Education (....) is where we decide whether we love our children enough not to expel them from our world and leave them to.
Download ReportTranscript Education (....) is where we decide whether we love our children enough not to expel them from our world and leave them to.
Education (....) is where we decide whether we love our children enough not to expel them from our world and leave them to their own devices, nor to strike from their hands their chance of undertaking something new, something unforeseen by us (....). Hannah Arendt (1961, p. 196) MBO-docent een waardenloos of waardenvol beroep: Onderwijspedagogische visies van mbo-docenten Velon 2015: De Kunst van het opleiden Carlos van Kan, Ilya Zitter, Barbara van Wijk, Patricia Brouwer (ecbo) Kernwaarden van het mbo • Vastgestelde opdracht – Beroepsbeoefenaar – Levenslang lerende – Democratisch burger • Duidelijk!...toch? – Discussie over de wijze waarop die drie opdrachten zich tot elkaar verhouden (focus op vakmanschap – uitvoeringsplan taal en rekenen mbo). Waarden van de docent • Professionele handelingsruimte van de docent – In hun pedagogisch-didactisch handelen moeten docenten telkens zoeken naar de juiste balans tussen vastgestelde kaders en (gepercipieerde) vrijheidsgraden. – Leraar 2020 – Docent register – Het zoeken van deze balans vergt van docenten dat ze zich bewust zijn van hun handelen in hun onderwijspraktijk, en de doelen die ze met hun handelen nastreven (Ponte, 2009). Het handelen van docenten is altijd doelgericht • Het handelen in een onderwijscontext is erop gericht van de bestaande naar een wenselijke situatie te komen (Biesta, 2009). • Hoe die wenselijke situatie eruit ziet is niet eenduidig; het lijkt aannemelijk dat de inkleuring van bijvoorbeeld de drievoudige kwalificatiestructuur kan verschillen tussen docenten. Hoe kun je docenten helpen te verhelderen wat ze in het belang van hun studenten vinden? Bumpy Moments werkwijze Context en studenten Stap 1 • Video-opname van een reguliere onderwijssituatie waarin veelvuldig docent-student interacties plaats vinden. Stap 2 • Selecteren van bumpy moments aan de hand van een met video opgenomen reguliere les Een bumpy moment verwijst naar een interactiemoment in de dagelijkse onderwijspraktijk waarin docenten (naar eigen inzicht) legitiem gehandeld hebben en waarin zij achteraf een legitiem handelingsalternatief kunnen aanwijzen (van Kan, Ponte, Verloop, 2010). Identificeren van bumpy moments • Bekijk het videofragment aandachtig met een collega • Zoek naar een moment waarin: – je een op zich legitieme wijze van handelen waarneemt… – en waarbij je tegelijkertijd ook een legitiem handelingsalternatief kunt bedenken… Stap 3 • Maken van story boards naar aanleiding van de gekozen bumpy moments. Stap 4 • Interpreteren van bumpy moments door docenten aan de hand van een dilemmastructuur – Aan de ene kant vind ik het in het belang van de student dat… – Aan de andere andere kant vind ik het in het belang van de student dat… Voorbeeld gebaseerd op het BM van Barbara – Aan de ene kant vind ik het in het belang van de studenten …hun werk te respecteren en ze de ruimte te geven naar eigen inzicht te werken… – Aan de andere andere kant vind ik het in het belang van de studenten…mijn eigen inzichten op een praktisch wijze aan de leerlingen over te brengen… Stap 5 • Doorvragen op de antwoorden van de leraar door herhaalde waarom-vraag stellen… – …het kunnen werken naar eigen inzicht vind ik belangrijk omdat de studenten op deze wijze hun creativiteit ontwikkelen en zich gerespecteerd voelen…. – Het op een praktische wijze overbrengen van mijn eigen inzichten vind ik belangrijk omdat studenten op deze wijze kunnen leren van mijn praktijkervaring… • Waarom vind je dit zo belangrijk voor de student(s)? • Kun je daar nog iets meer over zeggen? • … Inhoud van het bumpy moments interview • Interpretaties van leraren van bumpy moments in termen van wat zij in het belang van hun leerlingen vinden. • Een belangrijke vervolgstap is te analyseren welke thema’s in het interview naar voren komen als het gaat om het belang van de studenten. Hoe kom je deze thema’s in het bumpy moments interview op het spoor? Analyse vragen Pedagogisch perspectief op wat docenten in het belang van hun studenten vinden • Volgens Imelman (1995, p. 60) luidt de centrale pedagogische vraag als volgt: “Wie wordt wat wanneer hoe en waarom onderwezen?” – De cursief gedrukte aspecten van deze vraag dienen als analysevragen Analyse kader gebaseerd op de centrale pedagogische vraag Onderwijspedagogische visies van mbo-doecnten Pragmatisch-realistisch visie ‘Hier leiden we jongeren op tot nieuwe werknemers in een sector, die ik van binnenuit ken. Ik kan al mijn ervaring in kinderopvang en gehandicaptenzorg overdragen op een nieuwe generatie medewerkers. Het mooie aan mijn overstap van het werkveld naar het onderwijs, is dat alles wat ik zelf geleerd en ontwikkeld heb zo een plek krijgt.’ Corry Musters, Zorgcoördinator, studieloopbaanbegeleider, en docente Welzijn en Onderwijs Kritisch-reflectief visie ‘Het is zo belangrijk dat je als professional steeds goed nadenkt over hoe je met je cliënt omgaat. Ik leg steeds de nadruk op de persoonlijke, menselijke kant van het beroep. Denk na over het waarom achter bepaalde handelingen. Waarom doen we het zo? En wat betekent dat voor de cliënt?’ Marlies Brusselaars, Docente Welzijn & Onderwijs Beroeps-collectieve visie ‘In het zogenaamde hybride leren (leren in de praktijk) ervaren jonge mensen aan den lijve de mores van een bepaald beroep. Tijdens een stage bijvoorbeeld krijgen ze inzicht in welke verantwoordelijkheden het beroep met zich meebrengt en hoe anders er gehandeld wordt dan ze gewend zijn.’ Liefaard & Wessels, 2015, p. 119 Persoonsvormende visie ‘De jongen slikte het allemaal in, maar zijn boosheid groeide. Op zo’n moment investeer ik liever in een gesprek over hoe je zo’n probleem kunt oplossen op je stage. De behandeling van de goederenstroom in de detailhandel moet dan maar even wachten.’ Piet de Kant, docent Detailhandel Functioneel-maatschappelijke visie ‘Deze jongens en meiden zijn de maatschappij. Ik wil dat mijn leerlingen op een verantwoordelijke manier meedoen in de maatschappij. Participatie is het sleutelwoord. Ze moeten gaan denken: Ik maak het verschil. Ik steel niet op het werk. Deze jongeren moeten straks de economie draaiende houden. Dan moet je gewoon integreren en meedoen.’ Theodoor van Baars, docent Detailhandel/Engels Formeel-diplomerende visie ‘Hij bracht Mehmet discipline en een werkmentaliteit bij. ‘Werk is belangrijk’, zei hij. Gaandeweg zag hij in dat daarnaast diploma’s halen heel belangrijk is. Hij heeft daar bij Mehmet op gehamerd. ‘Je komt niet verder zonder diploma.’ Vader van Mehmet Eryigit (docent detailhandel) Mijn hoop is dat dit type onderzoek tegengif kan bieden tegen de overdosis procestaal die het onderwijs is ingeslopen… Memo voor scholen deelname project ‘leerKRACHT’ Kenmerken van onderwijspedagogische taal: • Inhoud • Relatie • Doel (vgl. Biesta, 2010) De ‘bumpy moments werkwijze’ in de lerarenopleiding 1. Welke rol zou deze werkwijze bij het opleiden van (mbo) docenten kunnen vervullen? (waarom) 2. Hoe zou deze werkwijze in de opleiding van (mbo) docenten vorm kunnen krijgen (wat & hoe) Dank voor uw aandacht Carlos van Kan Onderzoeker [email protected] 1. Pragmatisch-realistische visie Deze onderwijs-pedagogische visie geeft uitdrukking aan een pragmatisch realistische oriëntatie ten aanzien van het belang van studenten, in de zin dat studenten worden beschouwd als onervaren doeners. Redenerend vanuit dit perspectief worden studenten vooral gemotiveerd door de beroepsgerichte vakken. Vanuit deze visie is het van belang dat studenten competenties verwerven die direct in de beroepspraktijk inzetbaar zijn. De leeromgeving waarin studenten verkeren wordt voornamelijk als een oefenplaats voor de beroepspraktijk gezien. Docenten fungeren in hun doen en laten als rolmodel voor het betreffende beroep; ze leven de beroepspraktijk voor. Het doel dat nagestreefd wordt is studenten voor te bereiden op de bestaande beroepspraktijk. 2. Kritisch-reflectieve visie Deze onderwijs-pedagogische visie geeft uitdrukking aan een kritisch reflectieve oriëntatie ten aanzien van het belang van studenten, in de zin dat studenten begrepen moeten worden als kritische en creatieve professionals. Vanuit deze visie zouden studenten zich vooral in een leeromgeving moeten bevinden die voorbeeldstellend is voor de bestaande praktijk. Uitgaande van dit perspectief moeten studenten uitgedaagd worden om op een onderzoeksmatige wijze te kijken naar hun eigen handelen en dat van anderen. Docenten vervullen de rol van kritisch klankbord met als doel de leervragen en ervaringen van studenten onderwerp van discussie te maken. Uiteindelijk zouden studenten in staat moeten zijn de huidige beroepspraktijk niet als vanzelfsprekend te accepteren maar als een voor verbetering vatbare praktijk. 3. Beroeps-collectieve visie Deze onderwijs-pedagogische visie geeft uitdrukking aan een beroeps-collectieve oriëntatie ten aanzien van het belang van studenten, in de zin dat studenten gepercipieerd worden als representanten van de beroepsgroep als geheel. Vanuit dit perspectief vervult de opleiding de functie van toegangspoort naar verschillende professionele werkvelden. In lijn met deze visie zouden de bekwaamheden van studenten moeten aansluiten bij ontwikkelingen die een beroepssector-brede en beroepssectoroverstijgende relevantie hebben. Docenten zien het als hun opdracht studenten te begeleiden bij de verdere ontwikkeling van hun ontluikende beroepsidentiteit. Binnen deze onderwijspedagogische visie is het doel van onderwijs studenten in de gelegenheid te stellen in te groeien in het beroepscollectief. 4. Persoonsvormende visie Deze onderwijs-pedagogische visie geeft uitdrukking aan een persoonsvormende oriëntatie ten aanzien van het belang van studenten, in de zin dat studenten gezien worden als jonge adolescenten die zoekende zijn naar hun plaats in de wereld. Volgens deze visie fungeert de leeromgeving als een sociale en veilige oefenplaats afgebakend van de buitenwereld gericht op zelfontplooiing van studenten. Studenten zouden met name intrapersoonlijke vaardigheden moeten ontwikkelen die studenten helpen keuzes te maken die hun persoonlijke welzijn bevorderen. Vanuit deze onderwijs-pedagogische visie is het gedrag van docenten vooral gericht op het coachen van studenten bij keuzes die richting geven aan hun leven. Het doel van onderwijs is studenten te helpen gelukkige en zelfverantwoordelijk volwassenen te worden. 5. Functioneel-maatschappelijke visie Deze onderwijs-pedagogische visie geeft uitdrukking aan een functioneel-maatschappelijke visie ten aanzien van het belang van studenten, in de zin dat studenten gezien worden als actieve studenten aan het maatschappelijke verkeer. Volgens deze visie zoude leeromgeving aangrijpingspunten moeten bieden voor studenten die hen helpen zich te oriënteren op het maatschappelijke leven. Studenten zouden met name capaciteiten moeten ontwikkelen die hen in staat stellen hun weg te vinden naar gemeentelijke instellingen en maatschappelijke organisaties. De docent richt zijn begeleidingsgedrag op het betekenisvol maken van leerinhouden voor het maatschappelijke leven. Het doel van onderwijs is dat studenten succesvol zijn en hun plek vinden in de samenleving als geheel. 6. Formeel-diplomerende visie Deze onderwijs-pedagogische visie geeft uitdrukking aan een functioneel-maatschappelijke visie ten aanzien van het belang van studenten, in de zin dat studenten worden beschouwd in termen van hun leerprestaties zoals die in formele curriculum beoogd worden. De opleidingsinstelling wordt gezien als een plaats waar studenten voorgesorteerd worden voor de het juiste opleidingsrichting en het juiste opleidingsniveau. Studenten moeten zich vooral de leerinhouden eigen maken die in het formele curriculum voorgeschreven worden. De docent richt zijn inspanningen op het adequaat voorbereiden van studenten op formatieve en summatieve beoordelingssituaties. Het uiteindelijke doel van onderwijs is dat studenten gediplomeerd hun opleiding verlaten en toegang hebben tot mogelijke vervolgopleidingen.