Transcript inet-ozgur-gelecek-imo.odp

Internet, Toplumsal Yansımaları,
Özgürlük ve İnternetin Geleceği
Mustafa Akgül
Bilkent Ü./INETD
akgul.web.tr/yazilar/sunum,
akgul.bilkent.edu.tr
blog.akgul.web.tr
[email protected]
Özet
•
•
•
•
•
İnterneti Nasıl Algılamalı ?
Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu
Özgür Yazılım Dünyasına ve Yansımaları
Özgürlük ve Sansür
İnternet ve Gelecek!
19 Mayıs 2013
Toplumcu Mühendislik Günleri
2
İnterneti Nasıl Algılamalı?
• Ağların Ağı: 2.5+ milyar insan, 908 M makina,
630M/70 web, 246M alan adı, 100+M video,
130+M blog, 30 trilyon sayfa
•• Face: 1G+, 612 günlük, 680 mobil(aylık)Akt 12-12
• Twitter: 500/140?, 340 tweet, 1.600 sorgu, 36M
• linkedin: 200, wp: 64M, 377M okuy. 4G sayfa ay
• Flicker da 6G, 70 kull. , 1.5M group
• Facebookta 500++ bin uygulama var
• Youtube da günde 1 milyar video izleniyor, %40
• Youtube 1 dk = 30 saatlik video yukleniyor
3
İnterneti Nasıl Algılamalı-II
•
•
•
•
•
•
•
•
Sanayi devrimi boyutlarında bir gelişme
bilim teknoji ile sarmal ilişki
örgütsel yapı değişiyor
ağ etkisi, ağ ekonomisi, ağ toplumu
Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici
Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik
Katılım ve saydamlık ortamı
Kitlesel örgütlenme, paylaşım ve üretim ortamı
4
İnterneti Nasıl Algılamalı-III
• Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi
Devrimi: beyin gücünün çoklanması
• Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması,
işlenmesi, yayılması
• Ürünlerin marjinal maliyeti sıfır !
• tüm yaşamı değiştiren; süreç
• web2: soysal ağlar, sıradan insan söz sahibi wiki, rss
• web3: nesnelerin interneti;
• semantic web!
5
Katılım, Demokrasi ve İnternet
•
•
•
•
•
•
Sosyal aglar - global
Geniş kitlelere ulaşım – örgütlenme
Kitleler, saydamlık, yönetime katılım, bilgiye erişim
Bilgilenme, denetim ve refahtay pay istiyor
Internet ifade özgürlüğü için temel bir araç
Internete erişim ve bilişim okur yazarlığı anayasalara
giren temel bir hak olarak görülmeye başlandı
6
Bilgi Ekonomisi ve Toplumu
• Information soc., knowledge, knowledge
based, knowledge driven, knowledge econ
• Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı
• Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent,
know how, inovasyon, örtük (tacit),
enformasyon
• Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı,
eğitimli insanlar
7
Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II
• Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve
Bilgi Üreten!
• Emek ve dogal kaynak yoğundan: Bilgi
yoğun ekonomi ve topluma ..
• Kültür : bağımsız, sorgulayan, yaratıcı,
girişimci bireyler
• Kurumlar ve Ortam gerekir
• Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)
8
Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği
•
•
•
•
•
•
•
Pamuk’a gen düzeyinde müdahale
Üretim düzeyi: toprak, sulama
Kumaşa nanoteknoloji ...
Kumaşın tasarımı
Markalaşmak
Moda, tasarım (zara )
Pazarlama, dağıtım, üretim
Açık Kaynak-özgür yazılımlar
-imece üretim, insanlığın ortak malı
- özgürlük temalı, dağıtık, demokratik
- 1 M proje/yazılım, ~10M geliştirici
-yansımaları: wikipedia, crowd sourcing,
- açık{ erişim, ders malzemeleri, bilim, donanım, ..}
- openculture.com, opendata, opengov, ….
- internetle içice -sarmal
- tasarruf, istihdam, güvenlik, rekabet
- Pardus bir özgür yazılımdır!
10
Açık Kaynak-özgür yazılımlar
-imece üretim, insanlığın ortak malı
- özgürlük temalı, dağıtık, demokratik
- 1 M proje/yazılım, ~10M geliştirici
-yansımaları: wikipedia, crowd sourcing,
- açık{ erişim, ders malzemeleri, bilim, donanım, ..}
- openculture.com, opendata, opengov, ….
- internetle içice -sarmal
- tasarruf, istihdam, güvenlik, rekabet
- Pardus bir özgür yazılımdır!
11
Internet ve Açık Kaynak
• Açık kaynak İnternet Ortamında Gelişti
• İnternet açık standart ve büyük ölçüde açık
kaynak ürünler üzerinde çalışıyor
• İnternet, insanların birlikte calışmasını
destekliyor
• Böyle gelişen yazılımlar açık kaynak
• Sarmal , birbirini tetikleyen bir ilişki!
12
Tarihçe
•
•
•
•
•
80 öncesi
Stallman, MIT, GNU (Gnu is Not Unix!)
Torvalds and Linux
Open Source – Raymond
OSL, Linux International
Mart 2008
13
Özgürlükler
•
•
•
•
1. Kısıtsız kullanım
2. Yazılımı gereksinimlere uyarlama
3. Ücretli/ücretsiz dağıtım
4. Değişiklikleri dağıtma
• Binanın planına sahip olma
• Arabanın kaportasının kapalı olması
Aralık 2004
JGK - Açık Kaynak Dünyası
14
Lisans Farklılıkları
• Lisans yazılımın sahibi ile kullanıcısı
arasında sözleşme
• Kapalı yazılım-”propriety “
• 60+ lisans var: BSD, Açık kaynak, GPL
• Değişiklikleri yayınlama/dağıtma
• GPL, copyleft, “virutik”
• GPL, LGPL 3. sürüm
15
Yazılım Üretim Modeli
•
•
•
•
•
•
“Catedral and Bazaar” modeli
İnternet’in ürünü: dagıtık bir yapı
Tam zamanlı, gönüllü, pro/amatör
Demokratik, hiyararşik: tek model yok
Debian’da 1300 developer, kernel-l 2000
Çok sık çatallaşıyor, biraz kaotik
16
Yapılar!
•
•
•
•
•
•
•
İnternet temelli, gönüllü, yarı kaotik
Kernel, standart,
OSL- open software Libraries
Linux İnternational
Open source initiative
LUG- Linux user groups
Ticari destek
17
Sayılar
• Blackduck soft: 1 M proje, 10M gelistirici
• Sourceforge.net: 324K proje, 3.4M kayıtlı
geliştirici, 4.5M indirme/gün, 46M kullanıcı
• Github.com: 3 M geliştirici
• code.google.com
• Freecode.com: katalog, kategori, tarama
• Savannah: 3500, 59K geliştirici
• FSF/Unesco: 7000+paket
• Dagıtım: 320 aktif, 348 bekleyen,
18
• TR: 10+: turkuaz, gelecek, pardus, truva ..
Yeni İş Modelleri
•
•
•
•
•
•
Nasıl Para Kazanıyorlar ?
Destek: telefon, e-posta, fiziki ziyaret
Yazılım desteği, uyarlama
Danışmanlık
Farklı sürümler; sürümü “kapalı” da kullan
Niye yapıyorlar: paylaşmak, tanınmak,
saygı görmek, başka iş almak
19
Yazılım Örnekleri
• Web: Apache %50 (+)
• Mail: postfix, qmail,
sendmail, ...
• Samba: NT for unix!
• PHP (+)
• Mysql (+), postgresql
• Squid, Dansguardian
• Nagious
• Libre/Openoffice (+)
• Mozilla, firefox,
thunderbird (+)
• Gimp (+)
• Tex/latex(+), Lynx
• Gcc, dev (+)
• Multimedia
• Clamav (+)
20
Eğitim Yazılım Örnekleri
• Moodle,efront, ilias,
• Italc, uberstudent,
atutor, claroline, sakai
opensis, openschool,
openlms,decobelms,ca
virtualX, itest, akura,
nvas, chamilo, olat,
kaldin, testmaker,
tatara,webwork,dekeos
fedena, schoolplay
, manhall
• Gnuschool
• Scribus, eadvanture
• xerte
• gcompris, jmol,
lenmus,qucs
21
EgitimYazılımı Merkezleri
• Schoolforge.net
Oedb.org
• Onlinecollegeclasses.com
• Directory.fsf.org sf.net Freecode.com
• Github.com Code.google.com
• http://www.opensourcesoftwaredirectory.com
http://www.opensourcesoftwaredirectory.com/Government/eLearningsoftware /Government/eLearning-software
22
Yazılım Örnekleri: II
• Perl, Python,Java, c++
• Htdig, glimpse, z3950
harvest, yaz, ASF
• Bind, dig
• İptables, ...(firewall)
• Zebra,quagga(routing)
• Paralel, cluster
• Zope, plone , drupal,
joomla,wordpress,wiki
•
•
•
•
•
•
•
•
Octave, freemat
Jbass, tomcat,
Stat: R, DAP, StatistX
Grass, openGIS
GNU LP, C++ lib
İmage, crypto, visual
openSSL, openLDAP
Amavisd-new,amavis
23
Özgür Yazılım, Açık kaynak
•
•
•
•
•
•
Kaynak kodu: açık - değiştirebilirsin
Özgür: kullanma, değiştirme ve dağıtma
Farklı lisans: kamu lisansı – kamuda kalır
BSD: adımı tut, canın istedigi gibi
İkili lisans: ticari ve kendi kullanımı, google
Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek,
takdir edilmek, meşhur olmak
• Farklı paradigma, farklı iş modelleri
24
Crowd Sourcing- wikipedia
- 4.2M (en, 30M sayfa, 19Muser), .207madde(tr), 1+M sayfa
- toplam 22M madde, 77K aktif yazar, 470M aylık
- insanlığın ortak malı
- britannica vs yarisir
- commons, wikinews, wikibooks(2670en),
- wikiquotes, wikisources(350K), wikispecies
- wikiversity(20K), wiktionary(3,4M en, 321ktr)
, wikidata(10M)
25
Açık Erisim -Open access
- bilimsel bilginin özgürce paylaşılması
- kütüphaneciler – bilim dernekleri
- Türkiye'de AB'06 – bildirge yayınladık
- freefullPDF.com (80M nesne), openaire.eu
/www.openaire.eu/
- 2300 depo da 34 milyon makale?
- GOAP (Global Open Access Portal)
- Open Access Handbook, week (5.)
- DOAJ: 1100K makale, 8950 dergi, 4547 tarama
-ankara(24K),gazi(8,2K),hacettepe,atilim,atatürk,deu(1
26
Açık Ders -Open Courseware
- MIT 2000 de ocw.mit.edu
- Rice, connections;
- ocwconsortium.org – 250 üye
- TR de Ankara, ODTÜ, Tuba-yok-40+ cons
- + gazi(7), hacettepe(9), baskent(7), atilim(4), EMU(33)
- ankara (10+), odtu (130) ders; bilkent 16+6 video
- DOAJ: 765K makale, 7500 dergi, 3600 tarama
- en:4486, es:1839, jp:264, ch:119, pl:86, cat:59
Il:38, ru:35, fr:28, endo: 1, nptel (260)
27
Açık Ders -Open Courseware
- MIT 2000 de ocw.mit.edu
- Rice, connections;
- ocwconsortium.org – 250 üye
- TR de Ankara, ODTÜ, Tuba-yok-40+ cons
- + gazi(7), hacettepe(9), baskent(7), atilim(4), EMU(33)
- ankara (10+), odtu (130) ders; bilkent 16+6 video
- DOAJ: 765K makale, 7500 dergi, 3600 tarama
- en:4486, es:1839, jp:264, ch:119, pl:86, cat:59
Il:38, ru:35, fr:28, endo: 1, nptel (260)
28
MOOC
- stanford bir kac ders: ai, 188K ogrenci
- hoca, ayrildi sirket kurdu: udacity.com
- coursera.org:62 Uni, 333 ders, 3 145K ogrenci
- edX: 13 Uni, 32 course, lab, research ortami
- khan academy: 4K micro kurs 240M ders indirme
- P2PU: peer2peer, croed sourcing, GPL, LGPL, Moz.
- udemy.com – cogu paralı, < 250$
- academic earth
29
Open Book
- openscience.org: 505 (+kitap)
- freescience.info : 2508 (kitap + )
- openculture.com: kitap, film, muzik, ++
- wikibooks
- directory open books - unesco
- open.umn.edu
- open textbooks, Flat World Knowledge
30
Open xyz
- openscience.org: özgür scientific software, 505 (+kitap)
- opensourcescience.com:oxford, mac-planc, cal(u,tec)
- openculture.com: kitap, film, muzik, ++
- opendata: data.gov, maps, genome, compound, ...
- science commons, creative commons
- openresearch.org: semantic wiki of research
- www.osdd.net- open source drug discovery
31
Creative commons - acik donanım
- her hakkısaklıdır – bazı hakları saklıdır
- fikir sanat eserleri: kitap, resim, muzik, film/video
- ticari, derivataive, sharealike, creativecommons.org
- facebook donanım tasarımını açtı, 3d yazıcı
- ardino
- raspeberrypie cilekli pasta)
32
İnternet
• Devrimsel bir gelişme
• Daha işin çok başındayız
• Ifade özgürlüğünün temel bir aracı
• Temel bir insanlık hakkı (bilgiye erişim,
genişbant, evrensel hizmet)
• Örgütlenme ortamı, obama, seattle, tunus ..
• Avaaz.org, change.org, truthout, wikileaks
• imza.la, kampanya.org.tr,
İnternet ve Hukuk
•
•
•
•
İnternet bir devrim: pek çok sey degişecek
Teknoloji çok kaygan, “hukuki” çözüm çok zor
Hukuk’un koruması gereken çok şey var
Yavaş, dikkatli, minimal, katılımcı ve öğrenen bir
süreç ve yapılanma gerekir
• İnternet çok uluslu, ulusal çözüm mümkün değil,
internete, gelişmeye zarar vermemek !
• Internet gelişiyor, bizimde sözümüz var!
İnternet ve Hukuk: sorunlar
•
•
•
•
•
•
•
•
Fikri haklar: sayısal ürünler – üretim/dagıtım..
Kimlik doğrulama: zor ve sıkıntılı
Uluslararası: sınırlar geçerli değil; ulusal … zor
Gümrük, vergi, uyuşmazlık da sorunlar var
Güvenlik, mahremiyet, spam, arama filtresi
Dünyanın bütün sokaklarına açılan pencere/sokak
Uluslararası iş birliği yapıları yok; çok fark var
Devletler geç farkettiler, kontrol etmek istiyorlar
Türkiye'de Hukuk, sansür ...
•
•
•
•
•
•
•
'90larda “otomatik veri işleyen” TCK da
2001-2002 RTÜK yasası “internet basındır”
2005 – 5651 “internet sansür yasası”
2011- Filtre
2012 Phorm m
Kişisel verilere taslagı – 2000-?
Youtube “hüllesi”
Yakın Tehlike ve Gelecek
•
•
•
•
•
•
•
Fikri haklar - “3 strike”
ITU temelli: Rusya-Çin-Arab.... saldırısı
BM etrafında daha geniş çevre: 'soguk savas'
5651-filtre-Phorm-gözetim tehlikeleri gerçek
Yönetişim eksik
m
Sorular
•
•
•
•
•
•
Teşekkür ederim
Blog.akgul.web.tr
akgul.web.tr/yazilar/sunum/
akgul.bilkent.edu.tr
Akgul-duyuru, edu-net,
[email protected]
38
Türkiye -I
• 35 milyon kull., 20M(6.6 adsl+1.9 Bilg Mobil 0.65
fiber+0.5 kablo, 10.2 cep ) genisbant , 7 M bilgisay.
• Kullanim(G:47.4, E: 58, K: 37)
• Kent (E:57, K:46.3) Kırsal( E:27, K:16.3)
•Düz: 37.8;47.6;28.2 Kent(46,56,36)Kır(18.8,27.2,10.6)
• Alan adı: 333 + 1262K
• Evlerin %48'inde internet, Kırsalda: %28
• %35-40 geniş bant
• Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı!
39
• E-devlet: 10M, firma: 11.5M CV
Deneyler
•
•
•
•
•
•
•
Ufuk açıçı deneyler
ABD'de Maine ve Tacikistan da
Laptop'ı evine götür!
Çocuk ve Ailede değişim
“her çocuğa bir dizustu” projesi
“Hole in the Wall” deneyi- hindistan
Akran öğrenmesi, collobrative
Fatih – 2010 Kasım
•
•
•
•
•
•
•
•
Öncesi: belediye'ce tahta ve laptop dagıtımı
TT ve Sebit ikna etti(?)- Egitek sahiplendi
Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyi. Hare.
Öğretmen'e Laptop – ev götürebilecek
Projector ve “akıllı tahta”, “vitamin etkisi!”
Yazıcılar/döküman kamera
İnternet
Elektronik dokumanlar
Ulusal Egitim Derneği- 20 Nisan 2013
45
Bileşenler
•
•
•
•
•
Donanım ve yazilim altyapisi
E-içerik (Saglanması/yönetilmesi)
Öğretimde etkin BT kuıllanımı
Öğretmen eğitimi
Internet kullanımı (bilinçli, güvenli,
denetimli)
•
TBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu
46
Bilgi Eko./Toplumu İndexleri
• Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması
• Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın,
• Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete,
kitap sayısı,
• Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax
• Altyapı/Kurumsal, kullanım, kapasite
• Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik
• Özgürlükler, örgütlenme;
• kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.)
47
Türkiye - Tarihçe
•
•
•
•
•
•
•
•
•
86 TUVAKA -89 tıkandı, 9.6Kps
12 nisan '93- TrNet - 64K
'95 ihale, inet-tr, 09/96 Turnet, Enformasyon anaplanı
'97 BTYK, ETKK, Kosgeb cafe, Internet Kurulu
'98 kamunet, Internet haftası, Ttnet ihalesi, ADSL
2000 e-avrupa, 2001 e-avrupa+, E-turkiye, TK, EMP
2002 RTUK yasası, Bilisim Surasi, 2003 BTD, icra
2004 serbestleme, acil Eylem, 2006-2010 Strateji,
2006 TT Özelleşme, 2007 5651, 2008 e-devlet kapısı
48
Türkiye -I
• 35 milyon kull., 20M(6.6 adsl+1.9 Bilg Mobil 0.65
fiber+0.5 kablo, 10.2 cep ) genisbant , 7 M bilgisay.
• Kullanim(G:47.4, E: 58, K: 37)
• Kent (E:57, K:46.3) Kırsal( E:27, K:16.3)
•Düz: 37.8;47.6;28.2 Kent(46,56,36)Kır(18.8,27.2,10.6)
• Alan adı: 333 + 1262K
• Evlerin %48'inde internet, Kırsalda: %28
• %35-40 geniş bant
• Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı!
49
• E-devlet: 10M, firma: 11.5M CV
Türkiye -I
• 35 milyon kull., 20M(6.6 adsl+1.9 Bilg Mobil 0.65
fiber+0.5 kablo, 10.2 cep ) genisbant , 7 M bilgisay.
• Kullanim(G:47.4, E: 58, K: 37)
• Kent (E:57, K:46.3) Kırsal( E:27, K:16.3)
•Düz: 37.8;47.6;28.2 Kent(46,56,36)Kır(18.8,27.2,10.6)
• Alan adı: 333 + 1262K
• Evlerin %48'inde internet, Kırsalda: %28
• %35-40 geniş bant
• Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı!
50
• E-devlet: 10M, firma: 11.5M CV
Türkiye - II
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Uluslarasi indeksler: 40/55, 55-70 /192
Gender gap: 120+, insani gelişmede: 80-90
UN e-gov: 59, 76, 69/192, 80/192
ITU – IDI eu 37/38
ITU fiyat: 65/161, sabit 81/161, gsm 97/161 eu 31/38
GITR: sira: : 55/127, 61/134, 69/133--> 52 ->45
Rekabet:69/139, → 43, inovasyon 69 -> 74
Demokrasi: 88 (130), insnai gelisme: 90 (82+)
Gender: 120+
51
Basin 138, 148, 154
Türkiye-III
•
•
•
•
•
•
•
•
Rekabet: adil degil; TT, GSM, Türksat, Tübitak
İnsan gücü açığı, bilişim kültürü sorunlu
Araştırma çok az; İnternet enstitüsü yok
Strateji/eylem planı sorunlu (yok), KIEM?
Sansür ve yasaklama: yargısız infaz
Sektörlere yönelik plan/proje yok; teknik çok konu ..
Hakim/savci, yetişkin, veli eğitimi yok
Yönetişim eksik !
52
Türkiye-IV
•
•
•
•
•
•
•
•
Yasaklar: Donkişot, Devekuşu, Harakiri
Çocukları korumanın yolu bu olmamalı
Elinde Balyozla dolaşan bir BTK
Gizlilik içinde, sayıları bile bilemiyoruz
Kepçe, Adnan hoca, google, youtube faciaları
Adalet Bakanlığı kayıp, yargısız infaz
Filtre haktır, ama bürokratlar belirleyemez
Ifade özgürlüğü
53
Türkiye-V
• Cok dağınık: DPT, BTK, Başbakanlık, Sanayi,
Türksat, Ulaştırma ...
• Algılama sorunu: basit bir teknik gelişme ..
• Matbaa benzeri bakış açısı var
• “Ben İnterneti Kullanıyorum”, daha ne var ?
• “Saldım Çayıra, Mevlam Kayıra”
• Sahibi çok da, sorumlusu yok!
•
54
Bilişim Sektörü için:
•
•
•
•
•
•
Yatay rolu çok önemli
Yatay için de gelişmesi gerekir
Tutarlı politikalar gerekli-sistem yaklaşımı
Bilişim-internet olmazsa olmaz koşuldur
Ama, Tek başına yetmez: tutarlı ulusal ...
Kendi özel konumuza uygun politikalar gerekli:
açık kaynak gibi
55
• Katılım, Demokrasi ve İnternet
•
•
•
•
•
•
•
Anti-global hareket interneti çok etkin ...
Dağıtık, küçük gruplar haberleşme ...
Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar ...
Kitleleri harekete geçirme (ventura, oba..)
Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma ...
Strateji oluşturma, yayma ve ikna ...
“Long Tail !” - herkese erişim!!
56
• Katılım, Demokrasi ve İnternet II
•
•
•
•
•
•
Sosyal aglar - global
Geniş kitlelere ulaşım – örgütlenme
Kitleler, saydamlık, yönetime katılım, bilgiye erişim
Bilgilenme, denetim ve refahtay pay istiyor
Internet bir araçlar topluluğu
Strateji ve örgütlenme gerek
57
E-democracy
•
•
•
•
•
•
Extremedemocracy.com
E-democracy.org
Akgul.bilkent.edu.tr
Berkman center, harvard law school
Oxford Internet Instıtute oii.oxford.ca.uk?
Cambridge, berkeley, harvard berkman
İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu
58
E-avrupa
•
•
•
•
•
•
•
Web .eu de çıktı, 94'te hızlı başladılar
!97 girdik dediler, 98'te sayısal uçurum
99'da e-avrupa “en dinamik ve rekabetçi”
2002'de biten eylem p, “herkes için bilgi T”
2001'de, e-avrupa+, e2005
İ2010: growth and inclusion
ABD, jp ve korenin gerisindeler
59
E-türkiye, e-devlet
•
•
•
•
•
•
•
Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye
Devletin yeniden yapılanması: e-devlet
E-devlet, e-türkiye için öncü güç
Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz!
Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir
Bu bir süreçtir
Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!
60
Ara Özet:
•
•
•
•
•
•
•
Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil
Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef
Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli
Açık kaynak öncelikli, ama tek değil
Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar
Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz
Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart
61
Ne Yapılmalı?
• İnternet /Bilgi toplumu muasır medeniyetdir
• İnternet Kalkınma, demokratikleşme,
bütünleşmenin merkezinde olmalıdır
• Bütünsel bir strateji gerekir!
• Ana cizgiler partiler üstü olmalıdır!
• Siyasal sahip/sorumlu : ana işi bu olan bir bakan
• Esnek, tüm paydaşları kapsayan bir yapı
• Katılımcı, saydam, çoklu, ortak akıl için bir yapı
• Bilişim stratejik/öncelikli sektör olmalı
62
Ne Yapılmalı - II
Somut Eylem Planları
• TBMM de sürekli bir komisyon
• Yıllık gözden geçirme konferansları
• Insan gücü yetiştirme planları
• Bilişim sektörünü geliştirme planları ...
• Ar-ge, inovasyone öne çıkarma
• Sektörlere özgü plan ve teşvikler
• Talebi artıracak önlemler
63
Ne Yapılmalı - III
•
•
•
•
•
•
•
•
Bilişim/sayısal okur yazarlık tüm okullar,
Yetişkinler, memurlar, ...
Orta öğretimde bilgisayar bilimleri kavramları
Özgür yazılımları ve markadan bağımsız eğitimler
Öğretim üyesi yetiştirme planları
Doktoralı araştırmacı yetiştirme, Enstitüler
Geri besleme yapıları
Ifade özgürlüğü, bireysel tercihler, veli eğitimi
temelinde “zararlı içerik” sorunu
64
• İnternet Yaşamdır !
Özet:
•
•
•
•
•
•
•
Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil
Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef
Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli
Açık kaynak öncelikli, ama tek değil
Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar
Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz
Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart
65
Universiteler
•
•
•
•
•
•
•
•
internet araçlarını yoğun kullanmalı
wiki, blog, rss, chat, liste, forum
liberal/önder: öğrenci, eleman, özgür
e-öğrenme; deney, destek, karma
Açık erişim, açık ders malzemeleri
Topluma önderlik: stk, ticaret
yaratıcı, girişimci, araştırma , inovasyon kültürü
sanayi işbirliği, toplumun sorun.
Universiteler
•
•
•
•
•
•
•
opencourse consorsium
academicearth.org
best video lectures
acik kaynak yazilimlar: 300K
gnu.org, directory.fsf.org 7K
sf.net, freecode.com
acik-kaynak.org.tr
Açık Kaynak Yansımaları
•
•
•
•
•
•
•
•
350-500 linux surumu, 2 milyon gelistirici
Bilişimi yeniden tanımlıyor, farklı bir model
Açık erişim
Acik-ders malzemeleri, OCW
Wikipedia, stanford felsefe sözlüğü
100$ dizüstü, her çocuga dizüstü
Acik biyoloji, acik-donanim, facebook
Google, facebook, twitter, amazon, yahoo ...
e-öğrenme ...
•
•
•
•
•
•
•
işin başındayız: ne kadar hazırız?
paradigma değişikliği: aktif öğrenme
zenginleştirici ---> degree program
dinazor, göçmen, native
“mass ...”, lab, öğrenme, katılım
virtual classroom, atutor, moodle
opencourseware, acik-ders malzeme
69
GITR- Bilgi Toplumu Indeksi
•
•
•
•
•
•
•
•
•
3 kategori, 9 altkategori, 68 temel gösterge
Çevresel(ç), Hazırolma(H), Kullanım(K)
Ç: pazar (14), siyasal/düzen.(9), altayapı(7)
H: birey(9), iş dünyası(10), devlet(4)
K: birey(5), iş dünyası(5), devlet(5)
Türkiye: 61 <--- 55
Ç: 56; 66, 56, 62
H: 69; 64, 63, 87
K: 54; 61, 48, 60
70
GITR -II
•
•
•
•
•
•
•
•
bürokrasi 104
vergi (k)123, 78
adalet bagim 64
egitim sist k 77
okulda inet 55
firma arge 73
e-katilim 70
egitim harca 90
•
•
•
•
•
•
•
•
basin özgür 106
adaletin etkin 82
ict önceligi 101
y.tekno alımı 106
vizyonda ict 85
edevlet haz. 70
dev ict teşvik 96
iş çalışan egit 90
Alan Adı
Kendi Alan adınız olsun
Adsoyad.com.tr
Com.tr biz.tr info.tr – sirketler için
Gen.tr web.tr herkes, org.tr STK
Gov.tr bel.tr pol.tr k12.tr
Name.tr tel.tr
Av.tr dr.tr (not.tr ecz.tr muhasebe.tr)
.tv.tr .fm.tr medya.tr
72
web önerileri:
•
•
•
•
•
•
•
Enformasyon/hizmet önemlidir !
Flash, büyük resim, animasyondan uzak dur
Platform bagımsız! Her tarayıcı, görme özü.
Ana bilgi text, html olmalıdır (pdf, word.)
Navigasyon ...
Kurumsal bütünlük
İletisim bilgileri, stil üzerine okuyun, düşünün
73
Tarama motorları
•
•
•
•
•
Google, scholar.google, maps.google, print..
Acik-erisim, creative commons
Meta search , A9, de.li.cious,
Firefox Search tools
Wikipedia, free dictionary, webmaster,
yahooligans
• Wikipedia, yahooligans, netscout
Bazı Web adresleri
•
•
•
•
•
•
•
Wikipedia, tr.wikipedia.org
Yahooligans – k12
Netscout
Dizin servisleri: directory.yahoo.com
Directory.google.com, opendirectory
E-posta listeleri
Wiki, blog, rss!
Bazı Web adresleri
•
•
•
•
•
•
•
Wikipedia, tr.wikipedia.org
Yahooligans – k12
Netscout
Dizin servisleri: directory.yahoo.com
Directory.google.com, opendirectory
E-posta listeleri
Wiki, blog, rss!
Sorular
•
•
•
•
•
•
Teşekkür ederim
Blog.akgul.web.tr
akgul.web.tr/yazilar/
akgul.bilkent.edu.tr
Akgul-duyuru, edu-net, tsiyase
[email protected]
77
Bilişim ...
• Bilgisayarlar her yerde: gömülü, cep, masa, süper,
santral, ...
• Üretim aracı
• Kişisel/kurumsal verimlilik aracı
• Kişisel haberleşme, gelişme, eğlence, kültür aracı
• Yeni ilaç, malzeme, oto, uçak, güvenlik, bilim
• Elektrik gibi temel
• Bilgi sistemi kurmak zordur, ekip işi, insanı ikna
• Süreçtir, iş birliği ister
Yatay Sektör Olarak Bilişim
•
•
•
•
•
•
•
•
İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!”
Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!)
Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow)
Tarım, KOBI, turizm, için gerekli
Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli
Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama
e-ticaret, e-pazaryerleri
Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.
Dikey Sektör Olarak Bilişim
•
•
•
•
•
•
•
Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center
Elektronik, Telekom ile bütün - ICT
Telekom -Media-eğlence – Internet yakın.
Yatırım göreceli düşük: egitim gerek
İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik
İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U)
Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek
80
Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik
•
•
•
•
•
•
Arrow'un itirazi çözüldü
İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik.
Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60
Bilişim ar-ge 1/3 (.us, .jp, .kr), 1/5 .eu
Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var
Elektrik motorlarında gecikme
İ
81
• Digital opportunity (05): 1 dk, 2, iceland, 3.se, 4 uk, 5 no, 6, nl, 7,
ch, 8 fi, 9, lu, 10 de, 11, estonya, 12slovenya, 16 fr, 22 cy, 26 gr, 31
ro, 32 tr 33 ru (Avrupa)
• Dünya: 58 tr, 60 rs, 53 ro, 9 nl, 7 us, us 21,3 dk, 2 jp, 1 kr
• Economist 07 e-readiness: 1 dj, 2, us-se, 4 hk, 5ch, 6 sgş 7 uk, 8nl,9
australya, 10 fi, 11 au, 12no, 13 ca, 14 nz, 16 kr, 30 sili, 42 tr, 43
br,44 ar, 45 ro, 48 bg
• İnnovation: 46 bg, 53 br, 58 tr, 60 urdun, 54 cin,
• Broadband indeks. itif.org (07), 1 kr, 2 jp, 3 iceland, 4 fi, 5 nl, 6 se,
7fr, 8dk,9 no, 10 ca, 12 us, 24 pl, 27 gr, 29 mx, 30 tr
• Global comptetition index: (07) 59 tr, 1 ch, 2 fi, 3 se, 4 dk, 5 sg, 6
us, 7 jp, 8 de, 9 nl, 1o uk, 12 no, 26 ma, 66 br
Eğitim ve Teknoloji
• Her teknolojik gelişme sonrasında “Sıçrama”
hayali var
• Karatahta – teknolojik devrim
• Edison- film
• TV, VCR- CD
Bilgisayar – ogretmen olmayan yere ..
Internet, tablet
• “techology can not fix education!”, s jobs