Transcript Fort Breendonk - De Zwarte Hand

Breendonk!
Wat was het concentratiekamp van Breendonk gedurende de 2° wereldoorlog?
Een ondergronds verdedigingsfort, gebouwd door het Belgisch leger, maar na de
capitulatie van België ingenomen door de Duitsers en omgevormd tot een klein
concentratiekamp. Eigenlijk een doorgangskamp waarin politieke gevangenen werden
opgesloten, vernederd, verhoord en afgebeuld, om dan later meestal te worden
doorgezonden naar de grotere en meer bekende vernietigingskampen.
Dit wil niet zeggen dat het verblijf te Breendonck voor de gevangenen een pretje was!
Wel integendeel. Geen der gevangenen was er ook maar één ogenblik zeker van of hij
de volgende minuut niet zou worden doodgeslagen, doodgefolterd, verdronken of
opgehangen!
Misschien niet vergelijkbaar met de kampen als Buchenwald en Dachau, maar toch een
onmenselijke gruwel voor wie er in belandde!
Het meest beschamende aan Breendonk is eigenlijk het feit dat de twee ergste beulen
Vlaamse SS-mannen waren!
De gruwel van het Nazisme en
de concentratiekampen hebben
ook België niet gespaard.
Het Fort van Breendonk is
hiervan een ontroerend en
sprekend bewijs. Het is vandaag
één van de best bewaarde
kampen in Europa.
Breendonk is slechts een radertje in de
wereld van de concentratiekampen, een
wereld waarin de vernietiging van het individu
en de ontkenning van de menselijke persoon
centraal stonden.
Van september 1940 tot en met september 1944
verbleven circa 3.500 gevangenen in Breendonk.
Dit is minder dan 10% van de ongeveer 40.000
erkende Belgische politieke gevangenen. Het
Fort van Breendonk staat symbool voor de
herinnering aan het lijden, de martelingen en de
dood van zoveel slachtoffers.
Oorspronkelijk was Breendonk een ondergronds
verdedigingsfort van het Belgisch leger, bedolven
onder zo’n 250.000 m³ aarde, komende uit de gracht.
Enkele zichten van het fort.
De duivels poseren fier voor de ingang van de hel.
De appelplaats : geteld, gecontroleerd,
geïntimideerd, minstens vier keer per dag. SSluitenant Prauss, schreeuwerig en opvliegend,
dirigeerde de ganse operatie. Kampcommandant Schmitt keek toe.
Cdt. Schmidt
De dwangarbeid van de gevangenen
bestond er in om de aardelaag van op het
fort weg te graven. Het had geen enkel
economisch nut, maar was bedoeld om
het lichaam en de geest van de
gevangenen te breken. De gevangenen
brachten er 8 u per dag door onder het
wakend oog van de SS.
Prauss
De inkom van de hel nu. Zélfs
toeristen krijgen er nog steeds
een beklijvend gevoel.
Multifunctionele zaal: SS-Casino, feestzaal voor SS orgieën, maar ook... gerechtzaal !
Nieuwkomers moesten hier hun kledij vervangen door het kamp-uniform
(een afgedragen uniform van het Belgisch of Engels leger).
In het gebouw rechts werden de nieuwkomers ingeschreven en
ontvingen ze een nummer en lintje volgens nationaliteit.
Het dagelijks leven van de gevangenen.
Zand verplaatsen
van ‘s morgens
vroeg tot ‘s avonds
laat.
Met deze hulpmiddelen, hen welwillend verstrekt door het Herenvolk!
Deze foto’s tonen het kamp in volle werking: gevangenen
brengen zand vanaf het dak van het fort naar een dijk rond
het kamp.
(Water-)soepbedeling door
gevangenen.
Zicht op een binnenkoer.
In het begin waren er maar 4 WC’s
voor alle gevangenen.
Nieuwe toiletten dank zij een nieuwe
commandant in 1943 (Schönwetter).
Op het appel: verplicht in rechte lijn, met de toppen der schoenen perfect op één lijn.
Op de tweede lijn staat een jongen van amper 16 jaar, die de gruwel heeft overleefd.
Er staat ook een jood op die geestelijk gehandicapt was en werd doodgeslagen...
Slaapzaal voor 48 gevangenen. Twee per bed. Bij de Joden sliepen er 60 man per zaal.
‘s Nachts moest zomer en winter het raam open staan, zodat de bewakers een overzicht hadden.
Het matrasvulsel was stro. Elke morgen moest die glad op de brits liggen met het deken er op.
Woorden overbodig
Wasplaats
Gang met slaapzalen.
De wasplaats
Tekening, in de muur gekerfd
door deze dame (ook in vorige
dia te zien), die haar
gevangenschap te Breendonck
heeft overleefd.
Zo zagen de
afzonderingscellen er uit.
Tijdens de dag moest de
gevangene blijven
rechtstaan. ‘s Nachts
mocht hij liggen, maar de
ligplank steunde op een
grendel die van buitenuit
kon worden uitgetrokken.
De bewakers hielden
ervan om ‘s nachts, als de
gevangene sliep, de
grendel uit te trekken
zodat de slapende over de
grond rolde.
Een celdeur, van buitenaf
gezien. De grendel voor
de brits zit onderaan
rechts, buiten beeld.
Dit blauwe doek werd over het hoofd van de gevangenen
gezet, zodat ze de anderen niet konden zien.
Enkele ‘bureau-accesoires
van het Herenvolk!
De folterkamer. De gevangene werd met de handen op de rug met de haak naar boven
getrokken. Af en toe liet men hem vallen op de scherpe blokken. Andere methodes
bestonden uit duimschroeven, electrische schokken, en gloeiend hete ijzers.
Dit kolenkacheltje in de folterkamer diende zéker niet enkel voor een gezellige warmte!
Een serie galgen...
Luguber zicht op de opslagplaats voor doodkisten.
Maar laten we ons maar geen illusies maken!
Ze werden hoogstens gebruikt voor vervoer van de
doden, om ze dan in massagraven te ledigen. Het
Herenvolk verspilde geen geld aan begrafenissen.
Met een dergelijke treinwagon konden ongeveer 150 man
naar Duitsland gevoerd worden.
Tekening door een
ooggetuige van een
dergelijk transport.
Langs deze brug verlaten de bezoekers nu het fort.
Fernand Wyss
Werd ter dood veroordeeld en met de buik tegen de paal gefusilleerd als landverrader.
Bekende het doden door mishandeling van tenminste 20 gevangenen.
Vlaamse SS man, een der wreedste beulen van het kamp.
Bevelhebber van het kamp van
Breendonk sedert de oprichting
(Augustus 1940 ) tot 15 november
1943 . Afkomstig van Düsseldorf.
Hij voerde eveneens het bevel over de
Dossin Kazerne te Mechelen. Zijn
echtgenote Ilse Birckholz werkte als
typiste in het kamp van Breendonk
van Juni 1942 tot eind 1943.
Sturmbahnfuhrer (cdt) Philip Schmidt
Vanaf hier klikken
voor volgende dia.
Valt in de maand mei 1945 in de
handen van de geallieerden , en wordt
opgesloten in een Nederlandse
gevangenis .
Op 20 november 1945 wordt hij door
toedoen van Paul Lévy overgebracht
naar België en opgesloten in ......
Breendonk .
Philipp Schmitt wordt op 29
november 1949 ter dood veroordeeld
en gefusilleerd op 9 augustus 1950
om 6 u ' s morgens.
Karl Schönwetter (Sturmbannführer )
(Majoor ). Geboren op 18 augustus
1902 in Neufraunhofen ( Beieren ) .
Beroep tuinier .Huwt een eerste maal
in oktober 1928 met Therese Holzner
die blijkbaar schizofreen is .Hij huwt
een tweede maal met Eugenie von
Köppen , geboren als duitse in Kiev .
Zij scheiden in 1945 . Opvolger van
Philipp Schmitt in november 1943.
Hij bleef bevelhebber van het kamp
tot aan de bevrijding. Hij geeft zich
later in Braunau over aan de
Amerikanen en brengt twee jaar door
als krijgsgevangene . Hij komt vrij in
1947 en huwt een derde maal .
Hij overlijdt op 20 februari 1976 in
Witten .
Richard Debodt .Te Breendonk in dezelfde functie als Wyss
vanaf Augustus 1942 tot de bevrijding . Even brutaal en
onmenselijk als Wyss.
Bij verstek ter dood veroordeeld
Het duurt tot 1951 voor men hem op het spoor komt . Een
maand voor de Duitse capitulatie beseft hij dat hij van kamp
moet veranderen en sluit zich aan bij het Amerikaans leger ,
waar hij na 6 maanden bedankt wordt voor zijn diensten . Hij
vestigt zich in Nürnberg met vrouw en kind ,onder de valse
naam " Richard Verstraeten " .Op 9 juli 1951 wordt hij aan de
Franse grens gearresteerd, en opgesloten in de gevangenis
van Rastatt . Door de nieuwe wet van minister Joseph Pholien
( CVP) wordt zijn straf omgezet in levenslange dwangarbeid.
Een comité geleid door een oud gevangene van Breendonk
(Jean Nysthoven ) eist het ontslag van Pholien , wat hij ook
verkrijgt . Richard Debodt overlijdt later op 03 januari 1975
in de gevangenis van Sint Gillis .
Arthur Prauss ( Untersturmführer )
(Onderluitenant).Geboren op 18
november 1892 te Charlottenburg bij
Berlijn. Opleiding als slager .Belast met
de algemene bewaking van de
gevangenen . Eén van zijn uitspraken
was : " Ik ben hard geweest , maar ik
zal nog veel harder optreden .Ik zal
over de lijken gaan ."
Verdween spoorloos na de oorlog
Lt. Prauss
Er gaan geruchten dat hij zou zijn
omgekomen bij de gevechten in
Berlijn, maar dit kon niet worden
bewezen noch bevestigd.
Hans Kantschuster (Obersturmführer) ( Luitenant) .
Geboren op 20 mei 1897 te Beuerberg . Verbleef in
het kamp van Breendonk van September 1942 tot
April 1943 . Buitengewoon brutaal man en
bedronken vanaf 8 u ' s morgens . Schoot koudweg
een joodse gevangene ( genaamd Beck ) neer na
hem eerst op onmenselijke manier te hebben
gefolterd .
Hij duwde een gevangene genaamd Van Hoof
tegen ketels met kokende koffie waardoor Van Hoof
op afschuwelijke wijze werd verbrand .
Eén van zijn uitspraken : " Ze moeten allemaal
creperen , dat staat vast . Als het hier niet is zal het
in Duitsland zijn . Indien ze hier creperen dan
sparen we de verplaatsingskosten uit ". Na de
nederlaag te Stalingrad zou Kantschuster opdracht
hebben gegeven aan Wyss en Debodt om 20
joodse gevangenen neer te schieten .
Verdween spoorloos na de oorlog .
Wegwijzer:
Vanaf de “ring” van Brussel: uitrit 7bis/8 (richting A12: AntwerpenBoom). Na 17 km, uitrit 7: Willebroek-Fort van Breendonk.
Vanaf Antwerpen: A12, richting Brussel. Uitrit 7: Willebroek-Fort van
Breendonk.
Openingsuren:
Elke dag van het jaar, doorlopend:
Van 9u30 tot 17u30 (laatste toegang om 16u30).
Gesloten op 1 januari, de laatste zondag van augustus, 24 en 25
december, alsook de dag van de jaarlijkse bedevaart.
Inkomprijzen (vanaf 2010):
7€
6€
22 €
•Volwassenen
•Jongeren van 6 tot 18 jr.
•60 plussers op vertoon van hun identiteitskaart
•Studenten op vertoon van hun kaart
•Groepen vanaf 10 personen ( buiten
schoolverband )
•Familie (2 volwassenen met 2 tot 3 kinderen