Slide 1

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 2

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 3

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 4

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 5

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 6

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 7

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 8

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 9

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 10

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 11

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 12

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 13

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 14

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 15

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 16

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 17

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 18

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 19

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 20

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 21

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 22

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 23

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 24

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 25

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 26

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 27

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 28

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 29

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 30

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 31

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 32

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 33

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 34

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 35

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 36

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 37

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 38

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 39

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten


Slide 40

De wijnen van de Loire
Commanderij Brussel
Eric Merny, Erik De Knop, Willy De Pauw
26 september 2014

De Franse wijnregio’s

4 Regio’s : 800 km wijnroute
50.000 ha

De regio’s en hun wijnen
•
•
-

Pays Nantais : muscadet
Anjou-Saumur :
Anjou : chenin blanc, wat rosé
Saumur : vooral mousserend is bekend, ook veel rode
wijn
• Touraine : vooral cabernet franc, chenin blanc (droog,
zoet als mousserend), sauvignon blanc is in opkomst
• Nivernais (‘Centre’) : sauvignon blanc (Sancerre en
Pouilly Fumé als bekendste, maar Quincy, Reuilly en
Menetou-Salon ook zeer gewaardeerd).
Minder gekend rood en rosé (Pinot noir)

Welke regio’s maken de Loirevallei
bekend ?
• Rode wijnen : Anjou, Saumur-Champigny, Chinon,
Bourgeuil, Saint-Nicolas de Bourgeuil (cabernet franc en
cabernet sauvignon), Menetou- Salon (pinot noir).
• Droge witte wijnen : Sancerre en Pouilly Fumé (sauvignon
blanc). Cour-Cheverny (romorantin), Menetou-Salon.
• Zoete witte wijnen : Anjou (chenin), Quart de Chaume en
Bonnezeau (Coteaux de Layon), Vouvray en Chaume
• Mousserende wijnen : Anjou, Touraine, Vouvray, Cheverny
en Montlouis (chenin, chardonnay).
• Rosé wijnen : Anjou
----------------- 24 wijnen met AOC-statuut --------------------

Het klimaat in de Loirestreek
• Nantes en Anjou : gematigd zeeklimaat.
• Saumur tot Touraine : continentaal, de invloed
van de oceaan neemt progressief af door het
reliëf van de hellingen.
• Vanaf Touraine tot het centrum : nog weinig
invloed van de oceaan.
• De Loire zelf en zijn bijrivieren zorgen voor
temperend effect : diverse microklimaten met
diverse wijnen als gevolg. Dit effect is ook
belangrijk voor het maken van zoete en likoreuse
wijnen

De ondergrond
• Pays Nantais : harde gesteenten : gneiss,
mica, keien, schist
• Anjou : kalk, schist, keien
• Touraine : klei-kalk (argilo-calcaire), keien,
zand
• Centre : klei, kalk; klei-kiezel (argilo-silicieux)

Het belang van de ondergrond
• Beste : lichte, niet te zware, zuurstofrijke bodem : de wortels van de
wijnstok moet dan diep naar beneden gaan om zijn voedsel en
water op te halen. ‘hoe meer een wijnstok afziet, hoe beter de wijn’
• Lichte grond is goed voor de waterhuishouding : overtollig
regenwater wordt afgevoerd, minder kans op schimmel
• Sterke kleigrond(of leem) houdt teveel water op (alleen goed bij
gebieden met weinig neerslag)
• Kalk en krijt : goed doorgankelijk voor regenwater, laat de wortels
diep doorgroeien, weerkaatsing van zonlicht
• Steen- en kleiondergrond (Châteauneuf-du-Pape) : regenwater gaat
vlot weg, druivenwortels groeien diep, de keien bewaren ‘s nachts
lang de warmte (stralingswarmte)
• Lei en granietsteen (mica, gneis) : op hellingen goede afvoer van
het regenwater

Voedsel voor de druif
• Stikstof : wordt uit de grond gehaald. Minder stikstof =
minder vrucht. Teveel stikstof : grotere opbrengst, lager
suikergehalte
• Fosfor : belangrijk voor vruchtbaarheid en ontwikkeling
van de wijnstok
• Kalium : tekort geeft mindere groei, bevordert de vorming
van suikers en versnelt de vorming van wijnsteenzuur
• Calcium : vele biologische functies, o.a. handhaven van
juiste vochtpeil
• Magnesium : regelt ijzerverwerking in de plant, gunstige
invloed op smaak van de wijn (zachter en voller), ook
noodzakelijk voor de fotosynthese
• Metaalsporen : voeding voor de wortels zelf

Magnesium- en kaliumtekort

Druivenrassen
• Gemeenschappelijk kenmerk : frisheid,
levendigheid en elegantie
• Chenin blanc (pineau de la Loire), sauvignon
blanc, pinot noir, gamay, cabernet franc,
muscadet (melon de Bourgogne), romorantin
(uniek : Cour-Cheverny), cabernet sauvignon

Crémant de Loire
Domaine des 2 Vallées
• Afkomstig van een wijngaard met een
oppervlakte van 2 ha
• 60 % Chenin, 40 % Chardonnay
• Ondergrond leisteen en kalk
• Manuele oogst
• Traditionele methode

Daniel Reverdy et fils
• 9,30 ha : lutte raisonnée
• AOC Sancerre blanc. Cépage : Sauvignon blanc
• AOC Sancerre rood en rosé : Cépage : pinot noir
• Grond : ‘Terres Blanches’ : argilo-calcaire
(kalk en krijt)
• 25 % van deze cuvée is afkomstig van wijngaarden met grasbeplanting
tussen de wijnstokken. Deze zijn gemiddeld 25 jaar oud.
• De vergisting gebeurt op lage T° : 14 -17 C°
• Traditionele vinificatie met rijping sur lies
gedurende 6 md
• Aroma’s : floraal, fruitig gemengd met vegetaal

• Sancerre blanc 2012

Lutte raisonnée
Lutte raisonnée: Geintegreerde landbouw.
Hier wordt prioriteit gegeven aan
natuurvriendelijke methoden met als doel
de milieubelastende praktijken van de
landbouw te verminderen met in
achtneming van het economisch belang van
het landbouwbedrijf. In de wijnbouw is deze
beweging in de Beaujolais ontstaan en
noemt men het ‘la lutte raisonnée’.

Cour-Cheverny – Delaille - Domaine du
Salvard – 2010 – Romorantin
• Dorp : Cour-Cheverny
• Droge witte wijnen, unieke druivensoort
• Wijn : gouden kleur, rustiek fruit en duidelijk aanwezig
bloemengeur
• Gebied ligt op noorden georiënteerd en geeft hierdoor
frisse wijnen
• Oppervlakte wijngaard : 48 ha
• Steeds monocépage : Romorantin
• Productie : max 60 hl/ha
• Grond : kalkrijk, klei en zand
• Klimaat : semi-continentaal : korte, relatief hete zomer,
lange koude winter. Vorst in de lente : probleem

Romorantin
• Zeldzaam, sinds 16e eeuw bekend
in deze regio
• Pinot-variëteit en Gouais blanc
• Alleen te vinden in Cour-Cheverny
• François 1er bracht deze druif mee uit Italië in
1519 en liet het aanplanten rond zijn ‘Château
de Romorantin’

Gouais blanc
•

•
•
•
•

Deze druif is een van de oudste én belangrijkste rassen in West-Europa en kwam daar
vanaf de 13e eeuw op grote schaal voor. De streek waar dit ras ontstaan is, ligt in het
oostelijk gedeelte van Frankrijk tegen de Duits-Zwitserse grens. Jarenlang DNAonderzoek heeft onder meer uitgewezen dat deze variëteit wel meer dan 80
nakomelingen heeft, vandaar de bijnaam Casanova onder de druiven. Hier zijn een paar
voorbeelden op zijn plaats:
de Chardonnay maar ook de Gamay Noir zijn kruisingen van deze druif met de Pinot.
de Aubin Blanc en de Petit Meslier zijn kruisingen van deze druif met de Chenin Blanc.
de Furmint, de Riesling, de Elbling en de Blaufränkisch hebben deze druif als een van de
voorouders.
Sterke groeier, zeer productief met een opbrengst tegen de 100 hectoliter per hectare.
Bloeit wat later in het voorjaar en is relatief vroeg rijp, waardoor de kans op nachtvorst
in beide gevallen laag is. Grote trossen met grote druiven, die een dunne schil hebben.
Deze druif is gevoelig voor botrytis, maar heeft weinig last van andere ziektes. De
aroma's die vrijkomen zijn die van citrusvruchten, groene appel en peer. De zuurgraad is
aantrekkelijk hoog.

Familie Delaille

Het domein
• Gekocht door overgrootvader Maurice Delaille in 1900.
Dorpje : Fougères sur Bièvre.
• Nu in handen van Emmanuel en Thiery
(5e generatie)
• 40 ha
• 90 % export over gans de wereld
• Moderne wijnkelders en
lutte raisonnée
• Oogst : pas begin oktober, vergisting in inoxvaten
(ged. 20 dagen op 18-20 °C)
• Rijping : sur lies op 12 °C

Vouvray demi-sec, Valentin Fleur, Les Celliers
du Prieuré, Sint Georges-sur-Loire 2012,
Chenin blanc
• De Loirestreek is één van de weinige regio’s waar
men nog demi-sec stille wijnen maakt.
• Restsuiker nooit dominant
• Demi-sec volgens principe van ‘passerillage’
(indrogen van druiven op stok door wind, op
matten of draden)
- Op stok : Loire, Jurançon
- Op matten of draden : vin de Paille (Jura),
Amarone (Veneto), Vin Santo (Toscane),
Strohwein (Oostenrijk)

De familie Fleur
• Opgericht in 1965 in centrum van Angers
• Jean Fleur richt ‘les Celliers du Prieuré’ op

Boutet Saulnier

Vouvray sec 2012 – Boutet-SaulnierChenin blanc
• Domein : in Vouvray, familiaal bedrijf sinds
generaties. Zowel stil als mousseux (méthode
traditionelle)
• Druif : alléén Chenin Blanc
• Wijnstokken : 20 jaar oud
• Wijnproduktie : wijngaard bewerkt met
paarden, uitsluitend organisch mest. Indigene
gisten

De tien punten waaraan een natuurlijke
wijn moet voldoen (Eric Merny)
• 1. Biologische of biodynamische druiventeelt.
• 2. Natuurlijke vergisting (indigene gisten)
• 3. Geen kunstmatige interventies (minimum aan sulfiet, geen chemische
bestrijdingsmiddelen)
• 4. Lage rendementen per hl/ha (betere concentratie van de smaakstoffen)
• 5. Geen of minimale filtering (helpt de natuurlijke smaak intact te houden)
• 6. Manuele oogst (alleen optimaal rijpe druiven in gezonde toestand
worden geplukt)
• 7. Geen of weinig toevoeging van sulfiet (enkel zeer lage dosis bij de
botteling indien nodig)
• 8. Chaptaliseren is niet toegestaan (er wordt geen suiker toegevoegd)
• 9. Op het domein gebotteld
• 10. De wijn, met mate(n) gedronken is gezond, maar moet ook lekker zijn

de familie Dagueneau
• Didier :

• Benjamin en Charlotte :

Het domein
• Sinds 1983
• Uitgegroeid tot referentie voor de wijnfreaks
• Respect voor de ervaring van ‘de ouden’, gecombineerd met
de moderne oenologie
• Okshoofden of ‘demi-muid’ van 620 l, wanddikte van 50 mm
(goede verhouding tussen volume en zuurstof)
• Quasi volledig nieuwe vaten, maar ook roestvrije
inoxvaten.
• Verhouding inox/hout hangt af van oogstjaar
• In 1991 : opbrengst 8 hl/ha, in 1992 : 38 hl/ha
• Houten vaten gegraveerd ‘D.S.L.S.’

Buisson-Renard – 2010Pouilly-Fumé-Sauvignon blanc
• Het huis Dagueneau :
- Stichter : Didier overleden op 17 sept 2008 bij
vliegtuigongeval,
regio Cognac, op 52-jarige leeftijd.
- Zoon Benjamin en dochter Charlotte :
. Domein van 10 ha
. Heuvel in Saint-Andelain (Pouilly-Fumé)
. Merendeel : kleibodem met vuursteen
. Rest : mergelaarde (kimmeredigiaan –
cfr Chablis)
* 100 % SB, biodynamisch, ondergrond
klei, kalk en silex
• Alcoholische gisting en veroudering op grote vaten
van 450 en 620 liter

Château de La Grille 2005-ChinonCabernet franc
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

100 % CF
Vorm van de flessen : Champagne Gosset
1748 : aankoop wijnhuis door Antoine-Jean de Cougny
In 19e eeuw : gerenoveerd door Marquis Gustave de Cougny
1951 : overname Gosset (Albert)
1995 : Sylvie en Laurent Gosset eigenaars
Nu : eigendom van Baudry-Dutour
Uitsluitend manuele oogst
Zorgvuldige selectie op wijngaard
Onmiddellijk vervoer in kleine kisten naar wijnhuis (tegen oxidatie).
Combinatie van traditionele methodes met moderne technieken.
• Kalk-kleigrond

Domaine des 2 vallées- ChaumeChenin blanc moelleux 2008
• Chenin-druif sinds 9e eeuw in de Loirestreek
Onderhevig aan botrytis cinerea
• Domein ligt tegen Angers, microklimaat (Layon)
• Eigenaars : Philippe en René Socheleau
• Wijngaard : 4 ha
• Gisting voor 50 % op houten vaten en
ander 50 % op inox (frisheid)
• Bewaarkracht : meer dan 20 jaar
• Ondergrond : conglomeraten