıdır. Araştırmada kullanılacak araçlar ve gereçler açıklanmalıdır. Araştırma ile ilgili ele geçen bilgilerin nasıl dokümante edileceği yada saklanacağı belirtilmelidir. Bu bölüm aynı zamanda raporu isteyenin beklentilerini karşılayacak başlıkları içermelidir. Araştırma konusu dikkate alınarak nelerin incelenmesi gerektiğine karar verilmeli ve yazılmalıdır. İncelenecek konular belirlendikten sonra bu konuların incelenmesine yönelik hangi yolun izleneceğine karar verilmelidir. Alınan kararlar doğrultusunda araştırma için gerekli zaman ve kişiler belirlenmelidir Araştırma Raporu • Görüşler • Araştırmayı yapanın konuyla ilgili yaptığı çalışmayı yazdığı bölümdür. • Sonuçlar tarafsız olarak yazılmalı yorum katılmamalıdır. • Metodoloji bölümündeki kriterler dikkate alınarak yapılan çalışmalar özetlenir. • Sonuçlar net ve açıklayıcı olmalı, karar vermeyi kolaylaştırmalıdır. • Elde edilen tüm sonuçlar bu bölümde yer almalıdır. • Yapılan çalışmalar grafik ve tablolarla kolay anlaşılabilir hazırlanmalıdır Araştırma Raporu Kapama • • Çözümlerin değerlendirildiği bölümdür. • Araştırma sonuçlarının organizasyonun yapısı dikkate alınarak yarumlandığı bölümdür. • Sonuçların avantaj ve dezavantajları ortaya konulur. • Sonuçların hangi koşullarda neler getirebileceği konusunda yorumlar yapılır. • Sonuçların organizasyon açısından zaman, maliyet, kalite ve kaynak olarak ne anlama geldiği açıklanır. • Sonuçlarla ilgili tercihlerin getirilerinin ne olabileceği anlatılır. • Geçmiş çalışmalar, mevcut durum ve araştırma sonuçları arasında karar vericinin anlamasını kolaylaştırıcı ilişki kurulur. • Beklenen veya beklenmeyen etkiler nedenleriyle anlatılır. • Açıklamaları destekleyici yaşanmış örnekler verilir. • Uzun ve kısa dönemli, az ve çok kullanıcılı gibi kriterlerele sonuçlar değerlendirilir. • Önceki araştırma sonuçları ile karşılaştırılır. Araştırma Raporu Referanslar • Araştırmanın amacının son hali yazılır. • Ana çıktılar yazılır. • Teorik ve pratik olarak çıktıların etkileri değerlendirilir. • Sonuçlar başka araştırmaları yada yanıtlanacak soruları doğurmuşsa bu çalışmalar önerilir. Proje Planlama Nedir? Proje planlaması, projenin nasıl gerçekleştirileceğinin tanımlanmasıdır. Proje planının amacı ise aktiviteleri tanımlamak, gereken zaman ve kaynak tahminlerini yapmak ve yönetimin gözden geçirme, kontrol vb. faaliyetleri yapmasını sağlamaktır. Proje Planlama Nedir? Proje planlamanın hedefleri aşağıdaki gibidir; • Projeyi tanımlayıcı ve bağlayıcı başarılacak işlerin belirlenmesi • Proje ile ilgili tüm tahminlerin yazılı hale getirilmesi. • Proje kontrol ve raporlama noktalarının belirlenmesi • Kaynak kullanımlarının izlenmesi (Zaman, para, insan vb.) Proje Planının Önemi Proje Yönetimi Metodolojilerinde projelerin gerçekleştirilme süreçleri aşağıdaki gibi olmakatadır. Bu süreci organizasyonlar kendi yapılarına göre düzenlemektedirler. Aşağıdanda görüleceği gibi projenin başından sonuna yapılması gerekenler gözükmektedir. Planlama bu yüzden önemlidir. Daha ortada proje ile ilgilihiç bir şey yokken bile ana süreçlerin (araştırma, tanımlama, planlama vb.) planlamasına başlanmalıdır Proje Yönetim Planı Proje Yönetimi Plan Sablonu Proje Yönetim Planı, proje ile ilgili tüm teknik ve idari bilgiler ile tahminlerin yer aldığı dokümandır. Proje ile ilgili tarihsel bilgilere buradan ulaşılabilecektir. Buradaki önerilen format birebir uygulanmak zorunda değildir. Şablon farklı düzeylerdeki projeler için düzenlenmiştir. Proje planlama süreci aşağıdaki görevleri içerir; Proje Yönetimi Plan Sablonu Projenin ana aşamaları tanımlanır. • • • • • • • • • Proje teslimatlarının gerçekleştirilmesi ile ilgili aktiviteler tanımlanır. Her aktivite için gerekli kaynaklar belirlenir. Aktiviteler arasındaki ilişkiler tanımlanır. Bu ilişkiler BaşlangıçBaşlangıç, Başlangıç-Bitiş, Bitiş-Başlangıç yada Bitiş-Bitiş olabilir. Aktiviteler ile ilgili süre tahminleri yapılır. Aktiviteler programlanır. Akrtivitelerin bütçeleri/maliyetleri tanımlanır. Proje riskleri tanımlanır. Kaliteyi sağlamak için gerekli aktiviteler tanımlanır Kontrol, İzleme ve Raporlama aktiviteleri tanımlanır. Proje Aktivitelerinin Tanımlanması İş ayrışım yapısı'nı (İAY)oluşturan aktiviteleri belirlemek için sorulması gereken soru:" Proje hedeflerine ulaşmak için yapılması gerekenler nelerdir?" olacaktır. Bu sorunun ardından projeyi bölümlemek için en çok kullanılan iki yol şunlardır; 1- Ana Aşamalar belirlenir. Projenin başlama-gelişme-bitiş süreci kaba hatlarıyla tanımlanır. Bu tanımlama yapıldıktan sonra her bir aşamayı tamamlamak için gerekli yapılması gereken görevler belirlenir. 2- Proje rol alacak birimler belirlenir. Daha sonra her bir birimin projede yapacakları yada sorumlulukları belirlenir. Proje Aktivitelerinin Tanımlanması • Bölümleme sonrasındaki en küçük aktivitelere, iş paketleri denir. İş paketleri, bağımsız ve yönetilebilir birimler olarak planlanmış, bütçelenmiş, programlanmış ve kendi bünyelerinde kontrolü sağlanmış birimlerdir. İAY'nın hangi detayda yaratılması gerektiğine dair bir formül bulunmamakla birlikte "KONTROL EDİLEBİLECEK DÜZEYDE" olmalıdır. Aktivitelerin tanımlanmasına ilişkin bazı yardımcı bilgiler aşağıdadır: Proje Aktivitelerinin Tanımlanması • Aktivitenin maliyeti yada onu gerçekleştirecek kaynak net görülebildiği düzeye kadar detaylandırılabilir. • Projenin başlama ve bitiş aktiviteleri olmalıdır. • Aktiviteler, zaman tahminleri rasyonel olduğu noktaya kadar detaylandırılır. Rasyoneli organizasyon kendi içinde tanımlamalıdır. Örneğin, bir aktivitenin tamamlanma süresi çok uzunsa, projenin uygulama aşamasında projenin durumunu net bir şekilde görmek mümkün olmaz. Dünya standartı olarak aktivite süresi maksimun 2 hafta minimum 1/2 gün kabul edilmektedir.. • Aktivite sorumlusunun tüm vaktini bu işe ayırdığını bildiğiniz noktaya kadar detaylandırın. İAY'nda yer almayan işlerin yapılmayacağı kuralı konabilir. Proje Süre Tahminleri Aktivitelerin belirlenmesinden sonra süresel olarak değerlendirilmeleri gerekir. Aktivitenin süresini tahmin etmede iki yol izlenebilir; • Aktivite kaç günde tamamlanır? • Aktiviteyi gerçekleştirmek için harcanacak efor nedir? Proje Süre Tahminleri Eğer aktivitenin örneğin 3 günde tamamlanacağını söylemişsek bu 24 saatlik efor anlamıma gelecektir. (Mesai 8 saat ise) Eğer bu aktivite için 24 saatlik efora ihtiyaç vardır dersek o zamanda 3 gün süreceğini söyleyebiliriz. NOT: Çalışanların verimi üzerine yapılan çalışmalarda mesai süresinin %80'I kadar çalışma beklenebileceği ortaya çıkmaktadır. Yani 8 saatlik mesai ile çalışılan bir yerde 6,4 saatlik verim beklenmelidir. %20 ise kayıp zamanlardır(WC, çay içmek , telefon vb.) Proje Süre Tahminleri Örnek : 24 saatlik bir iş kaç gün sürer? Mesai 8 saatse ve verimde 8 saat düşünülürse 3 günde biteceği tahmin edilir. Mesai 8 saat ve Verim:6,4 kabul edilirse 4 günde biteceği öngörülür. Bu örnekte sadece 1 gün olan yanlış tahmin %25 yanılındığını göstermektedir. Projenin bütününde aynı hata yapıldığında çok büyük tahmin hatalarına yol açabilmektedir. Risk Yönetimi • Proje planı tahminlerle oluşturulur. Her zaman belirsizlik içerir. Bu belirsizliklerde potansiyel risk oluştururlar. • Riskler, proje gidişini ters yönde değiştirebilir. Risk Yönetimi bu durumların tanımlanması, değerlendirilmesini önlemek ya da etkisini azaltmak yönünde gerekli denetimlerin uygulanması ve alternatiflerin planlanmasını içerir. Risk Yönetimi Türleri • Zamanlama riski, yetersiz zaman ayrılması, • Maliyet riski, maliyetin iyi hesaplanması, • Teknik risk, ürünün oluşturulmasındaki zorluk derecesi, • Operasyonel risk, ürününün gereksinimleri karşılayamaması, • Tahmin edilemeyen riskler, düzen değişiklikleri, doğal afetler, çevresel faktörler, • Tahmin edilebilen (fakat belirsiz) Risk Yönetimi • Proje yöneticisi, risk unsuru taşıyan bir durumla karşı karşıya oldukları zaman, bu durumun nasıl ve ne zaman etki yaratacağını görebilmelidir. • Risk yönetimi, proje yöneticisinin daha iyi karar alabilmesini sağlayan araçtır. Risk Yönetimi • Risk yönetiminin iki ana unsuru ; 1. Riskin değerlendirilmesi, 2. Riske karşı planlama yapılması, Risk Değerlendirilmesi • Risk değerlendirilmesi üç adımdan oluşur; 1. Risklerin tanımlanması, 2. Analiz edilmesi, 3. Önceliklerin belirlenmesi, Riske Karşı Planlama • Dört adımdan oluşur ; 1. Riskleri ortadan kaldırmaya/azalmaya yönelik planlama, 2. Risk planının yürütülmesi, 3. Proje sonuçlarının değerlendirilmesi, 4. Alınan önlemler ile proje sonuçlarının belgelenmesi Risk Yönetiminin Araç ve Teknikleri 1. Fikir yaratma araçları » Uzmanlarla görüşme, » Anket düzenleme, » grup içi fikir jimnastiği 2. Eşgüdüm araçları, » Planların gözden geçirilmesi, » Teknik spesifikasyonları okuma » Ekip toplantıları Risk Yönetiminin Araç ve Teknikleri 3. İnsan yönetimi araçları » Liderlik, » Ekip oluşturma becerileri, » Zaman yönetimi, » İletişim becerileri, » Yargı Risk Yönetiminin Araç ve Teknikleri 4. Karar Verme Araçları » Olasılık kavramları, » Yaşam döngüsü maliyet analizleri, » Uzman yazılımlar, » Karlılık ölçümleri, 5. Planlama araçları » Gant ve Pert çizgesi, » Kritik yol yöntemi (CPM), » Ara hedef (Milestone) Proje Dosyası • Proje ile ilgili belgeleri düzenli tutmak için oluşturulur. • Bilgilerin bütünlüğü sağlanır. Belgeleme • Projenin yönetimi, izlenmesi ve kontrolü sürecinde kullanılır • Bunlar ; - Proje Başlatma Belgesi, - sözleşme Belgeleme - Proje planı, İşlerin ayrıntıları, zamanlaması, sıralaması ve kaynaklarını gösterir. İçeriği, sınıflandırılmış iş listesi proje zamanlaması (gant/pert), proje bütçesi, Belgeleme - Risk yönetim planı, proje asıl uygulama planından ayrı olarak proje ekibinden ya da ilgili diğer kişilerden gelen riskler ile ilgili raporlar, yönetimden gelen ilgili raporlar konur. - sistem tanımı, sistem ihtiyaç analizi aşamasında hazırlanan proje kapsamı, kullanıcı ihtiyaçları, önerilen sisteme ilişkin ön tasarım bilgileri, Belgeleme - Sistem tasarımı, geliştirilen sisteme ilişkin işlem ve veri tanımları, tasarım ve işlem prosedürleri, detaylı sınama planlarını içeren belgeler - sistem teslim özellikleri, teslim edilecek sistemin özellikleri, projenin daha sonraki gerçekleştirme, kurma ve sınama aktivitelerinin oluşturulmasına ilişkin detay bilgiler tasarım modelini içerir. Belgeleme - yazışmalar, proje ile ilgili yapılan tüm yazışmalardır. Hukuksal önemi vardır. Ayrıca, - konfigürasyon yönetimi, - sınama ve kabul raporları, - toplantı notları, - fatura takibi, - proje özeti, - diğer planlar bulunur. Raporlama • Proje sürecinin her aşamasını kayda geçirmek ve belgelendirmektir, • temel bir yönetim aracı işlevi görür. • Uygulamanın izlenmesine ve denetlenmesine yardımcı olur. • Proje geliştirilirken önceden öngörülmesi mümkün olmayan şartların ortaya çıkıp çıkmadığının belirlenmesini sağlar. Kullanılan Raporlar • Durum Raporu, Proje planına göre belirli bir aşamanın tamamlanmasından sonra hazırlanır. Projenin güncel durumu hakkında detaylı bilgi sağlar. • Gelişme raporu, projenin yakından izlenmesini sağlar. Sık aralıklarla ve düzenli hazırlanır. Plana göre ilerleyip ilerlemediğini gösterir. Kullanılan Raporlar • Özel amaçlı raporlar, belirli bir soruna ya da konuya dikkat çekmek için hazırlanır. Biçimi, raporun hazırlanışına göre değişir. • Toplantı tutanakları, toplantı özetleri, alınan kararlar, sorunlar, çözüm önerileri bulunur. Başvuru kaynağı olurlar. Projenin Bitirilmesi • Projeler üç nedenle sona erdirilirler. 1. Proje amaçlarına ulaşılmış ve başarılı olarak tamamlanmıştır. 2. Projenin durdurulması gerekmektedir. 3. Proje amaçlarına ulaşılamamıştır. Başarısızdır. Proje Bitirme Raporu • Kullanıcı kabulünden sonraki adım projenin resmen bitirilmesidir. Bu amaçla, Resmi bitirme belgesi olacak Proje Bitirme Raporunun hazırlanması gerekir. Bu rapor proje dosyasının son belgesidir. Taraflarca imzalanır. Onaylanır. Proje Değerlendirmesi 3. Başlangıçta elde edilen proje çıktılarının elde edilip edilemediği, elde edilmedi ise nedenleri ve sonuçları, 4. Proje hedefleri ve çıktıları elde edilemedi ise, yeni projelerin belirlenmesinde ve geliştirilmesinde, bu projeden nasıl ders alınabileceği, Proje çıktılarından en verimli biçimde yararlanma olanağı artırılır, diğer yandan projelerde ortaya çıkacak sorunlara ilişkin KALİTE GÜVENCESİ • Proje sonunda hedefe ulaşma • Müşteri mutluluğu için yapılan çalışmalar kalitenin temelini oluşturur. • Müşteri/kullanıcı ihtiyaçlarının karşılanması ve proje ekibinin ihtiyaçlar çerçevesinde projeye deger katmaları kalitenin proje yönetimindeki yansımalarıdır. KALİTE GÜVENCESİ • Kalite etkinlikleri, proje ilerleyişinin ölçülmesi, • Değerlendirilmesi çalışmaları, • Teknik performans, • Zamanlama ve maliyet bileşenleri açısından proje ihtiyaçlarındaki sapmaların düzeltilmesi olarak tanımlanabilir. KALİTE GÜVENCESİ • Proje yönetimi, planlama, yürütme ve değerlendirme çalışmalarından oluşmaktaydı. • Projenin kalitesini sağlamak için, gereken değerlendirme ve izleme faaliyetleride proje yönetimi ile örtüşür. • Proje yöneticisi, projeyi izlerken projenin kalitesini de kontrol eder. KALİTE GÜVENCESİ Kalite Güvence Sistemi • Kalite güvence sistemi, hatalı ürünlerin elenmeleri yerine, hatalı ürün ya da hizmetlerin süreçleri ile birlikte ele alınarak iyileştirilmesi ve sonraki sürece hatalı geçişlerine engel olunması temeline dayanır. KALİTE GÜVENCESİ Kalite Güvence Sistemi • Kalite Güvence Sistemi ile yapılması kullanıcıya; • Kurumsallaşma, Süreçlerin kontrol altında tutulması, • Doğru bilgi iletişimi, Takım ruhu yaratma, • Verimlilik ve üretkenlik artırma, maliyet azaltımı,sürec kısalması, • Ürün ve hizmet kalitesi artış ve süreklilik, • Müşteri memnuniyeti, güven duygusu artar. KALİTE GÜVENCESİ Kalite Güvence Sistemi • Benimsenecek Kalite Güvence Sisteminin herhangi bir uluslararası standardı karşılama zorunluluğu yoktur. Ancak, uluslararası standartların Kalite Sistem Gerekleri konusundaki en temel şartlar olduğu gözönünde bulundurulmalıdır. Proje Programlamaya Genel Bakış Proje aktivitelerinin belirlenmesinden sonra, proje programı oluşturmak için zaman tahminleri yapılır. Proje programı, aktivitelerin, kilometre taşlarının, bağlantıların, kaynak gerekliliklerinin, aktivite sürelerinin ve bitişlerin grafiksel gösterimidir. Proje programı tüm görevleri ortak bir zaman skalasında birleştirir. Proje programı İAY'nda gösterilen aktivitelerin tümünü içermelı, tamamlama sorumluluğundaki kaynağı göstermeli, başlama ve bitiş tarihleri ile aktivitenin beklenen gerçekleşme süresini göstermelidir. Proje Programlamaya Genel Bakış • Proje programının geliştirilmesi tekrarlayan bir süreçtir. Değişiklik istekleri yada sonradan çıkan işler programa sürekli eklenerek durum analizi yapılır. • Proje süresince, gerçekleşme bilgileri temel planla sık sık karşılaştırılır ve değerlendirilir. Proje Programlamaya Genel Bakış Proje programının geliştirilmesiyle ilgili bazı aktiviteler aşağıdadır; – – – – – – Program tipinin tanımlanması Kilometre taşlarının tanımlanması Önceliklerin tanımlanması Kritik yolun tanımlanması Risklerin tanımlanması Sonuçların gözden geçirilmesi Proje Programlamaya Genel Bakış Programlama Tipinin Tanımlanması Programın tipi projenin karmaşıklık düzeyine göre değişir. Büyük ve kompleks projelerde PERT tabloları kullanılır. PERT, aktivitelerarası çoklu ilişkilerin gösterilmesinde ve bu ilişkiler doğrultusunda projenin planlanmasında rol oynar. En önemli özelliği kritik yolu göstermesidir. Proje Programlamaya Genel Bakış Küçük projelerde GANTT tablosu kullanılır. Görevleri ve görevlerin tamamlanma sürelerini gösteren iki boyutlu gösterimdir. İlişkilerin gösterimi için çok uygun olmadığından büyük ve kompleks projeler için tercih edilmez. Raporlama olarak ise küçük projeler için uygundur. PROJE YÖNETİM ARAÇLARI • Pert (Project Evaluation and Review Technique1958), ABD donanması tarafından denizaltılar için geliştirilen Polaris füze programının planlama ve kontrolunda kullanıldı.Pert her aktivitenin süresinin, ortalaması ve standart sapması bilinen bir rastgele değişken olduğunu varsayar ve proje tamamlama süresi için bir olasılık dağılımı verir. Pert kaynakların bütçelenmesi ve çizelgelenmesi metodudur, olay ve aktivitelerden oluşur (olay, zaman içinde bir noktada gerçekleşen fakat ne zamana, ne de kaynağa ihtiyaç duyan bir iş tamamlama göstergesidir; aktivite, tamamlanabilmek için zamana ve kaynağa ihtiyaç duyan, projenin tanımlanabilir bir parçasıdır). PROJE YÖNETİM ARAÇLARI • Cpm (Critical Path Method-1957), J.E.Kelly ve M.R. Walker tarafından duPont’daki kimya fabrikasının inşa ve bakımına yardımcı olmak amacıyla geliştirildi.Cpm aktivitelerin sürelerinin belirli olduğunu ve kesinlikle bilindiğini varsayar. PROJE YÖNETİM ARAÇLARI • Cpm ve Pert, tüm projenin ne zaman bitirileceğine, projeyi geciktirecek kritik aktivitelerin teşhisine, kritik olmayan aktivitelerin teşhisine, projenin belirlenen tarihte bitirilme olasılığının (erken ya da geç) teşhisine, herhangi bir anda planlanan ile harcananın tesbitine, projeyi zamanında bitirecek yeterli kaynakların tesbitine, projeyi zamanından önce bitirecek en verimli yolun tesbitine yardımcı olmaktadır. PROJE YÖNETİM ARAÇLARI • Gantt çizelgesi, Henry Gantt tarafından proje bilgilerini ve ilerleyişini gösterme aracı olarak, 1915 yılında geliştirilmiştir. Gantt çizelgesi, “sınıflanmış iş” listesindeki her işin başlangıcını, bitişini ve süresini gösterir. Daha önceleri Gantt çizelgesi, işler arasındaki ilişkileri gösteremediği için, kritik yolu çıkartamıyordu. Bilgisayar kullanımı ile beraber, bu zorluk aşılmıştır. Görev Sürelerinin Tahmin Edilmesi • İyi bir süre tahmini taraflar arasındaki denge, muhakeme yeteneği ve takım moraline bağlıdır. Aktivite süreleri tahmin edildiğinde ekip üyeleri onları bekleyen şeyleri ve kendilerinden ne beklendiğini görebilirler. • Tahminler planlama aşamasında ortaya çıkan birçok değişkenden etkilenirler. Örneğin kaynakların uygunluğu, atanan personelin yetenek seviyesi, beklenmeyen olaylar, iş zamanı verimliliği, hatalar ve bilinmeyenler örnek verilebilir. Görev Sürelerinin Tahmin Edilmesi • Görevin süresini tahmin etmede en önemli şey gerçekçiliktir. • Proje Yöneticisi verimleri, toplantıları, görüşmeleri ve personel arasındaki iletişimi, yönetimin karar boşluklarını hesaba katmalıdır. Hiç kimse %100 verimli değildir. %100 üzerinden yapılmış olan plan mutlaka sapacaktır. Görev Sürelerinin Tahmin Edilmesi Aktivitenin süresini tahmin etmede iki soru sorulabilir; • Aktivite kaç günde tamamlanır? • Aktiviteyi gerçekleştirmek için harcanacak efor nedir Görev Sürelerinin Tahmin Edilmesi • Görev süresi tahmini için birçok teknik mevcuttur. En çok kullanılan teknik geçmiş deneyimlerden çıkarılacak tahminlerdir. Saklanmış ve arşivlenmiş proje dataları sonraki projelerin başarısında önemli rol oynarlar. • Veri temelli personel efor tahminleri endüstri standartlarından çok daha gerçekçi olacaktır. Eğer tarihsel kayıtlar mevcut değil ise, uzman görüşünden yada benzeri işleri tamamlamış kişilerden destek alınmalıdır. • Eğer tarihsel kayıtlar yada uzman görüşü müsait değilse, kaynaklardan çoklu tahminler alın ve ortalamalarıyla hareket edin. SONUÇ • Önceliklerin Tanımlanması Görev önceliklerinin tanımlanması, programlama yada kaynaklarla ilgili çatışma çıktığında çözümleme için önemlidir. Eğer görevlerin öncelikleri ve ilişkileri tam olarak anlaşıldıysa her türlü çatışma kolayca çözümlenebilir. SONUÇ • Kritik Yolun Tanımlanması İşlerin olası en erken tamamlanmasını gösteren yoldur. Kritik yolda oluşacak bir gecikme projenin tamamlanma süresini uzatacaktır. Proje yöneticisi kritik yolun önemini ve yorumlayabilmeyi bilmeli bu doğrultuda hareketlerini düzenlemelidir. Proje yöneticisi, tüm kaynakların durumundan haberdar olmalıdır. Örneğin personelin yıllık izinleri yada kurma ekipmanı 6 ay gecikirse kurma sürecide bu süre kadar sapacaktır. SONUÇ • Riskleri Tanımlamak Riskler genellikle projelerin sınırlı kaynaklarla gerçekleştirilmeye çalışılmasında ortaya çıkarlar. Programlama riskleri, karşı hareketleri ve alternatifleri ortaya koymalıdır. Örneğin;: – Riskler fark edildiğinde, projeyi ertelememesi için gerekli aktiviteler programa eklenebilir. – Riskli aktivitelerin zaman tahminleri artırılabilir. Bunun bir kuralı olmamakla beraber riskin olasılığına ve etki derecesine göre değişir. Programa yüzdesel zaman çarpanı konarak, yeni teknolojinin beklenmeyen etkileri yansıtılmaya çalışılır yada iyimser tahminler düzenlenebilir SONUÇ • Sonuçların Gözden Geçirilmesi Program geliştirilmesi birden fazla kişiden girdi ihtiyacını gerektirir. Hiç kimse projenin programa etki eden tüm faktörleriyle ilgili bilgi sahibi olamaz. Programın farklı kişilerce gözden geçirilmesi bu yönden faydalıdır. Proje ile ilgili kişilerin/birimlerin görüşlerinin alınması gerekir. • Programın ilk durduğu noktada, proje ekibi durumu gözden geçirmelidir. Bu görüşmeler sonrasında iş tanımlarının tamam ve net olduğu konusunda hem fikir olunmalıdır. • Yapılacaklara ilişkin ortak bir anlayış sağlanmalıdır. Programı gözden geçirdikten sonra tüm ilgililerin görüşlerini ve varsa tahminlerini(yeni) toplayın. Sapmanın çok olup olmadığını kontrol edip, değişikliklerle ilgili nedenleri inceleyin ve aktivitelerde gerekli düzeltmeleri yapın. PROJE YÖNETİMİ • Yatırım Projeleri Yönetimi Katkıda Bulunan Disiplinler: * Raporlama teknikleri * Yer seçim kriterleri * Fabrika enerji, nakliye, bakım vb. sistemleri * İstatistik analiz * Pazar araştırması * İthalat ve ihracat prosedürleri * Proje konusu üretim teknolojileri * Patent, lisans, know-how * İş akış şemaları * Tesis yerleşim planları * Kalite güvence prosedürleri * Üretim ve stok kontrol prosedürleri * Genel muhasebe prosedürleri * Maliyet muhasebesi prosedürleri * İnsan kaynakları yönetimi prosedürleri * Finansman prosedürleri * İşletme ekonomisi * Makro (ulusal) ekonomi PROJE YÖNETİMİ • Yatırımla ilgili bilgiler: * Genel bilgiler * Yatırımın cinsi * Yatırımın konusu * Kuruluş yeri * Yatırıma başlama tarihi * Deneme üretimine geçiş tarihi * Kesin işletmeye geçiş tarihi * Projenin ekonomik ömrü * Enerji gücü (elektrik kva) * İstihdam PROJE YÖNETİMİ • Projenin tanımı: * Projenin kısa anlatımı * Üretilecek ürün ve/veya hizmetler * Hedef pazar Projenin kapasitesi: * Projenin kapasitesi * Yurt içi/dışı, arz ve talep * İthalat * İhracat Projenin teknolojik yönü: * Üretim teknolojisi * Hammaddeler * Patent, lisans, know-how * İş akış şemaları * Tesis yerleşim planları * Çevre ve sağlık problemleri PROJE YÖNETİMİ • Yatırım tutarı: * Toplam sabit yatırım * Arsa bedeli * Etüd ve proje giderleri * Arazi düzenlemesi * Bina ve inşaat giderleri * Ana makina ve donanım giderleri * Yardımcı işletmeler makina ve donanım giderleri * İthalat ve gümrükleme giderleri * Taşıma ve sigorta giderleri * Montaj giderleri * Taşıt araçları * İşletmeye alma giderleri * Genel giderler * Gümrük, vergi, resim ve harçlar PROJE YÖNETİMİ • * Diğer giderlerİşletme sermayesi: * Hammadde stokları * Yardımcı madde stokları, * Yakıt stoku * Ambalaj malzemesi stoku * Mamul ve yarı mamul stoku * Yedek parça stoku * Müşteriye bağlı mal değeri * Nakit ihtiyacıİşletme gelir ve giderleri: * İşletme gelirleri * İşletme giderleri * Hammadde giderleri * Yardımcı maddeler * İşçilik ve personel giderleri * Bakım onarım giderleri * Amortismanlar * Patent giderleri * Sabit giderler * Genel giderler * Finansman giderleri-faizler * Satış ve pazarlama giderleri * Ambalaj ve paketleme giderleri • PROJE YÖNETİMİ Yatırımın finansmanı: *Kredi kaynakları * Öz sermaye * Yatırım teşvikleri * Yatırım dönemi faizleri, vd. Proje gelir, gider ve fon akışı: * İşletme gelirleri * İşletme giderleri * Proje karı * Amortismanlar * Teşvikler * Vergiler * Net kar * Ana para ödemeleri * Fon akışıProjenin yatırımcı açısından değerlendirilmesi: * Vergi sonrası kar ve fon akışı * Sermayenin karlılığı * Yatırımın karlılığı * Net bugünkü değer * Yatırımın geri dönüş süresi * Başabaş noktası PROJE YÖNETİMİ • Projenin ulusal ekonomi açısından değerlendirilmesi * İhracat gelirleri * Döviz gereksinimi * Net döviz kazancı * Net yurtiçi katma değer * Net milli katma değer * Yatırımın üretkenliği * Sermayenin üretkenliği * Sermaye istihdam oranı * Sermaye hasıla oranı * Devletin kazancı * Devletin kaybı PROJE YÖNETİMİ • Projenin değerlendirilmesi: * Sermayenin karlılığı: Net kar/ Sermaye * Yatırımın karlılığı: Net kar/Toplam yatırım * Geri dönüş süresi: Toplam yatırım/Toplam fon * Kişi başına yatırım: Toplam yatırım/istihdam * Kişi başına üretim: Gelirler/istihdam * Net katma değer: Brüt kar + personel ve işçilik + faizler * Yatırımın üretkenliği: Net katma değer/Toplam yatırım * Sermaye hasıla oranı: Toplam yatırım/Net katma değer * Ekonomiklik: Gelirler/Giderler * Ekonomik ömür: Sabit yatırım/Amortisman