KİŞİNİN EHLİYETLERİ

Doç. Dr. Mustafa ÇEKER

KİŞİNİN EHLİYETLERİ   HAK EHLİYETİ: Kişilerin hak ve borçlara sahip olabilme ehliyetidir. Gerçek kişilerde doğum, tüzel kişilerde kanuna uygun şekilde kurulmak suretiyle kazanılır.

 FİİL EHLİYETİ: Kişilerin bizzat kendi fiil ve işlemleri ile hak ve borç sahibi olabilmesidir. Doğumla değil, belirli şartların yerine getirilmesi halinde kazanılır.

1.

2.

Kapsamı: Hukuki işlem Haksız fiil 3.

Dava ehliyeti

1.

2.

3.

FİİL EHLİYETNİN ŞARTLARI Mümeyyiz olmak: kişinin yapmış olduğu davranışların neden ve sonuçlarını anlama ve bu yönde hareket etme yeteneğidir. Bazı hallerde temyiz gücü ortadan kalkar: 1.

2.

3.

Yaş küçüklüğü Akıl hastalığı ve zayıflığı Sarhoşluk Reşit olmak   Kural: 18 yaşın tamamlanması İstisna:   Evlenme Mahkeme kararı (Kazai rüşt) Kısıtlı (Mahcur) olmamak: Mahkeme kararıyla bir kişinin fiil ehliyetinin kısıtlanmasıdır. Bunlara vasi tayin edilir: 1.

Akıl hastalığı veya zayıflığı 2.

3.

4.

5.

Ayyaşlık Kötü hayat sürme 1 yıldan uzun süreyle hapis cezasına tabi olma Yaşlılık veya sakatlık

FİİL EHLİYETİNE GÖRE KİŞİLER

1.

2.

3.

4.

TAM EHLİYETLİLER SINIRLI EHLİYETLİLER SINIRLI EHLİYETSİZLER TAM EHLİYETSİZLER

SINIRLI EHLİYETLİLER

  Kural olarak her türlü işlemi yapabilmekle birlikte bazı işlemler için izin almaları gerekir.

1.

Örnek: Kanuni danışman atanmış kişiler: Dava açma 2.

3.

4.

5.

Taşınmaz alım-satımı ve rehnetme Ödünç verme ve alma Kıymetli evrak alım satımı Bağışlama veya kefil olma

SINIRLI EHLİYETSİZLER

  Bunlar mümeyyiz küçük ve mümeyyiz kısıtlılardır.

1.

Bunların hukuki işlem ehliyeti: – Tek başlarına yapamayacakları işlemler: Kendilerini borç altına sokan işlemleri veli veya vasilerinin izniyle yaparlar.

2.

3.

1.

Kendi başlarına yapabilecekleri işlemler İvazsız iktisaplar 2.

3.

Serbest mallar üzerinde tasarruf 1.

2.

Meslekle iştigal Aile dışında yaşama Münhasıran şahsa bağlı haklar 1.

Hiç yapamayacakları işlemler Bağışlama 2.

3.

Kefalet Vakıf kurma

TAM EHLİYETSİZLER

1.

2.

3.

HUKUKİ İŞLEM EHLİYETİ HAKSIZ FİİL EHLİYETİ 1.

2.

KUSURSUZ SORUMLULUK HAKKANİYET GEREĞİ SORUMLULUK DAVA EHLİYETİ

İKAMETGAH

   Bir kişinin şahsi ve iş ilişkilerinin merkezi olarak seçtiği ve sürekli olarak oturduğu yerleşim yeridir. Her gerçek kişinin bir ikametgahı bulunur. Tüzel kişilerin ise birden fazla ikametgahı olabilir.

1.

TÜRLERİ: 1.

İradi ikametgah Yerleşme niyeti 2.

Bir yerde oturmak 2.

3.

4.

1.

2.

3.

Kanuni ikametgah Evli kadınlar Küçük çocuklar Vesayet altındakiler 1.

2.

İtibari ikametgah Tüzel kişilerin ikametgahı İdare merkezi Şubeleri