Transcript Şener İşleyen

KONYA SU VE KANALİZASYON İDARESİ
SU İŞLETMECİLİĞİ VE
VERİMLİLİK
KOSKİ
Genel Müdürlüğü
1
Sunum Programı
KONYA’DA SU İŞLETMECİLİĞİ
VERİMLİLİK VE SCADA
2
KONYA’DA
SU
İŞLETMECİLİĞİ
3
KONYA
• Anadolu ’nun ortasında,
• 1.000 m kotlarında,
• 38.250 km2 yüzey alanıyla dünyanın birçok ülkesinden daha büyük,
• 2.500.000 nüfusun yaşadığı,
• Dünyanın 2. büyük Tuz Gölü ’ne sahip,
• Dünyanın bilinen en eski yerleşim şehri Çatalhöyük ’ün bulunduğu,
• Dünyanın önemli düşünce ve din adamlarından birisi olan
Mevlana Celaleddin-i Rumi ’nin yaşadığı,
• Konum itibariyle Küresel Isınmadan en fazla etkilenen ve Yüzeysel Su Kaynakları
4
bakımından en fakir olan önemli bir şehirdir KONYA.
KOSKİ
• KOSKİ 2560 sayılı İSKİ kanununun ek 5 ve geçici
•
10.maddeleri gereğince 28/09/1989 tarihli
Bakanlar Kurulu kararıyla kurulmuştur.
Kuruluş kanunu gereği Konya Büyükşehir
Belediyesi adına, mücavir alanlar dahilinde su ve
kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bu amaçla
gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları
devralmak ve işletmek KOSKİ’nin görevidir.
5
KONYA’nın SU İHTİYACI
• Konya’nın su ihtiyacını karşılayacak projeye 1981 yılında başlanmış ve
1984 yılında bitirilmiştir. Projeye göre şehrin 1985 - 2015 yılları arasındaki
su ihtiyaçlarının, imar planına göre genişleme ve 5’er yıllık nüfus artışları
dikkate alınarak Altınapa Barajı’ndan ve yeraltı su seviyesi ve kalitesine
göre 6 bölgede açılacak 95 adet sondaj kuyusundan karşılanacağı
planlanmıştır.
6
KONYA’nın SU İHTİYACI
• Ancak tasarruf bilincinin olmaması ve şehir sınırlarının planlanandan
daha hızlı genişlemesi, sanayileşme, kuraklık, küresel ısınma, yer altı
sularının çekilmesi ve iklim dengesizlikleri neticesinde hedefler
tutturulamamıştır.
Günümüz koşullarına göre KOSKİ’ye bağlı olarak
• 215 kuyu
• 57 depo
• 20 pompa istasyonu
•
1 baraj
•
1 içme suyu arıtma tesisi
•
1 atıksu terfi tesisi
•
1 atıksu arıtma tesisi (inşaatı devam etmektedir)
•
5 tatlısu kaynağı (Dutlu, Çayırbağı, Mukbil, Beypınarı, Kırankaya)
• 767 tatlısu çeşmesi ile hizmet verilmektedir.
7
SU ŞEBEKESİ DAĞITIM AĞI : Halkımıza içme, kullanma ve sulama
amacıyla verilen su, birbirinden bağımsız 3 ayrı su şebekesiyle
dağıtılmaktadır:
1. İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi : Üretilen suyun %10’u yüzeysel kaynaktan ve
%90’ı da yeraltından karşılanan su şebekesi uzunluğu 3.700 km’dir.
2. Tatlı Su Şebekesi : Pınarlardan beslenen ve tamamen cazibeyle çalışan 400 km’lik ayrı
bir su şebekesiyle şehrin geneline homojen olarak dağıtılmış 767 adet tatlı su çeşmesi
yapılmıştır. Halkımız bu çeşmelerden günün 24 saati ücretsiz su kullanmaktadır.
3. Sulama Suyu Şebekesi : Şehrimizdeki yeşil dokunun korunması amacıyla yapılan 110
km uzunluğundaki kanallarla çevre sulama suyu verilmektedir.
8
MEVCUT DURUM
2006 yılı itibariyle
• Konya merkez nüfusu 742.690 kişi (2000 yılı)
• 4.100 km su şebekesi
• 2.500 km kanalizasyon şebekesi
• Su Üretim miktarı : 81.753.697 m³/yıl
Yeraltından 71.630.497 m³/yıl
Barajdan 10.123.200 m³/yıl
• Kurulu güç : 22 MVA
• Elektrik Tüketimi : 36.189.160 kW /yıl
9
GELECEĞE BAKIŞ
2015 yılı hedefleri
• Konya Nüfus : 1.300.000 kişi
• Su ihtiyacı,
130.000.000 m³/yıl
Yeraltından 100.000.000 m³/yıl
Barajdan
30.000.000 m³/yıl
• Kurulu güç : 35 MVA
• Enerji Tüketimi : 70.000.000 kW /yıl
10
HAVZA DIŞINDAN SU TEMİNİ
-1981 yılında başlanan ve 1984 yılında bitirilen projenin
işlerliğini kaybetmesi ve şehrin ileriki zamanlarda su sıkıntısı
yaşamaması için;
- KOP ile bağlantılı her türlü alternatifi içeren havza dışından
su getirilmesi konularının araştırılması ve değerlendirilmesi
amacıyla fizibilite çalışmaları ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarıyla birlikte yapılmaktadır.
-Bunlardan en önemlisi KOP kapsamında yapılacak olan ve
2006 yılı Aralık ayında DSİ tarafından 1.merhale ihalesi
yapılan Mavi Tünel projesidir.
11
Konya Ovaları Projeleri (KOP)
-Konya Kapalı Havzası’nda su kaynaklarının yetersiz
olması nedeniyle, Kızılırmak, Sakarya, Fırat ve Göksu
Havzaları’ndan yeni su kaynakları temin edilmesine
yönelik alternatif projeler değerlendirilmiştir.
Sonuçta;
Akdeniz’e boşalan yukarı Göksu Havzası’nın sularını,
yapılacak 3 adet baraj ve 17 km’lik (Mavi) tünel yardımıyla
Konya Kapalı Havzası’na aktarmak, ayrıca yine Akdeniz’e
boşalan Gembos Havzası’nın sularını Derebucak Barajı ve
3.5 km’si tünel olan 15.8 km’lik derivasyon yardımıyla
Beyşehir Gölü’ne aktarmak,
EKONOMİK OLARAK YAPILABİLİR bulunmuştur.
12
ETKİN SU ve ENERJİ YÖNETİMİ
• Su kaynakları tüm insanlığa aittir; bu nedenle ekonomik
ya da ticari meta değil toplumsal varlıktır. KOSKİ’ce
benimsenmiş genel ilke, her insanın sağlıklı ve güvenilir
suya erişme hakkına sahip olduğudur.
• Azalan su rezervlerimiz ve buna karşılık artan işletme
maliyetlerimiz etkin su yönetimini olumsuz etkilemekte
ve işletmede verimsizlik ortaya çıkmaktadır.
• Konya’da yer altı su kaynağının sürdürülebilirliğini
sağlamak açısından, havza dışından yeni su
kaynaklarının Konya’ya getirilmesi ve bu çalışmaların gün
geçirmeden ivedilikle yapılması gerekmektedir. Çünkü
yer altı su seviyesi düştükçe ENERJİ SARFİYATLARI da
katlanarak artmaktadır.
• Dolayısıyla etkin su yönetimi yanında, etkin enerji
yönetimini de eş zamanlı olarak yürütmek ülke
menfaatleri gereğidir.
13
ETKİN ENERJİ YÖNETİMİ İÇİN
YAPILANLAR
RÜZGAR ENERJİSİ : 2005 yılından itibaren Konya’daki en çok rüzgar alan 2 farklı
bölgede ölçümler yapılmış ve olumlu sonuçlar alınmıştır. Süreç devam etmektedir.
14
YERALTI SU REZERVİNİN KORUNMASI : Yeraltı su rezervinin korunması
amacıyla, vahşi sulama yönteminden vazgeçilerek tasarruflu su kullanım
teknolojileri desteklenmektedir. Son teknoloji sulama yöntemlerini
uygulayan vatandaşlarımız, suyu çok daha ucuza kullanmaktadırlar.
Tatlısu havzaları koruma kapsamında ağaçlandırma çalışmalarımız devam
etmektedir.
Ayrıca şehir içinde bulunan ruhsatsız kuyular kapatılarak, sorumsuz ve
15
sağlıksız kullanım engellenmektedir.
ELEKTRİK ENERJİSİ TASARRUFU : Konya’nın su ihtiyacının %90’a
yakını yeraltı suyundan karşılandığından kullanılan enerji miktarı
büyük boyuttadır. Enerji tasarrufu amacıyla son yıllarda yapılan
teknolojik çalışmalar ve düzenlemelerle yaklaşık %25 enerji
tasarrufu sağlanmıştır.
16
SCADA SİSTEMİ : Su şebekemizin bir kısmı uzaktan kumanda
ve kontrol sistemiyle işletilmekte olup, enerji, işgücü ve su
tasarrufu sağlanmaktadır.
KOSKİ olarak su yönetiminde isabetli kararlar almak ve verimli işletme
yapabilmek için su üretimi ve dağıtımında SCADA sistemi kullanımına
devam edilecektir. Bu çalışmamız Avrupa Birliği tarafından desteklenmektedir.
17
VERİMLİLİK
VE
SCADA
18
KOSKİ’nin İlkeleri
Konya şehrinde yaşamakta olan
vatandaşlarımıza Su ve Kanalizasyon
hizmetlerini;
•Maksimum Fayda (Verimlilik)
•Tasarruf
•Kalite
•İnsana ve Çevreye Saygı
çerçevesinde sürekli iyileştirme gayesiyle
gerçekleştirmek ve alanında öncü bir kuruluş
olmak Genel Müdürlüğümüzün ilkeleridir.
19
SCADA nedir?
•Supervisory Control And Data Acquisition = SCADA
•SCADA = Veri toplama ve kontrol sistemi
Hangi Sektörlerde Kullanılıyor?
•Telekomünikasyon
•Su
•Atık Su
•Akaryakıt
•Enerji
•Trafik
•Para
•Stok takip
AKAN
HERŞEY !!
SCADA’nın Amacı
•Verimlilik
•Stratejik Planlama
•Problemlerin çözümü için veri desteği
20
SCADA bileşenleri nelerdir?
• RTU
Sahada ihtiyaç duyulan tüm ölçümler ve denetleme
işlemlerini yapar.
• Merkezi birim
Sahadan gelen bilgilerin toplandığı, izlendiği,
değerlendirildiği ve proses yönetimine ait tüm
kararların alındığı birimdir.
• İletişim ortamı
Saha ile merkezi birim arasındaki haberleşme
altyapısıdır.
21
SCADA yardımıyla uzaktan
izlenebilecek değerler
• Elektriksel değerler
• Kimyasal değerler
• Fiziksel değerler
• Konumsal değerler
• Alarmlar
22
Türkiye’de SCADA
• BOTAŞ, İGDAŞ ve EGO’da doğalgaz dağıtımında SCADA sistemi
•
•
•
kullanılmakta, GAZNET’te SCADA çalışmaları devam etmektedir.
Ankara metrosu ve İstanbul metrosunda SCADA sistemi
kullanılmaktadır.
Tüm bankalar ATM sistemlerinde SCADA sistemini
kullanmaktadır.
TEAŞ, TEİAŞ ve Bölgesel Elektrik dağıtım şirketleri SCADA
sistemini kullanmakta, kullanmayanlar ise SCADA’ya geçiş için
çalışmalar yapmaktadır.
• İSKİ, ASKİ, İZSU, KASKİ, ASAT su üretim ve dağıtım SCADA
•
•
sistemini kullanmaktadır.
BUSKİ, DİSKİ, TASKİ ve KOSKİ kısmi olarak su üretim SCADA
sistemini kullanmaktadır.
GASKİ, SASKİ ve birçok su işletmesinde de SCADA sistemi
ihaleleri yapılma aşamasındadır.
23
SCADA Gerekli mi?
• 215 derin kuyu
• 57 depo
• 20 pompa istasyonu
• 1 barajdan
• 4100 km şebeke ile
• 50 km çaplı bir alanda
Geniş üretim ve dağıtım ağı sebebiyle
sistemin kontrolü zordur.
24
SCADA’dan beklenen faydalar
• İşgücünde maksimum fayda.
• Zaman tasarrufu.
• Enerji tasarrufu.
• Malzeme tasarrufu.
• Su kaçaklarının önlenmesi.
• Sağlıklı su temininde devamlılık.
• İsabetli karar almak için gerçek veriler.
25
SCADA’nın Stratejik Faydaları
• İzmit’te 1999 depreminde SCADA sayesinde doğalgaz
•
şebekesinde herhangi bir problem görülmemiştir.
Çünkü; SCADA kontrol odasından şebekedeki ana
çelik vanalar otomatik olarak anında kapatılmış,
27
adet bölge regülatörü de eşzamanlı olarak
durdurulmuştur.
KAYNAK: İzmit Doğalgaz Projesi Alt Yapı ve
Şebekesinin Deprem Sonrası Durumu, Tesisat Dergisi,
44, s.21-22, 1999.
26
SCADA’nın Stratejik Faydaları
• İZSU Su Şebekesi 2200 mm. Betonarme boru
•
hattı arızası
(26 TEMMUZ 2001)
İzmir’de Cumhuriyet 50.000 m³’lük depo ile
Halkapınar 55.000 m³’lük depo arasındaki 2200 mm.
Çaplı betonarme hat, müteahhit çalışması esnasında
delinmiş ve aşırı debi alarmı sayesinde 3 saniyelik bir
süre içinde vanalar kapatılmıştır.
KAYNAK: İzmir İZSU 2001 yılı SCADA faaliyet raporu
27
SCADA’nın Hedefi
• Kaynaklarının daha verimli kullanılması.
• Sistemin merkezi olarak izlenmesi ve
yönetilmesi.
• Anlık denetim imkanı.
• İstatistik ve sürekli iyileştirme.
Bir tesisden elde edilebilecek maksimum
fayda, yöneticilerin işletmeye ve üretim
bilgilerine tam olarak hakim olmasıyla
sağlanabilir.
PROBLEMİ TANIMLAYAMAYAN, PROBLEMİ
ÇÖZEMEZ.
28
Hasanköy (P3) pompa istasyonu ve 44
kuyu arasındaki SCADA sistemi
• Terfi kapasitesi 12.528
m3/h’ dir.(7*420lt/sn + 3*480
lt/sn)
• Şehrin en verimli ve en
•
çok çalışan kuyuları bu
bölgededir.
Barajda su bulunmaması
durumunda şehrin %
50’sine su verilebilir.
29
Mevcut SCADA sisteminin getirdiği
faydalar-1
• Kuyu, pompa istasyonları ve
•
•
depolardaki tüm bilgiler online izlenerek, gerekli
kontrol ve kumandalar
sağlanmıştır.
Kuyulara kumanda için
gidilme zorunluluğu
kaldırılmıştır.
Depo taşmaları önlenmiştir.
30
Mevcut SCADA sisteminin getirdiği
faydalar-2
• Kuyularda ortaya çıkan
•
arızanın çeşidi belirlenerek,
ilgili ekibin arızaya
gönderilmesi sağlanmıştır.
Kuyu kabin kapıları ve
depo kapaklarının
durumları merkezden
görülebilmekte ve kısmen
güvenlik sağlanmaktadır.
31
Mevcut SCADA sisteminin getirdiği
faydalar-3
• Demantlı tarifeye uyulması
bilgisayar tarafından
yapıldığından ve hız kontrol
cihazları kullanılarak
şebekeye ihtiyaç kadar su
pompalandığından enerji
tasarrufu sağlanmaktadır.
32
TASARRUF
SCADA ÖNCESİ
HARCAMA
MİKTARLARI
(YTL/Yıl)
SCADA SONRASI
HARCAMA
MİKTARI
(YTL/Yıl)
TASARRUF
MİKTARI
(YTL/Yıl)
TASARRUF
(%)
Arıza ve Bakımlar
29.204,00
7.212,00
21.992,00
76
Depo taşkınları
38.591,00
0,00
38.591,00
100
139.189,00
47.063,00
92.126,00
66
2.248.591,00
1.890.128,00 358.463,00
16
2.455.575,00
1.944.403,00
21
Ulaşım ve Personel
Elektrik enerjisi
TOPLAM
511.172,00
33
TASARRUF
• Hasanköy Pompa İstasyonu SCADA Projesi
374.000 $ harcanarak yapılmıştır.
• SCADA sistemi yıllık 511.172,00 YTL/Yıl
tasarruf ile kendisini 12 ayda amorti
etmiştir.
34
Kuyular ve Depolar
GENEL SCADA SİSTEMİNİN
YAPISI
Kuyular ve Depolar
Kuyular ve Depolar
Kuyular ve Depolar
Diger Kuyu ve Depolar
1
Hasanköy Pompa İstasyonu
2
3
Yazır Pompa İstasyonu
4
Aydınlık Pompa İstasyonu
Akyokuş Arıtma Tesisi
PROJEKSİYON
PERDESİ
SERVER
1
2
3
SCADA MERKEZİ
4
5
35
BEKLENEN TASARRUF
OLASI YILLIK
TASARRUF
MİKTARLARI
2006 YILI
HARCAMA
MİKTARLARI
Arıza ve Bakımlar
479.563,00 YTL/Yıl
76%
364.468,00 YTL/Yıl
Depo taşkınları
130.632,00 YTL/Yıl
100%
130.632,00 YTL/Yıl
Ulaşım ve Personel
327.596,00 YTL/Yıl
66%
216.213,00 YTL/Yıl
3.597.708,00 YTL/Yıl
21%
1.087.062,00 YTL/Yıl
4.535.499,00 YTL/Yıl
38%
1.798.375,00 YTL/Yıl
Elektrik enerjisi
TOPLAM
36
SCADA’nın Amortisman
Süresi
Tasarruf
1.798.375,00 YTL/yıl => 81.000 €/ay
1 Euro = 1,85 YTL (23/03/2007)
2006 yılı fiyatlarıyla Genel SCADA sisteminin
yaklaşık maliyetinin 1.800.000 € olduğu
düşünülürse; SCADA sistemi maksimum
22 ayda kendini amorti edecektir.
37
SCADA sistemi neden yapılmalı?
• İstatistiki bilgiler ile geleceğe dönük
isabetli karar alınabilmesi için,
• Bilgi ve verilerin şahıslara bağlı olmaktan
çıkıp daha kurumsal bir yapının
sağlanabilmesi için,
• MAKSİMUM FAYDA = VERİMLİLİK
38
SONUÇ
• Konya’da hem su üretim ve dağıtımına tam
olarak hakim olabilmek, hem de
kaynakların etkin kullanımında tasarruf
tedbirlerini uygulamak, içinde
bulunduğumuz küresel ısınma, kuraklık ve
enerji politikaları için önem arz etmektedir.
• KOSKİ bu konuda üzerine düşen görevi
yapmaktadır ve yapmaya devam edecektir.
39
Teşekkürler
KOSKİ
Genel Müdürlüğü
40