Transcript Plemiona Indiańskie w Ameryce Północnej Przygotował: Jakub Kłysiak, Kl. VI D Abenakowie Abenakowie – federacja plemion indiańskich Penobscot, Passamaquoddy i Malecite, zamieszkujących głównie obszar dzisiejszych stanów Maine.

Plemiona Indiańskie
w Ameryce Północnej
Przygotował:
Jakub Kłysiak,
Kl. VI D
Abenakowie
Abenakowie – federacja plemion indiańskich Penobscot,
Passamaquoddy i Malecite, zamieszkujących głównie obszar
dzisiejszych stanów Maine i New Hampshire) oraz
kanadyjskiego Quebecu. Byli jednymi z pierwszych
mieszkańców Ameryki Północnej, z jakimi zetknęli się pierwsi
osadnicy angielscy.
Flaga Abenaków Zachodnich
Historia Abenaków
Pierwszym Europejczykiem, który zetknął się z Abenakami, był
Giovanni da Verrazzano, który w roku 1524 odwiedził złożoną
z krytych korą chat wioskę Agguncia u ujścia rzeki Penobscot
"w krainie Abnaki". Pierwsze doniesienia angielskie mówią o
Abenakach jako o tych, którzy zamieszkiwali większą część
stanu Maine i prowadzili wojny z nieznanymi plemionami
nadmorskimi, które zapewne pokonali i wchłonęli zanim, pod
naciskiem Anglików, wycofali się na północ, do Kanady.
Abenakowie przysporzyli wielu kłopotów kolonistom na
początku XVIII wieku. W XVIII wieku wodzowie plemienia
Penobscot zawarli traktat pokojowy z Anglikami uznając
wytyczone przez kolonistów granice. Od tego czasu
poszczególne szczepy zaczęły wymierać: Abenakowie walczyli
po stronie Francuzów z Anglikami. Doprowadziło to do
zniszczenia ich głównej osady w 1724, stopniowego rozpadu
więzi społecznych, upadku plemiennej kultury i języka.
Zwyczaje i wierzenia Abenaków
W czasie, gdy Anglicy przybyli do Ameryki, Abenakowie mieszkali w
wioskach otoczonych drewnianymi palisadami, a swe domostwa o
kształcie kopuł (drewniany szkielet kryty korą brzozową i plecionymi z
traw matami) nazywali wigwamami, która to nazwa przyjęła się wśród
kolonistów i egzystuje w języku angielskim do dziś. Każde plemię
miało dwóch wodzów – jeden był odpowiedzialny za porządek,
sądownictwo i sprawy socjalne, drugi natomiast był wyłącznie wodzem
wojennym. Ubierali się w odzież zszywaną ze skór jelenich, a w zimie
okrywali się futrami bobrów.
Abenakowie wierzyli w dobrego boga Kechi Niwaskw, który stworzył
pierwszego mężczyznę i kobietę z kamienia, ale – po jakimś czasie,
nie będąc zadowolony ze swego dzieła – zniszczył ich i stworzył nową
parę, tym razem z drewna. Abenakowie uważali się za potomków
tamtych, "drewnianych" Indian.
Indianin Abenaki
w tradycyjnym
stroju, w tle
współcześni
indiańscy weterani
wojenni armii
amerykańskiej.
Abenakowie współcześnie
Obecnie posługują się językiem angielskim lub
francuskim. Jedynie kilka najstarszych osób
zna ich rodzimy język abnaki, zaliczany do
grupy algonkin, występujący w dialektach
wschodnim i zachodnim. Mimo rozproszenia po
obu stronach granicy amerykańskokanadyjskiej, utraty niezależności politycznej i
braku uznania przez władze federalne USA
Abenakowie (dzieleni często na Wschodnich i
Zachodnich) zachowali swą tożsamość
etniczną do dziś.
Para Abenaków
Apacze
Apache – zespół grup etnicznych Indian Ameryki Północnej,
spokrewnionych prawdopodobnie z Atabaskami, zamieszkujący
rezerwaty w stanach Arizona, Nowy Meksyk i Oklahoma.
Nazwa Apacze obejmuje co najmniej osiem szczepów, spośród
których najbardziej znanymi były szczepy Kiowa, Mescalero, Jicarilla i
Chiricahua. Kilka z nich, w tym Chiricahua, określano jako Apaczów z
White Mountain. Jeden, szczególnie dokuczliwy dla białych osadników
szczep z Teksasu, nosił miano Lipan.
Znamienny był ich styl osiedlania. Kiedy budowali wickiup, zazwyczaj
ustawiali je w centrum obozowiska i przeznaczali dla kobiet, dzieci i
starców. Wojownicy swoje szałasy stawiali wokół obozu, tworząc
niejako "mur obronny" dla całej społeczności.
Geronimo (po prawej) i jego wojownicy
Historia
Pochodzący z dalekiej północy kontynentu, a następnie wędrujący po Wielkich
Równinach na południe Apacze przybyli na Południowy Zachód ok. 1500 r. n.e. i
pozostali ludem nomadów. Sami Apacze – jak większość Indian – wierzą, że na
tych terenach byli "od zawsze". Ich legenda stworzenia głosi, że Wielki Stwórca
Ulzen (lub Usen) wysłał na Ziemię Ga'an (Tańczącego Kruka lub Ducha Gór)
jako przewodnika i nauczyciela ludzi, którzy te ziemie zamieszkiwali.
Zajmowali się wówczas łowiectwem (w tym polowaniami na bizony) i
prymitywnym rolnictwem ale stali się znani przede wszystkim jako wojownicy.
Nazwa Apache pochodzi z języka Zuni i znaczy wrogowie lub waleczni ludzie.
Niezasłużenie zła reputacja Apaczów uwieczniona została w świecie poprzez
nazwanie ich mianem paryskich rzezimieszków (apasze).
Apache zorganizowani byli w samodzielne ekonomicznie grupy. Po rozpoczęciu
kolonizacji Ameryki przez Europejczyków wyróżnili się walkami najpierw z
Hiszpanami, a następnie z Meksykanami i Amerykanami. Kulminacja walk
przypadła na lata przymusowych wysiedleń (1848–1886), kiedy wodzami byli
Cochise i Geronimo. Wojny Apaczów z białymi i okres koczowniczego trybu życia
plemienia skończyły się z chwilą poddania się Geronima (1886). Rozpoczął się
trudny okres adaptacji do nowych warunków życia w rezerwatach, dezintegracji
tradycyjnych struktur i asymilacji.
Współczesność
Obecnie większość Apaczów z 9 grup zamieszkuje rezerwaty i
ich okolice w stanach Arizona, Nowy Meksyk i Oklahoma.
Podobnie, jak wszyscy tubylczy Amerykanie, uczestniczą w
pełni w życiu społecznym kraju, pamiętając także o własnej
odrębności i korzeniach.
Współcześnie warunki życia Apaczów ulegają stopniowej
poprawie, chociaż nadal borykają się z licznymi problemami
społecznymi i kulturowymi. Poszczególne plemiona posiadają
własne władze samorządowe (rady plemienne), dbają o
tradycyjną kulturę i bogactwa naturalne wykorzystując je
także do prowadzenia własnej działalności gospodarczej.
Plemię Apaczów Mascalero jest właścicielem dużej stacji
narciarskiej, a Apacze San Carlos organizują komercyjne
wyprawy łowieckie i wędkarskie.
Sławne postaci Apaczów
Geronimo – wódz z XIX w.
Cochise – wódz z XIX w.
Mangas Coloradas – wódz z XIX w.
Raoul Trujillo – współczesny aktor i tancerz
Selki-Lata (Old Shatterhand) – wódz, postać fikcyjna.
Bohater wielu powieści Karola Maya
 Winnetou – wódz, postać fikcyjna. Bohater wielu
powieści Karola Maya
 Abahaci – postać z filmu ,,But manitu„
 Pehnulte - postać z serii książek Wiesława Wernica





Mohave
Mohave (Ludzie znad rzeki/wody) - plemię północnoamerykańskich Indian z
południowego zachodu USA posługujące się językiem mohave z rodziny nadene. Nie należy ich mylić z irokeskim plemieniem Mohawków.
Dwóch Indian Mohave,
zachodnia Arizona
Historia
W przeszłości w suchym i gorącym klimacie Południowego Zachodu za domy wystarczały im
zazwyczaj pozbawione ścian lekkie konstrukcje dachowe z trawy i trzciny, oparte na 4-6
palach i zwane ramada, zapewniające cień i wentylację. W porach chłodniejszych
dobudowywali do nich czasem drewniane ściany, a dachy wzmacniali mułem i gliną.
Mohave od niepamiętnych czasów byli związani z ziemią wzdłuż rzeki Kolorado. Utrzymywali
się z polowania i połowu ryb, uprawiali w dolinie rzeki rośliny bogate w olej, zbierali orzechy,
dzikie owoce (w tym owoce kaktusa) i jagody. Handlowali też z sąsiednimi plemionami z
wybrzeża Pacyfiku, kupując od nich m.in. drewniane naczynia, łyżki, rogi i muszle. Od czasu
kontaktu z Europejczykami w XVIw. Mohave byli jednym z bardziej znanych plemion
Południowego Zachodu USA. Ich opór przeciwko narastającej fali osadników spowodował
wybudowanie w 1859 roku wojskowego Fortu Mojave na wschodnim brzegu Kolorado,
mającego wymusić spokój na okolicznych terenach (obecnie w ruinie).
Wódz Iretaba (inaczej Yara Tav, zm. 1878), którego imię znaczy Piękny Ptak, był naczelnym
wodzem Mohave w okresie największej ekspansji białych ludzi na terytorium Indian.
Odwiedził m.in. Los Angeles, San Francisco, Nowy Jork, Filadelfię i Waszyngton. Był gościem
prezydenta Abrahama Lincolna, który podarował mu srebrny puchar na znak przyjaźni między
białymi a Mohave. Po tych wizytach wódz był zdruzgotany potęgą białych ludzi, którą
zobaczył. Zmuszony przez władze do opuszczenia większości tradycyjnych ziem Mohave,
osiadł wraz z plemieniem w rezerwacie w Parkey Valley.
Wierzenia
Tradycyjni Mohave utrzymują, że rzeka Kolorado, która
biegnie po granicy Arizony, Kalifornii i Nevady, powstała
kiedy Wielki Duch Matavilya został zabity przez swoją
siostrę – Kobietę-żabę. Ich mały braciszek Mastamho
doszedł do wniosku, że musi zaopiekować się ludźmi,
których przed śmiercią stworzył jego starszy brat. Wbił
w ziemię wierzbową witkę, spod której zaczęła
wypływać woda; ta woda utworzyła rzekę Kolorado.
Mastamho pokazał także ludziom jak rozpalać ogień, jak
nazywać rzeczy, jak uprawiać rośliny, jak wyrabiać
naczynia, pokazał im jak przetrwać.
Kultura i obyczaje
Obrzędy, obejmujące pieśni,
tańce i modlitwy, służyły m.in.
sprowadzaniu życiodajnych
deszczy. W przeciwieństwie do
większości innych plemion
Kalifornii nie budowali szałasów
potu.
Tradycyjną ozdobą ich twarzy
był charakterystyczny tatuaż,
składający się z pionowych
kresek na brodzie i kropkach na
policzkach.
Plemię obchodzi swoje święto w
marcu jako Mohave Day.
Młoda kobieta należąca
do plemienia Mohave
Współczesność
Obecnie większość Indian Mohave zamieszkuje trzy niewielkie
rezerwaty:
 Fort Mojave Indian Reservation (obejmuje 23 699 akrów w Arizonie i
5 582 akrów Nevadzie i liczy ok. 1 120 mieszkańców)
 Colorado Indian Reservation w Arizonie i Kalifornii (278 000 akrów,
ok. 2 400 mieszkańców z 4 plemion: Mohave, Chemihuevi, Hopi,
Nawaho)
 Fort McDowell Mohave-Apache Reservation w Arizonie (24 680 akrów,
ok. 100 mieszkańców)
Mieszkańcy obecnych rezerwatów utrzymują się głównie z rolnictwa,
uprawiając m.in. Bawełnę i pszenicę. Część utrzymuje się z usług
turystycznych, w tym z otwartego w latach 90. plemiennego kasyna,
hotelu i pola golfowego, inni pracują dorywczo w sąsiednich miastach i
na farmach.
Dziękuję za uwagę. 