Çöktürme Titrimetrisi

Az çözünen iyonik bileşiklerin oluştuğu reaksiyonlara dayanan volumetrik analiz türüdür.

Çöktürücü olarak AgNO 3 ün kullanıldığı titrimetrik metotlara Arjentometrik metotlar denir.

Titrasyon eğrileri

Tek bir Anyon için, titrasyon eğrisi hesabında oluşan çökeleğin çözünürlük çarpımı kullanılır

Eşdeğerlik öncesi noktası

eklenen Ag + , anyon ile çökelek oluşturur, anyon ortamda fazladır ve Ag + konsantrasyonu artan anyon miktarı üzerinden çökeleğin çözünürlük çarpımı kullanarak hesaplanır .

Eşdeğerlik noktasında Eşdeğerlik noktası sonrası

Ag + ve anyon iyonları birbirleri ile tam olarak reaksiyona girdiğinden her ikisinin konsantrasyonu çözünürlük çarpımından hesaplanır.

ortamda Ag + iyonları fazladır, ve artan Ag + konsantrasyonu hesaplanır .

iyonu

Soru: 50ml 0.005M NaBr in 0. 01 M AgNO 3 titrasyonunda, ile 0.0 ml, 25.0 ml ve 25,1ml AgNO 3 ortamdaki Ag+ ve Br ilavelerinde konsantrasyonlarını hesaplayınız ve titrasyon AgBr eğrisini çiziniz.

için Kçç= 5.2x10

-13

Anyon karışımları için titrasyon eğrileri

farklı anyonları gümüş bileşiklerinin çözünürlükleri farklıdır, dolayısıyla önce bir anyon çökerken diğeri çözeltide kalır, ikinci anyonun çökelmeye başladığı anda Ag + konsantrasyonunda ani bir değişim görülür ve bu birinci dönüm noktasıdır, daha sonra diğer anyon çökmeye başlar ve çökme tamamlandığında Ag + konsantrasyonunda ki ani değişimle 2. dönüm noktası belirlenir.

oluşan çökeleklerin çözünürlük çarpımı birbirinden ne kadar farklı ise birinci dönüm noktası o derecede net izlenir

Arjentometri Titrasyonlarda dönüm noktaları

Potansiyometrik

gümüş elektrot ve referans elektrotla çözeltide değişen potansiyelin ölçülmesiyle dönüm noktası tayin edilir.

Amperometrik

çözeltiye daldırılmış bir çift gümüş elektrot arasında oluşan akım ölçülmesine karşı eklenen reaktif hacmi grafiğinden dönüm noktası belirlenir.

Kimyasal Mohr metodu

uygun indikatörler kullanarak dönüm noktası belirlenir.

Fajans metodu (adsorpsiyon indikatörü kullanımı) Volhard Metodu

indikatör olarak CrO 4 2 kullanılır, örneğin klorür ve AgCl çökme kromat önce varlığında çöker ve tamamlandıktan sonra eklenen Ag+ iyonu CrO 4 2 AgCrO 4 ile kırmızı renkli çökeleğini oluşturur.

dönüm noktasında floresein gibi renkli bir indikatör çökelek yüzeyine adsorbe olarak çökeleği renklendirir.

çözeltiye eklenen aşırı Ag + iyonlarının Fe 3+ varlığında SCN ile geri tirasyonu yapılır ve analit için harcanan Ag + konsantrasyonu bulunduktan sonra analit konsantrasyonu hesaplanır.

Geri titrasyonunda Ag + ile SCN AgSCN olarak çöker çökme bittikten sonra Fe 3+ ile SCN iyonları koyu kırmızı renkli FeSCN 2+ kompleksi oluşur.

Kullanılacak Fe3+ konsantrasyonu AgSCN için Kçç ve FeSCN kompleks oluşum sabiti kullanılarak hesaplanabilir

Soru: saf olmayan SrCl2 numunesinden 0500g biraz suda çözüldükten sonra, alınıp 50ml 0.21M AgNO 3 ekleniyor ve çöken AgCl süzülüyor.

Süzüntüde volhard metodu ile titrasyonda 25.5ml 0.28

M KSCN harcandığına göre örnekteki SrCl 2 yüzdesi nedir?

Kompleks Oluşumu Titrasyonları:

Analiz edilecek madde ile titre edici arasındaki reaksiyon kompleks oluşumuna dayanır.

Kompleks

Bir kovalent bağ olşumunda bağ yapımında kullanılan elektronlar, sadece bir tür tarafından sağlanıyorsa bu bağa koordinasyon bağı oluşan bileşiğide kompleks denir.

Ligant

metal iyonu ile kopleks oluşturmak için bağa elektron veren tür.

Şelat

bir metalin bir ligantla bağlanarak oluşturduğu halkalı kompleks tir

Bağlanma Sayısı EDTA

metal ile ligant arasındaki bağ sayına koordinasyon sayısı yada diş denir.

etilendiamain tetraasetikasit vaya etilendinitrilo tetraasetik asit olarak adlandırılır.

EDTA nın 4 iyolaşma sabiti vardır: K1= 1.02x10

-2 K2= 2.14x10

-3 K3= 6.92x10

-7 K4= 5.50x10

-11

EDTA Hidrojen iyonlarını kaybederek şu türlere iyonlaşır [Y 4 ]+[HY 3 ]+[H 2 Y 2 ]+[H 3 Y ]+[H 4 Y] K1= 1.02x10

-2 K2= 2.14x10

-3 K3= 6.92x10

-7 K4= 5.50x10

-11 Y 4 nin çözeltideki mol kesri [Y 4 ] α4= ------------- C EDTA C EDTA = [Y 4 ]+[HY 3 ]+[H 2 Y 2 ]+[H 3 Y ]+[H 4 Y] Buradan K kullanılarak M n+ + Y 4 sabitleri K 1 K 2 K 3 K 4 α4= ------------------------------------------------------------------------ [H + ] 4 + K 1 [H + ] 3 + K 1 K 2 [H + ] 2 + K 1 K 2 K 3 [H + ] + K 1 K 2 K 3 K 4 K 1 K 2 K 3 K 4 α4 = ----------------------------- olarak bulunur C EDTA

EDTA Metal İyonları Kompleksleri

↔ MY n-4 [MY n-4 ] K MY = ----------------- [M n+ ] [Y 4 ] K’ MY (durum sabiti)

EDTA çözeltilerinde α değerlerinin hesaplanması

[MY n-4 ] K’ MY = ----------------- = α4 K MY [M n+ ] C EDTA

soru: 50.0ml 0.0300 M Ni 2+ ve 50.0mlml 0.0500 M EDTA nın karıştırılmasıyla hazırlanan ve pH= 3 konsantrasyonunu e tamponlanan hesaplayınız.

çözeltide Ni 2+ pH=3 için α4= 2.5x10

-11

EDTA titrasyon eğrileri

Verilen pH değeri için durum sabiti değeri bulunur hesaplamalarda kullanılır.

Eşdeğerlik noktası öncesinde

ortamda metal harcanmadan iyonu kalan konsantrasyonu hesaplanır.

fazlası vardır ve metal iyonu

Eşdeğerlik noktasında

ortamda sadece kompleks vardır ve bir miktar ayrışır, ayrışan metal iyonu konsantrasyonu durum sabitinden hesaplanır.

Eşdeğerlik noktası sonrasında

EDTA fazlası konsantrasyonu konarak hesaplanır.

metal vardır durum iyonu ve artan sabitinde EDTA yerine konsantrasyonu

Soru: 50.0ml 0.0500 M Mg 2+ titrasyonunda pH=10 na nın 0.0500 M EDTA ile tamponlanıyor, 0ml, 5.0ml, 50.0ml ve 51.0 ml EDTA ilaveleri Mg 2+ konsantrasyonunu için hesaplayınız ve titrasyon eğrisini çiziniz.

PH=10 için α4= 3.5x10

-1 Kol= 6.2 x 10 8

EDTA titrasyonları için İndikatörler

Genel olarak metal iyon indikatörleri kullanılır. Bunlar metal iyonlarına bağlandığında renk değiştiren organik boyalardır.

MetalIn + EDTA → MetalEDTA + In Renk 1 renksiz renksiz renk 2

EDTA titrasyon teknikleri Doğrudan titrasyon Geri Titrasyon

Maskeleme

Yer değiştirme Titrasyonları

Maskeleyici analiz edilecek çözeltide bulunan ve analit ile EDTA nın reaksiyona girmesini engelleyen maddelerdir.