Transcript Spierwerking als reactie op prikkels Bewegingen bij eencellige organismen Hoe gebeurt de voorbeweging? Voortbeweging Trilharen Zweepharen Schijnvoetjes Eencellige organismen kunnen zich op verschillende manieren voortbewegen: • Trilharen  bv.

Spierwerking als reactie op
prikkels
Bewegingen bij eencellige organismen
Hoe gebeurt de voorbeweging?
Voortbeweging
Trilharen
Zweepharen
Schijnvoetjes
Eencellige organismen kunnen zich op verschillende
manieren voortbewegen:
• Trilharen  bv. pantoffeldiertje;
• Zweepharen  bv. oogwiertje (Euglena);
• Schijnvoetjes  bv. amoebe.
Pantoffeldiertje
Oogwiertje
Amoebe
Hoe beweegt het pantoffeldiertje?
Voortbeweging
Trilharen
Zweepharen
Beweging door trilharen
• Trilharen of ciliën: staan ingeplant op
celmembraan;
• Bewegen achtereenvolgens = golfbeweging.
Schijnvoetjes
Beweging als reactie op prikkels
• Aanraking: botsen tegen hindernissen en
soortgenoten  verandering van richting;
• Licht: aanwezigheid van licht  vluchten;
• Chemische stoffen: aantrekking tot stoffen uit
organisch afval (detritus);
• Zuurstof: aantrekking tot zuurstofrijk milieu.
Trilhaarwerking bij de mens
 Luchtpijp, eileider.
Hoe beweegt een oogwiertje?
Voortbeweging
Trilharen
Beweging door zweepharen
• Draaiende beweging van zweephaar (flagel);
• Flagel vooraan ingeplant  vooruit zwemmen.
Zweepharen
Schijnvoetjes
Beweging als reactie op prikkels
• Licht: waarnemen van licht door fotoreceptor en
oogvlek  naar licht toe zwemmen.
Zweephaarwerking bij de mens
 Spermatozoïden.
Hoe beweegt een amoebe?
Voortbeweging
Trilharen
Zweepharen
Beweging door schijnvoetjes
• Schijnvoetjes of pseudopodiën;
• Cytoplasmastroming  amoebe verandert
voortdurend van vorm + vorming van schijnvoetjes;
• Amoeboïde beweging: kruipen met schijnvoetjes.
Schijnvoetjes
Beweging als reactie op prikkels
• Bacteriën of eencellige organismen: amoeben
bewegen met schijnvoetjes naar bacterie toe 
insluiten van bacterie  vorming van
voedselvacuole;
 = fagocytose of celvraat.
Amoëboïde beweging bij de mens
 Witte bloecellen.
Rijen van trilharen
Trilharen zijn in rijen
volgens de lengteas
ingeplant 
voortbewegen:
draaiend om lengteas.
Celoppervlak pantoffeldiertje (0,25 mm)
Microfoto amoebe (0,5 mm)
Oogwiertje (0,075 mm)
Zweephaar (flagel)
Beweging door zweephaarwerking
Zin van de golfbeweging
Golfbeweging van de trilharen bij pantoffeldiertje
Golfbeweging: trilharen bewegen niet allemaal tegelijk, maar wel
achtereenvolgend  vloeiende beweging.
Trilhaarlaag
Epitheelweefsel
Voedsel- en stofdeeltjes in de luchtpijp
worden omgeven door slijm en via
trilhaarwerking verwijderd.
Bewegingsrichting van de trilharen
Trilhaarcellen aan de binnenwand van de luchtpijp
Slijmcel
Oogvlek
Flagel (zweephaar)
Celkern
Voorkant
Achterkant
Bladgroenkorrel
Oogwiertje (schematisch)
Fotoreceptor
Kloppende vacuole
Spermatozoïden kunnen zwemmen dankzij een zweepstaart. De flagel
stuwt de zaadcel vooruit.
Zweepstaart van een zaadcel
Voedselvacuole
Schijnvoetje
Bacterie
Schijnvoetje
Celkern
Amoebe vormt schijnvoetjes bij de insluiting en vertering van een bacterie (fagocythose)
Bacterie
Weefsels
Haarvat
Weefsels
Witte bloedcel
Amoeboïde bewegingen bij de mens
Dekweefselcellen
Trilhaarlaag
De eicel wordt door de trilharen
verplaatst naar de baarmoeder toe.
Het vrouwelijk voortplantingsstelsel
(schematisch)
Preparaat van een stukje eileiderwand