I comitia (da com-ire = convenire) Gell. N.A. 15.27.5 (Lelio Felice): Item in eodem libro hoc scriptum est: «Cum ex generibus hominum suffragium feratur,

Download Report

Transcript I comitia (da com-ire = convenire) Gell. N.A. 15.27.5 (Lelio Felice): Item in eodem libro hoc scriptum est: «Cum ex generibus hominum suffragium feratur,

I comitia
(da com-ire = convenire)
Gell. N.A. 15.27.5 (Lelio Felice):
Item in eodem libro hoc scriptum est:
«Cum ex generibus hominum
suffragium feratur, ‘curiata’ comitia
esse; cum ex censu et aetate
‘centuriata’; cum ex regionibus et
locis ‘tributa’»
Gai 1.99:
Populi auctoritate adoptamus eos
qui sui iuris sunt
Comitia curiata
• I più antichi
• I membri sono raggruppati in 30 curiae
(da co-viria = gruppo di uomini)
• Le curiae sono riunite in gruppi di 10,
ognuno dei quali costituisce 1/3 (una
tribus) di tutta la comunità
• Ogni curia è divisa in 10 decurie
3 tribù
Tities
Ramnes Luceres
30 curiae
10 curiae
10 curiae
10 curiae
300 decuriae
100 decuriae
100 decuriae
100 decuriae
Le 3 tribù ‘romulee’
1. Tities = comunità sabina situata sul
Quirinale e governata da Tito
Tazio
2. Ramnes = comunità latina stanziata
sul Palatino e retta da Romolo
3. Luceres = comunità etrusca guidata
da un ‘lucumone’ (=principesacerdote etrusco)
•
•
•
•
Funzioni dei comitia curiata:
Sacrali
Lex de imperio
Votazione (?) delle leges regiae
Poena capitis (?)
Formazione della legione:
100 fanti da ogni curia = 3000 uomini
•
•
•
•
Funzionamento:
Convocati e presieduti dal rex
Presi gli auspicia
Unità di voto = curia
Il voto è comunicato dal lictor (messo del
curio)
In epoca repubblicana si riuniscono solo i 30
littori in rappresentanza delle 30 curie.
Comitia calata
Convocati per mezzo di un calator,
ad opera dei pontefici per compiere
determinati atti:
• testamentum calatiis comitiis;
• detestatio sacrorum
Le tribù serviane
• territoriali (urbanae/rusticae)
• criterio: domicilio/proprietà fondiaria
• in numero sempre crescente:
– 4 urbane di epoca serviana
– 21 agli inizi della repubblica
– 35 nel 241 a.C.
Varro l.L. 5.181:
(tributum) … dictum a tribubus, quod
ea pecunia quae populo imperata
erat, tributim a singulis proportione
census exigebatur.
Le 4 tribù urbane
(cd. città delle 4 regioni)
Suburana, Palatina, Esquilina, Collina