Transcript SOFTWARE SOFTVER Skup programa u sistemu sistemski programi aplikativni/korisnički programi Operativni sistem Opšte namjene Uslužni programi Posebne namjene Kompajleri /prevodioci drajveri PODJELA SOFTVERA SISTEMSKI – skup programa koji upravljaju radom računara ili pomažu korisniku da zadaje svoje zahtjeve računaru  APLIKATIVNI.

SOFTWARE
SOFTVER
Skup programa
u sistemu
sistemski
programi
aplikativni/korisnički
programi
Operativni
sistem
Opšte namjene
Uslužni
programi
Posebne
namjene
Kompajleri
/prevodioci
drajveri
PODJELA SOFTVERA
SISTEMSKI – skup programa koji
upravljaju radom računara ili pomažu
korisniku da zadaje svoje zahtjeve
računaru
 APLIKATIVNI – skup programa
namijenjenih za realizaciju korisničkih
zahtjeva

SISTEMSKI SOFTVER




OPERATIVNI SISTEM (OS) – kompleksan
program koji upravlja hardverom računara
KOMPAJLERI – programi prevodioci, prevode
program pisan u nekom programskom jeziku na
mašinski jezik
DRAJVERI – programi za pravilno korištenje
raznih perifernih uređaja
POMOĆNI USLUŽNI PROGRAMI – programi za
arhiviranje, programi za održavanje sistema i sl.
OPERATIVNI SISTEM
Operativni sistem upravlja:
 Procesorom
 Memorijom
 Ulazno/izlaznim jedinicama
 Podacima
 Drugim programima
OPERATIVNI SISTEMI




DOS
Windows
LINUX
UNIX
Windows










Windows 1.0
Windows 2.0
Windows 3.0
Windows NT workstation 3.5
Windows 95
Windows 98
Windows 98 SE
Windows Me
Windows 2000 Professional
Windows XP
vrste operativnih
sistema
jednokorisnički
jednoprogramski
višeprogramski
višekorisnički
jednoprogramski
višeprogramski
Podjela prema mogućnostima koje
pruža korisniku:
Jednokorisnički-jednoprogramski (DOS)
 Jednokorisnički-višeprogramski (Windows)
 Višekorisnički-jednoprogramski
 Višekorisnički-višeprogramski (UNIX)


JEDNOKORISNIČKI – svi računarski resursi stavljaju se
na raspolaganje samo jednom korisniku.



Jednoprogramski OS mogu nadzirati rad samo jedne
aplikacije, dok je pokretanje više aplikacija onemogućeno
(primjer: MS DOS).
Višeprogramski OS mogu pokrenuti više aplikacija istovremeno
uz korištenje jednog procesora, te omogućuju prelazak iz jedne
u drugu aplikaciju (multi-tasking). (primjer: MS Windows 95 pa
nadalje).
VIŠEKORISNIČKI – upravlja radom računara koji radi
pod jednim OS. Budući da se radi o većem broju
računara koji istovremeno mogu raditi na različitim
aplikacijama, takav je sistem višeprogramski sistem.

Multi-korisnički OS omogućavaju da više
korisnika istovremeno koriste resurse računara.
Pristup više korisnika obezbjeđuje se preko
mreže.
Primjer takvih OS: Unix, Linux, itd…
Glavni Računar
Terminali
DOS - Windows

DOS – tekstualni interface

Windows – grafički interface

DOS – jedan program

Windows – više programa “istovremeno”


Korisnički okruženje je okruženje unutar kojeg
korisnik vrši interakciju sa operativnim sistemom.
Tipovi:
 Komandna
linija: Korisnik preko tastature upisuje
komande koje izvršava operativni sistem.
(primjer: MSDOS, Unix).
 GUI
(Graphic User Interface): Korisnik u
grafičkom okruženju, obično u obliku prozora,
mišem tastaturom i drugim ulaznim uređajima vrši
interakciju sa OS-om.
KONTROLA RAČUNARA




Stariji operativni sistemi su svu kontrolu prepuštali
aplikativnom programu.
Današnji operativni sistemi kontrolu zadržavaju
za sebe, pa kontrolišu i sam program koji se
izvodi
OS ne komunicira direktno sa hardverom, nego
koristi BIOS.
Aplikacije međusobno mogu da razmjenjuju
podatke, pod kontrolom OS-a
APLIKACIJA 1
APLIKACIJA 2
APLIKACIJA 3
OPERATIVNI SISTEM
Driver
BIOS
HARDVER
STRUKTURA OS-a



Jezgro (engl. kernel) – najniži sloj OS-a, skup
programa za očitavanje tastature, prikaz slike na
monitoru, komunikaciju sa diskovima (traka,
sektor, blok)
Izvršioc (engl. executive) – srednji sloj OS-a
zadužen za logičku organizaciju podataka, za
čitanje i snimanje podataka i sl.
Ljuska (engl. shell) – najviši nivo OS-a zadužen
za komunikaciju sa korisnikom (interface OS-a)
APLIKATIVNI SOFTVER









Programi za obradu teksta – tekst procesori
Programi za rad sa tabelarnim podacima
Programi za rad sa bazama podataka
Programi za obradu crteža
Programi za obradu slika
Programi za animaciju
Programi za obradu zvuka
Programi za proračune u nauci i tehnici
Programi za zabavu - igre
ANTI-APLIKATIVNI SOFTVER
Teško se mogu svrstati u neku od kategorija
Vrste štetnih programa:
 Virusi
 Trojanski konji
 Kameleoni
 Softverske bombe
 Logičke bombe
 Vremenske bombe
 Crvi
BORBA PROTIV “ŠTETOČINA”
ANTIVIRUSNI PROGRAMI
Detektori (scaners) – samo ispituju
prisustvo virusa
 Čistači (cleaners) – pokušavaju oporaviti
datoteku, ako ne uspiju izbrišu je
 Štitovi (shields) – pokušavaju spriječiti
zarazu računara

Norton Antivirus, McAfee VirusScan Deluxe,
Sophos Antivirus, F-Prot Professional ...