Transcript TÜRKİYE’NİN BEYİN GÖÇÜ GERÇEĞİ Prof. Dr. Acar Savacı İzmir Üniversiteleri Öğretim Elemanları Derneği Başkanı İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bilim ve Teknoloji Politikalarındaki Yanlışlıklar      Ar-Ge’ye önem vermeme, Bilim ve.

TÜRKİYE’NİN BEYİN GÖÇÜ
GERÇEĞİ
Prof. Dr. Acar Savacı
İzmir Üniversiteleri Öğretim Elemanları
Derneği Başkanı
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Elektrik-Elektronik Mühendisliği
Bilim ve Teknoloji Politikalarındaki
Yanlışlıklar





Ar-Ge’ye önem vermeme,
Bilim ve teknolojiye değer vermeme,
Fikir üretiminin ve buluşun para etmemesi
ve desteklenmemesi,
Ar-Ge alt yapı ve teşvik eksikliği,
Ar-Ge yatırım yardımı ve vergi indirimi
azlığı,

Ar-Ge harcamalarının GSYIH içindeki payı
1990 yılında binde 3.2 iken 2000 yılında
ancak binde 6.3’e çıkabilmiştir
Bu oran Japonya’da yüzde 3.04, ABD’de yüzde 2.64, Almanya’da
yüzde 2.46 ve AB ülkelerinde yüzde 1.85’tir.

DİE verilerine göre

On bin kişiye düşen Ar-Ge personeli
sayısı ülkemizde 1990 yılında binde 6.7
iken 2000 yılında ancak binde 10.5’e
çıkabilmiştir

Bu oran Rusya’da binde 153, Japonya’da
binde 136, Almanya’da binde 116 ve AB
topluluğunda binde 95’dir.



Fen Bilimleri atıf endeksinde taranan
dergiler içinde yer alan Türkiye adresli
6074 bilimsel yayın ile 2000 yılında 25.
sırada yer alabilmekteyiz.
Ülkemizde buluş ve patent için başvuru
sayısı 2000 yılında ancak 3442 olmuştur.
Bu rakam gelişmiş ülkelerdeki birkaç
günlük başvuruya eşittir.

Üniversite mezunlarının %70’inin meslekleriyle
ilgisiz işlerde çalışması,

En fazla işsizliğin Üniversite mezunları arasında
olması,

Küreselleşme adı altında kültür emperyalizmi

Basın/Yayının aşırı özendirmesi.


Türkiye beyin göçü en fazla olan 34 ülke
içinde 24. sırada
iyi eğitim gören yüz kişiden 59’u yurtdışına
gitmekte
Eğitim Sistemindeki Çarpıklıklar






Kişi başına (142 $) en az eğitim harcaması yapan
5. ülke olmamız,
Eğitim harcamasında 109 ülke içinde 105. sırada
yer almamız,
Ulusal gelirden yüksek eğitime ayrılan pay
Dünya ortalaması %5.2 iken bizde %2.2 olması,
Sürekli milli eğitim politikası yokluğu,
Plansız, programsız ve kalitesiz eğitim,
Eğitimde fırsat eşitsizliği oluşu.
Türkiye’nin Beyin Göçü Gerçekleri











En fazla beyin göçü veren 34 ülke içinde 24. sıradayız.
Türkiye iyi yetişmiş beyinlerinin yaklaşık %60’ını kaybediyor.
Tübitak Bursiyerlerinin dönmeme oranı %21.
Yurt dışında 50 bin öğrencimiz bulunuyor.
Üniversite öğrencilerinin %80’i geleceğini yurt dışında görüyor.
Yurt dışına gitmek isteyen öğrencilerin %20’sini geri dönmek
istemiyor.
Yurt dışından vatana dönenler mutlu değiller.
Yurt dışında ortalama yıllık üniversite maliyeti 20 bin $
Yurt dışındaki 50 bin öğrencinin 30 bininin 5 yıllık eğitim sonunda
(Doktora veya Lisans+Master)dönmeme/beyin göçünün maliyeti
3 milyar $.
Bu para gelişmiş ülkelere karşılıksız hibe edilmektedir.
Yabancı Dilde Eğitim ve Teknolojideki
Gelişmeler



Yabancı dilde eğitim beyin göçünde katalizör
görevi görmesi,
Yabancı dilde eğitim batıya bedavaya (hibe)
insan kaynağı üretmeye yardımcı olması,
İletişim olanaklarının (bilgisayar, internet, fax,
cep telefonu vs) sağladığı kolaylıklar.
Türkiye’den Beyin Göçünün Nedenleri


YÖK’ün hazırladığı bir rapora göre 24 bini
Almanya’da, 15 bini ABD’de olmak üzere 50
binden fazla Türk genci yurt dışında eğitim
görmektedir.
Dünya Bankasına göre yurt dışında yüksek
öğretim gören öğrencilerimizin yurt
içindekilere göre oranı %3.2’ler civarındadır.

Her 100 öğrenciden 59’u geri dönmüyor

Türkiye beyin göçü en fazla olan 32 ülke içinde 24’üncü, yurt
dışına en çok öğrenci gönderen ülkeler arasında ise 11’inci
sırada bulunuyor.

Son 12 yılda Milli Eğitim Bakanlığı’nın bursuyla yurt dışına
giden 1991 öğrencinin 769’u (yüzde 38), Türkiye Bilimsel ve
Teknik Araştırma Kurumunun bursuyla giden öğrencilerin ise
yüzde 21’i geri dönmedi.

Türkiye yurt dışına en çok öğrenci
gönderen/okutan ülkeler arasında 11. sırada
yer almaktadır.

TÜSİAD’a göre Türk öğrenciler ABD
ekonomisine yılda 824 milyon dolar katkı
sağlamaktadır

İyi bir eğitimin yıllık ortalama maliyeti 15-20
bin $

İnternet’ten 1135 kişi (katılımcıların %75'inin
18-29 yaş grubunda) üzerinden TRT
tarafından yapılan "Beyin Göçü" konulu
anketin sonuçlarına göre:

Katılımcıların %72'sinin kariyer hayallerini
gerçekleştirmek için şansını yurt dışında
aramayı düşündüğünü yansıtmıştır.

Yurt dışına kariyer yapmak için gidişte en çok
tercih edilen ülkeler ABD (%38) ve
Kanada’dır (%20).

Gençlerin %44’ü, 2-3 yıl içinde istihdam
şartlarının düzeleceğini beklemelerine karşın,
%32’lik kesim ise istihdam olanaklarının
hiçbir zaman düzelmeyeceği düşüncesinde
karamsardır.


Beyin göçünü durdurmak için %29’luk kesim
zihniyetin değişmesini, %17.4’lük kesim
yerli/yabancı yatırımların sağlanmasını, %17.3’lük
kesim ekonominin düzelmesini, %12’lik kesim
istihdam yaratılmasını ve %9’luk kesim girişimciliğin
desteklenmesini istemektedir.
Gençlere göre Türkiye’nin gelecekte karşısına
çıkacak en önemli sorun %38 siyasi istikrarsızlık ve
%31 ile beyin göçü ve istihdam ve %24 ile
ekonomik krizlerdir.

Bir toplumun gelişmişlik düzeyi bilim ve
teknoloji üretmesiyle artar. Bilim ve teknoloji
ise ancak yetkin beyinlerle gerçekleştirilebilir.
Beyin gücü yüksek olan toplumlar, gelişmişlik
seviyesine ulaşabilirler.

Gelişmiş ülkelerde eğitim ülkenin ihtiyaçları
ve gelişmişlik düzeyine göre şekillenmiştir. Bu
ülke ihtiyaçlarına göre donanım alan kişiler,
kendi ülkelerindeki teknolojinin çok ötesinde
ve üzerinde eğitim, bilgi ve beceri kazanarak
bu niteliklerini kendi ülkelerinde kullanamayacaklarını anlayarak geri dönmemektedirler.



2000 Sonrası ABD, III Dünya ülkelerinden
beyin göçünün %54’ünü almaktadır.
Hintli ve Çinli kolej mezunlarının %3’ü ABD’ye
gider.
ABD’de bilim adamı ve mühendislerin %12’si,
doktorların %23’ü ve bilgisayarcıların
%40’dan fazlası yabancı ülke mezunu.
Kolombiya’nın beyin göçünden yıllık kaybı
2.37, Hindistan’ın 2 milyar dolar
civarında.Meksika’dan yurt dışına
gönderilenlerin %79’u geri
dönmüyor.Nijerya’dan ABD’ye 100 bin kişi
göç ediyor.Her yıl 100 bin Hintli ABD’ye
gidiyor.ABD Silikon Vadisinde 30 bin Hintli
profesyonel vardır.

ABD Asya’dan son aldığı 1.5 milyon
göçmenin hemen hemen tamamı yüksek okul
veya en iyi kolej mezunlarıdır. ABD 300 bin
Hintli ve Koreli, 730 bin Filipinli ve 400 bin
Çinlinin %65-70’i Yüksek okul ve kolej
mezunudur. Sadece İran, K.Kore ve
Tayvan’dan aldıklarının %15’i kolej
mezunudur.


Nijeryalı ve Afrikalılar ABD’de en fazla eğitimli
etnik grup.
Afrika üniversitelerindeki 3 kişiden biri
dünyaya ihraç ediliyor.


Tayvan ile ABD ekonomik ilişkileri 1970’lerde
başladı. Elektronik firmaları Tayvan’da ucuz iş
gücü nedeni ile yatırım yaptı. Tayvanlı en iyi
mühendisler ABD’de lisans üstü çalışmalara
gittiler. Bir kısmı Silikon vadisinde çalıştı.
Tayvan Hsinchu Bilim Endüstri Parkı
kurulunca ABD’deki Silikon Vadili Tayvanlı
araştırmacılar 1980-1990 başlarında
Tayvan’a geri döndü.

Türk ‘beyin göçü’ haritası çıkarılıyor
Uludağ Üniversitesi’nden bir grup
bilimadamı, yurt dışında yaşayan Türk
bilim adamı ve diğer nitelikli mesleklerde
çalışanTürkiye vatandaşları üzerine bir
raporu hazırlıyor

Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi ‘Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecinde
Avrupa ve ABD’ye Türk Beyin Göçünün
Karşılaştırmalı Analizi’ başlığı altında
yürütülen proje çerçevesinde, Türkiye’de
eğitim görmüş, ancak sonra değişik
nedenlerle yurt dışına göç etmiş bilim
adamlarının göç etme nedenleri ve dünya
çapında demografik ve mesleki dağılımları
araştırılıyor.

Çalışma Ekonomisi Bölümü öğretim üyesi
Prof. Dr. Serpil Aytaç’ın sorumluluğunda,
Ekonometri Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr.
Erkan Işığıçok ve Çalışma Ekonomisi ve
Endüstri İlişkileri Bölümü öğretim üyesi Yrd.
Doç. Dr. Özlem Işığıçok tarafından bir yıldır
yürütülen proje, yurtdışında özellikle Avrupa
ve ABD’de yaşayan nitelikli işgücüne, anket
uygulanarak yapılıyor.




Proje sonucunda, yurtdışına yerleşen nitelikli işgücünün Türkiye’den
gidiş nedenleri ve dönüş hakkındaki düşünceleri ile Türkiye’den
beklentileri irdelenecek.
Yurtdışına göç edenlerin mesleklerine ve çalıştıkları alanlara göre
sayısal dağılımını analiz edilecek.
Bu kişilerin kişisel, sosyal ve ekonomik özelliklerini ortaya çıkarılıp,
göçe neden olan faktörler ve bunların sonuçları bilimsel olarak
değerlendirilecek.
Dünya genelinde nitelikli Türk beyin göçünün mesleki dağılımlarına
göre bir haritası oluşturulup gelecekteki nitelikli beyin göçünün
öngörüsünü yapmak amaçlanıyor
Kaynak
Prof. Dr. Muammer KAYA
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi