Mobil Kütüphane NİHAL YÜCE & ŞEMSA OLŞEN GÜZELDERE O R T A D O Ğ U T E K N I K Ü N I.
Download ReportTranscript Mobil Kütüphane NİHAL YÜCE & ŞEMSA OLŞEN GÜZELDERE O R T A D O Ğ U T E K N I K Ü N I.
Slide 1
Mobil Kütüphane
NİHAL YÜCE
&
ŞEMSA OLŞEN GÜZELDERE
O R T A
D O Ğ U T E K N I K Ü N I V E R S I T E S I K Ü T Ü P H A N E S I
H İ Z M E T İ Ç İ E Ğ İ T İ M S E M İ N E R L E R İ
1 9
N I S A N ,
2 0 1 1
Slide 2
İÇERİK
1. BÖLÜM:
Mobil Uygulama Nedir?
Dünyada Mobil Uygulamalar
2. BÖLÜM:
Türkiye’de Mobil Uygulamalar
ODTÜ Kütüphanesi – Mobil Kütüphane Projesi
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 3
MOBİL TEKNOLOJİNİN GELİŞİMİ
Dünyada cep telefonu kullanımının hızlı artışıyla birlikte
kullanıcıların mobil cihazlarıyla internet kullanımına eğilim
de artmıştır.
Cep telefonu kullanımının dünya çapında 2010 yılı sonunda
%77’ye ulaşması beklenmektedir.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 4
DÜNYADA CEP TELEFONU KULLANIMI
(Milyar)
2006
Gelişmiş
1139
Ülkeler
Gelişmekte
1617
Olan Ülkeler
2756
Dünya
2007
2008
1250
1342
2104
3354
2009
Nüfusa Oranı(%)
2010
2006
2007
2008
2009
2010
1409
1436*
93.4
102.0
109.2
114.3
116.1*
2670
3243
3846*
30.0
38.5
48.2
57.7
67.6*
4012
4652
5282*
41.7
50.1
59.3
67.9
76.2*
*Tahmin edilen
Kaynak: © INTERNATIONAL TELECOMMUNICATION UNION, 2011.
URL: http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/
Güncelleme Tarihi: 21 October 2010.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 5
TÜRKİYE’DE CEP TELEFONU KULLANIMI
YILLAR
2000
CEP TLF
SAYISI
16.133.405
Nüfusa
Oranı(%)
24,28
2002
23.323.118
34,10
2004
34.707.549
49,41
2006
52.662.700
73,05
2008
65.824.110
89,05
2009
62.779.554*
83,91*
*Tahmin edilen
Kaynak: © INTERNATIONAL TELECOMMUNICATION UNION, 2011.
URL: http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/
Güncelleme Tarihi: 21 October 2010.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 6
EDUCAUSE, «The ECAR Study of Undergraduate
Students and Information Technology, 2009»
ABD’de araştırmaya katılan üniversite öğrencilerinin
%52’si internete bağlanabilen cep telefonuna sahip,
%12’si de satın almayı düşünüyor.
İnternete bağlanabilen cep telefonuna sahip
olanların %74’ü aktif olarak interneti cep
telefonlarıyla kullanmaktadır.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 7
Neden Mobil Kullanım?
yer ve zaman kısıtı olmadan iletişim
kolay taşınabilirlik
bilgiye hızlı ve kolay erişim
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 8
AKILLI CİHAZLARIN GELİŞİMİ
PDA (Personal Digital Assistant)
kişi ve adres bilgilerinin saklandığı
cep bilgisayarları
cep telefonu + fotoğraf
+ video + GPS + web uygulamaları
akıllı mobil cihazlar
akıllı cep telefonları
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 9
BAŞLICA MOBİL UYGULAMA PLATFORMLARI
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 10
MOBİL KÜTÜPHANE UYGULAMALARI
Kütüphaneler
web sitelerini,
kataloglarını
elektronik kaynaklarını mobil ortama taşımaktadırlar.
Mobil kütüphane;
referans hizmetleri,
kütüphane sanal turları,
çalışma saatleri,
duyurular
SMS Hizmeti: süre uzatma ya da iade hatırlatma, ödünç
alınanlar listesini gönderme, kitabın kullanılabilirlik
durumunu sorgulama, ceza sorgulama…
gibi hizmetleri verebilir.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 11
MOBİL KÜTÜPHANE ÖRNEKLERİ (1)
NORTH CAROLINE
STATE UNIV LIBRARIES
OXFORD UNV LIBRARY
MIT LIBRARIES
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 12
MOBİL KÜTÜPHANE ÖRNEKLERİ (2)
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 13
MOBİL KÜTÜPHANE ÖRNEKLERİ (3)
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 14
MOPAC
Mobile Online Public Access Catalog
LibraryThing (Library Anywhere)
WorldCat Local (Boopsie)
SirsiDynix (PocketCirc)
Millenium (AirPac)
Polaris (Mobile PAC)
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 15
ÖNEMLİ YAYINEVLERİ VE VERİTABANLARINDAN
ÖRNEK MOBİL UYGULAMALARI (1)
Cambridge Journals Online
Mobile – CJOm
EBSCOdatabases Mobile
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 16
ÖRNEK MOBİL UYGULAMALARI (2)
Scopus Mobile
PUBMED Mobile
Lexis Nexis on Mobile
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 17
MOBİL REFERANS HİZMETLERİNE ÖRNEKLER
Northeast Iowa Library
Neumann University Library
Colorado State University
Baldwin-Wallace College
Johnson & Wales
University Library
ARIZONA STATE
UNIVERSITY LIBRARIES
Eastern Washington
University
The University of Houston
Library
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 18
QR KODLARI
(Quick-Response)
QR, hızlı yanıt anlamına gelen 2 boyutlu barkod türüdür.
Japon Denso Wave şirketi tarafından 1994 yılında
bulunmuştur.
QR kod içeriği bir metin, URL adresi, video link gibi herhangi bir
veri olabilir.
QR Kod, Barkoda göre daha az yer kaplayarak çok daha fazla
bilgi içerir.
QR Kod oluşturmak ve cep telefonunu QR kod okuyabilir hale
getirmek ücretsiz yazılımlarla sağlanabilir.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 19
QR Kodları (2)
1. Cep telefonunuzda
QR Kod okuyucu / QR
Kod tarayıcı
uygulamasını başlatın
2. Cep
telefonunuzun
kamera görüntüsü
ekranda belirecektir.
4. QR Kod çözüldükten
sonra ilgili içeriğe (web
sayfası, video, kartvizit ve
benzeri) hızla
ulaşacaksınız.
3. QR Kod fotoğrafını çekin. QR Kod
ekranda ortalanmış olmalıdır.
QR Kod'un en iyi şekilde okunabilmesi
için çekim sırasında hareketsiz
kalmaya özen gösteriniz.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 20
KÜTÜPHANELERDE QR KOD KULLANIMI
Sanal kütüphane turları,
Kullanıcıların kütüphane web sitelerine, anketlerine ya
da video, müzik koleksiyonlarına erişim olanağı,
Raflardaki QR kodlarla basılı materyalin elektroniğine ya
da ilgili konulardaki web sayfalarına yönlendirme,
Text mesaj (SMS) referans hizmeti ya da kütüphane
iletişim bilgileri,
Katalog kayıtlarına QR kodlar verilerek kullanıcının
bilgileri yazmasına gerek kalmadan telefonuna
kaydedebilmesi,
Kullanıcı eğitimi ile ilgili rehberler,
Çalışma odaları rezervasyonu,
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 21
2. BÖLÜM
TÜRKİYE’DE MOBİL KÜTÜPHANE
UYGULAMALARI
ODTÜ KÜTÜPHANESİNDE MOBİL
U Y G U L A M AYA G E Ç İ Ş
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 22
Yakın Doğu Üniversitesi Büyük
Kütüphane
2007 yılında mobil
uygulama
KOHA yazılım
Kütüphane web sayfasına
ulaşma
OPAC taraması (yazar,
başlık, konu, yayıncı, ISBN,
hediye eden )
Kullanıcı hesabı
SMS ile süre uzatma
hizmeti
Slide 23
Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi
2010 Ağustos mobil uygulama
AirPAC
Kütüphane hesabı,
Katalog taraması (anahtar
kelime ve “location”
sınırlaması)
Slide 24
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Kütüphanesi
Summon
Mart 2009
Güncel duyurular,
Kütüphane kataloğu,
Kullanıcı hesabı
Slide 25
Özyeğin Üniversite Kütüphanesi
Library Anywhere
Ocak 2010
Güncel duyurular,
Kütüphane kataloğu,
Kullanıcı hesabı,
Kütüphaneciye sorun
Kütüphane çalışma saatleri
ve erişim
Slide 26
Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi
Library Anywhere
Şubat 2010
Güncel duyurular,
Kütüphane kataloğu,
Kullanıcı hesabı,
Kütüphaneciye sorun
Kullanım kılavuzları
Veritabanları
Kütüphane çalışma saatleri ve erişim
Slide 27
ODTÜ Kütüphanesi
Nihal Selçuk Yüce
Sercan Çoban
Şemsa Olşen Güzeldere
Tuğba Canyurt
Slide 28
ODTÜ Kütüphanesi
10 Ocak proje grubu çalışmalara başladı.
Boopsie, Airpac, Library Anywhere ürünleri
araştırıldı.
Firmalarla yazışma yapıldı.
LA kullanan küt. iletişim kuruldu ve görüş alındı.
08 Şubat Bilgi İşlem’den Ferid bey ile görüşüldü.
16 Şubat Illinois Universitesine ait açık kaynak kodlu
VuFind kuruldu.
18 Mart LA denemeye açıldı.
Poster, el broşürü vb. bastırıldı.
Slide 29
ODTÜ Kütüphanesi
Slide 30
ODTÜ Kütüphanesi
Slide 31
El Broşürü
Slide 32
Poster
•18 Mart’ta denemeye
açıldı.
•Kullanım istatistiği:
oMart: 1074 ( 14 gün)
oNisan 2484 (18 gün)
Slide 33
ODTÜ Kütüphanesi
Slide 34
Neden Mobil Kütüphane?
Kütüphane kaynaklarına uzaktan erişim,
Bilgisayardan bağımsız hareket etme,
Bilgiye her zaman her yerden erişim,
Mobil öğrenmeye destek.
Slide 35
TEŞEKKÜRLER...
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Mobil Kütüphane
NİHAL YÜCE
&
ŞEMSA OLŞEN GÜZELDERE
O R T A
D O Ğ U T E K N I K Ü N I V E R S I T E S I K Ü T Ü P H A N E S I
H İ Z M E T İ Ç İ E Ğ İ T İ M S E M İ N E R L E R İ
1 9
N I S A N ,
2 0 1 1
Slide 2
İÇERİK
1. BÖLÜM:
Mobil Uygulama Nedir?
Dünyada Mobil Uygulamalar
2. BÖLÜM:
Türkiye’de Mobil Uygulamalar
ODTÜ Kütüphanesi – Mobil Kütüphane Projesi
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 3
MOBİL TEKNOLOJİNİN GELİŞİMİ
Dünyada cep telefonu kullanımının hızlı artışıyla birlikte
kullanıcıların mobil cihazlarıyla internet kullanımına eğilim
de artmıştır.
Cep telefonu kullanımının dünya çapında 2010 yılı sonunda
%77’ye ulaşması beklenmektedir.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 4
DÜNYADA CEP TELEFONU KULLANIMI
(Milyar)
2006
Gelişmiş
1139
Ülkeler
Gelişmekte
1617
Olan Ülkeler
2756
Dünya
2007
2008
1250
1342
2104
3354
2009
Nüfusa Oranı(%)
2010
2006
2007
2008
2009
2010
1409
1436*
93.4
102.0
109.2
114.3
116.1*
2670
3243
3846*
30.0
38.5
48.2
57.7
67.6*
4012
4652
5282*
41.7
50.1
59.3
67.9
76.2*
*Tahmin edilen
Kaynak: © INTERNATIONAL TELECOMMUNICATION UNION, 2011.
URL: http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/
Güncelleme Tarihi: 21 October 2010.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 5
TÜRKİYE’DE CEP TELEFONU KULLANIMI
YILLAR
2000
CEP TLF
SAYISI
16.133.405
Nüfusa
Oranı(%)
24,28
2002
23.323.118
34,10
2004
34.707.549
49,41
2006
52.662.700
73,05
2008
65.824.110
89,05
2009
62.779.554*
83,91*
*Tahmin edilen
Kaynak: © INTERNATIONAL TELECOMMUNICATION UNION, 2011.
URL: http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/
Güncelleme Tarihi: 21 October 2010.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 6
EDUCAUSE, «The ECAR Study of Undergraduate
Students and Information Technology, 2009»
ABD’de araştırmaya katılan üniversite öğrencilerinin
%52’si internete bağlanabilen cep telefonuna sahip,
%12’si de satın almayı düşünüyor.
İnternete bağlanabilen cep telefonuna sahip
olanların %74’ü aktif olarak interneti cep
telefonlarıyla kullanmaktadır.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 7
Neden Mobil Kullanım?
yer ve zaman kısıtı olmadan iletişim
kolay taşınabilirlik
bilgiye hızlı ve kolay erişim
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 8
AKILLI CİHAZLARIN GELİŞİMİ
PDA (Personal Digital Assistant)
kişi ve adres bilgilerinin saklandığı
cep bilgisayarları
cep telefonu + fotoğraf
+ video + GPS + web uygulamaları
akıllı mobil cihazlar
akıllı cep telefonları
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 9
BAŞLICA MOBİL UYGULAMA PLATFORMLARI
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 10
MOBİL KÜTÜPHANE UYGULAMALARI
Kütüphaneler
web sitelerini,
kataloglarını
elektronik kaynaklarını mobil ortama taşımaktadırlar.
Mobil kütüphane;
referans hizmetleri,
kütüphane sanal turları,
çalışma saatleri,
duyurular
SMS Hizmeti: süre uzatma ya da iade hatırlatma, ödünç
alınanlar listesini gönderme, kitabın kullanılabilirlik
durumunu sorgulama, ceza sorgulama…
gibi hizmetleri verebilir.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 11
MOBİL KÜTÜPHANE ÖRNEKLERİ (1)
NORTH CAROLINE
STATE UNIV LIBRARIES
OXFORD UNV LIBRARY
MIT LIBRARIES
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 12
MOBİL KÜTÜPHANE ÖRNEKLERİ (2)
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 13
MOBİL KÜTÜPHANE ÖRNEKLERİ (3)
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 14
MOPAC
Mobile Online Public Access Catalog
LibraryThing (Library Anywhere)
WorldCat Local (Boopsie)
SirsiDynix (PocketCirc)
Millenium (AirPac)
Polaris (Mobile PAC)
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 15
ÖNEMLİ YAYINEVLERİ VE VERİTABANLARINDAN
ÖRNEK MOBİL UYGULAMALARI (1)
Cambridge Journals Online
Mobile – CJOm
EBSCOdatabases Mobile
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 16
ÖRNEK MOBİL UYGULAMALARI (2)
Scopus Mobile
PUBMED Mobile
Lexis Nexis on Mobile
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 17
MOBİL REFERANS HİZMETLERİNE ÖRNEKLER
Northeast Iowa Library
Neumann University Library
Colorado State University
Baldwin-Wallace College
Johnson & Wales
University Library
ARIZONA STATE
UNIVERSITY LIBRARIES
Eastern Washington
University
The University of Houston
Library
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 18
QR KODLARI
(Quick-Response)
QR, hızlı yanıt anlamına gelen 2 boyutlu barkod türüdür.
Japon Denso Wave şirketi tarafından 1994 yılında
bulunmuştur.
QR kod içeriği bir metin, URL adresi, video link gibi herhangi bir
veri olabilir.
QR Kod, Barkoda göre daha az yer kaplayarak çok daha fazla
bilgi içerir.
QR Kod oluşturmak ve cep telefonunu QR kod okuyabilir hale
getirmek ücretsiz yazılımlarla sağlanabilir.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 19
QR Kodları (2)
1. Cep telefonunuzda
QR Kod okuyucu / QR
Kod tarayıcı
uygulamasını başlatın
2. Cep
telefonunuzun
kamera görüntüsü
ekranda belirecektir.
4. QR Kod çözüldükten
sonra ilgili içeriğe (web
sayfası, video, kartvizit ve
benzeri) hızla
ulaşacaksınız.
3. QR Kod fotoğrafını çekin. QR Kod
ekranda ortalanmış olmalıdır.
QR Kod'un en iyi şekilde okunabilmesi
için çekim sırasında hareketsiz
kalmaya özen gösteriniz.
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 20
KÜTÜPHANELERDE QR KOD KULLANIMI
Sanal kütüphane turları,
Kullanıcıların kütüphane web sitelerine, anketlerine ya
da video, müzik koleksiyonlarına erişim olanağı,
Raflardaki QR kodlarla basılı materyalin elektroniğine ya
da ilgili konulardaki web sayfalarına yönlendirme,
Text mesaj (SMS) referans hizmeti ya da kütüphane
iletişim bilgileri,
Katalog kayıtlarına QR kodlar verilerek kullanıcının
bilgileri yazmasına gerek kalmadan telefonuna
kaydedebilmesi,
Kullanıcı eğitimi ile ilgili rehberler,
Çalışma odaları rezervasyonu,
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 21
2. BÖLÜM
TÜRKİYE’DE MOBİL KÜTÜPHANE
UYGULAMALARI
ODTÜ KÜTÜPHANESİNDE MOBİL
U Y G U L A M AYA G E Ç İ Ş
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011
Slide 22
Yakın Doğu Üniversitesi Büyük
Kütüphane
2007 yılında mobil
uygulama
KOHA yazılım
Kütüphane web sayfasına
ulaşma
OPAC taraması (yazar,
başlık, konu, yayıncı, ISBN,
hediye eden )
Kullanıcı hesabı
SMS ile süre uzatma
hizmeti
Slide 23
Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi
2010 Ağustos mobil uygulama
AirPAC
Kütüphane hesabı,
Katalog taraması (anahtar
kelime ve “location”
sınırlaması)
Slide 24
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Kütüphanesi
Summon
Mart 2009
Güncel duyurular,
Kütüphane kataloğu,
Kullanıcı hesabı
Slide 25
Özyeğin Üniversite Kütüphanesi
Library Anywhere
Ocak 2010
Güncel duyurular,
Kütüphane kataloğu,
Kullanıcı hesabı,
Kütüphaneciye sorun
Kütüphane çalışma saatleri
ve erişim
Slide 26
Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi
Library Anywhere
Şubat 2010
Güncel duyurular,
Kütüphane kataloğu,
Kullanıcı hesabı,
Kütüphaneciye sorun
Kullanım kılavuzları
Veritabanları
Kütüphane çalışma saatleri ve erişim
Slide 27
ODTÜ Kütüphanesi
Nihal Selçuk Yüce
Sercan Çoban
Şemsa Olşen Güzeldere
Tuğba Canyurt
Slide 28
ODTÜ Kütüphanesi
10 Ocak proje grubu çalışmalara başladı.
Boopsie, Airpac, Library Anywhere ürünleri
araştırıldı.
Firmalarla yazışma yapıldı.
LA kullanan küt. iletişim kuruldu ve görüş alındı.
08 Şubat Bilgi İşlem’den Ferid bey ile görüşüldü.
16 Şubat Illinois Universitesine ait açık kaynak kodlu
VuFind kuruldu.
18 Mart LA denemeye açıldı.
Poster, el broşürü vb. bastırıldı.
Slide 29
ODTÜ Kütüphanesi
Slide 30
ODTÜ Kütüphanesi
Slide 31
El Broşürü
Slide 32
Poster
•18 Mart’ta denemeye
açıldı.
•Kullanım istatistiği:
oMart: 1074 ( 14 gün)
oNisan 2484 (18 gün)
Slide 33
ODTÜ Kütüphanesi
Slide 34
Neden Mobil Kütüphane?
Kütüphane kaynaklarına uzaktan erişim,
Bilgisayardan bağımsız hareket etme,
Bilgiye her zaman her yerden erişim,
Mobil öğrenmeye destek.
Slide 35
TEŞEKKÜRLER...
ODTÜ Hizmetiçi Eğitim Seminerleri, 19 Nisan 2011