Transcript yetişkin eğitimi ve iletişim

Katılımcıların, yetişkin eğitimi,
işyerlerinde sağlık ve güvenlik
eğitimleri ve bu eğitimler
sırasında gerekli olan iletişim
becerileri hakkında bilgi
edinmelerine yardımcı olmaktır.
Bu dersin sonunda katılımcılar;
1
2
3
• Yetişkin eğitiminin özellikleri ve tekniklerini tanımlar.
• İşyerinde verilecek eğitimlerin kimler tarafından, nasıl
ve hangi sıklıkla verileceğini belirler.
• İşyerinde etkili bir iletişim süreci için gerekenleri
belirtir.
1
• Yetişkin eğitiminin özellikleri ve teknikleri
2
• Eğitim kurumlarının ve eğiticilerin nitelikleri
3
• Eğitimin niteliği ve periyodu
4
• Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ve mesleki eğitimi
5
• İşyerinde etkili bir iletişim süreci ile ilgili temel kavramlar
6
• İlgili mevzuat
YETİŞKİN EĞİTİMİ VE İLETİŞİM
Yetişkin Eğitimi
İletişim
1-) Eğitim
2-) Yetişkin
İşyerinde Eğitim
3-) İletişim
Eğitim
TANIMLAR
ÖĞRENME
«Bireyin çevresiyle etkileşimde bulunarak geçirdiği
yaşantılarının ürünü olan; «kalıcı izli davranış
değişikliğidir.»
1.
2.
3.
4.
Yaşantı ürünüdür
Çevreyle etkileşim sonucu oluşur
Kalıcı ve izlidir
Davranış değişikliği vardır
TANIMLAR
ÖĞRETİM
«Planlı ve programlı öğretme etkinlikleridir.»
TANIMLAR
EĞİTİM
«Bireyin davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla,
«kasıtlı (amaçlı-bilinçli) olarak istendik (toplumca uygun
görülen-istenilen yönde) davranış değişikliği» meydana
getirme sürecidir.»
Bu tanıma göre;
 Eğitim (ömür boyu devam eden) bir süreçtir,
 Eğitim sürecinde, bireyin davranışlarının istenilen yönde
değiştirilmesi amaçlanır,
 Kişinin davranışlarındaki değişme kasıtlı olarak
gerçekleştirilir,
 Eğitim sürecinde bireyin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİM İLE ÖĞRETİM ARASINDAKİ FARK
ÖĞRETİM – EĞİTİM FARKI
Öğretimde kişinin tutum ve davranışlarını değiştirme
amacı güdülmez. Sadece bilgi yükleme amaçlanır.
Eğitimde ise kişinin tutum ve davranışlarını değiştirme
amaçlanır. Bilgi yükleme amaçlanmaz.
EĞİTİMİN AMACI
AMAÇ
Eğitim yoluyla bireyin; bilgileri, becerileri, tutumları,
amaçları, beklentileri, değerleri toplumca uygun
görülen yönde ve amaçlı olarak değiştirilir.
«Mevcut haliyle yetersiz olan kişi değiştirilerek yeterli
hale getirilir.»
KİŞİNİN ÜSTLENDİĞİ ROLLER
Eş
Doktorluk
Eş
Doktorluk
Evlat - Kardeş
Uzmanlık
Evlat - Kardeş
Uzmanlık
Dernek Başkanı
Toplumsal
Anne-Baba
Dernek Başkanı
BİLGİ
Toplumsal
Anne-Baba
Ulusal
Ulusal
İnsanlık
ÜSTLENDİĞİ ROLLERDE YETERSİZ OLAN KİŞİYİ
İnsanlık
EĞİTİM
DEĞİŞTİREREK YETERLİ HALE GETİRMEK
YETERLİLİK
Bir faaliyeti, farklı durum ve koşullarda tekrarlayabilecek şekilde ve öngörülmüş
standartlarda başarıyla yerine getirebilme yeteneği yeterliliktir.
Bilgi
(Ne Yapmalı)
Yeterlilik
«Kurallara uygun otomobil
kullanma yeterliliği»
Beceri
Tutum
(Nasıl Yapmalı)
(Yapma İsteği)
İnsan Nasıl
Öğrenir & Eğitilir?
EĞİTİM VE ÖĞRETİM ÇEŞİTLERİ
EĞİTİM-ÖĞRETİM
ÖĞRETEN
KASITLI-AMAÇLI
ÖĞRETEN
KASITSIZ-AMAÇSIZ
ÖĞRENEN
KASITLI-AMAÇLI
Örgün-Yaygın (Halk) Eğitim
(Okul, Kurs, Kongre, Toplantı)
Algın (İnformel) Eğitim
(Bireysel-Kişisel Eğitim)
ÖĞRENEN
KASITSIZ-AMAÇSIZ
Algın (İnformel) Eğitim
(Çevre, Aile, Kitle İletişim Araç)
Rastgele-Doğal
(Çevre)
Paradigma?
PARADİGMALAR
PARADİGMA
Model, kuram, algı, varsayım, referans kaynağı
anlamlarına gelir.
«Dünya görüşümüz, gözle görmek değil, algılamak,
anlamak, yorumlamak» anlamına gelir.
«Zihinsel Haritalardır»
(Haritalar arazinin kendisi değil, sadece belirli
özelliklerinin açıklamadır.)
PARADİGMALARIN OLUŞMASI
DETERMİNE FAK.
4. KİŞİSEL
KİŞİSEL SORUMLULUK
ÖZGÜR İRADE
3. ÇEVRE / T OPLUM
2. PSİŞİK / AİLE
1. GENET İK
D.ÖNCESİ
DOĞUM
ÖĞRETİM
ERGENLİK
ŞARTLANDIRMA
(!)
ZORUNLU
ZAMAN
ÖLÜM
SN
DETERMİNE FAK.
AĞIRLIKLI ETKİ DÖNEMİ
BELİRLEME ŞEKLİ
1
GENETİK
DOĞUM ÖNCESİ-DOĞUM
ZORUNLU
2
PSİŞİK / AİLE
DOĞUM-ÖĞRETİM
BİREY AÇISINDAN SONUÇ
SORUMSUZLUK
ŞARTLANDIRMA
3
ÇEVRE / TOPLUM
ÖĞRETİM-ERGENLİK
4
KİŞİSEL
ERGENLİK-ÖLÜM
ÖZGÜR İRADE
SORUMLULUK
METİNDE KAÇ TANE F HARFİ VAR?
F HARFİ
FINISHED FILES ARE THE RESULT OF YEARS OF SCIENTIFIC STUDY COMBINED WITH THE
EXPERIENCE OF MANY YEARS.
METİNDE KAÇ TANE F HARFİ VAR?
F HARFİ
FINISHED FILES ARE THE RESULT OF YEARS OF SCIENTIFIC STUDY COMBINED WITH THE
EXPERIENCE OF MANY YEARS.
METİN OKUMA
METNİ HIZLICA OKUYALIM
Slytlrnız Kntrl Edn
İnsnlr yazm hatsı görmktn hşlnmaz…!!!
NOKTALARI BİRLEŞTİRME
KURALLAR: Kalem Kaldırmadan 4 Hamlede Noktaları Birleştiriniz
O
O
O
O
O
O
O
O
O
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
Şimdi size bu kare ile ilgili
4 tane soru soracağım
C
D
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
SORU-1
A bölgesinde taralı alan
dışında kalan boş alanı 2
eşit parçaya bölünüz.
C
D
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
SORU-1
A bölgesinde taralı alan
dışında kalan boş alanı 2
eşit parçaya bölünüz.
İşte Cevap!
C
D
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
SORU-2
B bölgesinde taralı alan
dışında kalan boş alanı 3
eşit parçaya bölünüz.
C
D
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
SORU-2
B bölgesinde taralı alan
dışında kalan boş alanı 3
eşit parçaya bölünüz.
İşte Cevap!
C
D
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
SORU-3
C bölgesinde taralı alan
dışında kalan boş alanı 4
eşit parçaya bölünüz.
C
D
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
SORU-3
C bölgesinde taralı alan
dışında kalan boş alanı 4
eşit parçaya bölünüz.
İşte Cevap!
C
D
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
SORU-4
D bölgesini 7 eşit parçaya
bölünüz.
Dünya rekoru 7
saniyedir…
C
D
DÖRT KARE PROBLEMİ
B
A
SORU-4
D bölgesini 7 eşit parçaya
bölünüz.
Dünya rekoru 7
saniyedir…
İşte Cevap!
C
D
PARADİGMALARIN GÜCÜ
SONUÇ:
Hepimiz dünyayı olduğu gibi gördüğümüzü düşünürüz.
Oysa, biz dünyayı olduğu gibi değil, olduğumuz gibi
görürüz; ya da nasıl görmeye şartlandırılmışsak öyle
görürüz.
İster doğru, ister yanlış olsunlar, paradigmalarımız tutum
ve davranışlarımızın kaynağıdırlar.
TUTUM VE DAVRANIŞLARI DEĞİŞTİRME
NASIL?
Kişide önemsiz değişiklikler yapmak istiyorsak, işe sadece
tutum ve davranışları değiştirmekle başlayabiliriz.
Ancak çok önemli ve köklü değişiklikler yapmak istiyorsak
o zaman «algıların kaynağı paradigmaları - zihinsel
haritaları» değiştirmemiz gerekir.
Yetişkin
«Androgoji»
YETİŞKİN
Biyolojik Olarak Yetişkin;
Üreyebilme yeteneğine ulaşmış bireylerdir. Bu
dönem ergenliğin ilk safhasına karşılık gelir.
YETİŞKİN
Yasal Olarak Yetişkin;
İmza atabilen, başkasının iznine veya
himayesine ihtiyaç duymadan yasal
yükümlülüklerini yerine getirebilen ve
ülkemizde yasal yetişkinlik yaşı olan 18 yaşını
bitirmiş kişilerdir.
YETİŞKİN
Sosyolojik Açıdan Yetişkin;
Toplumda yetişkinlerin rollerini üstlenmiş ve
tam zamanlı çalışma, oy kullanma gibi sosyal
sorumluluklarını yerine getirebilen bireylerdir.
Ülkemizde sosyolojik açıdan yetişkinlik, genelde
yasal yetişkinlikten önce gerçekleşir.
YETİŞKİN
Psikolojik Olarak Yetişkin
Öz-beni gelişmiş, kendi yaşantısını kontrol
edebilen ve yönlendiren, öz-güven ve öz-saygı
olgularını hayatının her kademesinde kullanan
ve geliştiren bireylerdir.
YETİŞKİN EĞİTİMİ
YETİŞKİN
«Kendi yaşamını yöneten, sorumluluğunu
üstüne alan, kendi kararlarını vermeye kendini
hazır hisseden, fiziksel ve psikolojik gelişimini
tamamlamış, uygun ve doğru davranabilen,
olgunluğa ulaşmış kişidir.»
YETİŞKİN EĞİTİMİ
YETİŞKİNİN FİZİKSEL GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Görme Yeteneği: 20-25 yaşları arasında en yüksek
düzeyde olan görme gücünde, 40-45 yaşlarında birden
bire düşme görülür.
İşitme Yeteneği: Yaşın ilerlemesine bağlı olarak yetişkinin
işitme gücünde azalma olmaktadır.
«Bu nedenle, öğretici, ses tonunu iyi ayarlamalı, dudak
mimikleri yetişkin tarafından görülecek biçimde
konuşmaya özen gösterilmeli ve görsel-işitsel araçların
kullanımı ön plana çıkartılmalıdır.»
YETİŞKİN EĞİTİMİ
YETİŞKİNİN FİZİKSEL GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Isıya Uyum Sağlama Yeteneği: Yetişkinin yaşının
ilerlemesiyle ısıya uyum sağlaması güçleşmektedir.
Çalışma Gücü: Yaş ilerledikçe iç salgı bezlerinin etkinliği
azaldığından, hücreler daha çabuk yıpranır. Ayrıca, kas
gücünde de azalma olduğundan, istenilen hızda bir
çalışma ortaya konulamaz.
ERİŞKİN EĞİTİMİ
GENEL KABUL
«Yaş ilerledikçe öğrenme gücü azalır.»
ERİŞKİN EĞİTİMİ
DOĞRU KABUL
Yaş ilerledikçe öğrenme gücü azalmaz olmaz, öğrenme
hızında azalma olur!
20 – 25 Yaşlarında
26 – 45 Yaşlarında
46 – 60 Yaşlarında
: En Hızlı
: Hızlı
: Yavaş
Öğrenme hızında 42-45 yaşlarına kadar yılda %1 azalma,
45'inden sonra ise önemli oranda azalma olur.
YETİŞKİNDE ÖĞRENİM AŞAMALARI / SÜRECİ
Yetişkinlerde öğrenme hızının yavaşlama nedeni,
onların öğretilen bilgi ve becerileri bir sürece tabi tutmalarındandır.
Gereksinim
Gereksinim
Merak
Duyma
Duyma
Gereksinim
Duyma
Etme
Farkına Varma
Bilginin var olduğu
duyma ve farkına
varma aşaması
Gereksinim
Davranış
Duyma
Değişikliği
Gereksinim
Faydalı
Duyma
Kârlı
İlgilenme
Değerlendirme
Deneme-Uygulama
Bilginin yararlı ve
üstün olduğunu
merak etme aşaması
Bilginin kendisine
sağlayacağı yarardan
ve kardan emin olma
aşaması
Bilginin denenme ve
uygulanma aşaması
YETİŞKİN EĞİTİMİNDE ACELE ETMEMEK GEREKİR!!!
Yeterince zaman ayırmak koşuluyla, her yetişkin her türlü bilgiyi öğrenebilir.
YETİŞKİNİN ÖZELLİKLERİ
1
Yetişkin ihtiyaçları doğrultusunda (eksikliğini giderici ve geliştirici bilgiyi)
öğrenir,
2
Öğrenmeye hazır olduğunda öğrenir,
3
Kişisel kaygıları vardır güvenli bir ortama gereksinim duyar (Başarısızlıktan,
anlaşamamaktan, becerileri uygulayamamaktan korkarlar),
4
Hemen yada kısa sürede uygulayabileceği bilgi ve becerileri öğrenmek
ister,
5
Özgün ve özel bir birey olarak görülmek ister (Herkesten farklı bilgi, görgü
ve deneyime sahiptirler. Saygı beklerler, etkinliklere katılmayı beklerler),
6
Özgüvenlerini korumak isterler (başarılarının takdir edilmesini beklerler),
YETİŞKİNİN ÖZELLİKLERİ
7
Öğrenme sürecine etkin bir şekilde katılmak isterler (Program ve etkinlikler
hakkında bilgi verilmeli, soru sorma ve geri bildirimde bulunulmalı),
8
Kendi tecrübesini açıklamak ve tartışmak isterler,
9
Kendileri ve eğitmenleri için beklenti düzeyleri yüksektir,
Olumlu geri bildirim (+ feedback) verilmesini beklerler (Konuya ait geri
10 bildirim yapılmalı, olumlular söylenmeli, evet-doğru-çok iyi-iyi soru…),
11 Grup etkileşiminden hoşlanırlar,
12
Eğitim içeriğin belirlenmesinde yer almak isterler,
YETİŞKİNİN ÖZELLİKLERİ
13 Eğitimde çeşitlilik (farklı eğitim yöntemleri uygulanmasını) ister,
14 Sertifika gibi ödül almak öğrenme cesaretini arttırır,
15 Zamanları değerlidir, verimli kullanmak gerekir,
16 Eğitim, kendi konularıyla ilgiliyse motive olurlar,
17 Eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını ister,
18
Yetişkin pratik düşünür (Pratik ve güncel konular verilmesini ister),
YETİŞKİNİN ÖZELLİKLERİ
19 Eğitimin sonuçlarını bilmek-değerlendirmek ister,
20 Öğrendiklerini hemen uygulamaya koymaz,
21 Sorumluluk ve benlik duyguları gelişmiştir,
22 Herkesten farklı bilgi, görgü ve deneyime sahiptir,
Bilgi, beceri, alışkanlık ve hareketlerini geliştirecek, problemlerini kendi
23 başına çözebilecek yöntemleri kazanmak ister,
24
Eğitmen ile arasındaki ilişkinin arkadaş-meslektaş ilişkisi olmasını ister,
Öğrenme Önündeki
Engelleri
ÖĞRENMEYİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
KATILIMCI ENGELLERİ
1. Bilinmeyenden korkma,
2. Gülünç olma korkusu,
3. Güvensizlik ve sosyal açıdan yetersiz olma korkusu,
4. Öğrenmeye karşı olumsuz tutum,
5. Eğitimin sağlayacağı yarardan emin olmama,
6. Zihinsel ve fiziksel eksiklikler,
7. Ev yaşamından kaynaklanan engeller
8. Vardiya çalışması,
9. Vücut yorgunluğu,
10.Ulaşım zorluğu,
11.Ekonomik yetersizlik.
ÖĞRENMEYİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
EĞİTİCİ ENGELLERİ
Eğitmenin;
1. Sözcüklere boğulması
2. Anlatılanları karıştırması
3. Grubun algı hızını fark edememesi
4. Konuya ilgi uyandıramaması
5. Bedensel ve ruhsal rahatsızlıkları
6. Beden dilini iyi kullanamaması
7. Yetişkin psikolojisini bilmemesi
8. Liderlik vasfının olmaması
9. İnteraktif eğitim ortamı oluşturamaması
ÖĞRENMEYİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
ORTAM ENGELLERİ
1. Fiziksel çevredeki rahatsızlıklar,
a) Havalandırma
b) Nem
c) Gürültü
d) Aydınlatma
e) Sıcak-soğuk
2. Eğitim ortamı, materyaller ve oturma düzeni;
a) Masa ve koltuk düzeni
b) Oturma düzeni ve katılımcı sayısı
ÖĞRENMEYİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
İŞVEREN ENGELLERİ
İşverenler Personel Eğitimlerini;
1. İşgücü kaybı
2. Zaman kaybı
3. Para kaybı
4. Gereksiz
5. Kolay ulaşılamayan
6. Angarya
7. Pahalı
……………..….bir iş olarak düşünürler
İşyerinde Eğitim
«Çalışma Yaşamında Eğitim»
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
Çalışma Yalamında Eğitiminin Yeri-Önemi
1. İşyeri çevresinin olumsuz etmenlerini ortadan
kaldırmak, kişinin direncini artırmak,
2. İş kazalarını ve hastalıklarını azaltmak,
3. Sağlıklı ve Güvenli işyeri ortamı oluşturmak,
4. Çalışanların İSG ile ilgili söylenenleri anlayıp
uygulamasını sağlamak,
5. Çalışanları hak ve sorumlulukları konusunda
bilgilendirmek
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI OLUŞTURMAK
Eğitim Programının Tasarımı
1.
2.
3.
4.
Eğitim gerekliliklerinin belirlenmesi
Eğitim amacının ve içeriğinin belirlenmesi
Eğitim metodunun (yönteminin) seçilmesi
Eğitimin gerçekleşmesi (yapılması-uygulanması)
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
YAPILACAK ÇALIŞMALAR
1. Kim yada kimler eğitim verecek?
2. Kimlere eğitim verilecek?
3. Hangi eğitimler verilecek?
4. Nerede eğitim verilecek?
5. Ne zaman eğitim verilecek?
6. Eğitim nasıl değerlendirilecek?
7. Nasıl eğitim verilecek?
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
KİMLER EĞİTİM VERECEK? «1»
İSGK üyeleri;
1. İş güvenliği Mühendisi,
2. İşyeri hekimi,
3. İşyeri hemşiresi (varsa),
4. İş psikoloğu (varsa)….
Konuk Eğitmenler;
1. Konusunda uzmanlaşmış profesyoneller,
2. Toplumda saygınlık kazanmış kişiler (iş adamları,
sanatçılar, bilim insanları),
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
KİMLERE EĞİTİM VERİLECEK? «2»
1. İşverenlere
2. Yöneticilere
3. İşyerindeki tüm profesyonellere
4. İSGK üyelerine
5. İşçilere
6. Taşeron firma sahipleri ve çalışanlarına
7. İşyeri çevresinde yaşayan mahalle, köy halkına
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
HANGİ EĞİTİMLER VERİLECEK? «3»









Yasal düzenlemeler
İşyerinde Riskler, Risk Analizleri ve Çözümler
İş Kazaları – Meslek Hastalıkları
Acil Durumlar –Yangın – Tahliye
Kimyasal Maddeler ve Zehirlenmeler
Kaynak, Kesme ve Taşlama İşlerinde Sağlık Riskleri
İSG Kuralları
İlk yardım
İş Makinesi Operatörlüğü, Kazancı – Elektrikçi vb
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
HANGİ EĞİTİMLER VERİLECEK? «3»






Gürültü, Titreşim, Termal Konfor, Aydınlatma,
Yük Taşıma ve Kaldırma
Koruyucu Hekimlik – Hijyen – Hastalıklar
İşyerlerinde İşaretler, Renkler ve Piktogramlar
Kişisel Koruyucu Donanımlar
Güncel Hastalıklar (Deli dana, Kuş gribi, Domuz
gribi)
 Gerçek gündem konularında (Sigara, trafik kazaları,
elektromanyetik alan hastalıkları, baz istasyonları,
GDO’lu gıdalar….
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
NEREDE EĞİTİM VERİLECEK? «4»










Yemekhaneler,
Çay mola yerleri,
Atölye içi,
Tezgah başı,
Muayene odası,
Dershaneler,
Spor salonu
Hasta bekleme salonu,
Sinema salonu,
……………………………vb.
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
NE ZAMAN EĞİTİM VERİLECEK? «5»
Her fırsatta,
Ancak, planlı eğitimleri baltalamadan, bıktırmadan…
Eğitmen yüzünü eskitmeden… Yine mi hijyen, yine mi
sigara, yine mi……yine mi…..yine mi?
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
EĞİTİM NASIL DEĞERLENDİRİLECEK? «6»
Beklenen istendik davranış değişikliği ölçülerek,
 Kaza sayısında azalma var mı?
 Meslek hastalıklarında azalma var mı)?
 Sigara içiminde azalma var mı?
 KKD kullanımında artış var mı?
 El yıkamada artış var mı?
 Eğitimlere katılmada artış var mı?
İŞYERİ SAĞLIK EĞİTİMİ
EĞİTİM NASIL VERİLECEK? «7»
 Tüm interaktif yöntemler kullanılarak,
 Yetişkin eğitimi ilkelerine uyarak,
 Uygun mekan ve uygun oturma düzeni sağlayarak,
………………vb.
«İnteraktif Eğitim Programı»
Eğitim Nasıl Verilecek?
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI OLUŞTURMAK
Hiçbirimiz hepimiz kadar akıllı değiliz…
«Öğrencinin aktif katılımını sağlayan ve eğiticinin
kolaylaştırıcı, destekleyici, rehberlik eden, öğrenci
merkezli yaklaşım interaktif yaklaşımdır.»
Katılımcıların ve eğiticinin karşılıklı etkileşimlerinin
sağlanması, öğrenilenlerin kalıcı olmasını sağlar.
İNTERAKTİF EĞİTİM PROGRAMI HAZIRLAMAK
İNTERAKTİF EĞİTİM PROGRAMI AŞAMALARI
1. Eğitici (Moderatör)
2. Eğitim Araçları
3. Eğitim Teknikleri
?
?
?
EĞİTİCİNİN ÖZELLİKLERİ
MODERATÖR «Başkan, Toplantı Başkanı, Forum Yöneticisi, Rehber»
«Moderatör; öğreten (eğitici) değil, öğrenme sürecini
kolaylaştıran rehberlik eden kişidir.»







Sağlıklı ve dengeli bir kişilik,
Yeterli genel kültür,
Açık fikirlilik ve kendine güven,
Mesleki ve toplumsal ideallere bağlılık,
Kendi konusu ve eğitim konusunda bilgi ve beceri,
Yetişkin psikolojisi konusunda bilgi,
Liderlik vasfı,
EĞİTİCİNİN ÖZELLİKLERİ
Rehberlik
VerenEden
Gösterdim
Söyledim
Duydu
Anladı
Hak verdi
İnandı
Uyguladı
Eğitime
Katılan
Alan
Gördü
Duydu
Doğru anladı
Hak verdi
İnandı
Uyguladı
Sürdürecek
…anlamına gelmez
EĞİTİM ARAÇLARI
GÖRSEL ARAÇLAR
Kitap, Dergi, Broşür
Yazı Tahtaları
Resimler
Gerçek Eşyalar, Modeller
Projektörler
EĞİTİM ARAÇLARI
İŞİTSEL ARAÇLAR
Radyo,
Teyp,
Pikap,
Ses Bantları
EĞİTİM ARAÇLARI
GÖRSEL-İŞİTSEL ARAÇLAR
Film,
Televizyon,
Video,
DVD,
Akıllı Tahtalar
EĞİTİM ARAÇLARI
Dezavantajları *
Dili az kullandırır
Düşünceyi azaltır
Temini pahalı olabilir
EĞİTİM TEKNİKLERİ
Grupla Öğretim Teknikleri
Sunum,
Drama ve Rol Yapma
Grup Tartışmaları (İkili Tartışmalar),
Soru-Cevap
Beyin fırtınası (Brain Storming)
Gösteri (Demonstration)
Benzetim (Simulation)
Eğitsel Oyunlar,
Örnek Olay İncelemeleri,
Video Gösterimleri,
……………………vb.
EĞİTİM TEKNİKLERİ
Bireysel Öğretim Teknikleri
Bireyselleştirilmiş öğretim
Programlı öğretim
Bilgisayar destekli öğretim
EĞİTİM TEKNİKLERİ
Grupla Öğretim
Veren Teknikleri
Sunum,
Drama ve Rol Yapma
Grup Tartışmaları (İkili Tartışmalar),
Soru-Cevap
Beyin fırtınası (Brain Storming)
Gösteri (Demonstration)
Benzetim (Simulation)
Eğitsel Oyunlar,
Örnek Olay İncelemeleri,
Video Gösterimleri,
……………………vb.
Bireysel Öğretim
Alan Teknikleri
Bireyselleştirilmiş öğretim
Programlı öğretim
Bilgisayar destekli öğretim
AÇIKLAMA
EN İYİ EĞİTME VE ÖĞRETME YÖNTEMİ-TEKNİĞİ
Eğitim ve Öğretimde en iyi yöntem yoktur!!!
Yöntemi; eğitimin amacı belirler…
EĞİTİMDE ALICILIK
Eğitim Yöntemi
Alıcılık %
İşiterek (İ)
20
Görerek (G)
30
İşiterek + Görerek
50
İ+G+ İfade Ederek (İE)
70
İ+G+İE+ Yaparak (Y)
90
EĞİTİMDE KALICILIK
Eğitim Yöntemi – Hatırlama Oranları
Hatırlama
(3 Gün Sonra)
Okuma
10
Duyma
20
Görme
30
Görme + Duyma
50
Görme-Duyma-Söyleme
80
Görme-Duyma-Söyleme-Yapma
90
AÇIKLAMA
ALICILIK-KALICILIK NASIL ARTIRILIR
«Ne kadar fazla duyu organına hitap edilirse, alıcılık ve
kalıcılık açısından o kadar başarılı olunur!!!»
SUNUM TEKNİĞİ
Kullanım Amacı
Yeni bir konu tanıtılırken
Bir durum, görüş, sentez aktarılırken
Büyük gruplara ulaşmak gerekirse
SUNUM TEKNİĞİ
Avantajlar
Kısa zamanda fazla materyal
aktarılabilir
Kalabalık gruba ulaşılır
Her tür öğrenciye uyarlanabilir
Eğiticinin en fazla kontrolünde olan
yöntemdir
SUNUM TEKNİĞİ
Dezavantajları
Tek yönlü iletişimdir, öğrenici pasiftir
Eğitimcinin etkili bir sunu yapma
becerisi olmalıdır
Beceri kazanma, davranış değiştirme
için uygun değildir
Uygulamalı yöntemlerle
desteklenmediği takdirde kalıcılık fazla
değildir
ROL YAPMA TEKNİĞİ
Kullanım Amacı
Tutum değiştirme
Eylemlerin başkaları üzerindeki
etkilerini ve tepkilerini izleme
Problem çözmede değişik yaklaşımlar
kazandırma
ROL YAPMA TEKNİĞİ
Avantajları
Uyarıcı ve eğlendirici
Grubun dikkatini toplayı
Gerçek yaşama benzer
ROL YAPMA TEKNİĞİ
Dezavantajları
Rol yapmada yazılı bir metin izlenmez
Başarı olmak için oyuncunun rolünü iyi
anlaması gerekir
Başarı için oyuncuların kendilerini
rollerine kaptırmaları gerekir
ROL YAPMA TEKNİĞİ
Yapılacaklar - İşlem
Oyuncular rollerine hazırlanmalı
Ortam oluşturulmalı
Rol seyredilmeli
Oyunculara teşekkür edilmeli
Gözlemcilerin gözlemi paylaşılmalı
Farklı olan tepkiler tartışılmalı
Durumun kendi yaşantılarıyla ilgisi sorulmalı
KÜÇÜK GRUP TARTIŞMASI TEKNİĞİ
Kullanım Amacı
Problem çözüm becerisi kazandırma
Katılımcıların birbirlerinden öğrenmelerini
sağlama
Öğrenme sürecinde katılımcılara sorumluluk
duygusu verme
Ekip çalışmasını destekleme
Kişisel değerleri açığa çıkarma
 4-6 kişilik gruplara
KÜÇÜK GRUP TARTIŞMASI TEKNİĞİ
Avantajları
Öğrenicilere öğrenmelerini kontrol etme
yeteneği geliştirir
Paylaşmayı destekler
Tartışma ile alınan dersin netleşmesini ve
güçlenmesini sağlar
KÜÇÜK GRUP TARTIŞMASI TEKNİĞİ
Dezavantajları
Gruptan istenen iş net olmalıdır
Zaman sınırı verilmelidir
Katılımcılar aynı fikirde olmasalar da
birbirlerini dinlemeli
Grup tartışması yalnızca bir ya da iki kişi
tarafından yönlendirilmemelidir
Sorular tartışmanın yönetimine yardımcı
olmalıdır
Herkes katılım için cesaretlendirilmeli
KÜÇÜK GRUP TARTIŞMASI TEKNİĞİ
Yapılacaklar - İşlem
Grupları 4-6 kişiden oluşturulmalı
Ne tartışılacağı
Tartışma yöneticisi, kayıtçı ve sunucu
İşin anlaşıldığından emin olunmalı
Tartışma için zaman verilmeli
Bulgular sunucu tarafından büyük gruba
sunulmalı
Temel noktalar belirlenmeli
Bu alıştırmadan ne öğrendikleri sorulmalı
SORU-CEVAP TEKNİĞİ
Kullanım Amacı
Öğrenicilerin bildiklerini tazelemeleri için
Daha önceden öğrenilenleri gözden geçirmek
için
Öğrencilerin hatırlama, ilişkilendirerek analiz
etme yeteneklerini değerlendirmede
Öğrenilenleri kontrol etmede
SORU-CEVAP TEKNİĞİ
Avantajları
Eğiticiye öğrenicilerin bilgi ve uygulamalarını
kolayca değerlendirme imkanı verir
İlgiyi uyandırır, düşünme sürecini harekete
geçirir
Kendini açıklama fırsatı sağlar
Doğru verilmiş yanıtlar öğrenicilerin aklındaki
şüpheleri uzaklaştırır
Düşüncelerin yorumlanması ve şekillenmesine
imkan sağlar
SORU-CEVAP TEKNİĞİ
Dezavantajları
Hızlı ve net düşünme yeteneği ile kullandığı
dile hakim olması gerekir
Anlaşılamayan soruları yeni sözcüklerle
tekrarlayabilmesi
Öğrenicilerin soru ve cevaplarını göreceli
olarak değerlendirmesine
İlgiyi canlı tutmak ve tekrardan kaçınmak için
farklı soru sorma tekniklerini kullanabilmesine
bağlıdır
SORU-CEVAP TEKNİĞİ
Yapılacaklar - İşlem
Sorular önceden planlanmalı, amacı belli
olmalı
Her soruda bir durum sorulmalı
Soru 1 katılımcıya sorulmalı, cevap için zaman
bırakılmalı
Katılımcının verdiği yanıt; doğruysa
desteklenmeli, kısmen doğruysa doğru bölüm
onaylanmalı, yanlış bölüm düzeltilmeli,
tamamen hatalı ise eleştirel bir tavır almadan
doğru yanıt verilmelidir
COACH – KOÇLUK
Yetiştiricilik Modeli
1)C (Clear Performance Model) Açık net performans modeli; öğrenmeleri
beklenen beceriler açık bir şekilde gösterilmeli
2)O (Openness to Learning) Öğrenmeye açık olma; eğitmen yeni becerileri
öğrenme ve kullanmaya daha hazır bir ortam yaratacak etkinlikleri eğitime
katmalı
3)A (Assess Performance) Performansın değerlendirilmesi; beceri kursu
öğrenilen becerilerdeki yeterliliği ölçebilmeli
4)C (Communication) İletişim; yetiştirici ile katılımcı arasında iki yönlü iletişim
olmalı
5)H (Help and Follow-up) Yardım ve izlem; Katılımcıların işyerlerine döndükten
sonra becerileri uygulayabilmeleri ve bu sırada ortaya çıkan engelleri
aşabilmeleri için katılımcılar daha geri dönmeden izlem ziyaret planlarının
yapılması
SORU-CEVAP TEKNİĞİ
Yapılacaklar - İşlem
Sorular önceden planlanmalı, amacı belli
olmalı
Her soruda bir durum sorulmalı
Soru 1 katılımcıya sorulmalı, cevap için zaman
bırakılmalı
Katılımcının verdiği yanıt; doğruysa
desteklenmeli, kısmen doğruysa doğru bölüm
onaylanmalı, yanlış bölüm düzeltilmeli,
tamamen hatalı ise eleştirel bir tavır almadan
doğru yanıt verilmelidir
BEYİN FIRTINASA TEKNİĞİ
Kullanım Amacı
Belli bir konu ya da sorun hakkında görüşler,
düşünceler veya çözümler üretmek için
BEYİN FIRTINASA TEKNİĞİ
Yapılacaklar - İşlem
1. Beyin fırtınası yaptırmak için bir konu belirlenmeli,
a. "... deyince ne anlıyorsunuz?" ,
b. "... durumunda neler yapılabilir?" ya da
c. "... size neyi çağrıştırıyor?" gibi soruları kullanabilirsiniz.
2. Her bir beyin fırtınasında sadece tek bir soru sorulmalı,
3. Beyin fırtınasının temel kurallarını gruba açıklanmalı;
a. Herkes aklına gelen her şeyi söyleyebilir, bütün fikirler kabul edilecek.
b. Söylenenlerin hepsi tahtaya/kağıda yazılacak,
c. Hiç bir fikir/öneri beyin fırtınası sırasında eleştirilmeyecek,
tartışılmayacak
d. Beyin fırtınası belli bir tempo içinde yapılacak,
e. Öneriler listesi bitirildikten sonra başa dönüp hepsi teker teker
tartışılacak.
4. Kısa bir özetle (bir-iki cümlelik) konu toparlanacaktır.
BEYİN FIRTINASI
2. ADIM «NEDENLER»
1. ADIM «FİKİRLER»
SN
KATILIMCILARIN FİKİRLERİ
SN
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
KATILIMCILARIN FİKİRLERİ
BEYİN FIRTINASI
3. ADIM «NİÇİNLER»
PARETO (80/20) PRENSİBİ
EN ÖNEMLİ NEDENLER
SN
1
2
-∞
-3
+3
+∞
3
4
5
Bir problemin sonsuz nedeni vardır ve her nedeni
çözmek için harcanan zaman, emek, para eşittir.
Bir sorunun en önemli %20'si çözülürse, %80'ni
çözülmüş olur.
6
KATILIMCILARIN FİKİRLERİ
İletişim
TANIMLAR
İLETİŞİM
Duyguların, düşüncelerin, tutumların, tavırların, haber
ve mesajların bir kişi, bir grup ya da bir kurum
tarafından bir kişi bir grup ya da bir kuruma karşılıklı
olarak iletilmesidir.
İnsanların bilgi ve semboller üreterek birbirlerine
ilettikleri ve bu iletileri anlayıp yorumladıkları süreçtir.
Düşünce, bilgi ve duyguların; sözcük, yazı ve resim gibi
semboller kullanarak anlaşılır hale getirilmesi,
paylaşılması ve etkileşim sağlanmasıdır.
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
İNTERAKTİF EĞİTİM AŞAMALARI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Başlangıç,
Isınma,
Sözlü iletişim,
Sözsüz iletişim,
Sunuma giriş,
Sunum özetleme,
Etkili soru sorma,
………….vb.
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
BAŞLANGIÇ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Tanışma
Eğitimin amaçları ve öğrenim hedefleri
Beklentilerin öğrenilmesi
Katılımcıların sorularının yanıtlanması
Etkinlikler
Kurs programı ve gereçleri
Tuvalet, telefon, yemek, çay
………………… belirlenmeli ve açıklanmalı
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
ISINMA EGZERSİZLERİ
1. Etkin katılımı ve karşılıklı etkileşimi destekler
2. Katılımcıların endişelerinin giderir
3. Bu etkinliklere eğitmenin de katılması bütünleşmeyi
ve daha kolay iletişim kurmayı sağlar
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
SÖZLÜ İLETİŞİM
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Sesin tonu, vurgusu ve yüksekliği iyi ayarlanmalı
Her bölüm ve her konuya güçlü bir girişle başlanmalı
Katılımcı soru ve görüşlerine önem verilmeli
Katılımcılara adlarıyla seslenilmeli
Belli sözcük ve ifadeleri tekrarlamaktan kaçınmalı
Sunum şekli ve temposu iyi ayarlanmalı
Konu geçişleri mantıklı ve yumuşak olmalı
Katılımcıların kabul edebileceği sözcükler kullanılmalı
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
SÖZSÜZ İLETİŞİM
1.
2.
3.
4.
5.
6.
İlk izlenim önemli (kılık, kıyafet)
Yüzleri okumak için göz teması kurulmalıdır
Olumlu yüz ifadeleri kullanılmalı
Kollar bağlanmamalı (Kapalı)
Eğitim salonu içinde hareketli olmalı
Yorumlarda veya soru yanıtlarken katılımcıya
dönülmeli, baş hafifçe sallanarak ilgi hissettirilmeli,
etkin katılım sağlanmalı
7. Durmadan kımıldamak, ileri geri sallanmak, kalemle,
anahtarla oynamak, para şıkırdatmak gibi
davranışlardan kaçınılmalı,
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
SUNUMA GİRİŞ




Giriş tüm grubun ilgisini çekmeli
Sonradan verileceklere katılımcıları hazırlamalı
Olumlu bir eğitim atmosferi oluşturulmalı
Katılımcıların eğitmenin beklentilerini anlamalarını
sağlamalı
 Konu hakkında bir dizi soru sorarak
 Eğitimin amaçlarını gözden geçirerek
 Konunun daha önce işlenen bölümlerle
bağlantısını kurarak
 Kişisel deneyimleri paylaşarak
 Gerçek yaşam deneyimlerini paylaşarak…
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
SUNUMA GİRİŞ







Problem çözme etkinlikleri veya vaka çalışması
Oyun, oyunlaştırma veya taklit kullanmak
Video filmi (görsel işitsel araç kullanarak),
Kışkırtıcı ifadeler kullanarak tepki oluşturmak
CPR mankeni gibi modelleri kullanmak
Bir uzmandan yardım almak
Konunun gelecekteki iş deneyimleriyle ilgisini kurmak
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
SUNUM ÖZETLEME
 Kısa olmalı, ana noktaları toparlamalı, katılımcıların
etkin katılımı sağlanmalı
 Katılımcılardan soru sormaları istemeli
 Katılımcılara soru sormalı
 Alıştırma veya test çözmeli
 Zaman varsa ana noktaları oyun içinde tekrarlamalı
İNTERAKTİF EĞİTİM ORTAMI ve İLETİŞİM
ETKİLİ SORU SORMA
 Soruyu tüm gruba yöneltilmeli
 Katılımcılara adıyla seslenerek soru sormalı
 Soruyu sorma, duraklama ve sonra soruyu belli bir
katılımcıya yöneltme,
 Katılımcının doğru yanıtını tekrarlama,
 Doğru yanıtı destekleme, ödüllendirme,
 Katılımcının yanıtı kısmen doğruysa, doğru bölüm
onaylanmalı, hatalı bölüm düzeltilmeli,
 Katılımcının yanıtı hatalıysa, eğitmen doğru yanıta
götürmek için soruyu başka sözcüklerle yeniden ifade
etmeli
İletişimin Süreci
(Unsurları)
İLETİŞİMİN SÜRECİ (UNSURLARI)
Amaç: Tutum ve Davranış Değişikliği Meydana Getirmektir…
Mesaj
(Bilgi-Düş)
İletişim Kanalı
Mesaj
Sözlü-Sözsüz-Yazılı-Elektronik
Ortam-Çevre
KAYNAK
(Mesaj Veren/Kişi-Grup-Kurum)
Dış Ortam (Çevre)
İç Ortam (Alıcı-Vericinin Ruh Hali)
ALICI
(Mesajı Alan/Kişi-Grup-Kurum)
Mesaj
İleti
Geri Bildirim-Feedback-Dönüt (açıklama, tartışma, önerme…,) [Yoksa: İletim / Varsa: İletişim]
Deşifre
Yorum
ETKİLİ İLETİŞİMİN UNSURLARI
ETKİLİ İLETİŞİMİN UNSURLARI
ETKİLİ İLETİŞİM
Kaynak; başkası ile paylaşacak fikre sahip olan birey,
grup ya da kurum,
Mesaj; iletişime esas olan haber, bilgi, hareket, jest,
mimik, ses, ışık, resim, yazı, işaret vb. semboller,
Kanal; mesajın alıcıya iletilmesini sağlayan araç ve
yöntemler. Ne kadar çok duyu organı devreye girerse
iletişim o derece etkin olur,
Alıcı; kaynaktan gelen mesajın iletici araç-yöntemleri
takip ederek ulaştığı kişi,
Geri Besleme-Dönüt; kaynaktan gelen mesaja alıcının
gösterdiği tepkinin tekrar kaynağa ulaşma sürecidir.
MESAJIN ANLAŞILMASINDA DOĞRU SÖZCÜK
Doğru Sözcük Seçimi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Her zaman bilinen sözcükler kullanın,
Az sözcük kullanın,
Güçlü sözcükler kullanın,
Kolay kelimeler kullanın,
Aktif sözcükler kullanın,
Doğru deyimler kullanın,
Teknik sözcükleri dikkatli kullanın,
ETKİLİ İLETİŞİMİN UNSURLARI
İLETİŞİMDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR
1. Uygun dil seçmek (Basit ve anlaşılır)
2. Açık ve doğru mesaj vermek
3. Saygı duymak, güven vermek
4. Etkili soru sormak
5. Göz teması sağlamak
6. Beden diline dikkat etmek
7. İki yönlü iletişim kurmak
8. Geri bildirimde bulunmak (mimikler-sözler)
9. Dinlemeyi öğrenmek
10.Empati kurmak
İLETİŞİM TÜRLERİ – ETKİNLİĞİ
YÜZYÜZE İLETİŞİM
1. Beden dili
: %55
2. Ses tonu
: %38
3. Sözlü iletişim : %7
DİNLEME DÜZEYLERİ - EMPATİ
DİNLEME DÜZEYLERİ – EMPATİ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Dinlememe
Umursamaz dinleme
Dinliyormuş gibi yapma
Seçerek dinleme
Dikkatli dinleme (Etkili iletişimin temeli…)
Empatiyle dinlemek
«Empati; Kişinin kendisini diğerinin yerine koyarak ne
hissettiğini anlamaya çalışmasıdır. Empati karşımızdaki
ile özdeşleşmek, ona benzemek ve sempati duymak değil;
onun bakış tarzını yakalamaya çalışmaktır.»
İLETİŞİM TÜRLERİ
İLETİŞİM SINIFLAMASI
Yönüne Göre İletişimim Türleri
 Tek yönlü iletişim
 İki yönlü iletişim
 Çok yönlü iletişim
İşyerindeki Akışına Göre İletişimin
 Dikey iletişim
 Yatay iletişim
 Çapraz iletişim
Planlanmış İletişim-Doğal İletişim
Yüz yüze İletişim ve Kitle İletişim**
AMAÇLARA GÖRE İLETİŞİM TİPİ (Ters Üçgen)
Kitle İletişim Araçları İle Eğitim
Bilgi
Güdüleme
Tutum Değişikliği
Davranış Değişikliği
Birey ve Grup Eğitimi / Yüz yüze İletişim
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
ZOR KİŞİLİKLER
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Lokomotifler,
Mükemmeliyetçiler,
Sinsi direnişçiler,
Benim işim değilciler,
Ayaklı gazeteler,
Karamsarlar,
Mızmızlar,
Ciddiyetsizler
Eleştiriciler
Fedakarlar
Kendini suçlayanlar
Günah keçisi arayanlar
Kırılganlar
Detaycılar
Mevzuat
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
4857 SAYILI İŞ KANUNU
2003 yılında yürürlüğe giren İş Kanunumuz işçilerin
İSG eğitimine büyük önem vermiş ve konuyu yasa
maddesine taşımıştır (m.77/II): “İşverenler işyerinde
alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup
uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya
bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli
tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda
bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği
eğitimini vermek zorundadırlar”.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
4857 SAYILI İŞ KANUNU
2003 yılında yürürlüğe giren İş Kanunumuz işçilerin
İSG eğitimine büyük önem vermiş ve konuyu yasa
maddesine taşımıştır (m.77/II): “İşverenler işyerinde
alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup
uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya
bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli
tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda
bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği
eğitimini vermek zorundadırlar”.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 20
Haziran 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Kanunun 17. maddesi Çalışanların Eğitimine
ilişkindir.
MADDE 17 – (1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve
güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim
özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş
değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi hâlinde veya
yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler,
değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak
yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
(2) Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilir.
(3) Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok
tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili
mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.
(4) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana
işe başlamadan önce, söz konusu kazanın veya
meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma
yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir. Ayrıca,
herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara,
tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi verilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU
(5) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; yapılacak
işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili yeterli bilgi
ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge olmaksızın,
başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar işe
başlatılamaz.
(6) Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, iş sağlığı ve güvenliği
risklerine karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar.
(7) Bu madde kapsamında verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara
yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.
Eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması
hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma
olarak değerlendirilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA
YÖNETMELİK
(Resmi Gazete Tarihi/Sayısı: 15.05.2013/28648 )
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çalışanlara verilecek iş
sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında bulunan işyerlerini, bu
işyerlerinde çalışanlara eğitim verecek kişi, kurum ve kuruluşları
kapsar.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
İşverenin yükümlülükleri
MADDE 5 – (1) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği
eğitimleri ile ilgili;
a) Programların hazırlanması ve uygulanmasını,
b) Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini,
c) Çalışanların bu programlara katılmasını,
ç) Program sonunda katılanlar için katılım belgesi
düzenlenmesini sağlar.
(2) İşveren, geçici iş ilişkisi kurulan diğer işverene Kanunun 16
ncı maddesinin birinci fıkrasındaki hususlar ile ilgili bilgi verir;
geçici iş ilişkisi kurulan işveren bu konular hakkında çalışanlarına
gerekli eğitimin verilmesini sağlar.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
(3) 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılıİş Kanununun 2 nci
maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen asıl işveren-alt işveren
ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverenin çalışanlarının
eğitimlerinden, asıl işveren alt işverenle birlikte sorumludur.
(4) İşveren, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde;
yapılacak işlerde karşılaşılacak sağlık ve güvenlik riskleri ile ilgili
yeterli bilgi ve talimatları içeren eğitimin alındığına dair belge
olmaksızın, başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanları
işe başlatamaz.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri
MADDE 6 – (1) İşveren, çalışanlarına asgari Ek-1’de belirtilen
konuları içerecek şekilde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin
verilmesini sağlar.
(2) İşveren, çalışan fiilen çalışmaya başlamadan önce, çalışanın
yapacağı iş ve işyerine özgü riskler ile korunma tedbirlerini içeren
konularda öncelikli olarak eğitilmesini sağlar.
(3) Çalışma yeri veya iş değişikliği, işekipmanının değişmesi, yeni
teknoloji uygulanması gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkacak
risklerle ilgili eğitimler ayrıca verilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
(4) Birinci fıkraya göre verilen eğitimler, değişen ve ortaya çıkan
yeni riskler de dikkate alınarak aşağıda belirtilen düzenli
aralıklarla tekrarlanır:
a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde yılda en az bir defa.
b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iki yılda en az bir defa.
c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde üç yılda en az bir defa.
(5) İş kazası geçiren veya meslek hastalığına yakalanan çalışana
işe dönüşünde çalışmaya başlamadan önce, kazanın veya
meslek hastalığının sebepleri, korunma yolları ve güvenli çalışma
yöntemleri ile ilgili ilave eğitim verilir.
(6) Herhangi bir sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak
kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi
verilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
Özel politika gerektiren grupların ve özel görevi bulunan
çalışanların eğitimi
MADDE 7 – (1) İşyerinde on beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz
yaşını doldurmamış genç çalışanlar, yaşlı, engelli, gebe veya
emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların özellikleri
dikkate alınarak gerekli eğitimler verilir.
(2) Destek elemanlarına ve çalışan temsilcilerine,
görevlendirilecekleri konularla ilgili de eğitim verilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
Eğitimin maliyeti ve eğitimde geçen süreler
MADDE 8 –(1) İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin maliyeti
çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma
süresinden sayılır.
Çalışanların yükümlülükleri
MADDE 9 – (1) Çalışanlar, uygulamaya konulan eğitim
programları çerçevesinde iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine
katılır, eğitimlerde edindiği bilgileri yaptığı iş ve işlemlerde uygular
ve bu konudaki talimatlara uyarlar.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
Eğitim programlarının hazırlanması
MADDE 10 – (1) İşveren, yıl içinde düzenlenecek eğitim faaliyetlerini
gösteren yıllık eğitim programının hazırlanmasını sağlar ve onaylar.
(2) Eğitim programlarının hazırlanmasında çalışanların veya
temsilcilerinin görüşleri alınır.
(3) İşe yeni alımlarda veya değişen şartlara göre yeni risklerin ortaya
çıkması durumunda yıllık eğitim programlarına ilave yapılır.
(4) İlgili mevzuatın değişmesi veya çalışma şartlarına bağlı olarak
yeni risklerin ortaya çıkması halinde yıllık eğitim programına bağlı
kalmaksızın çalışanların uygun eğitim almaları sağlanır.
(5) Yıllık eğitim programında, verilecek eğitimlerin konusu, hangi
tarihlerde düzenleneceği, eğitimin süresi, eğitime kimlerin katılacağı,
eğitimin hedefi ve amacı hususlarına yer verilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
Eğitim süreleri ve konuları
MADDE 11 –(1) Çalışanlara verilecek eğitimler, çalışanların işe
girişlerinde ve işin devamı süresince belirlenen periyotlar içinde;
a) Az tehlikeli işyerleri için en az sekiz saat,
b) Tehlikeli işyerleri için en az on iki saat,
c) Çok tehlikeli işyerleri için en az on altı saat
olarak her çalışan için düzenlenir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen eğitim sürelerinin Ek-1’de yer alan
konulara göre dağıtımında işyerinde yürütülen faaliyetler esas
alınır.
(3) Eğitim sürelerinin bütün olarak değerlendirilmesi esas olmakla
birlikte dört saat ve katları şeklinde işyerindeki vardiya ve benzeri
iş programları da dikkate alınarak farklı zaman dilimlerinde de
değerlendirilebilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
Eğitimin temel prensipleri
MADDE 12 –(1) Eğitimin verimli olması için, eğitime
katılacakların ihtiyacı olan konuların seçilmesine özen gösterilir.
Eğitim, çalışanların kolayca anlayabileceği şekilde teorik ve
uygulamalı olarak düzenlenir.
(2) Eğitimler çalışanlara bireysel ya da gruplar halinde
uygulanabilir.
(3) Çalışanların, iş sağlığı ve güvenliği konusunda sahip olması
gereken bilgi, beceri, davranış ve tutumlarının ayrı ayrı ve
ölçülebilir bir biçimde ortaya konması esastır.
(4) İşverenin kendi belirleyeceği bir yöntem ile bireysel seviye
tespiti yapılarak çalışanların eğitim öncesi seviyesi ve Ek-1’de yer
alan konular dışında almaları gereken eğitimler belirlenir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
(5) İş sağlığı ve güvenliği eğitimleri; çalışanlarda iş sağlığı ve
güvenliğine yönelik davranış değişikliği sağlamayı ve eğitimlerde
aktarılan bilgilerin öneminin çalışanlarca kavranmasını amaçlar.
(6) Verilen eğitimin sonunda ölçme ve değerlendirme yapılır.
Değerlendirme sonuçlarına göre eğitimin etkin olup olmadığı
belirlenerek ihtiyaç duyulması halinde, eğitim programında veya
eğiticilerde değişiklik yapılır veya eğitim tekrarlanır.
(7) Çalışanlara işe başlamadan önce verilecek iş sağlığı ve
güvenliği eğitimleri hariç olmak üzere, Ek-1’de birinci bölümde
belirtilen genel konular işverence gerekli ve yeterli sistemin
kurulması halinde uzaktan eğitim şeklinde verilebilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
Eğitimi verebilecek kişi ve kuruluşlar
MADDE 13 – (1) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri;
a) İşyerinde görevli iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri
tarafından,
b) İşçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu
kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları
eğitim merkezleri, üniversiteler, kamu kurumlarının eğitim
birimleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile
Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitim kurumları ve ortak sağlık ve
güvenlik birimleri tarafından,
eğiticilerin Ek-1’deki eğitim programında yer alan konulara göre
uzmanlık alanları dikkate alınarak belirlenmesi kaydıyla verilir.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
Eğitim verilecek mekânın nitelikleri
MADDE 14 – (1) Eğitimler, uygulamaların da yapılmasına imkân
verecek uygun ve yeterli bir mekânda yapılır.
(2) Eğitim mekânlarında, uygun termal konfor şartları ve yeterli
aydınlatma sağlanır.
(3) Eğitimde kullanılacak araç ve gereçlerin, günün teknolojisine
uygun olması sağlanır.
Eğitimlerin belgelendirilmesi
MADDE 15 –(1) Düzenlenen eğitimler belgelendirilir ve bu belgeler
çalışanların özlük dosyalarında saklanır. Eğitim sonrası düzenlenecek
belgede, eğitime katılan kişinin adı, soyadı, görev unvanı, eğitimin
konusu, süresi, eğitimi verenin adı, soyadı, görev unvanı, imzası ve
eğitimin tarihi yer alır.
(2) Eğitimlerin işyeri dışındaki bir kurum tarafından verilmesi
durumunda bu kurumun unvanı da düzenlenen sertifikada yer alır.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
1. Genel konular
a) Çalışma mevzuatı ile ilgili bilgiler,
b) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,
c) İşyeri temizliği ve düzeni,
ç) İş kazası ve meslek hastalığından doğan hukuki sonuçlar
2. Sağlık konuları
a) Meslek hastalıklarının sebepleri,
b) Hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin
uygulanması,
c) Biyolojik ve psikososyal risk etmenleri,
ç) İlkyardım
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
İLGİLİ YÖNETMELİK
3. Teknik konular
a) Kimyasal, fiziksel ve ergonomik risk etmenleri,
b) Elle kaldırma ve taşıma,
c) Parlama, patlama, yangın ve yangından korunma,
ç) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,
d) Ekranlı araçlarla çalışma,
e) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,
f)İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri ile tekniklerinin
uygulanması,
g) Güvenlik ve sağlık işaretleri,
ğ) Kişisel koruyucu donanım kullanımı,
h) İş sağlığı ve güvenliği genel kuralları ve güvenlik kültürü,
ı) Tahliye ve kurtarma
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
CEZA
(6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNA
GÖRE UYGULANACAK İDARİ PARA CEZASI)
Çalışanlara eğitim verme yükümlülüğüne uymamak (İSG
eğitimi, çalışan temsilcisine özel eğitim, mesleki eğitim, iş
kazası geçirene ilave eğitim, yenileme eğitimi, başka
işyerinden çalışmak için gelenlere eğitim, geçici iş
ilişkisiyle gelenlere eğitim vermemek, eğitim maliyetini
çalışanlara yansıtmak, eğitimlerde geçen süreyi çalışma
süresinden saymamak.)
1.078 TL / Her çalışan için (2013)
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLERDE ÇALIŞTIRILACAK
İŞÇİLERİN MESLEKİ EĞİTİMLERİNE DAİR TEBLİĞ
03.09.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğle
yürürlükten kaldırılmıştır.
YERİNE
TEHLİKELİ VE ÇOK TEHLİKELİ SINIFTA YER ALAN
İŞLERDE ÇALIŞTIRILACAKLARIN MESLEKİ
EĞİTİMLERİNE DAİR YÖNETMELİK
(Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi/Sayısı:
13.07.2013/28706)
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 20/6/2012 tarihli ve 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre belirlenen tehlikeli
ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışanların mesleki
eğitimlerinin usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanununa göre belirlenen tehlikeli ve çok tehlikeli
sınıfta yer alan ve ek-1’de belirtilen işleri ve bu işlerde çalışanları
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanununun 17 nci ve 30 uncu maddelerine dayanılarak
hazırlanmıştır.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b) Mesleki eğitim: Örgün veya yaygın eğitim yoluyla bireyleri
mesleğe hazırlamak, meslek sahibi olanların mesleklerindeki
gelişimlerini ve yeni mesleklere uyumlarını sağlamak amacıyla
gerekli bilgi, beceri, tavır ve değer duygularını geliştiren ve
bireylerin fiziki, sosyal, kültürel ve ekonomik yeteneklerinin
gelişim sürecinin bir plan içerisinde yürütülmesini sağlayan
eğitimi,
ifade eder.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
Mesleki eğitim zorunluluğu
MADDE 5 – (1) Ek-1’deki çizelgede yer alan işlerde
çalışacakların, işe alınmadan önce, mesleki eğitime tabi
tutulmaları zorunludur.
(2) İşyerinde yapılan işler, asıl iş itibariyle tehlikeli ve çok tehlikeli
işler kapsamında yer almakla birlikte, çalışanın yaptığı iş ek-1
çizelgede belirtilen işler dışında ise, 5/6/1986 tarihli ve 3308
sayılı Mesleki Eğitim Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 17 nci maddesi
kapsamında mesleki eğitim alma zorunluluğu aranmaz.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
Mesleki eğitimin belgelendirilmesi
MADDE 6 – (1) Ek-1 çizelgede yer alan işlerde fiilen
çalıştırılacakların, yaptığı işe uygun aşağıda belirtilen belgelerden
birisine sahip olmaları zorunludur:
a) 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre verilen diploma,
bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika, bağımsız işyeri açma
belgesi, kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik belgelerinden birisi,
b) 12/3/2013 tarihli ve 28585 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğine göre mesleki eğitim kursları
veya mesleki eğitim modülü/kursları ile eşit süreli olmak koşuluyla
işbaşı eğitim programları sonucu alınan belgeler,
c) Millî Eğitim Bakanlığı veya Millî Eğitim Bakanlığı tarafından
yetkilendirilen kurumlarca verilen operatör belgesi ve sürücü
belgesi,
.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
ç) 11/7/2002 tarihli ve 24812 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan
Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesinin Verilmesi Esas ve
Usullerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında alınan
ateşleyici yeterlilik belgesi,
d) Kuruluş kanunlarında veya ilgili kanunlarca yetkilendirilmiş
kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen eğitim
faaliyetleri sonucunda verilen belgeler,
e) Millî Eğitim Bakanlığının ilgili biriminin onayının alınması
şartıyla; kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, eğitim
amaçlı faaliyet gösteren vakıf ve dernekler, işçi ve işveren
kuruluşları ile bünyelerinde kurulu iktisadi işletmeler, işçi ve
işveren kuruluşları tarafından Türk Ticaret Kanunu hükümlerine
göre kurulmuş eğitim amaçlı şirketler ve işveren tarafından
düzenlenen eğitim faaliyetleri sonucunda verilen belgeler,
.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
f) Uluslararası kurum ve kuruluşlardan alınan ve Millî Eğitim
Bakanlığı tarafından denkliği sağlanan belgeler,
g) 30/12/2008 tarihli ve 27096 sayılı Resmî Gazete'de
yayımlanan Meslekî Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme
Yönetmeliği kapsamında verilen meslekî yeterlilik belgeleri,
.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
(2) (Düzeltme R.G. 25.07.2013/28718 Mükerrer)Bu Yönetmelik
kapsamına giren işlerde 1/1/2013 tarihinden önce işe alındığına
dair Sosyal Güvenlik Kurumuna ait kayıtlar esas alınarak
1/1/2013 tarihinden önce çalışmaya başlayanlara Millî Eğitim
Bakanlığı ile birinci fıkranın (e) bendinde sayılan kurum ve
kuruluşlar arasında yapılacak protokoller çerçevesinde verilecek
en az 32 saatlik eğitim modüllerinden geçirilerek alınan eğitimler
sonucu düzenlenecek belgelere sahip olanlar bu Yönetmelik
kapsamında mesleki eğitim almış olarak kabul edilir.
(3) 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre istihdam
edilecekler hariç olmak üzere, kamu kurum ve kuruluşlarında
çalışacaklar için gerekli olan mesleki eğitim belgeleri kurum ve
kuruluşlarca önceden belirlenir ve işe alımlar bu esaslar da göz
önünde bulundurularak yapılır.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
MESLEKİ EĞİTİM
Mesleki eğitim zorunluluğunun denetlenmesi
MADDE 7 – (1) Ek-1 çizelgede yer alan işlerde çalıştırılacakların
yapılan işe uygun mesleki eğitim belgesi olarak diploma, sertifika
veya belgelerinin bulunup bulunmadığı hususu, Bakanlık iş
müfettişleri tarafından denetlenir.
(2) İşverenler, bu Yönetmelik kapsamında yer alan işlerde
çalıştırılacakların mesleki eğitim belgelerinin bir örneğini özlük
dosyalarında saklamak ve istendiğinde yetkili memurlara
göstermek zorundadır.
EĞİTİM ZORUNLULUĞU
CEZA
Mesleki eğitim almamış işçi çalıştırmak
550 TL
Her işçi için