Transcript Námsstefna um offitu barna Forvarnir og meðferð HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins Fundarsalur ÍSÍ Íþróttamiðstöðinni í Laugardal 14.

Námsstefna um offitu barna
Forvarnir og meðferð
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Fundarsalur ÍSÍ Íþróttamiðstöðinni í Laugardal
14. júní 2006
MHB - heilsuvernd barna
Heilsuvernd barna og
forvarnir gegn offitu
Geir Gunnlaugsson
Miðstöð heilsuverndar barna
MHB - heilsuvernd barna
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
MHB - heilsuvernd barna
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
MHB - heilsuvernd barna
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Ofþyngd barna á Íslandi
9 ára skólabörn í Reykjavík 1938-1998
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Drengir
MHB - heilsuvernd barna
Stúlkur
Ofþyngd skilgreind á grunni gagna um
9,5-9,9 ára gömul börn (Cole 2000).
Gögn frá Brynhildi Briem (1999)
Líkamsþyngdarstuðull barna
9 ára skólabörn í Reykjavík 1938-1998
18
17,5
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
BMI
17
16,5
16
15,5
Boys
15
Girls
0
MHB - heilsuvernd barna
1938
1948
1958
1968
1978
1988
1998
Gögn frá Brynhildi Briem (1999)
Offita barna
Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins 2003-2006
3.000
Number of children (n)
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
2.500
11%
1%
11%
87%
3%
86%
Overweight and obesity
2.000
RR 1,08 (95% CI 0,95-1,24)
1.500
Obesity
RR 2,33 (95% CI 1,60-3,40)
1.000
Obese
500
Overw eig ht
Normal
0
MHB - heilsuvernd barna
3,5 years
5 years
Þróun LÞS barna
Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins 2004-05
18
17,5
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
BMI
17
16,5
16
Bo ys
Girls
15,5
Standard boys
15
Standard g irls
0
MHB - heilsuvernd barna
2002-03
2004
2005
N=86
N=614
N=3247
Gögn úr Sögu (2002-04) og Ískrá (2005)
Ofþyngd barna
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Skólaárin 2004/05 og 2005/06
MHB - heilsuvernd barna
Gögn úr Ískrá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, 2006
Oþyngd barna
9-ára skólabörn 1938-2005
Girls
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Boys
MHB - heilsuvernd barna
Gögn frá Brynhildi Briem (1999) og úr Ískrá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, 2006
Sjúkleiki meðal skólabarna
Landskönnun MHB, 2005
Annað (18%)
Taugakerfi (9%)
Ofnæmi (17%)
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
29.556
19%
Offita og efnaskipti (18%)
Geðheilsa (40%)
Skólabörn
6-15 ára
MHB - heilsuvernd barna
Langvinnur heilsuvandi
(n=5.690)
Félags- og efnahagslegir áhrifaþættir á heilsu
Upstream
Midstream
Downstream
macro-level þættir
intermediate-level þættir
micro-level þættir
Ríkisstjórn
Hnattrænir
Heilbrigðisþjónusta
Stefnumótun
efnahagsleg, velferð
heilsa, húsnæði
samgöngur, skattar
Áhrifaþættir
á heilsu
(félagslegir,
efnislegir,
efnahagslegir,
umhverfislegir)
Sálfélagslegir
þættir
Næring
Tóbak og áfengi
Hreyfing
Fíkn og sjálfseyðing
Notkun heilsugæslu
Menning
Forgangur
Lífs- Umgjörð og samhengi
hlaup Vinnustaður/atvinna
Lágtekjufólk
Einstæðir foreldrar
Þjóðernishópar
Atvinnulausir
Fatlaðir
Efnaskipti
Ónæmiskerfi
Erfðir
Heilsa
Lífsstíll
Menning
Adapted from Queensland University of Technology
School of Public Health, Australia
Aðgengi
Til staðar ef þörf
Ráð á þjónustu
Viðeigandi
Notkun
Lífeðlisfræðileg
kerfi
Samfélag/heimili
Menntun/skólar
Félagslíf, t.d. félög,
Kirkja, áhugamannafélög
Dánartölur
Sjúkleiki
Lífslengd
Lífsgæði
Líffræðileg
viðbrögð
Adrenalin
Hár blóðþrýstingur
Blóðfita
BMI, ogsfrv.
Heilsa, áhættuþættir og heilsuefling
RR
HE
Áhættuþættir
Aðgerðir sem minnka
áhættu
Heilsueflandi aðgerðir
Lífshlaup án mótverkandi
aðgerða og heilsueflingar
Æskilegt lífshlaup
RR
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
RR
RR
HE
HE
HE
Verndandi
þættir
0
MHB - heilsuvernd barna
20
40
Aldur (í árum)
60
80
Halfon, N., M. Inkelas, and M. Hochstein. 2000
Forvarnir í heilsuvernd barna
Snemmtæk greining
• Fjölskyldusaga
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
– ofþyngd, blóðþrýsingur, sykursýki (þ.m.t. á
meðgöngu), hjartasjúkdómar, reykingar
• Hæðar- og þyngdarmælingar
• Meta LÞS
• Rafræn skráning og flokkun LÞS
MHB - heilsuvernd barna
Rafræn skráning í ung- og smábarnavernd
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Vöxtur og næring
MHB - heilsuvernd barna
Rafræn sjúkráskrá í skólaheilsugæslu
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Vöxtur skólabarna
MHB - heilsuvernd barna
Rafræn sjúkráskrá í skólum
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Bekkjarskrá í Ískrá
MHB - heilsuvernd barna
Forvarnir í heilsuvernd barna
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Næring barna
MHB - heilsuvernd barna
Saga 3.1
Complementary foods
July 1, 2004 to June 30, 2005
100
Percentage of children (%)
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
90
80
Wheat
70
Oat
60
Rice
50
Meat/fish
40
Vegetables/fruits
30
Vitamins
Follow -up
20
Formula
10
Cow ´s milk
0
3
Primary
MHB -Reykjavík
heilsuvernd barna
5
6
8
10
Ag e in months
Health Care Organisation
12
18
Forvarnir í heilsuvernd barna
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Næring barna
• Brjóstagjöf
• Forðast kaloríuríka og
næringarsnauða fæðu
• Minnka skammta
• Auka neyslu ávaxta og grænmetis
MHB - heilsuvernd barna
Forvarnir í heilsuvernd barna
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Líkamshreyfing
• Ræða reglulega hreyfingu og
kyrrsetu
• Finna heppilega hreyfingu fyrir börn
• Minnka setu fyrir framan tölvur og
sjónvarp
• Greina hindranir fyrir hreyfingu
MHB - heilsuvernd barna
„Offituaukandi”
umhverfi
Hreyfing og kostnaður
heilbrigðisþjónustu
Kostnaður
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Óvirkur
Virkur
Years of life: 20
MHB - heilsuvernd barna
40
60
80
Source: CDC / National Center for Chronic Disease Prevention
„Græddur
er eyddur eyrir“
Hlutfall = krónur:áhrif
Sértækir
hópar
Þjónusta
fyrir alla
1:2
1:3
1:4
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Klínísk þjónusta
(einstaklingur)
MHB - heilsuvernd barna
Borgaralegt samfélag:
Félagsauður
Verkefni til stuðnings heilbrigðs þroska
Menntun, menning, frístundaiðkun og umhverfi
1:5
Center for Healthier Children, Families & Communities
Stefnukort í heilsugæslu
Bætt heilbrigði og vellíðan barna og fjölskyldna þeirra
Þjónusta
Öflug grunnþjónusta
Öflug miðlæg þjónusta
Forvarnir – skimanir - íhlutun
Íhlutun – ráðgjöf til fagfólks
Samræmt verklag
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
Innra ferli
Mannauður
Fjármál
MHB - heilsuvernd barna
Hver málaflokkur unnin
í heildrænu samhengi
með t.d. skóla,
Lýðheilsustöð og 2. og
3. stigs þjónustuaðila
Rafræn skráning
Rannsóknir
heilsufarsupplýsinga og
starfsemi
mat á árangri
Árangursríkt
samstarf við 3.
stigs þjónustuaðila og skóla
skilvirkt ferli upplýsinga
og boðleiða
Stöðugildi aukin
Fræðsla og þjálfun
Þverfaglegur mannauður
og sérfræðiþekking
Fjárhagsáætlun
Aðlagað stefnukort úr Grunnskólabörn með langvinnan heilsuvanda (MHB, 2005)
Forvarnir gegn offitu barna
• Forgangsverkefni þjóðarinnar
• Heilsueflandi markaður og fjölmiðlar
– t.d. iðnfyrirtæki, merkingar um næringarinnihald,
auglýsingar og markaðssetning, skapa stuðning hjá
almenningi fyrir breyttum áherslum
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
• Heilsueflandi nærsamfélag
– t.d. samfélagsleg verkefni, uppbygging hverfa og
möguleikar á hreyfingu, heilsugæsla
• Heilsueflandi skólar
– t.d. heilsusamt skólafæði, hreyfing, námskrá, öflug
skólaheilsugæsla
• Heilsueflandi heimili
– t.d. brjóstagjöf, mataræði og hreyfing
MHB - heilsuvernd barna
Preventing Childhood Obesity. Health in the Balance, IOM, 2005
HH - Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
MHB - heilsuvernd barna
Hve glöð er vor æska ...