Transcript 1ο Γυμνάσιο Ζεφυρίου

Πολιτιστικό Πρόγραμμα
ου
1 Γυμνασίου Ζεφυρίου
Υπεύθυνη καθηγήτρια:
Γιώτα Ιωαννίδου
Συμμετέχουν οι μαθητές :
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ ΑΡΤΕΜΙΟΣ
ΔΕΝΔΡΙΝΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
ΚΑΝΤΟΥΣΗ ΕΥΓΕΝΙΑ-ΜΑΡΙΑ
ΚΑΡΑΣΤΕΡΓΙΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ
ΚΟΥΦΑΛΗΣ ΣΥΜΕΩΝ-ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ
ΛΕΧΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΛΙΑΝΕΡΗ ΑΓΑΠΗ
ΜΙΧΑΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΤΑΓΑΡΑ ΕΥΘΑΛΙΑ
ΣΕΡΕΜΕΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΣΥΡΟΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ
Το ερώτημα προκάλεσε πολλές
διαμάχες ανάμεσα στους
θεωρητικούς.
• Ο κινηματογράφος αρχικά
εμφανίστηκε περισσότερο ως μια
νέα τεχνική οπτικής καταγραφής
της κίνησης, όπως δηλώνει και ο
ίδιος ο όρος (κινηματογράφος =
κίνηση + γραφή).
Ο κινηματογράφος είναι ασφαλώς
μια εφεύρεση
Η εφεύρεση του στηρίχθηκε σε
μια ψευδαίσθηση :
Οι εικόνες που σχηματίζονται στον
αμφιβληστροειδή μας δε σβήνουν στιγμιαία. Η
ιδιότητα (ή ατέλεια) των ματιών μας να διατηρούν την
εικόνα ενός αντικειμένου και μετά την εξαφάνισή του
ονομάζεται μετείκασμα και η διάρκειά του είναι 1/10
του δευτερολέπτου. Για να δημιουργηθεί λοιπόν η
ψευδαίσθηση της κίνησης πρέπει η λήψη και η
προβολή των εικόνων να διαδέχονται η μία την άλλη
σε διάστημα μικρότερο από 1/10 του δευτερολέπτου.
Η έβδομη τέχνη
Πλάι στη γλυπτική, τη ζωγραφική, το χορό,
την αρχιτεκτονική, τη μουσική και
τη λογοτεχνία, ο κινηματογράφος ή
αλλιώς σινεμά αποτελεί σήμερα την
αποκαλούμενη και έβδομη τέχνη.
• Το σινεμά είναι προϊόν επιστήμης,
τεχνολογίας και αισθητικής, συνδυάζει τη
λογοτεχνία, το θέατρο, τις εικαστικές τέχνες,
τη μουσική, το χορό, τη γεωμετρία, τη
μηχανολογία, την οπτική, την ηλεκτρονική,
την ακουστική, τη χημεία…
Μια βιομηχανία
• Το σινεμά είναι μια ακριβή τέχνη. Μετά
την αεροναυπηγική αποτελεί τη δεύτερη
βαριά βιομηχανία των ΗΠΑ.
Επενδύονται τεράστια κεφάλαια και μια
πλειάδα ανθρώπων, καλλιτεχνών και
τεχνικών, εργάζεται σ’ αυτήν. Το
επενδυτικό ρίσκο είναι σημαντικό, αλλά οι
μεγάλες παραγωγές (blockbusters)
σημειώνουν ρεκόρ εισπράξεων.
Ο κινηματογράφος επίσημα γεννήθηκε
το 1895, ύστερα από επίμοχθες
προσπάθειες τεχνικών και
επιστημόνων.
Οι αδελφοί Λυμιέρ, οι πρώτοι
κινηματογραφιστές, ήταν βιομήχανοι.
Μπροστά σε μια σκληρή
πραγματικότητα, ο κινηματογράφος
είναι ψυχαγωγία, ένα μέσο φυγής,
ένα δικαίωμα μας στο όνειρο, αλλά
και ένα μέσο συνειδητοποίησης. Οι
κινηματογραφικοί φακοί
πολλαπλασιάζουν τα άγρυπνα μάτια
που κοιτούν τον κόσμο μας.
Οι ταινίες μάς βλέπουν και τις
βλέπουμε! Αυτή είναι η μαγεία του
σινεμά!
Ο κινηματογράφος είναι πάνω
απ’ όλα μια γλώσσα που
αφηγείται ιστορίες.
Πόσο όμως γνωρίζουμε αυτή τη
γλώσσα, εμείς οι θεατές;
Συχνά λέμε ότι το σινεμά είναι ένα
παράθυρο στον κόσμο μας. Αυτό το
παράθυρο είναι το κινηματογραφικό
κάδρο, αυτό που βλέπουμε στην
οθόνη.
Η δράση εξελίσσεται μέσα σ’ αυτό
(εντός πεδίου), αλλά και έξω από αυτό
(εκτός πεδίου).
Πλάνο
Η βασική μονάδα της
κινηματογραφικής αφήγησης
Είναι μια αυτόνομη και συνεχής ενότητα της
κινηματογραφικής λήψης. Κάθε ταινία
αποτελείται από ένα συγκεκριμένο αριθμό
πλάνων, συνήθως 400 έως 600 κατά μέσο
όρο, με ποικίλη διάρκεια το καθένα.
Ενώνονται μεταξύ τους με διαφορετικούς
τρόπους, κατά τη διαδικασία του μοντάζ.
• Ανάλογα με
το πόσο
κοντά ή
μακριά
εμφανίζεται
το θέμα
μέσα στο
κάδρο,
έχουμε τα
εξής είδη
πλάνων:
Πολύ γενικό πλάνο
(Plan très général – Extreme long shot)
• Τοποθετεί τη δράση, δείχνει το ντεκόρ και
συνήθως διαρκεί αρκετά για να δώσει τις βασικές
πληροφορίες στο θεατή.
Πλάνο συνόλου
(Plan général – Long shot)
Πλησιάζει περισσότερο τα αντικείμενα και
τους ανθρώπους ("Πειρατές της Καραϊβικής").
Μεσαίο Πλάνο
(Plan moyen – Medium shot)
Πιο κοντινό στον ήρωα από το κεφάλι ως τα
πόδια.
Αμερικάνικο πλάνο
(plan américain)
Από τα γόνατα ως το κεφάλι, πλάνο συνηθισμένο
στα γουέστερν, ώστε να φαίνονται τα όπλα.
Ραπροσέ
(plan moyen rapproché – medium close
shot)
Καδράρει το σώμα από το στήθος και πάνω,
ξεχωρίζουν οι εκφράσεις του προσώπου.
Κοντινό πλάνο
(premier plan – close up)
Δείχνει μόνο το κεφάλι ή άλλα σημεία του
σώματος από κοντά ή μικρά αντικείμενα.
Πολύ κοντινό πλάνο
(très gros plan- extreme close-up)
Κλιντ Ίστγουντ στην ταινία του Σέρτζο Λεόνε,
Το όνομά μου είναι ο ¨Κανένας¨.
Λεπτομέρεια
(Détail – Insert)
Απομονώνει μια λεπτομέρεια και συνήθως
τη μεγεθύνει. («Ψυχώ », του Α. Χίτσκοκ)
Πλάνο σφήνα (Ίνσερτ)
(Insert)
Πολύ κοντινό πλάνο σ’ ένα αντικείμενο που παρεμβάλλεται
στην αφήγηση για να εστιάσει σε κάτι σημαντικό (π.χ. στη
γόβα της Λάνα Τάρνερ που πατάει απεγνωσμένα το φρένο
για ν’ αποφύγει μια σύγκρουση, στην ταινία «Η Ωραία και
το Κτήνος»).
Σκηνή- Σεκάνς (séquence)
• Σκηνή: είναι ένα σύνολο πλάνων που αφορά
μια δράση η οποία συμβαίνει συνεχόμενα στον
ίδιο χώρο και χρόνο (μπορεί να είναι εσωτερική
ή εξωτερική, ημερήσια ή νυχτερινή).
• Σεκάνς: είναι μια ομάδα σκηνών που
εκφράζουν μια ενότητα δράσης.
Κίνηση πανοραμίκ
(panoramique)
• Οριζόντια κίνηση της
κάμερας στον άξονά
της από τα αριστερά
προς τα δεξιά ή
αντίθετα, για να
δώσει μια γενική
περιγραφή του χώρου
ή για να ακολουθήσει
την κίνηση των
ηθοποιών ή των
αντικειμένων.
Κίνηση Βερτικάλ ή τιλτ
(γαλλικά: vertical, αγγλικά:tilt)
• Κάθετη κίνηση
της κάμερας στον
άξονά της.
Δηλαδή μπορεί
να ξεκινά από τα
παπούτσια του
ήρωα για να
καταλήξει στο
πρόσωπό του ή
το αντίθετο.
Τράβελινγκ (travelling)
• Η πιο σημαντική κίνηση της κάμερας για να πλησιάσει
ή να απομακρυνθεί ή να ακολουθήσει την κίνηση ενός
προσώπου ή ενός αντικειμένου. Έτσι, μπορούμε να
έχουμε τράβελινγκ προς τα εμπρός, προς τα πίσω,
παράλληλο ή κυκλικό.
• Στην τεχνική
του
τράβελινγκ,
η κάμερα
κινείται
συνήθως
πάνω σε
ράγες…
Ή πάνω σε μια ντόλυ (dolly)…
Ή πάνω σ’ έναν γερανό…
Ή την «φοράει» ο οπερατέρ με τη
βοήθεια ενός ειδικού γιλέκου. Είναι η
περίφημη… steadicam.
Ζουμ (Οπτικό τράβελινγκ)
Αντί για λήψη τράβελινγκ, χρησιμοποιούνται επίσης
οι τηλεφακοί που βασίζονται σε μια σειρά από
συγκλίνοντες και αποκλίνοντες φακούς. Έτσι, ενώ η
κάμερα παραμένει σταθερή, ο φακός πλησιάζει
(zoom in) ή απομακρύνεται από τα αντικείμενα
(zoom out)
Κόντρα Ζουμ
Ζουμ με αντίθετη λήψη τράβελινγκ
• Το αίσθημα του ιλίγγου με τράβελινγκ προς τα πίσω
και ζουμ μπροστά (zoom in). Από την ταινία
«Δεσμώτης του ιλίγγου», του Άλφρεντ Χίτσκοκ.
Κόντρα ζουμ από τα «Σαγόνια του
Καρχαρία», του Στήβεν Σπίλμπεργκ
Γωνίες Λήψης
Η γωνία από όπου κινηματογραφείται ένα
αντικείμενο συχνά χρησιμεύει ως ένα σχόλιο του
σκηνοθέτη πάνω στο θέμα του.
•
•
•
•
•
•
Ευθεία γωνία
Πλονζέ
Κοντρ -πλονζέ
Λοξή γωνία
Σαν κόντρ -σαν
Υποκειμενική λήψη
Ευθεία γωνία λήψης
Η κάμερα τοποθετείται στο ύψος του
αντικειμένου
πλονζέ (plongée)
Κάμερα τοποθετημένη ψηλότερα από το αντικείμενο- δίνει
στο θεατή μια εντύπωση ηθικής συντριβής και ανυπέρβλητου
πεπρωμένου. (Από το «Τοπάζ» του Α. Χίτσκοκ)
Κοντρ-πλονζέ (contre plongée)
Η κάμερα τοποθετείται χαμηλότερα από το αντικείμενο και
συνήθως δημιουργεί μια εντύπωση ανωτερότητας ή
θριάμβου. (Από τον «Πολίτη Κέιν», του Ο. Γουέλς)
Λοξή γωνία λήψης ή Ομπλίκ (oblique)
Λοξό πλάνο που δίνει την εντύπωση ψυχικής
διαταραχής και αστάθειας.
(«Ατέλειωτοι Αρραβώνες» του Ζαν Πιερ Ζενέ)
Η Λοξή γωνία λήψης, στα αγγλικά Dutch angle,
χρησιμοποιήθηκε στον Γερμανικό Εξπρεσιονισμό,
στα φιλμ νουάρ και σε ταινίες τρόμου. Ο όρος "Dutch"
(=ολλανδική) αποτελεί μάλλον παρανόηση του ομόηχου
Deutsch (=γερμανική).
• Η ταινία σταθμός στη χρήση του λοξού κάδρου είναι «Ο
τρίτος άνθρωπος» του Κάρολ Ριντ (1949). Λένε ότι μετά το
τέλος της ταινίας το συνεργείο έκανε δώρο στον Ριντ ένα
αλφάδι.
Σαν – Κόντρ σαν (Mε ή χωρίς αμόρσα)
(champ – contre champ avec ou sans amorce)
Η κινηματογράφηση δύο προσώπων που μιλάνε, όπου
βλέπουμε τον έναν και ύστερα τον άλλον (χωρίς αμόρσα) ή
το πρόσωπο του πρώτου μαζί με την πλάτη του δεύτερου
και, μετά, το πρόσωπο του δεύτερου μαζί με την πλάτη του
πρώτου (με αμόρσα).
Υποκειμενική Λήψη
caméra subjective- point of vue
Η κάμερα ταυτίζεται με τα μάτια του ήρωα και
εντείνει την αγωνία.
«Η Κυρία της Λίμνης» (1947), του Ρόμπερτ Μοντγκόμερι
γυρίστηκε εξ’ ολοκλήρου με υποκειμενική λήψη. Ο
πρωταγωνιστής εμφανίζεται στην οθόνη σε ελάχιστα πλάνα,
μέσα σε …καθρέπτες.
Υποκειμενική
λήψη με
Steadicam.
Πώς γίνεται μια κινηματογραφική
ταινία;
• Η παραγωγή μιας ταινίας γίνεται
σε τρία στάδια:
• Προπαραγωγή
• Γύρισμα
• Τεχνική επεξεργασία (postproduction)
Την αρχική απόφαση για το
γύρισμα μιας ταινίας την παίρνει
ο παραγωγός
• Ο παραγωγός μπορεί να είναι
ανεξάρτητος ή να εκπροσωπεί
κάποιο μεγάλο κινηματογραφικό
στούντιο.
• Είναι εκείνος που βάζει τα χρήματα
(ο τύπος με το πούρο!)
• Louis B. Mayer
Ένας από τους
σπουδαιότερους
κινηματογραφικούς
παραγωγούς,
συνιδρυτής της
MGM (Metro
Goldwyn-Mayer)
Οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής
(majors)
Ο παραγωγός επιλέγει κάποιο ήδη
υπάρχον έργο (θεατρικό, λογοτεχνικό)
ή παραγγέλλει ένα πρωτότυπο σενάριο
σ’ έναν σεναριογράφο.
Πολλοί διάσημοι συγγραφείς
εργάστηκαν και ως σεναριογράφοι…
…όπως ο Γουίλιαμ Φώκνερ
Ντεκουπάζ
(découpage)
• Αφού ολοκληρωθεί το σενάριο, το
παίρνει ο σκηνοθέτης και το
μετατρέπει σε γραπτή αποτύπωση
των γυρισμάτων. Παίρνει δηλαδή κάθε
σκηνή του σεναρίου και την τεμαχίζει
σε πλάνα, που είναι οι οπτικές
μονάδες μιας ταινίας. Αυτή η
διαδικασία ονομάζεται ντεκουπάζ.
Στόρυμπορντ (storyboard)
• Το στόρυμπορντ
είναι μια σειρά
σκίτσων, όπου ο
σκηνοθέτης ή
κάποιος ζωγράφος
μετατρέπει σε ένα
είδος κόμικς τα
πλάνα που
καταγράφονται στο
ντεκουπάζ.
Γύρισμα
Συντελεστές
>
Σκηνοθέτης: είναι
το μυαλό και η καρδιά
μιας ταινίας, ο
άνθρωπος που
υλοποιεί το σενάριο
καθοδηγώντας και
συντονίζοντας όλο το
έμψυχο και άψυχο
υλικό που διαθέτει.
Ένας από τους διασημότερους Ιταλούς
σκηνοθέτες, ο Μικελάντζελο Αντονιόνι.
Ηθοποιοί: η ζωντανή πρώτη ύλη
μιας ταινίας.
• Οι κινηματογραφικοί
ηθοποιοί καλούνται να
υποδυθούν τους ρόλους
τους σε διαφορετικές
συνθήκες απ’ αυτές του
θεάτρου:
αποσπασματικότητα
γυρισμάτων, πολλές
λήψεις, διαφορετικοί
χρόνοι…
Υπόλοιποι συντελεστές
• Διευθυντής
παραγωγής:
οικονομικός
υπεύθυνος για
την υλοποίηση
μιας ταινίας.
Σκηνογράφος: υπεύθυνος για το
ντεκόρ.
• Ταινία σταθμός
για το ντεκόρ
της ήταν η
«Μητρόπολη»,
του Φριτς Λανγκ.
Ενδυματολόγος: σχεδιάζει τα κοστούμια σύμφωνα
με την εποχή και την ιδιοσυγκρασία των ηρώων.
Κοστούμια από τον γνωστό σχεδιαστή μόδας Ζαν-Πωλ
Γκωτιέ για την ταινία, «Αστερίξ και Κλεοπάτρα».
Διευθυντής φωτογραφίας : πραγματοποιεί τις
λήψεις, φροντίζοντας για τη φωτογραφική επιμέλεια
της εικόνας μαζί με τους βοηθούς του (κάμεραμαν,
φωτιστές, ηλεκτρολόγους, μακενίστες).
Ο Σβεν Νίκβιστ, ένας από τους σπουδαιότερους διευθυντές
φωτογραφίας, μαζί με τον σκηνοθέτη Αντρέι Ταρκόφσκι.
Ηχολήπτης:
Υπεύθυνος του ηχητικού μέρους της ταινίας,
των διαλόγων και όλων των υπόλοιπων
φυσικών ή τεχνιτών ήχων. Τον βοηθούν οι
μπούμαν που κρατούν τα μικρόφωνα.
Ειδικά εφέ
πριν
και…
μετά
Γραμματέας πλατώ ή
Σκρίπτγκερλ:
• καταγράφει με τρομακτικές λεπτομέρειες όλα τα
πλάνα, τον αριθμό των λήψεων, τι φορούν οι
ηθοποιοί, αν μπαίνουν στο κάδρο από δεξιά ή
αριστερά, τους χρόνους, κτλ. ώστε να αποφευχθούν
τα λάθη ή φο-ρακόρ (faux-raccord). Η δουλειά της
είναι εξαιρετικά σημαντική, αν και αφανής.
Και πολλοί άλλοι: μακιγιέζ,
κομπάρσοι, μοδίστρες, μαραγκοί,
φωτογράφος πλατώ, κτλ.
Τεχνική επεξεργασία
• Μοντάζ: ο μοντέρ θα «κόψει» και θα «ράψει»
τις λήψεις επιλέγοντας τις καλύτερες, ώστε η
αφήγηση να κυλάει αβίαστα, αποδίδοντας
καθοριστικά το όραμα του σκηνοθέτη, ο οποίος
συνήθως είναι παρών στη διάρκεια του μοντάζ.
• Μιξάζ: ηχητική επεξεργασία κατά την οποία
αφαιρούνται ή προστίθενται ήχοι, βελτιώνονται
και συναρμόζονται με την εικόνα.
• Μουσική επένδυση: πρωτότυπη ή όχι,
βοηθά είτε συνοδευτικά είτε υποστηρικτικά είτε
ακόμη και ως «σχόλιο» την επιθυμητή
ατμόσφαιρα μιας ταινίας.
Αυτή ήταν μια μικρή περίληψη των όσων
είδαμε και μάθαμε στη διάρκεια του
προγράμματός μας, από την
«παραδεισένια» χώρα του σινεμά