Transcript Tatrzański Park Narodowy Podstawowe informacje • Tatrzański Park Narodowy (TPN) – jeden z 23 parków narodowych na terenie Polski.

Tatrzański Park Narodowy
Podstawowe informacje
• Tatrzański Park Narodowy (TPN) –
jeden z 23 parków narodowych na
terenie Polski. Utworzony z dniem 1
stycznia 1955 przez rozporządzenie
Rady Ministrów z 30 października 1954
r. Jego odpowiednikiem po stronie
słowackiej jest TANAP
Duże różnice wzniesień, piętrowość
klimatu i niezwykły skład gatunkowy
fauny i flory sprawiają, że Tatry mają
charakter wysokogórski. Powierzchnia
Tatr wynosi ok. 785 km², z czego 175
km² przypada na Tatry Polskie, reszta
to Tatry Słowackie. Rzeki zaczynające
swój bieg w Tatrach Polskich należą do
zlewiska Bałtyku, zaś rzeki biorące
początek w Tatrach Słowackich
wpadają częściowo do Morza Czarnego
(Orawa, Wag), częściowo do Morza
Bałtyckiego (Poprad).
• Na utworzenie parku narodowego polskie Tatry musiały jednak
poczekać do 1954 roku, czyli sześć lat dłużej niż Tatry
Słowackie. Ochroną parkową objęto wówczas cały obszar
górski i otulinę na Podhalu. W chwili utworzenia parku Tatry
były zdewastowane, liczebność dzikich ssaków była niska, a
drzewostan był w opłakanym stanie.
Podział Tatr na Zachodnie, Wysokie i Bielskie (te ostatnie
tylko na Słowacji) jest uzasadniony budową geologiczną.
Tatry zaliczane są do gór orogenezy alpejskiej. Ich trzon
stanowią skały krystaliczne z granitem, który w niektórych
miejscach pokryty jest dolomitem i wapieniem, z licznymi
jaskiniami i innymi zjawiskami krasowymi atrakcyjnymi dla
grotołazów.
Flora i fauna
• Klimat Tatr, a co za tym idzie ich roślinność,
charakteryzuje się piętrowością. Piętro najniższe,
czyli piętro regla dolnego, porastają bory świerkowe
z niewielką domieszką jodły, buka i jaworu. Regiel
górny to prawie wyłącznie bór świerkowy, rzadko
tylko występuje reliktowy bór limbowo-świerkowy.
Piętro kosówki (1550–1800 m) porasta roślinność
krzewiasta z przewagą kosodrzewiny. Piętro hal to
murawy wysokogórskie z bogatą roślinnością
alpejską. Można tu spotkać m.in. wiele gatunków
goryczek, goździka lodowcowego, sasankę alpejską.
W piętrze turni roślin jest niewiele, choć niektóre z
nich są silnie przywiązane do tego piętra
wysokościowego np. goryczka przezroczysta i
jaskier lodnikowy.
• Z tatrzańskich ssaków warto wymienić kozicę,
świstaka (które wytworzyły w Tatrach podgatunki:
kozicę tatrzańską i świstaka tatrzańskiego), a w
niższych partiach jelenia, sarnę, rysia i łasicę oraz
niedźwiedzia brunatnego. Wśród ptaków króluje
orzeł przedni, charakterystyczny jest też
pomurnik, gniazdujący w wyższych partiach gór.
Można go rozpoznać po czerwonych skrzydłach i
niezwykłych zdolnościach wspinaczkowych.
Kozica
Tatrzańska
Niedźwiedź
brunatny
• Zarówno faunę, jak i florę Tatr charakteryzuje
duża liczba endemitów, i to nie tylko
zachodniokarpackich czy karpackich, ale nawet
tatrzańskich, to znaczy występujących wyłącznie w
Tatrach. Świstak tatrzański stanowi podgatunek
świstaka alpejskiego. Przez pewien czas groziło mu
wyginięcie, do czego przyczynił się góralski
przesąd, że jego sadło stanowi panaceum na różne
choroby. Bogata jest endemiczna fauna
bezkręgowców
Rośliny
• Z endemitów roślinnych warto wymienić warzuchę
tatrzańską oraz trawy: wiechlinę tatrzańską i
granitową. Na uwagę zasługują też dębik
ośmiopłatkowy, i wierzba żyłkowana, relikty epoki
lodowcowej.
Zarzycka
górska
Niebielistk
a trwała
Szarotka
alpejska
Modrzyk
górski
Ostrzeń lepki
Len karpacki
Fiołek
żółty
sudecki
Pierwiosnka
maleńka
• Bogactwu roślinności odpowiada
bogactwo krajobrazowe. Na turystów
czeka kilka schronisk. U podnóża Tatr
Polskich rozłożone jest Zakopane,
natomiast u podnóża Tatr Słowackich
istnieje kilka miejscowości z zapleczem
turystycznym, jak np. Tatrzańska
Łomnica i Poprad.
• Ze względu na unikatowy charakter tego
wysokogórskiego obszaru oba
tatrzańskie parki narodowe zostały w
1993 roku wpisane na listę Rezerwatów
Biosfery UNESCO.
• Jeziora tatrzańskie – grupa około dwustu (nie licząc
drobnych i okresowych) jezior w Tatrach. Z tej liczby
w polskich Tatrach jest ich około czterdziestu,
pozostałe położone są po stronie słowackiej. W
tradycyjnym ludowym nazewnictwie nazywane są one
stawami i takie też nazewnictwo przyjęte zostało w
piśmiennictwie, również w opracowaniach naukowych.
Rozwinięte zjawiska krasowe - jaskinie (np. Wielka
Śnieżna, Mylna, Mroźna), wywierzyska, lejki i żłobki
krasowe. Malownicze jeziora wysokogórskie (m.in.
Czarny Staw pod Rysami, Morskie Oko, Czarny Staw
Gąsienicowy).