CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl

e-mail: [email protected]

ZAGROŻENIA WODNE

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozporządzenie MSWiA z dnia 14 VI 2002 r.

w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych

§

2 ust. 28

Zagrożenie wodne

– oznacza możliwość wdarcia lub niekontrolowanego dopływu wody, solanki, ługów albo wody z luźnym materiałem, do wyrobisk, stwarzającą niebezpieczeństwo dla ruchu zakładu górniczego lub jego pracowników.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozporządzenie MSWiA z dnia 14 VI 2002 r.

w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych Ustala się trzy stopnie zagrożenia wodnego w podziemnych zakładach górniczych (za wyjątkiem soli).

1. Do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli :

1) zbiorniki i cieki wodne na powierzchni są izolowane warstwą skał nieprzepuszczalnych od części górotworu, w obrębie której wykonano lub planuje się wykonanie wyrobisk, lub 2) poziomy wodonośne są izolowane od istniejących oraz projektowanych wyrobisk warstwą skał o wystarczającej miąższości i ciągłości lub z poziomów wodonośnych odprowadzono zasoby statyczne wód, o dopływ z zasobów dynamicznych ma stałe natężenie umożliwiające bieżące odwadnianie wyrobisk lub

2. Do drugiego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli :

1) zbiorniki i cieki wodne na powierzchni mogą w sposób pośredni, w szczególności przez infiltrację lub przeciekanie spowodować zawodnienie wyrobisk lub 2) w stropie lub spągu złoża albo części górotworu, w której są wykonywane lub przewidziane do drążenia wyrobiska, istnieje poziom wodonośny typu porowego, nie oddzielony wystarczającą po względem miąższości i ciągłą warstwą izolującą od złoża albo wyrobisk, lub 3) występują uskoki wodonośne rozpoznane pod względem zawodnienia i lokalizacji, lub 4) występują otwory wiertnicze nie zlikwidowane prawidłowo albo nie ma danych o sposobie ich likwidacji, jeżeli otwory te stwarzają możliwość przepływu wód z powierzchniowych lub podziemnych zbiorników wodnych oraz poziomów wodonośnych.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozporządzenie MSWiA z dnia 14 VI 2002 r.

w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych

3. Do trzeciego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli:

1) 2) 3) 4) 5) zbiorniki lub cieki na powierzchni stwarzają możliwość bezpośredniego wdarcia się wody do wyrobisk, lub w stropie lub spągu złoża albo części górotworu, w której są wykonywane lub przewidywane do drążenia wyrobiska, istnieje poziom wodonośny typu szczelinowego lub szczelinowo – kawernistego, nie oddzielony wystarczającą pod względem miąższości i ciągłą warstwą izolującą od złoża albo wyrobisk, lub w części górotworu, w której wykonano lub planuje się wykonanie wyrobisk, albo w ich bezpośrednim sąsiedztwie występują zbiorniki wodne zawierające wodę pod ciśnieniem w stosunku do spągu tych wyrobisk, lub występują uskoki wodonośne o niedostatecznie rozpoznanym zawodnieniu bądź lokalizacji, lub istnieje możliwość wdarcia wody lub wody z luźnym materiałem z innych źródeł niż określone w pkt. 1 –4 .

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

ŹRÓDŁA ZAGROŻEŃ WODNYCH

1. Zbiorniki i cieki powierzchniowe naturalne i sztuczne (stawy, jeziora, rzeki, kanały) 2. Wody podziemne: warstwy wodonośne - zawodnione uskoki, szczeliny i kawerny - niezlikwidowane otwory wiertnicze przechodzące przez warstwy wodonośne lub zbiorniki wodne

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r.

Dz. U. Nr 139 z 2002 r. poz. 1169

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki

z dnia 28 czerwca 2002 r.

Dz. U. Nr 139 z 2002 r. poz. 1169

§ 374

1 . Podczas prowadzenia robót górniczych w zakładzie górniczym lub jego częściach zaliczonych na podstawie odrębnych przepisów, do II stopnia zagrożenia wodnego :

1) wyrobiska wybierkowe prowadzi się wyłącznie w partiach rozpoznanych wyrobiskami korytarzowymi lub badawczymi otworami wiertniczymi 2 ) wyrobiska wybierkowe prowadzone do pola wyprzedza się wyrobiskami korytarzowymi lub otworami badawczymi na odległość co najmniej 50 m 3 ) stanowiska pracy określone przez KRZG wyposaża się w sygnalizację alarmową oraz wyznacza dla nich drogi ucieczkowe.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki

z dnia 28 czerwca 2002 r.

Dz. U. Nr 139 z 2002 r. poz. 1169

2 . Podczas prowadzenia robót górniczych w zakładzie górniczym lub jego częściach zaliczonych na podstawie odrębnych przepisów, do III stopnia zagrożenia wodnego oprócz wymagań określonych w ust . 1:

1 ) w miejscu stałych stanowisk pracy instaluje się sygnalizację alarmową oraz wyznacza drogi ucieczkowe 2 ) opracowuje plan akcji ratowniczej wraz z instalacją sygnalizacji alarmowej, na wypadek wdarcia się wody lub wody z luźnym materiałem skalnym do wyrobisk górniczych.

§ 375 1.

Drogi ucieczkowe o których mowa w § 374 odpowiednio oznakowuje się, oświetla stałym światłem elektrycznym oraz wyposaża w środki łączności w zakresie ustalonym przez KRZG.

2.

Aktualne schematy dróg ucieczkowych z zagrożonych wyrobisk umieszcza się w miejscu dokonywania podziału pracy .

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Zasady prowadzenia akcji ratowniczych w przypadku wdarcia się do wyrobisk wody lub wody z luźnym materiałem skalnym

W przypadku nagłego wdarcia się wody lub wody z luźnym materiałem skalnym kierownik akcji ratowniczej ustala:

1) miejsce, z którego nastąpił wypływ wody 2 ) czy nie zagraża dalsze wdarcie wody 3 ) rejon wyrobisk, do których przedostała się woda i do których może 4 ) się jeszcze przedostać wielkość wypływu jaki miał miejsce lub jaki może jeszcze nastąpić 5 ) charakter powstałych zniszczeń i ich wpływ na przewietrzanie zakładu górniczego 6 ) stan zagrożenia dla ludzi, w szczególności liczbę zagrożonych ludzi i miejsce ich przebywania.

Na podstawie tych ustaleń KA powinien wyznaczyć zasięg strefy zagrożenia, która powstała na skutek wdarcia wody.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Strefa zagrożenia związana z wdarciem się wody do wyrobisk górniczych powinna obejmować następujące rejony zakładu górniczego:

1 ) 2 ) 3 ) wyrobiska zatopione całkowicie lub częściowo wyrobiska lub części wyrobisk w których nastąpiło osłabienie struktury górotworu lub uszkodzenie obudowy w stopniu zagrażającym zawałem skał albo w których nastąpiło przemieszczenie się skał do wyrobiska rejony, w których wdarcie się wody spowodowało zaburzenie w systemie przewietrzania, powodujące powstanie zagrożenia gazowego lub pożarowego Dojścia do strefy zagrożenia związanej z wdarciem się wody powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający przypadkowe wejście do nich osób nieupoważnionych .

Prace związane z usuwaniem skutków wdarcia wody prowadzi się w pierwszej kolejności w kierunku miejsca wypływu wody, tak aby zapobiec powtórzeniu lub rozszerzeniu się zagrożenia .

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Sposób prowadzenia prac ratowniczych związanych z ratowaniem ludzi lub z usuwaniem skutków wdarcia wody ustala KA

W przypadku ratowania ludzi prace te powinno się prowadzić przez: 1) wypompowanie wody z zatopionych wyrobisk 2) rekonstrukcję wyrobisk objętych skutkami wdarcia wody 3) wykonanie wyrobisk ratunkowych w zniszczonym wyrobisku, w caliźnie lub zrobach, w bezpośredniej bliskości zniszczonego wyrobiska 4 ) zastosowanie techniki wiertniczej wykonanie wierceń ratowniczych z powierzchni lub sąsiednich wyrobisk dołowych do miejsca, w którym mogą znajdować się zagrożeni ludzie.

5 ) zastosowanie techniki nurkowej

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Wysokowydajne pompy do odwadniania wyrobisk górniczych

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POGOTOWIE WODNE CSRG S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

PODSTAWA DZIAŁANIA POGOTOWIA

Pogotowie wodne działa na podstawie przepisu Rozporządzenia Ministra gospodarki dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego. § 74 ust. 1 pkt. 5 (Dz. U. Nr 94, poz. 838 z dnia 12 czerwca 2002r)

ORGANIZACJA POGOTOWIA

Pogotowie tworzą: Ratownicy zawodowi - pracownicy CSRG.

Ratownicy zawodowi ratownicy oddelegowani z kopalń.

ZADANIA POGOTOWIA

Usuwanie skutków wdarcia się wody lub niekontrolowanego dopływu do wyrobisk górniczych wody lub wody z luźnym materiałem.

Montaz i obsługa sprzętu pogotowia w czasie akcji ratowniczych i prac profilaktycznych.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

AKCJE RATOWNICZE W PRZYPADKU WDARCIA SIĘ DO WYROBISK WODY LUB WODY Z LUŹNYM MATERIAŁEM SKALNYM

W przypadku nagłego wdarcia się do wyrobisk wody lub wody z luźnym materiałem skalnym kierownik akcji ratowniczej ustala: miejsce, z którego nastąpił wypływ wody, czy nie zagraża dalsze wdarcie wody, rejon wyrobisk, do których przedostała się woda i do których może się jeszcze przedostać, wielkość wypływu jaki miał miejsce lub jaki może jeszcze nastąpić,charakter powstałych zniszczeń i ich wpływ na przewietrzanie zakładu górniczego, stan zagrożenia dla ludzi, w szczególności: liczbę zagrożonych ludzi i miejsce ich przebywania.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Na podstawie tych ustaleń kierownik akcji powinien wyznaczyć zasięg strefy zagrożenia, która powstała na skutek wdarcia się wody.

Strefa zagrożenia związana z wdarciem się wody do wyrobisk powinna obejmować następujące rejony zakładu górniczego: wyrobiska zatopione całkowicie lub częściowo, wyrobiska lub części czynnych wyrobisk, w których nastąpiło osłabienie struktury górotworu lub uszkodzenie obudowy w stopniu zagrażającym zawałem skał albo w których wystąpiło przemieszczenie się skał do wyrobiska, rejony, w których wdarcie się wody spowodowało zaburzenie w systemie przewietrzania, powodujące powstanie zagrożenia gazowego lub pożarowego, Dojścia do strefy zagrożenia związanej z wdarciem się wody powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający przypadkowe wejście do niej osób nieupoważnionych.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Prace związane z usuwaniem skutków wdarcia się wody prowadzi się w pierwszej kolejności w kierunku miejsca wypływu wody, tak, aby zapobiec powtórzeniu lub rozszerzeniu się zagrożenia.

Sposób prowadzenia prac ratowniczych związanych z ratowaniem ludzi lub usuwaniem skutków wdarcia się wody ustala kierownik akcji ratowniczej.

W przypadku ratowania ludzi prace te powinno się prowadzić przez: wypompowanie wody z zatopionych wyrobisk, rekonstrukcję wyrobisk objętych skutkami wdarcia się wody, wykonanie wyrobisk ratunkowych w zniszczonym wyrobisku, caliźnie lub zrobach, w bezpośredniej bliskości zniszczonego wyrobiska, zastosowanie techniki wiertniczej wykonanie wierceń ratowniczych z powierzchni lub z sąsiednich wyrobisk dołowych do miejsca, w którym mogą znajdować się zagrożeni ludzie, zastosowanie techniki nurkowej.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Podczas wykonywania prac ratowniczych sposobem rekonstrukcji wyrobisk lub drążenia wyrobisk ratunkowych powinny być przestrzegane odpowiednie ustalenia obowiązujące w akcjach związanych z zawałem skał do wyrobisk.

Prace ratownicze związane z wdarciem się wody lub wody z luźnym materiałem prowadzi się równocześnie ze wszystkich możliwych kierunków, z zachowaniem bezpieczeństwa ratowanych i ratujących.

Przy zagrożeniu występującym ze strony wodonośnego uskoku ustalenia d otyczące usuwania skutków zdarzenia powinny być szczególnie wnikliwie analizowane i powinny uwzględniać możliwość wznowienia wypływu wody.

Rejon zagrożony wypływem wody z uskoku powinien zostać zamknięty odpowiednio wytrzymałymi tamami lub korkami izolacyjnymi.

Przy zagrożeniu występującym ze strony wodonośnego uskoku ustalenia dotyczące usuwania skutków zdarzenia powinny być szczególnie wnikliwie analizowane i powinny uwzględniać możliwość wznowienia wypływu wody.

Rejon zagrożony wypływem wody z uskoku powinien zostać zamknięty odpowiednio wytrzymałymi tamami lub korkami izolacyjnymi.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

W ramach akcji ratowniczej lub prac profilaktycznych wykonywanie prac w sąsiedztwie wodonośnego uskoku jest dopuszczalne wtedy, gdy przy uskoku pozostawione są filary ochronne.

Podczas ratowania ludzi zagrożonych w wyniku wdarcia wody powinny być podjęte wszelkie działania w celu doprowadzenia jak największej ilości powietrza do miejsc, w których mogą znajdować się ludzie.

Kierownik akcji ratowniczej określa potrzeby podawania powietrza siecią rurociągów sprężonego powietrza lub za pomocą zainstalowanych rurociągów i innych przewodów do miejsc, w których znajdują się osoby zagrożone w wyniku wdarcia się wody.

Po stwierdzeniu, za pomocą łączności przewodowej lub akustycznej, obecności ludzi w rejonie zagrożonym powinny być podjęte działania zmierzające do przewiercenia otworu kontaktowego, przez który podaje się specjalnymi pojemnikami żywność, wodę i lekarstwa, a w razie potrzeby otwory wykorzystać do podawania tlenu lub powietrza.

Podczas analizowania możliwości prowadzenia akcji metodą wierceń ratunkowych powinny być wykonane analizy powstania dekompresji poduszki powietrznej w wyrobisku, w którym znajdują się ludzie oraz ewentualnie zatopienie tej części wyrobiska.

W przypadku, gdy podczas wdarcia się wody wystąpiły równocześnie zawały skał do wyrobisk, powodujące zagrożenie ludzi.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10 11.

12 13.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

WYPOSAŻENIE POGOTOWIA

Lp.

Wyszczeg ó lnienie sprzętu Ilość

Pompa BIBO BS 2075 Pompa BIBO BS 2151 Pompa BIBO OS 2201 Pompa BIBO BS 2201 Pompa BIBO DS. 3080 Pompa BIBO BS 2250 Pompa BIBO BS 2400 MT Pompa BIBO BS 2400 HT Pompa GOODWIN 100 ANZE Pompa PSZ - 65 Pompa PSZ- 125 Pompa PSZ- 150 Pompa OP - 8Oc / powietrzna / 11 8 2 3 5 2 1 1 1 3 2 1 2

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Typ pompy BIBO 3 BS 2075 BIBO 5 BS 2151 BIBO 8 DS 2201 ST BIB08 BS 2201 HT BIBO 15 BS 2250

PARAMETRY TECHNICZNE SPRZĘTU

Wydajność (m 3 /min ) Wysokość podnoszenia (m ) Ciężar pompy (kg ) 1,2 3,6 0,7 3,5 15 23 45 50  125 90 35 76 155 415 350 540 Napięcie zasilania (V) 500 500 500 500 500 BIBO BS 2400 MT BIBO BS 2400 HT BIBO Szlam. DS. 3080 GOODWIN 100 ANZE szlamowa OP - 80 c powietrzna PSZ - 65 PSZ -125 PSZ -150 DPF 458/6a 8,7  0 3,6  6 0,9 4,0 0,3 1,0 3,0 4,0 7,1  2,6 20  95 60  200 10 42 40 28 40 24 320  620 900 985 105 662 100 199 611 580 5681 500 500 500 500 ---------- 500 500 500 6000 Kr ó ciec  75 Storca  110 Storca  110 Storca  110 Storca  110 x 5 Storca  110 x 2 Storca  110 x 2 Storca  75 Storca  110 Storca  110 Storca  75 Storca  75 x 2 Storca  110 x 2 Storca Rurociąg tłoczny

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Oznaczenia wyrobów FLYGT

Oznaczenie zatapialnej pompy FLYGT składa się z dwóch liter i czterech cyfr.

Pierwsza litera oznacza rodzaj części hydraulicznej pompy: wirnika i jego obudowy. Ponieważ rodzaj wirnika decyduje o zakresie stosowania pompy, do której dostosowany jest wirnik danego rodzaju, a więc np. pompa typu B, pompa typu C, pompa typu D itd.

Druga litera oznacza sposób instalowania pompy: wolno stojąca, stacjonarna, stacjonarna na poziomie mokrym, przenośna itp.

Cyfry oznaczają model pompy i określają jej wielkość w stosunku do innych pomp tego samego typu. W ten sposób wiadomo np. że pompa BS 2250 jest większa od pompy BS 2201.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Charakterystyki wirników

Oznaczenie pompy jest czasem uzupełniane przez dwie dodatkowe litery które określają hydrauliczne parametry wirników: dla małej, średniej, dużej i bardzo dużej wysokości podnoszenia LT dla małej wysokości podnoszenia MT dla średniej wysokości podnoszenia HT dla dużej wysokości podnoszenia SH dla bardzo dużej wysokości podnoszenia Pompy typu B przewidziane są do pompowania wody z dużą zawartością, gliny, grysu skalnego, zwiercin itp. wytrzymują bez szkody ciężkie warunki pracy.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Pompy typu B s ą wyposażone w:

Stojan z izolacją klasy F (155 0 C ) Podwójne uszczelnienie czołowe z pierścieniami ślizgowymi: górne - grafit \ węglik wolframu, dolne węglik wolframu\ węglik wolframu.

Wirnik oraz dyfuzor posiadają regulacje wzajemnych luzów , tak że można utrzymywać optymalną sprawność pomimo dużego wytarcia.

Łatwo wymienialne i odporne na ścieranie części zużywające się Osadzony na sprężynach kosz ssawny chroni pompę przy nieostrożnym użytkowaniu.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Pompy typu D

Skonstruowane są specjalnie do pompowania cieczy o własnościach ścierających lub o dużej lepkości, np. osadów z zawartością mniejszych i większych cząstek stałych. Są wykonane w wersji przeciwwybuchowej do pracy w kopalniach. W yposażone w wirnik krętny pracujący w obudowie. Pompowanie odbywa się w ten sposób, że wirnik powoduje powstanie szybko obracającego się wiru a zatem zwiększenie się ciśnienia w cieczy i przepływ przez pompę.

Cząstki stałe, znajdujące się w cieczy, nie przepływają przez wirnik, co znacznie zmniejsza jego zużycie. Przekrój strumienia w pompie z wirnikiem krętnym jest prawie tak duży, jak otwór wlotowy.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Pompy Flygt

Własności pomp wirowych

Do przetłaczania wody czystej lub zanieczyszczonej w ratownictwie górniczym znalazły zastosowanie pompy wirowo-odśrodkowe. Pompy te charakteryzują się zdolnością przetłaczania wody, nawet silnie zanieczyszczonej, dużą wydajnością i wysokością podnoszenia , zdolnością samo zasysania , małą masą agregatu na jednostkę wydajności, małym hałasem pracy, łatwością montażu, równomiernością ruchu, niezawodnością działania, ciągłością przepływu cieczy, czego nie ma w pompach innego typu, gdzie ciecz jest dawkowana, zdolnością do samoczynnego nastawiania przepływu w zależności od oporu, jaki pompa musi pokonać itp.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

W pompie wirowej obracający się wirnik, dzięki odpowiednio ukształtowanym łopatkom, wprawia w ruch cząstki cieczy znajdujące się w przestrzeniach międzyłopatkowych od strony ssawnej w kierunku strony tłocznej. Spowodowane tym ruchem zmniejszenie się ciśnienia u wlotu do wirnika na biernej stronie łopatki wywołuje zjawisko ssania cieczy przez rurę ssawną do wnętrza pompy.

Przy przepływie cieczy przez przestrzenie międzyłopatkowe wirnika następuje przyspieszenie cząstek cieczy, równoznaczne ze zwiększeniem się energii kinetycznej płynącej cieczy. Energia ta zmienia się częściowo na energię ciśnienia w wirniku i w spiralnej osłonie pompy lub w kierownicy łopatkowej, zaopatrzonej w szereg kanałów o łagodnie zwiększającym się przekroju.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Pompy wirowe różnią się konstrukcyjnie między sobą liczbą wirników, sposobem ich umieszczenia w kadłubie, sposobem wyrównywania sił osiowych i promieniowych powstających podczas pracy pompy oraz sposobem zasilania.

W ratownictwie górniczym stosowane są pompy jednostopniowe, czyli o jednym wirniku (typ Bibo 2075, 2151, DS-3080 ), oraz wielostopniowe.

Liczba wirników w pompach wielostopniowych zależy od wysokości podnoszenia wody. W pompach wielostopniowych wszystkie wirniki są osadzone szeregowo na jednym wspólnym wale i mają jednakowe wymiary. Różnica ciśnień przy wlocie i wylocie każdego wirnika jest jednakowa, w wyniku czego ciśnienie wody w pompie wielostopniowej przy wylocie w króćcu tłocznym jest równe ciśnieniu uzyskanemu przez pierwszy wirnik, pomnożonemu przez liczbę wirników danej pompy, np.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Dla agregatów pompowych typu GR-125 wysokość podnoszenia z jednego stopnia H = 20 m, zatem dla agregatów składających się z ośmiu stopni wysokość całkowita H = 8x 20 m = 160 m.

Pompy używane w akcjach ratowniczych - wodnych pracują w układach ssąco- tłoczących oraz tłoczących.

Realizacja techniczna poszczególnych układów zależy od warunków naturalnych środowiska górniczego oraz od typów używanych pomp. Pompy typu Bibo, pracują w układzie tłoczącym, gdyż geometryczna wysokość ssania dla tych pomp jest mniejsza od zera, a tłoczenia większa od zera

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Charakterystyki pomp wirowych

Podstawowe wielkości określające pompę, tj. wysokość podnoszenia (H), moc (N) i sprawność (η) przedstawione w funkcji wydajności, nazywają się

charakterystykami pomp

H = f(q) N = f(q) η = f(q) Dla umożliwienia pompowania cieczy, pompa musi być podłączona do instalacji pompowej. Instalacja pompowa składa się z rurociągu ssawnego, rurociągu tłocznego, pompy, prostek, kształtek itp. Każdemu przepływowi cieczy przez instalację towarzyszą straty hydrauliczne. Wielkość tych strat zależy od średnicy i długości przewodów, rodzaju elementów kształtowych i prędkości przepływu.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Analitycznym obrazem strat hydraulicznych, zwanych

oporami przepływu

, jest równanie

l x v 2 ΔH = λ x —————————— D x 2 x g Gdzie λ - współczynnik oporów hydraulicznych, l - długość przewodu, [m] v - prędkość przepływu, [m/s] D - średnica przewodu [m] g - przyspieszenie siły ciążenia [9,81 m/s 2 ]

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Straty hydrauliczne wyraża się w metrach słupa wody. Otrzymana krzywa z równania wyrażająca zależność wysokości strat hydraulicznych w przewodzie od natężenia przepływu nazywa się

charakterystyką przewodu

. Natężenie przepływu Q jest ściśle związane z prędkością przepływu v i powierzchnią przekroju przewodu S, co można zapisać Q = v x S Zachowując jednakową podziałkę dla wysokości podnoszenia H i wielkości oporów H c =H st + ΔH, jakie pompa musi przezwyciężyć, wykreślono krzywe H = f(Q) i H c = f(Q). Punkt P przecięcia się tych dwu krzywych stanowi punkt pracy, określony natężeniem przepływu Q p na jakie pompa wirowa samoczynnie się nastawi. Jeżeli opory przepływu w rurociągu wzrosną, np. wskutek załamania przewodu, podłączenia pompy do przewodu o mniejszej średnicy itp. , charakterystyka przewodu H c = f(Q) przetnie charakterystykę pompy w punkcie P’, manometryczna wysokość tłoczenia zwiększy się do wartości H p ’ , a wydajność pompy zmaleje do wielkości Q p ’.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNA TYP BS 2075

Parametry: MT Max. wydajność [m 3 /min] - 1,4 Max. wys. podnoszenia [m] - 22 Ciężar [kg] - 40 Max. moc [kW] - 4,6 Średnica kroćca [mm] – 75 Storca HT Max. wydajność [m 3 /min] - 0,9 Max. wys. podnoszenia [m] – 35 Ciężar [kg] - 40 Max. moc [kW] - 4,6 Średnica kroćca [mm] - 75 Storca ST Max. wydajność [m 3 /min] - 0,2 Max. wys. podnoszenia [m] - 30 - 80 Ciężar [kg] - 64 Max. moc [kW] - 7,3 Średnica kroćca [mm] - 75 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA PRZENOŚNA ZATAPIALNA FLYGT TYPU BS 2075

masa 73 kg wysokość - 635 mm silnik 3,7 kW szerokość bez króćca - 310 mm k róciec - f 75 mm szerokość z króćcem - 405 mm

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNA TYP BS 2151

Parametry:

MT Max. wydajność [m 3 /min] - 5,4 Max. wys. podnoszenia [m] - 40 Ciężar [kg] - 165 Max. moc [kW] - 23 Średnica kroćca [mm] – 110 Storca HT Max. wydajność [m 3 /min] - 3,0 Max. wys. podnoszenia [m] – 70 Ciężar [kg] - 165 Max. moc [kW] -23 Średnica kroćca [mm] - 110 Storca LT Max. wydajność [m 3 /min] - 4,8 Max. wys. podnoszenia [m] - 30 Ciężar [kg] - 165 Max. moc [kW] - 23 Średnica kroćca [mm] - 110 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA PRZENOŚNA ZATAPIALNA FLYGT TYPU BS 2151

Masa 165 kg wysokość - 745 mm Silnik 20 kW szerokość bez króćca - 505 mm Króciec - f 75 mm szerokość z króćcem - 590 mm

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNA TYP BS 2201

Parametry:

MT Max. wydajność [m 3 /min] - 13,2 Max. wys. podnoszenia [m] - 30 Ciężar [kg] - 445 Max. moc [kW] - 41 Średnica kroćca [mm] – 110 Storca HT Max. wydajność [m 3 /min] - 3,0 Max. wys. podnoszenia [m] – 10 - 90 Ciężar [kg] - 360 Max. moc [kW] - 41 Średnica kroćca [mm] - 110 Storca ST Max. wydajność [m 3 /min] - 0,6 Max. wys. podnoszenia [m] - 50 - 100 Ciężar [kg] - 445 Max. moc [kW] - 41 Średnica kroćca [mm] - 110 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA PRZENOŚNA ZATAPIALNA FLYGT TYPU BS 2201

masa 330 kg wysokość - 1 050 mm silnik 37 kW szerokość - 434 mm k róciec - f 110 mm

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNA TYP BS 2250

Parametry:

MT Max. wydajność [m 3 /min] - 16,8 Max. wys. podnoszenia [m] - 35 Ciężar [kg] - 540 Max. moc [kW] - 59 Średnica kroćca [mm] – 5x110 Storca HT Max. wydajność [m 3 /min] - 7,2 Max. wys. podnoszenia [m] – 65 Ciężar [kg] - 540 Max. moc [kW] - 59 Średnica kroćca [mm] - 5x110 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA PRZENOŚNA ZATAPIALNA FLYGT TYPU BS 2250

masa 540 kg wysokość - 1144 mm silnik 54 kW szerokośc - 771 mm k róciec – 5 x f 110 mm szerokość z króćcem - 912 mm

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNA TYP BS 2400

Parametry:

MT Max. wydajność [m 3 /min] - 9,0 Max. wys. podnoszenia [m] - 90 Ciężar [kg] - 900 Max. moc [kW] - 97 Średnica kroćca [mm] – 2x110 Storca HT Max. wydajność [m 3 /min] - 3,6 Max. wys. podnoszenia [m] – 50-190 Ciężar [kg] - 985 Max. moc [kW] - 97 Średnica kroćca [mm] - 4x110 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA PRZENOŚNA ZATAPIALNA FLYGT TYPU BS 2400

masa 985 kg wysokość - 1250 mm silnik 90 kW szerokość - 610 mm k róciec - f 150 mm szerokość z króćcem - 680 mm

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNO

-

POWIETRZNA TYP OP-80 c

Parametry

: Max. wydajność [m 3 /min] - 0,3 Max. wys. podnoszenia [m] - 40 Ciężar [kg] -100 Max. moc [kW] Średnica kroćca [mm] – 110 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Wysokowydajne pompy do odwadniania wyrobisk górniczych

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA PRZENOŚNA ZATAPIALNA FLYGT TYPU DS 3080

Przeznaczona do pompowania cieczy o własnościach ścierających lub o dużej lepkości, np. osadów zawierających części stałe.

Masa 105 kg wysokość - 775 mm Silnik 5,5 kW szerokośc - 400 mm Króciec - f 110mm szerokość z króćcem - 465 mm

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNA TYP DS. 3880

Parametry: Max. wydajność [m 3 /min] - 1,8 Max. wys. podnoszenia [m] - 10 Ciężar [kg] - 105 Max. moc [kW] - 3 Średnica kroćca [mm] – 75 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Przed pompowaniem szlamu pompę należy uruchomić, sprawdzić kierunek obrotów i zanurzyć w wodzie czystej, po czym zanurzyć w szlamie. Jest to konieczne do właściwego chłodzenia silnika. Jeżeli pompa zostanie bezpośrednio osadzona w szlamie, to szlam, jaki dostaje się między obudowę silnika a kadłub pompy, utrudni jej chłodzenie. Po zakończonym pompowaniu szlamu, uruchomioną pompę należy ponownie zanurzyć w wodzie czystej , otworzyć zawór odpowietrzający i przepłukać pompę. Tak przy pompowaniu wody czystej, jak i szlamu zawór odpowietrzający musi być sprawny . Jeżeli wydajność pompy znacznie spadnie wskutek zużycia wirnika, to należy go wymienić na nowy.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Wyznaczenie rzeczywistej wydajności pomp

Położenie punktu pracy pompy w znacznym stopniu zależy od średnicy przewodu wodnego. Z wzoru (Q = v x S) wyznacza się prędkość v, która nie powinna przekraczać 2,5 m/s. Przyjmowanie większych prędkości powoduje wzrost oporów przepływu z kwadratem prędkości , przy czym b λ = a + ———— √ v x d gdzie a i b oznaczają współczynniki oporów hydraulicznych.

Dla przewodów o gładkich ściankach wewnętrznych przyjmuje się : a = 0,02 b = 0,0018 l – długość przewodu [m] d – średnica przewodu [m] g – przyspieszenie ziemskie [m/s 2 ]

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Przy stosowaniu pomp Bibo 5 przewody odprowadzające wodę powinny mieć średnicę większe od 100 mm , szczególnie przy pracy z wirnikiem niskociśnieniowym; wówczas otrzymuje się dużą wydajność.

Gdyby zamiast geometrycznej wysokości podnoszenia H = 10 m przyjęto np. H = 3 m co czasem występuje w akcjach ratowniczych polegających na ujęciu wody w danym wyrobisku i przetłoczenia jej na pewną odległość, wówczas wydajność wynosiłaby około 4,5 m 3 /min .

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Wartość tę uzyskuje się po przesunięciu punktu początkowego krzywej H p +ΔH 150 do liczby 3 rzędnej H (wysokości podnoszenia).

Obok linii ciągłych naniesiono liniami przerywanymi charakterystyki przewodów gumowych o średnicach odpowiadających przewodom stalowym. Charakterystyki te wykreślono na podstawie nomogramu szwedzkiej firmy Flygt. Z kształtu i położenia tych krzywych wynika, że straty hydrauliczne powstające w przewodach gumowych są prawie równe stratom w przewodach stalowych.

Znając nomogram oporów przewodów i charakterystykę użytej pompy, można wyznaczyć rzeczywista wydajność ( punkt pracy ) pompy.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Położenie punktów pracy pomp Bibo 3 i Bibo 5 w zależności od średnicy użytego przewodu

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Monogram oporności przewodów elastycznych

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Monogram oporności przewodów stalowych

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNA TYP GOODWIN

Parametry:

Max. wydajność [m 3 /min] - 3,4 Max. wys. podnoszenia [m] - 40 Ciężar [kg] - 662 Max. moc [kW] - 30 Średnica kroćca [mm] – 110 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA SZLAMOWA GŁĘBINOWA GOODWIN TYPU 100 ANZE

Przeznaczona do pompowania medium o zawartości do 65% /wagowo/ ciał stałych o granulacji do 32 mm.

Masa 662 kg W ysokość - 1378 mm Silnik 30 kW S zerokość - 533 mm Króciec - f 110mm S zerokość z króćcem - 775 mm

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

SPECYFIKACJE POMP GOODWIN

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPA WODNA TYP PSz-65

Parametry:

Max. wydajność [m 3 /min] - 1,0 Max. wys. podnoszenia [m] - 28 Ciężar [kg] - 199 Max. moc [kW] - 8 Średnica kroćca [mm] – 75 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Parametry:

POMPA WODNA TYP PSz-125/150

Psz - 125 Max. wydajność [m 3 /min] - 3,0 Max. wys. podnoszenia [m] - 40 Ciężar [kg] - 611 Max. moc [kW] - 37 Średnica kroćca [mm] – 2x110 Storca Psz - 150 Max. wydajność [m 3 /min] -4,0 Max. wys. podnoszenia [m] – 24 Ciężar [kg] - 580 Max. moc [kW] -37 Średnica kroćca [mm] - 2x110 Storca

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POMPY SZLAMOWE ZATAPIALNE Typu PSZ - 50 , 65, 125, 150.

Zastosowanie

Pompy PSZ są przenośnymi pompami wirowymi o napędzie elektrycznym dostosowanymi do pracy przy częściowym lub całkowitym zanurzeniu w cieczy pompowanej. Główne zastosowanie mają w górnictwie do odwadniania przodków, przekopów, a szczególnie podczas podsadzania ścian podsadzką hydrauliczną gdy nie ma możliwości wykorzystania chodników wodnych i innych wyrobisk dla gromadzenia i kierowania wody podsadzkowej odprowadzanej z podsadzanych ścian.

Ognioszczelna obudowa silnika umożliwia pracę w kopalniach gazowych w pomieszczeniach "c".

Pompy przystosowane są do pompowania wody kopalnianej, silnie zanieczyszczonej mechanicznie o wielkości ziaren do 35 mm w zależności od wielkości pompy.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA

Pompy wykonane są w układzie przenośnym - pionowym i przeznaczone do pracy w pionie. Na końcu wału silnika jest możliwość przykręcenia mieszadełka służącego do rozbełtania osadu umożliwiając pompie szlamowanie osadników, zbiorników itp. Jednocześnie mieszadełko zabezpiecza pompę przed zamuleniem. Od strony wlotu cieczy wirnik zamknięty jest pokrywą ssawną . Do pokrywy przykręcony jest kosz ssawny wykonany z blachy dziurkowanej, stanowiący zarazem podstawę pompy. Korpus pompy w którym pracuje wirnik przymocowany jest do pokrywy komory olejowej, która z kolei przykręcona jest do kołnierza silnika.

Przestrzeń wodna pompy oddzielona jest od silnika komorą olejową.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Przechodzący przez komorę olejową wał silnika uszczelniony jest od strony wodnej pompy i silnika, uszczelnieniami czołowymi. Uszczelnienia te smarowane są olejem.

Pompowana ciecz przepływa przez kosz ssawny, wirnik, kadłub tłoczny i króciec tłoczny do przewodu tłocznego. Do napędu pomp zastosowano silniki elektryczne o napięciu 500V. Konstrukcja silnika umożliwia jego pracę bez chłodzenia. Wykonana jest jako wodoszczelna i ognioszczelna, co zezwala na pracę pompy przy całkowitym zanurzeniu w cieczy pompowanej, jak i na pracę w warunkach zagrożenia metanowego w pomieszczeniach "b" i "c" niebezpieczeństwa wybuchu . Pompa powinna pracować w pozycji pionowej. Ustawienie pompy winno być uzależnione od istniejących warunków pracy. Pompy mogą być ustawione w zbiorniku pompowanej cieczy lub podwieszone za uchwyty znajdujące się na górnej pokrywie silnika.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Typ pompy Wydajność (m 3 /h) Wysokość podnoszenia (m) Wielkość ziarna (mm) Średnica króćca ssącego (mm ) Średnica króćca tłocznego (mm) Moc silnika (kW) Dopuszczalny pobór prądu (A) dla U 500V Predkość obrotowa (obr/min) Masa (kg) PSZ - 50 PSZ - 65 PSZ - 125 PSZ - 150 30 22 15 50 50 4,5 60 28 17 65 65 8 180 40 30 125 125 37 240 24 35 150 150 37 6,5 2935 159 11 2930 199 53 1480 611 53 1480 580

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Agregat pompowy firmy KSB

Kliknij, aby dodać tekst

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

TECHNOLOGIA ODWADNIANIA SZYBU LUB KOPALNI PODCZAS ZAISTNIENIA AKCJI RATOWNICZEJ WODNEJ PRZY ZASTOSOWANIU AGREGATÓW POMPOWYCH KSB typ DPF 458/6a METODĄ KASKADOWĄ od 600 do 1100 m

Pompy DPF 458/6a wyprodukowane przez firmę KSB HOMBURG Niemcy przeznaczone są do czerpania i tłoczenia wody

z

dużej głębokości. Są pompami o dużej wydajności i każdorazowe wykorzystanie tych pomp wymaga przygotowania tak sieci do odprowadzania wody, jak również sieci elektrycznej do zasilania w/w pomp w energię.

Przed zastosowaniem pomp należy je odpowiednio przygotować, zgodnie

z

instrukcją fabryczną.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

W zależności od warunków lokalnych należy ustalić w tarczy szybowej takie miejsce opuszczania agregatów pompowych, aby do głębokości zabudowania drugiego agregatu średnica przelotu szybowego wynosiła minimum 1500 mm.

Poniżej zabudowania drugiego agregatu, w/w średnica może zmniejszyć się do 900 mm. Przy ustalaniu miejsca opuszczania należy wziąć pod uwagę konieczność zabudowy belek podporowych na zrębie szybu, jak również zblocza stałego na konstrukcji korony wieży.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Agregaty pompowe KSB typ DPF 458/6a charakteryzują się następującymi parametrami technicznymi: wydajność wysokość tłoczenia moc silnika napięcie zasilania masa średnica max długość prąd rozruchowy prąd znamionowy 2.0 - 6.0 m 6000 V 520 A 100 A 3 750 kW 5340 kg 750 mm /min 620 - 400 m 5943 mm

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

W pierwej fazie akcji wodnej należy określić głębokość, na jakiej znajduje się lustro wody i głębokość maksymalną odwodnienia.

Następnie przygotować szyb do opuszczenia agregatu pompowego do głębokości 620 m (zgodnie z technologią opuszczania agregatów pompowych, opracowaną przez PBSz-SA Bytom. W przypadku, jeżeli lustro wody znajduje się na głębokości mniejszej niż 620m, odwodnić do głębokości opuszczenia agregatu.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Jeżeli warunki wymagają dalszego odwodnienia, przystąpić do drugiej fazy akcji, tzn.: na głębokości 50 m powyżej lustra wody zabudować konstrukcję nośną, opuścić ciąg pompowy do wymaganej głębokości, opuszczony ciąg pompowy zawiesić na konstrukcji nośnej, opuścić zbiornik pośredni i połączyć go z ciągiem pompowym, przymocować zbiornik pośredni do obmurza szybu, opuścić drugi ciąg pompowy i umiejscowić pompę w zbiorniku pośrednim, wykonać połączenia elektryczne ciągów pompowych, przystąpić do odwadniania kaskadowego.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Współpraca specjalistycznego pogotowia wodnego ze specjalistyczną służbą ratownictwa górniczego do wykonywania prac podwodnych w podziemnych wyrobiskach górniczych.

Podczas prac ratowniczych związanych z ratowaniem ludzi lub usuwaniem skutków wdarcia się wody, w przypadku konieczności zastosowania techniki nurkowej przeprowadzana jest mobilizacja: 1. Zastępów specjalistycznych ratowników górniczych nurków KWK „Borynia”.

2. Specjalistycznego pogotowia do wykonywania prac podwodnych jednostki ratowniczej KGHM "Polska Miedź" S.A., O/JRG-H w Lubinie.

Mobilizację przeprowadza dyspozytor CSRG S.A. na polecenie osoby kierownictwa CSRG.

Osoba kierownictwa CSRG pełniąca dyżur określa rodzaj i wielkość środków technicznych do podjęcia akcji ratowniczej.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Specjalistyczne pogotowie do wykonywania prac podwodnych zorganizowane jest w celu zapewnienia pomocy zakładom górniczym w czasie akcji ratowniczych prowadzonych w przypadkach niebezpieczeństwa grożącego załodze zakładu górniczego w wyniku zagrożenia wodnego oraz w akcjach zapobiegawczych prowadzonych z zamiarem niedopuszczenia do powstania zagrożenia wodnego.

Specjalistyczne pogotowie do wykonywania prac podwodnych w podziemnych wyrobiskach górniczych stanowią 3 zastępy nurków, mechanicy sprzętu nurkowego, kierownicy robót nurkowych, lekarze - ratownicy przygotowani do współdziałania z zastępami nurkowymi, przedstawiciele kierownictwa i dozoru oraz specjaliści ratownictwa górniczego. Zastęp nurkowy stanowi najmniejszą jednostkę organizacyjną, która może samodzielnie wykonywać prace podwodne w czasie akcji ratowniczych lub zapobiegawczych prowadzonych w zakładach górniczych, jak również w czasie zajęć prowadzonych w ramach ćwiczeń ratowniczych lub zgrupowań kondycyjno szkoleniowych.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

ORGANIZACJA SPECJALISTYCZNEJ SŁUZBY RATOWNICTWA DO WYKONYWANIA PRAC PODWODNYCH PRZY KSRG KWK "BORYNIA"

Ratownikiem górniczym nurkiem

może być tylko ratownik górniczy, który: ma książeczkę nurka lub płetwonurka, ukończył kurs podstawowy dla ratowników górniczych nurków i zdał egzamin z wynikiem pozytywnym, posiada aktualne świadectwo zdrowia wydane przez specjalistyczny ośrodek badań lekarskich w zakresie fizjopatologii nurkowania, uczestniczy w przewidzianych przepisami ćwiczeniach ratowniczych i zgrupowaniach szkoleniowych

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Mechanikiem nurkowego sprzętu ratowniczego

może być osoba, która: jest mechanikiem sprzętu ratowniczego drużyny ratowniczej, jest czynnym lub byłym ratownikiem górniczym nurkiem, ukończyła z wynikiem pozytywnym kurs podstawowy dla mechaników nurkowego sprzętu ratowniczego, uczestniczy w wymaganych ćwiczeniach ratowniczych i zgrupowaniach szkoleniowych.

Kierownikiem prac podwodnych

może być osoba, która: jest osobą dozoru co najmniej średniego lub zawodowym ratownikiem górniczym i posiada kwalifikacje do prowadzenia prac ratowniczych pod ziemią, ukończyła kurs kierowników akcji na dole lub kierowników baz ratowniczych, ukończyła kurs podstawowy dla kierowników prac podwodnych, uczestniczy w ćwiczeniach.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

WYPOSAŻENIE ZASTĘPÓW SPECJALISTYCZNYCH NURKÓW

Na potrzeby zastępów nurkowych w KSRG KWK "BORYNIA" wyodrębnione są specjalne pomieszczenia.

Do pomieszczeń tych należą: pomieszczenie do przechowywania w odpowiednich warunkach klimatycznych aparatów nurkowych i skafandrów z punktem napełniania butli.

warsztat mechanika nurkowego sprzętu ratowniczego, pomieszczenie do mycia i suszenia skafandrów, magazyn sprzętu normatywnego i zapasowego, sala szkoleniowa, pomieszczenie dla wozu bojowego.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Liczebność zastępów nurkowych w akcji ratowniczej ma wynosić

: - kierownik prac podwodnych, - 5 cio osobowy zastęp nurkowy, 1 mechanik sprzętu nurkowego, - 1 lekarz, - 1 kierowca bojowego wozu nurkowego, 1 pracownik OSRG Wodzisław

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

PENETRACJA ZALANEGO WYROBISKA PRZEZ ZASTĘP NURKÓW

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

AKCJA WODNA W KWK „JANINA”

27.05 – 12.06.2000 i 16.06 – 25.06.2000

1. WSTĘP

W dniu 27.05.2000 r. około godz. 830 w KWK „Janina" zaistniał nagły wypływ wody czystej w ilości około 2,5 m 3 /min w ścianie 211 w odległości około 30 m od skrzyżowania z pochylnią II na długości około 75 m.

Ściana o długości 200 m i wysokości 3,8 m prowadzona jest na poz. 300 m w pokładzie 118 systemem poprzecznym z zawałem stropu. Wyposażona jest w obudowę zmechanizowaną TAGOR - 17/37 Lv-Oz i FAZOS - 17/37 Oz, przenośnik LONGWALL AFC oraz kombajn ścianowy KGS-533/2BP.

W rejonie zagrożonym w momencie wypływu wody przebywało 35 pracowników, którzy zostali bezpiecznie wycofani .

2. WARUNKI GÓRNICZO-GEOLOGICZNE

Rejon ściany 211 w pokł. 118 zaliczony jest do I stopnia zagrożenia wodnego. Nad pokładem grubości średnio 3,7 do 4,0 m i nachyleniu 3-5o na SW , zalega warstwa łupku ilastego o grubości 0,0 - 5,0 m a następnie piaskowiec (około 19 m.). W spągu pokładu występuje łupek ilasty o grubości około 0,3 - 3,0 m, poniżej piaskowiec (około 45 m), przed wypływem.

Średni dopływ wody do ściany wynosił łącznie około 0,5 m3/min. Na podstawie geologicznego otworu powierzchniowego G 76/1071 położonego w odległości około 250 m przed ścianą, stwierdzono poziom lustra wody w utworach karbonu na rzędnej +209,89 m. W odległości około 300 m przed frontem ściany odwiercono otwór drenażowy długości 75 m, z którego uzyskano wypływ wody w ilości około 30 l/min.

3. PIERWSZA WIADOMOŚĆ

W dniu 27.05.2000 r. na zmianie I około godz. 830 w czasie postoju ściany, przeprowadzający jej kontrolę sztygar oddziałowy zgłosił do dyspozytora kopalni , że w ścianie nastąpił nagły wypływ wody w ilości około 2,5 m 3 ze stropu i od strony zawału na odcinku 21-74 sekcji. W wyniku zwiększonego wypływu wody doszło do zatopienia ściany 211 i odcinków przyściennych na długości 545,5 m. poch. I i 95,5 m w pochylni II.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

4. SPOSÓB ODWODNIENIA REJONU ŚCIANY 211

W momencie wypływu wody w rejonie ściany zabudowane były następujące pompy : w ścianie zabudowana była rezerwowa pompa P-2B na zwrotni ściany pompa P-2B tłocząca wodę do rurociągu  100 mm do rząpia w poch. I (cecha 740m) i pompa typu OS-100 /5 tłocząca wodę rurociągiem  100 mm do komory pomp na poz. 350 m.

w pochylni I w odległości około 73 m powyżej ściany zabudowane były rezerwowe pompy typu P 3CC , P-4A i pompa OS 100/5 tłocząca wodę rurociągiem  100 mm i  150 do komory pomp na poz. 350 m.

w pochylni I w odległości około257 m powyżej ściany zabudowana była pompa OS-100/5 w pochylni II w odległości około 35 m powyżej ściany była rezerwowa pompa OS-100/4 ze zbiornikiem wody i P 2B z możliwością podłączenia do rurociągu p.poż.

System odwodnienia na poziomie 350 m ma 3 zespoły pompowe o wydajności 24 m 3 /min każdy. Wypływ wody (czystej, bez zawiesiny) zatopił pompy na poch. I i w ścianie 211, tak że około godz. 1300 nastąpiło przerwanie wentylacji opływowej ściany 211.

5. PRZEBIEG AKCJI RATOWNICZEJ

Akcję zgłoszono o godz. 1145 28. 05. 2000 r. w początkowej fazie prace prowadzone były zastępami własnymi . Zastępy ratownicze dyżurujące w OSRG - Jaworzno zostały wezwane do udziału w akcji ratowniczej o godz. 1205.

Po wycofaniu załogi i przerwaniu wentylacji opływowej ściany 211 w pierwszej kolejności wykonano prace związane z uruchomieniem wentylacji odrębnej w pochylni I i w pochylni II. Najwyższy stan wody występował w dniu 28.05.2000 r. wtedy to stwierdzono całkowite zatopienie ściany 211 oraz pochylni I do cechy 1016 m i pochylni II do cechy 569 m. Po wprowadzeniu następującego systemu odwodnienia :

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

POCHYLNIA I :

Pompa OS 100/4 pompuje rurociągiem  100 mm na przekop zachodni I na poziom 300.

Pompa OS 100/4 z pompą P-4A na ssaniu pompuje rurociągiem  100 mm na pochylnię III na poziom 350 Pompa P 3CC pompuje rurociągiem  150 mm [ VICTOLIK] do zbiornika na chodniku taśmowym przy pochylni III , skąd pompa OS-150/6 pompuje wodę rurociągiem  150 mm na przekop zachodni I poziom 300,

POCHYLNIA II i ŚCIANA 211

pompa P 3CC pompuje rurociągiem  150 mm (VICTOLIK) i wężami r. została zastąpiona pompą BS-2151 tzw. BIBO-5.

 110 mm do zbiornika na chodniku taśmowym przy poch. III i dalej pompą OS-150/6 , pompa P-3CC od 29.05.2000 Pompy BS-2075 tzw. BIBO-3 i P 2 pompują ze ściany do zbiornika na poch. II przy napędzie ściany a następnie pompą OS-100/4 rurociągiem  100 mm do systemu głównego odwodnienia ,zwierciadło wody zaczęło się obniżać.

Całość wody uzyskanej z odwodnienia rejonu ściany 211 w ilości około 1500 m3 na zmianę odprowadzana była powyżej systemu odwodnienia do komory pomp na poziomie 350. Co godzinę dokonywano pomiarów zwierciadła wody w poch. I oraz poch. II a później w ścianie 211 a także pomiarów składu powietrza .Raz na dobę wykonywano pomiary studni gospodarczych oraz pomiary niwelacyjne na powierzchni terenu nad rejonem ściany 211.

Nie stwierdzono widocznych zmian w konfiguracji terenu ani zaniku wody w studniach gospodarskich.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

W systemie odwodnienia użyto 6 pomp sprowadzonych z pogotowia wodnego CSRG Bytom, z tego 3 pompy BS 2075 (zw. BIBO-3), oraz 3 pompy BS 2151 (zw. BIBO-5). Z magazynu na terenie OSRG Jaworzno sprowadzono 960 mb rur szybkoskrętnych średnicy 150 mm (tzw. VICTOLIK).

W miarę obniżania się lustra wody na bieżąco dokonywano przekładki pomp i wydłużano rurociągi odprowadzające wodę. Równocześnie prowadzono prace związane z montażem nowego rurociągu o średnicy  150 mm z rur kołnierzowych na chodniku taśmowym od pochylni III do poch II a następnie na pochylni badawczej I i pochylni I w kierunku ściany 211. Rurociąg ten miał zastąpić dotychczasowy , wykonany z rur  150 VICTOLIK. W dniu 06.06.2000 r. o godz. 1800, po jego ukończeniu uruchomiono podłączoną do niego pompę OS-150/3 z pompą BIBO-5 na ssaniu.

W tej fazie akcji system odwodnienia po licznych zmianach przedstawiał się następująco: POCHYLNIA I : około 100 m powyżej ściany (na cesze około 570 m) Pompa OS 100/5 z pompą P-4A na ssaniu tłoczy rurociągiem  100 na poz. 350 do komory pomp Pompa OS 100/6 z koszem tłoczy rurociągiem  100 na chodnik went. poz. 300 do zbiornika a następnie pompa OS-100/4 do systemu odwodnienia na poz. 350 , Pompa BIBO 5 tłoczy wodę do rurociągu  150 do pompy OS 150/3 [znajdującej się na c. 830 m czyli około 360 m powyżej ściany] , a stąd rurociągiem   150 do zbiornika znajdującego się na chodniku taśmowym przy poch. III , ze zbiornika pompa OS-150/6 odprowadza wodę rurociągiem 150 do komory pomp na poz. 350 m poprzez system otworów pomiędzy poz. 300 a 350 , ŚCIANA 211 (rejon sekcji 120): BIBO 5 pompuje poprzez rury VICTOLIK i węże p.poż.  110 do zbiornika na chodniku taśmowym przy poch. III. Pompy P-2CC i BIBO 3 odprowadzają wodę do zbiornika przy napędzie ściany 211 na poch. II , a następnie pompa OS-100/4 tłoczy wodę rurociągiem  100 do systemu głównego odwodnienia na poz.350.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

UZYSKANIE OBIEGU POWIETRZA PRZEZ ŚCIANĘ 211.

Akcję odwadniania rejonu ściany 211 prowadzono z równoczesnym przedłużaniem lutniociągu a cecha w pochylni I będzie w granicach 830 – 800 m .

 600 [ lutnie parciane] . Prowadzono również kontrolę składu powietrza dokonując pomiarów przy zwierciadle wody od strony poch. II i poch. I , mierząc zawartość tlenu , tlenku i dwutlenku węgla. Stwierdzone stężenia mieściły się w dopuszczalnych granicach. W oparciu o analizę niwelacji wyrobisk w rejonie wypływu stwierdzono , że przywrócenie obiegu powietrza przez ścianę 211 nastąpi po obniżeniu zwierciadła wody o około 5,5 m w pionie W dniu 05.06.2000 r. na zm. II podjęto próbę stwierdzenia czy uzyskano obiegowy prąd powietrza przez ścianę 211 . Aby to stwierdzić wykonano następujące czynności :w pochylni II pomiędzy chodnikiem taśmowym a poch. badawczą I zamknięto tamy oddzielające , wyłączono wentylator przewietrzający pochylnię I . Następnie zastęp ratowniczy utrzymując stałą łączność, wyposażony w aparaty W-70 z otwartym dopływem tlenu bez nałożonych masek , wykonując ciągły pomiar zawartości O2 , CO i CO2 wykonał pomiary przepływu powietrza w pochylni badawczej I w odległości około 50 m od skrzyżowania z poch. II .Na drodze przepływu powietrza do szybu wydechowego „Zachodniego” wycofano załogę w związku z możliwością przepływu powietrza niezdatnego do oddychania. Ponieważ nie stwierdzono ruchu powietrza przywrócono poprzedni system przewietrzania . Zastęp ratowniczy wysłany po tej czynności w celu dokonania pomiarów przy zwierciadle wody na pochylni I , musiał użyć aparatów W 70 ze względu na chwilowe stwierdzenie przekroczenie zawartości CO2 (3,7 %) tlenku węgla 160 ppm oraz obniżenia zawartości tlenu do 17 %. Stężenia te przy utrzymywaniu wentylacji lutniowej na pochylni I , po około godzinie wróciły do wartości dopuszczalnych.

Powtórne próby stwierdzenia przepływu powietrza przez ścianę 211 , przy zachowaniu poprzednich rygorów , przeprowadzone na zm. III pozwoliły o godz. 418 stwierdzić przepływ powietrza w ilości około 180 m3/min. Nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stężeń gazów w tym czasie.

Dalsze prace po przewietrzeniu dróg odprowadzenia powietrza były prowadzone już przy utrzymywaniu wentylacji obiegowej. W trakcie tych prac kolejno przekładano pompy na poch. I i w ścianie 211, aż do uzyskania całkowitego odtopienia zwrotni. Oprócz prac odwadniających rejon prowadzono prace zabezpieczające ocios ściany 211, wymieniano zamoczone silniki oraz wykonano korek izolacyjny na poch. I – poniżej ściany 211 celem zabezpieczenia przeciwpożarowego ściany 211. W dniu 12.06.2000r o godz.600 kierownik akcji odwołał akcję ratowniczą. W ciągu całego czasu jej trwania odpompowano około 76 000 m 3 wody.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

W dniu 16.06.2000

stwierdzono ponowny wypływ wody ze stropu i od strony zawału ść. 211. Wypływ ten oszacowany został na około 5,0 – 5,5 m 3 /min.

Do czasu wypływu, od momentu zakończenia akcji wodnej, ścianą wykonano około 1,5 m postępu.

Zalana została pochylnia I do cechy 978 m oraz ściana do sekcji 30. W momencie wypływu istniejący system odwadniania zapewniał odpompowanie około 4,3 m3/min.

W tym stanie rzeczy poziom wody podnosił się ok. 5 cm/godz.

W związku z tym zarządzono: budowę rurociągu Ø150 na trasie: przekop zach. V, chodnik VII w pokł. 116, chodnik badawczy I, pochylnia IV, pochylnia badawcza I, chodnik taśmowy, pochylnia I, podłączenie pompy OS-150/5 do wyłożonego rurociągu Ø150, wyłożenie węża parcianego Ø110 na trasie: przekop zach. V, chodnik VII w pokł.116, chodnik badawczy I, pochylnia IV, pochylnia badawcza I do skrzyżowania z pochylnią III, podłączenie pompy Bibo-5 pracującą w pochylni I za pomocą węży Ø110, podłączenie pompy Bibo-8 pracującą w pochylni I za pomocą węży Ø110.

Węże parciane zostały kolejno zastępowane rurociągami Ø150 co przyczyniło się do podniesienia sprawności całego systemu odwadniania. Końcowy układ pomp przedstawiono na załączniku nr 4.

W trakcie drugiego wypływu wody odpompowano około 80.000 m 3 wody.

Łącznie 156.000 m 3 (I i II wylew).

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

6. OCENA AKCJI

W akcji brały udział 2 zastępy ratowników na każdej zmianie, pracownicy oddziału II kopalni „Janina” oraz elektrycy i ślusarze. Rozmiar prac powodował, że średnio na zmianie przy pracach związanych z prowadzoną akcją, zatrudnianych było około 60 pracowników.

1. Po raz kolejny okazały swą przydatność rury szybkozłączne typu VICTOLIK. Rury te łatwe do transportu (waga rury dł. 6 m ok. 25 kg) i montażu, przy odpowiednio starannym założeniu zamków są niezawodne. Niewielkie nieszczelności w trzech miejscach na rurociągu o łącznej długości 1 km wynikały z zagięcia rur w okolicach zamków w trakcie ich transportu.

2.

Zastosowanie węży p. poż. do odwadniania może być krótkotrwałe (ewentualnie do swobodnego wypływu). Odspajanie się wewnętrznych powłok węży Ø110 i ich 3. wyrywanie było często przyczyną niesprawności niektórych nitek odwadniania.

Bardzo istotną sprawą jest takie dobranie średnic rurociągów do wysokowydajnych pomp, aby nie powodować ich dławienia na tłoczeniu, co nie zawsze jest możliwe w pierwszej fazie akcji. Niemniej należy dokonywać jak najszybszych przełączeń na większe średnice rurociągów w momencie pojawienia się takich możliwości. Pompy użyte do odwadniania sprowadzone z CSRG Bytom w ilości 9 sztuk bardzo dobrze spełniły swoją funkcję. Jedna pompa Bibo-3 uległa uszkodzeniu na skutek wadliwego podłączenia elektrycznego.